Sevih Secdesi Gerektiren Haller ?
Sehiv secdesi bir namazın kusurlu kılınması halinde bu kusuru düzeltmek ...
Sehiv secdesi; "yanılma ve unutma secdesi" demektir. Namazın farzlarından birinin tehiri (geciktirilmesi) veya vaciplerden birini terk ve ya tehiri halinde yapılması gerekir.
Şöyle yapılır:
Son oturuşta yalnız "Tahiyyat" okunduktan sonra iki tarafa selam verilir. Ondan sonra "Allahu Ekber" denilerek secdeye varılıp üç kere " Sübhane Rabbiye'l-ala " okunur. sonra "Allahu Ekber" denilerek kalkılır. Bir tesbih miktarı duraklamadan sonra tekrar "Allahu Ekber" deyip ikinci secdeye varılır. Yine üç kez " Sübhane Rabbiye'l-ala " okunduktan sonra "Allahu Ekber" denilerek kalkılır ve oturulur. Tahiyyat, Salli-Barik ve"Rabbena atina" okunup önce sağ tarafa sonra da sol tarafa selam verilir.(1)
Sehiv secdesini gerektirici hallerden bazıları şunlardır:
1 - Fatiha`dan sonra zamm-ı sure okumadan rüku`a gitmek. Rüku`da iken hatırlarsa, doğrulup sureyi okur, sonra tekrar rüku`a gider. Namazın sonunda da sehiv secdesi yapar.
2 - Unutarak Fatiha`yı iki kere okumak.
3 - Vitir namazlarının tekbir ve kunut duasını unutmak. Rüku`da iken hatırlasa, doğrulup kunut okumaz. Sonunda sehiv secdesini yapmakla yetinir.
4 - Dört rek`atlı namazlarda, iki rek`at kıldıktan sonra oturmayı unutarak üçüncü rek`ata kalkmak, yani, ilk oturuşu terketmek. Bu durumda bakılır: Eğer namazı kılan kişi tamamen kalkmış veya kalkmaya daha yakın bir durumda ise, oturmaz; namazı bitirip sonunda sehiv secdesi yapar. Eğer oturmaya daha yakın bir halde ise, oturur; sonunda da sehiv secdesi yapmaz. Tam kalktıktan sonra oturmak ise, namazı bozar.
5 - Birinci oturuşta Tehıyyat`ı okuduktan sonra hemen kalkmayıp salavatları ve duaları okumak yahut da bir rükün eda edecek kadar gecikmek. Bu durumda eğer salavattan okunan kısım bir cümle teşkil eder ise (Allahümme salli ala Muhammedin demek gibi) namazın sonunda sehiv secdesi yapılır. Fakat okunan kısım bir cümle teşkil etmemişse, sehiv secdesine gerek yoktur.
6 - Dört rek`atlı farz namazlarda, son rek`atta oturmaksızın beşinci rek`ata kalkılacak olsa, beşinci rek`atın kıyam, kıraet ve rüku`u tamamlanıp secdeye gidilmedikçe, dönüp tekrar oturulur. Tehıyyatdan sonra selam verilip sehiv secdesi yapılır. çünkü bu durumda farz olan son oturuş te`hire uğramıştır. Fakat beşinci rek`at için secde yapılmış olursa, bu namaz nafileye döner. Artık buna bir rek`at daha ilave ederek, 6 rek`atlık bir nafile namazı kılınmış olur. Dolayısıyla sehiv secdesi de gerekmez.
7 - Dört rek`atlı bir farz namazın son ka`desinde teşehhüd miktarı oturduktan sonra kalkan kimse, hemen oturup selam verir. Tekrar Tehıyyat okumasına gerek yoktur. Hatta oturmadan ayakta bile selam verebilir. Zira farz olan oturuşu yapmıştır. Yalnız ayakta selam vermekle sünneti terketmiş olur. Sonunda ayrıca sehiv secdesi de lazımdır. çünkü selam te`hire uğramıştır.
8 - İmama sonradan yetişen kimse, kendi kıldığı rek`atlar içinde hata yaparsa, o hatası için sehiv secdesi yapar.
9 - İmamın, açıktan okuması vacib olan yerlerde gizli; gizli okuması vacib olan yerlerde de açık okuması... Mesela öğle namazında Fatiha ve zamm-ı sureyi sesli okuması, akşam namazında da içinden okuması gibi. Namazdaki tesbih ve tekbirlerin cehren okunması, sehiv secdesini icab ettirmez.
10 - Namaz içinde Fatiha okunduktan sonra hangi ayet veya sureyi okuyacağı bir müddet tefekkür edilse, sehiv secdesi icab eder. çünkü vacib te`hire uğramıştır.
11 - Ta`dil-i erkanın terki, sehiv secdesini gerektirir.
12 - Namazda sehiv secdesini icab eden birkaç hatadan dolayı tek sehiv secdesi yeterlidir.
Sehiv secdesinde, iki secde ile Tehıyyat`ı okumak ve selam vermek vacibdir. Tehıyyat`dan sonraki salavat ve dualar ve secdedeki tekbirler ve tesbihler ise sünnettir.
* Bir namaz içinde, o namazın rek`atları sayısında şüphe etmek, namaz kılan kimse vesveseli biri değilse, kılınan namazı iptal eder. Yeniden kılmak gerekir. Nitekim vakit varken, namazı kılıp kılmadığında tereddüd eden de o namazı kılar. Namazı tamamladıktan sonra rek`at sayısında şüpheye itibar yoktur. Ancak noksan kıldığını kesin olarak anlarsa namazı yeniden kılar. * * *
Sehiv secdesi bir namazın kusurlu kılınması halinde bu kusuru düzeltmek ...
Sehiv secdesi; "yanılma ve unutma secdesi" demektir. Namazın farzlarından birinin tehiri (geciktirilmesi) veya vaciplerden birini terk ve ya tehiri halinde yapılması gerekir.
Şöyle yapılır:
Son oturuşta yalnız "Tahiyyat" okunduktan sonra iki tarafa selam verilir. Ondan sonra "Allahu Ekber" denilerek secdeye varılıp üç kere " Sübhane Rabbiye'l-ala " okunur. sonra "Allahu Ekber" denilerek kalkılır. Bir tesbih miktarı duraklamadan sonra tekrar "Allahu Ekber" deyip ikinci secdeye varılır. Yine üç kez " Sübhane Rabbiye'l-ala " okunduktan sonra "Allahu Ekber" denilerek kalkılır ve oturulur. Tahiyyat, Salli-Barik ve"Rabbena atina" okunup önce sağ tarafa sonra da sol tarafa selam verilir.(1)
Sehiv secdesini gerektirici hallerden bazıları şunlardır:
1 - Fatiha`dan sonra zamm-ı sure okumadan rüku`a gitmek. Rüku`da iken hatırlarsa, doğrulup sureyi okur, sonra tekrar rüku`a gider. Namazın sonunda da sehiv secdesi yapar.
2 - Unutarak Fatiha`yı iki kere okumak.
3 - Vitir namazlarının tekbir ve kunut duasını unutmak. Rüku`da iken hatırlasa, doğrulup kunut okumaz. Sonunda sehiv secdesini yapmakla yetinir.
4 - Dört rek`atlı namazlarda, iki rek`at kıldıktan sonra oturmayı unutarak üçüncü rek`ata kalkmak, yani, ilk oturuşu terketmek. Bu durumda bakılır: Eğer namazı kılan kişi tamamen kalkmış veya kalkmaya daha yakın bir durumda ise, oturmaz; namazı bitirip sonunda sehiv secdesi yapar. Eğer oturmaya daha yakın bir halde ise, oturur; sonunda da sehiv secdesi yapmaz. Tam kalktıktan sonra oturmak ise, namazı bozar.
5 - Birinci oturuşta Tehıyyat`ı okuduktan sonra hemen kalkmayıp salavatları ve duaları okumak yahut da bir rükün eda edecek kadar gecikmek. Bu durumda eğer salavattan okunan kısım bir cümle teşkil eder ise (Allahümme salli ala Muhammedin demek gibi) namazın sonunda sehiv secdesi yapılır. Fakat okunan kısım bir cümle teşkil etmemişse, sehiv secdesine gerek yoktur.
6 - Dört rek`atlı farz namazlarda, son rek`atta oturmaksızın beşinci rek`ata kalkılacak olsa, beşinci rek`atın kıyam, kıraet ve rüku`u tamamlanıp secdeye gidilmedikçe, dönüp tekrar oturulur. Tehıyyatdan sonra selam verilip sehiv secdesi yapılır. çünkü bu durumda farz olan son oturuş te`hire uğramıştır. Fakat beşinci rek`at için secde yapılmış olursa, bu namaz nafileye döner. Artık buna bir rek`at daha ilave ederek, 6 rek`atlık bir nafile namazı kılınmış olur. Dolayısıyla sehiv secdesi de gerekmez.
7 - Dört rek`atlı bir farz namazın son ka`desinde teşehhüd miktarı oturduktan sonra kalkan kimse, hemen oturup selam verir. Tekrar Tehıyyat okumasına gerek yoktur. Hatta oturmadan ayakta bile selam verebilir. Zira farz olan oturuşu yapmıştır. Yalnız ayakta selam vermekle sünneti terketmiş olur. Sonunda ayrıca sehiv secdesi de lazımdır. çünkü selam te`hire uğramıştır.
8 - İmama sonradan yetişen kimse, kendi kıldığı rek`atlar içinde hata yaparsa, o hatası için sehiv secdesi yapar.
9 - İmamın, açıktan okuması vacib olan yerlerde gizli; gizli okuması vacib olan yerlerde de açık okuması... Mesela öğle namazında Fatiha ve zamm-ı sureyi sesli okuması, akşam namazında da içinden okuması gibi. Namazdaki tesbih ve tekbirlerin cehren okunması, sehiv secdesini icab ettirmez.
10 - Namaz içinde Fatiha okunduktan sonra hangi ayet veya sureyi okuyacağı bir müddet tefekkür edilse, sehiv secdesi icab eder. çünkü vacib te`hire uğramıştır.
11 - Ta`dil-i erkanın terki, sehiv secdesini gerektirir.
12 - Namazda sehiv secdesini icab eden birkaç hatadan dolayı tek sehiv secdesi yeterlidir.
Sehiv secdesinde, iki secde ile Tehıyyat`ı okumak ve selam vermek vacibdir. Tehıyyat`dan sonraki salavat ve dualar ve secdedeki tekbirler ve tesbihler ise sünnettir.
* Bir namaz içinde, o namazın rek`atları sayısında şüphe etmek, namaz kılan kimse vesveseli biri değilse, kılınan namazı iptal eder. Yeniden kılmak gerekir. Nitekim vakit varken, namazı kılıp kılmadığında tereddüd eden de o namazı kılar. Namazı tamamladıktan sonra rek`at sayısında şüpheye itibar yoktur. Ancak noksan kıldığını kesin olarak anlarsa namazı yeniden kılar. * * *