“Bir selâmla selâmlandığınızda, siz ondan daha güzeliyle selâm verin ya da aynıyla karşılık verin (Nisa Suresi, 86)
“Tatlı dilli olmak, selâmlaşmak ve yemek yedirmek, Cennete götürür (Hakim)
Selâmün aleyküm diye selâm vermek caiz ise de esselâmü aleyküm demek daha iyidir Selâmün aleyküm denince, ve aleyküm selâm demek farzdır Esselâmü aleyküm denince de, Ve aleykümüsselâm denir Her ikisinde de “ve harfini söylemelidir! (Ve aleyküm…) deki “ve, (dahi) manasındadır Yani, (Allah(cc)'ın selâmı bizim üzerimize olduğu gibi, sizin de üzerinize olsun!) demektir Sadece (aleyküm selâm) ise, sanki (selâm bize değil size olsun) gibi uygunsuz bir manaya gelebilir
Selâm terimi Arapça “selime kökünden bir mastar olup, sözlükte; maddî ve manevî sıkıntılardan kurtulmak, barış ve esenliğe kavuşmak demektir, “esselâmu, isim olarak ise; selâm, selâmet, sulh ve güven anlamına gelir Bir fıkıh terimi olarak selâm; karşılaşan iki müslümanın birbirine yaptıkları dua cümlesinden ibarettir Selâm veren “esselâmu aleyküm (Allah'ın selâmı sizin üzerinize olsun) der selâmı alan ise “vealeykümü'sselâm ve rahmetullah (Allah'ın selâmı ve rahmeti sizin üzerinize olsun) diyerek ilaveli duada bulunur Selâm aynı zamanda Cenabı Hakkın doksan dokuz güzel isimlerinden birisidir
Yahudilerin Peygambere selamı
Yahudiler Medine döneminde Hz Peygamberle karşılaşınca “Sana ölüm olsun anlamına gelen “Essamu aleyke şeklinde selâm veriyorlardı Hz Peygamber onların bu kaba selâmlarına “aleyküm “size olsun diye cevap vermekle yetinir, edepli ve yumuşak tavrını değiştirmezdi Bu arada inen bir ayetle yahudilerin bu tavrı kınandı ve onların cehenneme girecekleri bildirildi (Mücadele, 588)
Hz Peygamberin ve ashabı kiramın birbirleriyle “esselâmu aleyke veya esselâmu aleykum (Allah'ın selâmı sana veya size olsun) sözlerini kullanarak selâm verdikleri tevatür derecesine ulaşan hadislerle sabittir (Buharî, İsti'zan, 1,3, 28; Müslim, Edeb, 37)
Allahû Teala, Adem(as)'ı yarattığında, ona; “git, meleklere selâm ver, nasıl selâm alacaklarını dinle, bu senin ve neslinin selâmlaşma örneği olacaktır dedi Bunun üzerine Adem (as) meleklere; “esselâmu aleykum (Allah'ın selâmı size olsun) dedi Onlar da; “esselâmu aleyke ve rahmetullah (Allah'ın selâmı ve rahmeti sana olsun) diyerek karşılık verdiler (Buharî, Halku Adem, 2, IV, 102) Selâm başta belirtme takısı olmaksızın “selâmün aleykum şeklinde de ifade edilebilir (Buharî, İsti'zan, 9)
Duaya en güzeliyle mukabele et
Selâmı vermek sünnet, almak farzdır Çünkü ayette, “size selâm verilince, ona ondan daha güzeli ile veya aynı ile karşılık verin buyurulmuştur Diğer yandan Allah'ın Rasulü, Müslümanın Müslüman üzerindeki haklarını sayarken, ilkinin verilen selâmı almak olduğunu belirtmiştir (İbn Mace, Cenaiz, 1)
Selâmın İslâm toplumunda yaygınlaştırılmasını emreden Allah elçisi, bir hadisinde bunun toplumsal sonucunu şöyle açıklamıştır:
“Ruhumu kudret elinde tutan Allah'a yemin olsun ki, siz iman etmedikçe cennete giremezsiniz Birbirinizi sevmedikçe de iman etmiş olmazsınız Yaptığınız zaman birbirinizi seveceğiniz bir ameli size haber vereyim mi? Aranızda selâmı yayınız (Müslim, iman, 93; Ebu Davud, Edeb, 131)
Müslümana yakışan davranış
Selâmlaşmada kullanılan “Merhaba sözü, bir yere selâm vererek girip oturduktan sonra orada bulunanların yeni gelen kimseye “hoş geldin, burada bizden birisin, emniyettesin, rahat ol, serbest ol anlamındaki hoşça dileklerini ifade etmek için kullanılmaktadır Müslümana yakışan Peygamber Efendimizin getirdiği selâmlaşma şekline ve adabına uymaktır İki cihanın serveri, Allah'ın sevgili Rasulü'nün selâmı üzerinize olsun
SELÂMLAŞMA ÂDÂBI
Selâmı iade etmeye (almaya) hükmen ve hakikaten aciz kimselere selâm vermemelidir Müslümanların selâmlaşmasında; önce, küçük büyüğe, zengin fakire, şehirli köylüye, arkadan gelen önde olana, vasıtada olan yaya yürüyene, ayakta olan oturana, az olanlar çok olanlara, efendi hizmetçisine, baba oğluna, ana kızına selâm verir Selâmı rütbe ve nimeti çok olan önce verir Nitekim Mi'raç gecesinde önce Allahû Teala, Peygamber Efendimize selâm vermiştir “EsSelâmü aleyke eyyühe'nnebiyyü ve rahmetullahi ve berekatüh Aynı yaştaki ve derecedeki insanlardan hangisi daha önce selâm verirse sevap ve ecir yönünden o kazançlı çıkar Hadisi şerifte “İnsanların Allah katında en makbulü ve O'na en yakın olanı önce selâm verendir buyrulmaktadır (Ebu Davut, Edep, 144 5197) Kur'anı Kerim'de 37 ayeti kerimede selâm ve selâmet kelimeleri zikredilmiştir Allahû Teala 12 mevzuda mü'minleri selâmlamıştır (Elmalı, Hak Dini Kur'an Dili, c2, 1409 10)
“Tatlı dilli olmak, selâmlaşmak ve yemek yedirmek, Cennete götürür (Hakim)
Selâmün aleyküm diye selâm vermek caiz ise de esselâmü aleyküm demek daha iyidir Selâmün aleyküm denince, ve aleyküm selâm demek farzdır Esselâmü aleyküm denince de, Ve aleykümüsselâm denir Her ikisinde de “ve harfini söylemelidir! (Ve aleyküm…) deki “ve, (dahi) manasındadır Yani, (Allah(cc)'ın selâmı bizim üzerimize olduğu gibi, sizin de üzerinize olsun!) demektir Sadece (aleyküm selâm) ise, sanki (selâm bize değil size olsun) gibi uygunsuz bir manaya gelebilir
Selâm terimi Arapça “selime kökünden bir mastar olup, sözlükte; maddî ve manevî sıkıntılardan kurtulmak, barış ve esenliğe kavuşmak demektir, “esselâmu, isim olarak ise; selâm, selâmet, sulh ve güven anlamına gelir Bir fıkıh terimi olarak selâm; karşılaşan iki müslümanın birbirine yaptıkları dua cümlesinden ibarettir Selâm veren “esselâmu aleyküm (Allah'ın selâmı sizin üzerinize olsun) der selâmı alan ise “vealeykümü'sselâm ve rahmetullah (Allah'ın selâmı ve rahmeti sizin üzerinize olsun) diyerek ilaveli duada bulunur Selâm aynı zamanda Cenabı Hakkın doksan dokuz güzel isimlerinden birisidir
Yahudilerin Peygambere selamı
Yahudiler Medine döneminde Hz Peygamberle karşılaşınca “Sana ölüm olsun anlamına gelen “Essamu aleyke şeklinde selâm veriyorlardı Hz Peygamber onların bu kaba selâmlarına “aleyküm “size olsun diye cevap vermekle yetinir, edepli ve yumuşak tavrını değiştirmezdi Bu arada inen bir ayetle yahudilerin bu tavrı kınandı ve onların cehenneme girecekleri bildirildi (Mücadele, 588)
Hz Peygamberin ve ashabı kiramın birbirleriyle “esselâmu aleyke veya esselâmu aleykum (Allah'ın selâmı sana veya size olsun) sözlerini kullanarak selâm verdikleri tevatür derecesine ulaşan hadislerle sabittir (Buharî, İsti'zan, 1,3, 28; Müslim, Edeb, 37)
Allahû Teala, Adem(as)'ı yarattığında, ona; “git, meleklere selâm ver, nasıl selâm alacaklarını dinle, bu senin ve neslinin selâmlaşma örneği olacaktır dedi Bunun üzerine Adem (as) meleklere; “esselâmu aleykum (Allah'ın selâmı size olsun) dedi Onlar da; “esselâmu aleyke ve rahmetullah (Allah'ın selâmı ve rahmeti sana olsun) diyerek karşılık verdiler (Buharî, Halku Adem, 2, IV, 102) Selâm başta belirtme takısı olmaksızın “selâmün aleykum şeklinde de ifade edilebilir (Buharî, İsti'zan, 9)
Duaya en güzeliyle mukabele et
Selâmı vermek sünnet, almak farzdır Çünkü ayette, “size selâm verilince, ona ondan daha güzeli ile veya aynı ile karşılık verin buyurulmuştur Diğer yandan Allah'ın Rasulü, Müslümanın Müslüman üzerindeki haklarını sayarken, ilkinin verilen selâmı almak olduğunu belirtmiştir (İbn Mace, Cenaiz, 1)
Selâmın İslâm toplumunda yaygınlaştırılmasını emreden Allah elçisi, bir hadisinde bunun toplumsal sonucunu şöyle açıklamıştır:
“Ruhumu kudret elinde tutan Allah'a yemin olsun ki, siz iman etmedikçe cennete giremezsiniz Birbirinizi sevmedikçe de iman etmiş olmazsınız Yaptığınız zaman birbirinizi seveceğiniz bir ameli size haber vereyim mi? Aranızda selâmı yayınız (Müslim, iman, 93; Ebu Davud, Edeb, 131)
Müslümana yakışan davranış
Selâmlaşmada kullanılan “Merhaba sözü, bir yere selâm vererek girip oturduktan sonra orada bulunanların yeni gelen kimseye “hoş geldin, burada bizden birisin, emniyettesin, rahat ol, serbest ol anlamındaki hoşça dileklerini ifade etmek için kullanılmaktadır Müslümana yakışan Peygamber Efendimizin getirdiği selâmlaşma şekline ve adabına uymaktır İki cihanın serveri, Allah'ın sevgili Rasulü'nün selâmı üzerinize olsun
SELÂMLAŞMA ÂDÂBI
Selâmı iade etmeye (almaya) hükmen ve hakikaten aciz kimselere selâm vermemelidir Müslümanların selâmlaşmasında; önce, küçük büyüğe, zengin fakire, şehirli köylüye, arkadan gelen önde olana, vasıtada olan yaya yürüyene, ayakta olan oturana, az olanlar çok olanlara, efendi hizmetçisine, baba oğluna, ana kızına selâm verir Selâmı rütbe ve nimeti çok olan önce verir Nitekim Mi'raç gecesinde önce Allahû Teala, Peygamber Efendimize selâm vermiştir “EsSelâmü aleyke eyyühe'nnebiyyü ve rahmetullahi ve berekatüh Aynı yaştaki ve derecedeki insanlardan hangisi daha önce selâm verirse sevap ve ecir yönünden o kazançlı çıkar Hadisi şerifte “İnsanların Allah katında en makbulü ve O'na en yakın olanı önce selâm verendir buyrulmaktadır (Ebu Davut, Edep, 144 5197) Kur'anı Kerim'de 37 ayeti kerimede selâm ve selâmet kelimeleri zikredilmiştir Allahû Teala 12 mevzuda mü'minleri selâmlamıştır (Elmalı, Hak Dini Kur'an Dili, c2, 1409 10)
