Skotculuk (Scotizm) Hakkında Bilgi
Hıristiyan felsefesinin skolastik donemi duşunurlerinden Duns Scotus'un oğretisi Skotculuk, ortacağın IX yuzyıldan XIV yuzyıla kadar suren skolastik doneminde, Tomacılığın (Tomizm) karşısında yer alır İnce Doktor adıyla anılan İskocyalı Duns Scotus'un (12701308) oğretisiyle İtalyan Saint Thomas'nın (Aquino'lu; 12241274) oğretisi, Hıristiyanlığın temel sorunları ustunde catışırlar Her iki oğretinin kokleri, ortacağın patristik donemindedir Thomas ve Dominikenler, Ogustinuscudurlar (Saint Augustinus; 354430), Scotus ve Fransiskenler Pelaguscudurlar (Pelagus; 360430)
Tomacılığa gore zeka iradeden ustundur (intellectu est superior voluntas), Skotculuğa gore irade zekadan ustundur (voluntas est superior intellectu) Tomacılık gerekircidir, Tanrı'ya bile bir Ozgurluk tanımaz, Tanrı dunyayı yaratmak zorunda olduğu icin yaratmıştır Skotculuk ozgurlukcudur, Tanrı en buyuk ozgurluktur ve dunyayı yaratmak istediği icin yaratmıştır Tomacılık entellektuelci (entellektualizm), Skotculuk iradecidir (volontarizm)
Bu iki ilke, Tanrı'dan insana yayılır; Tomacılığa gore insan ozgur değildir, kendi gucuyle kurtulamaz, Tanrı’nın bağışına muhtactır Skotculuğa gore insan ozgurdur, kendi cabasıyla kurtulabilir, Tanrı’nın yardımına muhtac değildir Gorulduğu gibi, Tomacılık insanı aşağılatır, gucsuzleştirir, kor bir yazgıcılığın (fatalizm) kucağına atar; Skotculuk insanı yuceltir, guvenini artırır, toresel sorumluluğa sokar (endeterminizm) Bundan başka, her iki oğreti de kavramcı (konseptualizm) oldukları halde Thomas'nın kavramcılığı adcılığa (nominalizm) yakındır Thomas kavramları gercek saymaya, Scotus gercek saymamaya eğilimlidir Nitekim Skotculuk, Ockham'ın adcılığını hazırlamıştır; Ockham, Durand de SaintPourcain, Jean Buridanus, Pierre d'Ailly ondan guclenmişlerdir
Skotcular, Meryem'in ilk gunahtan kurtulmuş olan gebeliği (immaculee conception) savını tutarlar, Tomacılar karşıt duşunceyi savunurlar Skotcular, İsa'nın carmıha gerilisini Tanrı isteği sayarlar, Tomacılar bunun insanların gunahları icin gerektiğinden cok odenmiş bir karşılık olduğunu ileri surerler Skotculuk uscudur (rasyonalizm), us'u en buyuk guc sayar, kutsal kitaba ve kilise oğretisine usa uygun olduğu icin inanılmalıdır Bu, acıkca, us kutsal kitaptan ustundur anlamına gelir İnakcılığa (dogmatizm) karşı cok onemli bir tepkidir Skotculuk, ortacağ Hıristiyan felsefesinde skolastik donemin ilerici akımıdır ve skolastiğin cokuşunu hazırlamıştır
Hıristiyan felsefesinin skolastik donemi duşunurlerinden Duns Scotus'un oğretisi Skotculuk, ortacağın IX yuzyıldan XIV yuzyıla kadar suren skolastik doneminde, Tomacılığın (Tomizm) karşısında yer alır İnce Doktor adıyla anılan İskocyalı Duns Scotus'un (12701308) oğretisiyle İtalyan Saint Thomas'nın (Aquino'lu; 12241274) oğretisi, Hıristiyanlığın temel sorunları ustunde catışırlar Her iki oğretinin kokleri, ortacağın patristik donemindedir Thomas ve Dominikenler, Ogustinuscudurlar (Saint Augustinus; 354430), Scotus ve Fransiskenler Pelaguscudurlar (Pelagus; 360430)
Tomacılığa gore zeka iradeden ustundur (intellectu est superior voluntas), Skotculuğa gore irade zekadan ustundur (voluntas est superior intellectu) Tomacılık gerekircidir, Tanrı'ya bile bir Ozgurluk tanımaz, Tanrı dunyayı yaratmak zorunda olduğu icin yaratmıştır Skotculuk ozgurlukcudur, Tanrı en buyuk ozgurluktur ve dunyayı yaratmak istediği icin yaratmıştır Tomacılık entellektuelci (entellektualizm), Skotculuk iradecidir (volontarizm)
Bu iki ilke, Tanrı'dan insana yayılır; Tomacılığa gore insan ozgur değildir, kendi gucuyle kurtulamaz, Tanrı’nın bağışına muhtactır Skotculuğa gore insan ozgurdur, kendi cabasıyla kurtulabilir, Tanrı’nın yardımına muhtac değildir Gorulduğu gibi, Tomacılık insanı aşağılatır, gucsuzleştirir, kor bir yazgıcılığın (fatalizm) kucağına atar; Skotculuk insanı yuceltir, guvenini artırır, toresel sorumluluğa sokar (endeterminizm) Bundan başka, her iki oğreti de kavramcı (konseptualizm) oldukları halde Thomas'nın kavramcılığı adcılığa (nominalizm) yakındır Thomas kavramları gercek saymaya, Scotus gercek saymamaya eğilimlidir Nitekim Skotculuk, Ockham'ın adcılığını hazırlamıştır; Ockham, Durand de SaintPourcain, Jean Buridanus, Pierre d'Ailly ondan guclenmişlerdir
Skotcular, Meryem'in ilk gunahtan kurtulmuş olan gebeliği (immaculee conception) savını tutarlar, Tomacılar karşıt duşunceyi savunurlar Skotcular, İsa'nın carmıha gerilisini Tanrı isteği sayarlar, Tomacılar bunun insanların gunahları icin gerektiğinden cok odenmiş bir karşılık olduğunu ileri surerler Skotculuk uscudur (rasyonalizm), us'u en buyuk guc sayar, kutsal kitaba ve kilise oğretisine usa uygun olduğu icin inanılmalıdır Bu, acıkca, us kutsal kitaptan ustundur anlamına gelir İnakcılığa (dogmatizm) karşı cok onemli bir tepkidir Skotculuk, ortacağ Hıristiyan felsefesinde skolastik donemin ilerici akımıdır ve skolastiğin cokuşunu hazırlamıştır