Bir otomobilin performansını düşündüğümüzde başlangıçta aracın at gücü, torku ve 0100km süratlenme değerleri gözümüzün önüne kazanç Ama sürücü arabulucu denetleme edemedikten sonradan istediği dek güçlü olsun bir önemi kalmaz Otomobil üreticileri artık 4 zamanlı motorlar konusunda artist oldular ve aracın performansını arttırmak üzere süspansiyon sistemlerine yöneldiler
Otomobildeki süspansiyon sisteminin amacı, lastiklerle yol arasındaki sürtünmeyi azami yaparak, sürüş stabilitesini optimum seviyeye çıkartmak ve kusursuz dönüş yapılabilmesini sağlamaktır Bu vasıta içinde gezi edenlerin güvenliği ve rahatı için birincil dereceden önemlidir Eğer yollarımız hatasız düzlükte olsaydı, süspansiyon sistemlerine bu kadar artı gereksinim duyulmazdı Ama özellikle Türkiye ’deki yolların durumunu hepimiz biliyoruz ve hiç olmadık bir yerde büyük bir çukura düşebiliyoruz Emrindeki bu durumlarda vasıta hasar görmekle kalmıyor, muhtemel bir kazaya da davetiye çıkarılmış oluyor
Newton ’un hareket kanunua kadar bütün kuvvetlerin yön ve büyüklük bileşenleri vardır Tekerlek bir tümsekten geçerken, yukarı yönde bir ivmelenme söz konusudur Bu ivmelenme neticesinde eğer süspansiyon olmasa aracın yerle bağlantısı kesilerek son derece stabil olmayan bir koşul oluşacaktır İşte bu noktada süspansiyonun yukarı ivmelenmeyi absorbe edip tekerleğin yol ile olan bağlantısını sürdürmesini sağlaması gerekmektedir
Süspansiyon Sistemini Yaratıcı Kısımlar
Şasi – otomobilin motoru ve öteki parçalarını üzerinde barındıran belli başlı kafes yapıdır Süspansiyon Sistemi – Süspansiyon sistemi şasiye ast olup, oluşan enerjileri absorbe ederek şasiye iletilmesini muhtemel olduğunca azaltmayı hedefler Direksiyon Sistemi – Sürücünün arabayı yoklama edebilmesini sağlayan mekanizmadır Tekerlekler ve Lastikler – Yol ile teması ve aradaki sürtünme kuvveti ile aracın hareket edebilmesini karşılayan birimlerdir Süspansiyon Sisteminin Parçaları
1 Yaylar
Tekerlekler hariç aracın tüm yükünü üzerlerinde taşırlar Elastik yapıları doğru tekerleğin tümseklerde şasiye yaklaşıp, çukurlarda şasiden uzaklaşmasına izin vererek sarsıntıların hissedilmesini en aza indirirler
Yay Çeşitleri Şunlardır;
Yaprak yaylar Helisel yaylar Burulma çubuklu yaylar Pnömatik(hava yastıklı) yaylar Hidro pnömatik yaylar Yaprak Yaylar
Çoğunlukla kamyon ve eski herif otomobillerde kullanılır Yay çeliğinden üretilen bu yapraklar üst üste konularak kelepçelerle değişmez turmaları sağlanır Boyları birbirinden bambaşka, yaprakların tekrar tekrar dizilmesiyle oluşturulan bu sistem genel olarak ağır siklet taşımacılığı yapan araçlarda kullanılır Parçaların hepsi, bir merkez cıvatasıyla birbirine bağlanır Başlıca yaprağın her iki ucu kıvrılarak ön dingile ve askı sistemlerine bağlanırturulur Yaylanma sırasında yay yaprakları birbiri üzerine sürtünerek kayma yaparlar, sürtünmenin en aza indirilmesi yaprakların ömrünü uzatır Yapraklar birbiri üstünde kayma yaparak yaylanması sağlarlar ve dikey ivmelenmeden oluşan enerjiyi absorbe ederler Günümüzde bundan böyle az kalsın hiç kullanılmayan bu sistem, en verimsiz süspansiyon sistemlerinden birisidir
Helisel Yaylar
Binek arabalarının ve gezgin otobüslerinin askı sistemlerinde kullanılır Yuvarlak kesitli yay çeliğinden üretilmiş çubukların ısıtıldıktan sonra kalıplar üzerine sarılmasıyla şekillendirilir Uçları yay tablasına sürükleyici olarak oturacak şekilde yapılır Her aracın ağırlığı ayrı olduğundan yay çapı ve bakla sayısı buna tarafından üretilir Helisel yaylar, ön askı sisteminde daha alçak ve üstteki salıncaklar arasına bağlıdır Helisel yaylar, kırıldığında ya da esnekliğini kaybettiğinde yenileriyle değiştirilir başkaca herhangi bir bakıma gerek yoktur
Burulma Çubuklu Yaylar
Burulma çubuklu yaylar bir veya birden fazla uzun çelik çubuklardan meydana kazanç Bu çubuklar burulmaya karşısında dayanıklı malzemelerden üretilir Çubuğun bir ucu kare şeklinde yapılarak aracın şasisine dönmeyecek şekilde sabitlenir Diğer ucu da askı sisteminin uçlarından birisine bağlanarak, yolda tekerleğin hareketlerini yumuşatıp yaylanmayı sağlar Fazla uzun ömürlü olmazlar ve ani ve sert yüklenmelerde kırılabilirler Günümüzde genelde araçların arkadaki süspansiyonlarında kullanıldıkları görülür
Pnömatik(hava yastıklı) Yaylar
Pnömatik yaylar, havalı askı sistemlerinde kullanılır Her tekerde yay yerine hava yastığı bulunur Genel Olarak yolcu otobüsleri, kamyon gibi basınçlı hava sistemi bulunan ağır taşıma araçlarında kullanılır Hava yastığı, koruyucu bir kap içinde hava ile şişirilmiş lastik körükten meydana gelir Aracın tüm ağırlığı bu hava yastıklarına biner Hava yastıkları, vasıta kompresöründen gelen basınçlı hava ile şişirilir Sistemde bulunan düzey ayar supabı, kasa ile eksen arasındaki mesafenin her konumda eşdeğer kalmasını sağlar Seviye akort supabının komuta kolu dingiller ile irtibatlıdır Vasıta yükünün artı olması halinde kasa yastıklar üzerine oturup dingillere yakınlaşmak ister Yastığın çökmesiyle komuta kolu, düzey akort supabını etkileyerek yastıklara dolan havanın basıncının artmasını sağlar Yastıklar, kasa ile mil aralarında ayarlanmış mesafeye gelene değin şişer Vasıta yükünün azalması halinde hava yastıkları bağımsızlık kalarak dingil ile kasa arasındaki mesafeyi açtırmak ister Bu durumda da komuta kolu, seviye ayar supabını ters yönde etkileyerek yastık hava basınçlarını gerektiği değin düşürür Havası indirilen yastıklar, kasa ile eksen arasındaki ayarlanan mesafenin değişmez kalmasını sağlar Komuta kolu, seviye akort supabı ile birlikte çalışarak araç yükünün artması halinde hava yastıklarına basılan havanın basıncını arttırır Yük azalması halinde yastık hava basınçlarını düşürülür sonuç olarak eksen ve kasa arasındaki uzaklık tekrar tekrar değişmez tutar
2 Amortisörler
Süspansiyon sistemini şu başlıca kadarki kısmıyla düşündüğümüzde bir fırlatma mekanizmasından ayrı olmadığını göreceksiniz Çünkü yaylar üzerlerine gelen yükü yumuşatarak tersi yönde iletme görevini üstlenirler Yani tümsekten geçen araçta tekerlek şasiye yaklaşır ve yay ayrıntılarıyla sıkışır, yay eski haline dönerken büyük bir kuvvetle tekerleği geri iter ve yukarı doğru seken araç yerçekimiyle her yerde yere konar ve yayı sıkıştırır Bu salınımlar hiç durmaksızın devam eder İşte bunun olmasını engelleyen sadece ufak bir parçadır Süregelen salınımları absorbe ederek yok eden bu parçaya titreşim azaltan parça adı verilir
Günümüz araçlarının tamamında boru amortisörler kullanılır Bu amortisörler etki yönünden ikiye ayrılı bunlar; tek tesirli ve çift tesirlidir Tek tesirli amortisörler, açılma ya da kapanma halinden yalnız birinde atama yapar diğerinde serbesttir Çift tesirli üzen şey ise hem açılma ve keza de kapanma halinde görev yaparlar ve en fazla kullanılan üzen şey tipi de budur
Amortisör üstüne yük bindiğinde kapanmaya zorlanır Bu sırada amortisörün kapanmaya başlamasıyla beraber ucunda piston olan amortisör mili, içi hidrolik yağ ile doymuş silindir içinde aşağıda doğru ilerlemeye çalışır Lakin sıvıların sıkıştırılamaz prensibine ast olarak, hidrolik istikrarsız yer değiştirir Pistonun baskısı devam ederken, hidrolik istikrarsız pistonun ucundaki çift yönü olan sübaplı küçük deliklerden dışarı çıkmaya çalışır Bu sayede üzen şey yavaş yavaş kapanır ve üzerine etkiyen basıncın büyük bir kısmını hidrolik sıvının sürtme kuvveti olarak absorbe eder Üzen Şey zıt yönde yüklendiğinde yani açılmaya zorlandığında ise, piston üzerindeki çift yönlü sübaplı deliklerden akıcı bitmiş daha aşağı tarafa dolmaya çalışır ve yavaş yavaş titreşim azaltan parça genişler Sonuçta lüzum genişleme gerek sıkışma olsun, titreşim azaltan parça içerisindeki pistonun hareketi yavaşlatılarak iletilirBu da tekerleğin salınım hareketinin ve titreşimlerin muhtemel olduğunca kısa sürede yok edilmesini sağlar
3 Askı Sistemleri
Tekerleklerin araçla bağlantısını karşılayan sistemlerin tümüne “askı sistemi denir Ön tekerleklerin araca bağlantısını sağlayan sisteme ön askı sistemi, arkadaki tekerleklerin araca bağlantısını sağlayan sisteme ise arkadaki askı sistemi denir Askı sistemi, tekerleklerin virajlarda yanal kuvvetlerin etkisinde yola kesintisiz düz basmasını ve yol yüzeyindeki girintiçıkıntıların oluşturduğu yanal titreşimlerin en aza indirilmesini sağlar
Askı sistemleri değişmez ve serbest askı sistemleri olarak ikiye ayrılır;
Değişmez Askı Sistemi
Bu sistemde eksen her iki tekerleği birbirine bağlar Yani bir tekerlek üstüne gelen şiddet ve oluşan titreşim diğer tekerleği de etkiler Titreşimlerin artı olması epeyce konforsuz bir sürüşe niçin olmaktadır Fakat buaskı sistemini meydana getiren parça az ve sistem kolay olduğundan darbe dayanımı ve ömrü daha uzundur bu nedenle ağır nakliyecilik yapan araçlarda sık kullanılan bir sistemdir
Serbest Askı Sistemi
Binek arabaların tümünde ön askı sistemi olarak kullanılır, bazı araçlarda arkada da hür askı sistemi kullanıldığı görülür Bu sistemde süspansiyonlar birbirinden bağımsız olarak çalışırlar İki tekerlek aralarında aracısız olarak eksen bağlantısı bulunmadığından, sağ ve sol tekerleklerde süspansiyon mekanizmaları egemen olarak çalışır ve çok daha konforlu bir sürüş sağlanmış olur Yaysız kütle eksik olduğundan ve altında tutulabildiğinden lastiklerin yol tutuşu çok iyidir ve titreşimler çok daha iyi absorbe edilebilir Ama bu sistemlerde tekerlekler çok hareketli olduğundan ve birbirleri ile alt olmadıklarından yanal kuvvetlere dayanıklılıkları daha eksik ve aşınmaları daha kolaydır Fakat binek otomobillerde bu sistemin kullanılması gizli bir sürüş ve konfor için olmazsa olmazlardandır En fazla kullanılan özgür askı sistemi MacPherson sistemidir
4 Denge Çubukları
Denge çubuğu veya öteki adıyla dengeleyici, virajlarda merkez kaç kuvvetinin etkisiyle vasıta gövdesi dışa doğru savrulan aracın tekerlekler arasındaki açı farkını azaltarak daha kontrollü hareket etmesine ihtimal verir Özet Olarak savrulma spiker dışta kalan yay basılmaya içte kalan yay açılmaya zorlanır Bu durumda denge çubuğu tekerlek arasındaki bambaşka durumu burulmak suretiyle azaltır Böylelikle direksiyon hakimiyetini çoğaltıp aracın savrulmasını ve sağa sola yatmasını ve bir tedarik da kaymayı önler Bir Takım araçlarda denge çubuğunun yanı sıra birde tahammül çubuğu bulunur Sabır çubuğu daha aşağı salıncakla şasi arasına bağlanır ve salıncakta meydana gelen kaymayı önler
5 Rotiller
Rotil bir küresel mafsal olup eksen başının salıncaklara bağlantısını yapan parçadır Aks başının üst salıncağa bağlantısını yapan parçaya üst rotil, daha alçak salıncağa bağlantısını yapan parçaya da alt rotil denir Rotiller üretim sırasında yağlanıp hazır ülkü getirilirler, sonra bir yağlama yapılması muhtemel değildir Rotillerin genel görevi, aks bağlantılarının tekerleğin öbür durumlarında dahi bağlantısının sürekliliğini sağlar Örneğin aracın ön tekerleği bir tümsekteyse, rotiller hareketli bir mekanizma olduğundan aksı hafif yukarı kaldırarak tekrar tabi kalmasını sağlar Yani bir nevi insan kolunun gövdeye bağlanması işlevini üstlenir Bunlara otomobillerin eklemleri de denilebilir
Otomobildeki süspansiyon sisteminin amacı, lastiklerle yol arasındaki sürtünmeyi azami yaparak, sürüş stabilitesini optimum seviyeye çıkartmak ve kusursuz dönüş yapılabilmesini sağlamaktır Bu vasıta içinde gezi edenlerin güvenliği ve rahatı için birincil dereceden önemlidir Eğer yollarımız hatasız düzlükte olsaydı, süspansiyon sistemlerine bu kadar artı gereksinim duyulmazdı Ama özellikle Türkiye ’deki yolların durumunu hepimiz biliyoruz ve hiç olmadık bir yerde büyük bir çukura düşebiliyoruz Emrindeki bu durumlarda vasıta hasar görmekle kalmıyor, muhtemel bir kazaya da davetiye çıkarılmış oluyor
Newton ’un hareket kanunua kadar bütün kuvvetlerin yön ve büyüklük bileşenleri vardır Tekerlek bir tümsekten geçerken, yukarı yönde bir ivmelenme söz konusudur Bu ivmelenme neticesinde eğer süspansiyon olmasa aracın yerle bağlantısı kesilerek son derece stabil olmayan bir koşul oluşacaktır İşte bu noktada süspansiyonun yukarı ivmelenmeyi absorbe edip tekerleğin yol ile olan bağlantısını sürdürmesini sağlaması gerekmektedir
Süspansiyon Sistemini Yaratıcı Kısımlar
Şasi – otomobilin motoru ve öteki parçalarını üzerinde barındıran belli başlı kafes yapıdır Süspansiyon Sistemi – Süspansiyon sistemi şasiye ast olup, oluşan enerjileri absorbe ederek şasiye iletilmesini muhtemel olduğunca azaltmayı hedefler Direksiyon Sistemi – Sürücünün arabayı yoklama edebilmesini sağlayan mekanizmadır Tekerlekler ve Lastikler – Yol ile teması ve aradaki sürtünme kuvveti ile aracın hareket edebilmesini karşılayan birimlerdir Süspansiyon Sisteminin Parçaları
1 Yaylar
Tekerlekler hariç aracın tüm yükünü üzerlerinde taşırlar Elastik yapıları doğru tekerleğin tümseklerde şasiye yaklaşıp, çukurlarda şasiden uzaklaşmasına izin vererek sarsıntıların hissedilmesini en aza indirirler
Yay Çeşitleri Şunlardır;
Yaprak yaylar Helisel yaylar Burulma çubuklu yaylar Pnömatik(hava yastıklı) yaylar Hidro pnömatik yaylar Yaprak Yaylar
Çoğunlukla kamyon ve eski herif otomobillerde kullanılır Yay çeliğinden üretilen bu yapraklar üst üste konularak kelepçelerle değişmez turmaları sağlanır Boyları birbirinden bambaşka, yaprakların tekrar tekrar dizilmesiyle oluşturulan bu sistem genel olarak ağır siklet taşımacılığı yapan araçlarda kullanılır Parçaların hepsi, bir merkez cıvatasıyla birbirine bağlanır Başlıca yaprağın her iki ucu kıvrılarak ön dingile ve askı sistemlerine bağlanırturulur Yaylanma sırasında yay yaprakları birbiri üzerine sürtünerek kayma yaparlar, sürtünmenin en aza indirilmesi yaprakların ömrünü uzatır Yapraklar birbiri üstünde kayma yaparak yaylanması sağlarlar ve dikey ivmelenmeden oluşan enerjiyi absorbe ederler Günümüzde bundan böyle az kalsın hiç kullanılmayan bu sistem, en verimsiz süspansiyon sistemlerinden birisidir
Helisel Yaylar
Binek arabalarının ve gezgin otobüslerinin askı sistemlerinde kullanılır Yuvarlak kesitli yay çeliğinden üretilmiş çubukların ısıtıldıktan sonra kalıplar üzerine sarılmasıyla şekillendirilir Uçları yay tablasına sürükleyici olarak oturacak şekilde yapılır Her aracın ağırlığı ayrı olduğundan yay çapı ve bakla sayısı buna tarafından üretilir Helisel yaylar, ön askı sisteminde daha alçak ve üstteki salıncaklar arasına bağlıdır Helisel yaylar, kırıldığında ya da esnekliğini kaybettiğinde yenileriyle değiştirilir başkaca herhangi bir bakıma gerek yoktur
Burulma Çubuklu Yaylar
Burulma çubuklu yaylar bir veya birden fazla uzun çelik çubuklardan meydana kazanç Bu çubuklar burulmaya karşısında dayanıklı malzemelerden üretilir Çubuğun bir ucu kare şeklinde yapılarak aracın şasisine dönmeyecek şekilde sabitlenir Diğer ucu da askı sisteminin uçlarından birisine bağlanarak, yolda tekerleğin hareketlerini yumuşatıp yaylanmayı sağlar Fazla uzun ömürlü olmazlar ve ani ve sert yüklenmelerde kırılabilirler Günümüzde genelde araçların arkadaki süspansiyonlarında kullanıldıkları görülür
Pnömatik(hava yastıklı) Yaylar
Pnömatik yaylar, havalı askı sistemlerinde kullanılır Her tekerde yay yerine hava yastığı bulunur Genel Olarak yolcu otobüsleri, kamyon gibi basınçlı hava sistemi bulunan ağır taşıma araçlarında kullanılır Hava yastığı, koruyucu bir kap içinde hava ile şişirilmiş lastik körükten meydana gelir Aracın tüm ağırlığı bu hava yastıklarına biner Hava yastıkları, vasıta kompresöründen gelen basınçlı hava ile şişirilir Sistemde bulunan düzey ayar supabı, kasa ile eksen arasındaki mesafenin her konumda eşdeğer kalmasını sağlar Seviye akort supabının komuta kolu dingiller ile irtibatlıdır Vasıta yükünün artı olması halinde kasa yastıklar üzerine oturup dingillere yakınlaşmak ister Yastığın çökmesiyle komuta kolu, düzey akort supabını etkileyerek yastıklara dolan havanın basıncının artmasını sağlar Yastıklar, kasa ile mil aralarında ayarlanmış mesafeye gelene değin şişer Vasıta yükünün azalması halinde hava yastıkları bağımsızlık kalarak dingil ile kasa arasındaki mesafeyi açtırmak ister Bu durumda da komuta kolu, seviye ayar supabını ters yönde etkileyerek yastık hava basınçlarını gerektiği değin düşürür Havası indirilen yastıklar, kasa ile eksen arasındaki ayarlanan mesafenin değişmez kalmasını sağlar Komuta kolu, seviye akort supabı ile birlikte çalışarak araç yükünün artması halinde hava yastıklarına basılan havanın basıncını arttırır Yük azalması halinde yastık hava basınçlarını düşürülür sonuç olarak eksen ve kasa arasındaki uzaklık tekrar tekrar değişmez tutar
2 Amortisörler
Süspansiyon sistemini şu başlıca kadarki kısmıyla düşündüğümüzde bir fırlatma mekanizmasından ayrı olmadığını göreceksiniz Çünkü yaylar üzerlerine gelen yükü yumuşatarak tersi yönde iletme görevini üstlenirler Yani tümsekten geçen araçta tekerlek şasiye yaklaşır ve yay ayrıntılarıyla sıkışır, yay eski haline dönerken büyük bir kuvvetle tekerleği geri iter ve yukarı doğru seken araç yerçekimiyle her yerde yere konar ve yayı sıkıştırır Bu salınımlar hiç durmaksızın devam eder İşte bunun olmasını engelleyen sadece ufak bir parçadır Süregelen salınımları absorbe ederek yok eden bu parçaya titreşim azaltan parça adı verilir
Günümüz araçlarının tamamında boru amortisörler kullanılır Bu amortisörler etki yönünden ikiye ayrılı bunlar; tek tesirli ve çift tesirlidir Tek tesirli amortisörler, açılma ya da kapanma halinden yalnız birinde atama yapar diğerinde serbesttir Çift tesirli üzen şey ise hem açılma ve keza de kapanma halinde görev yaparlar ve en fazla kullanılan üzen şey tipi de budur
Amortisör üstüne yük bindiğinde kapanmaya zorlanır Bu sırada amortisörün kapanmaya başlamasıyla beraber ucunda piston olan amortisör mili, içi hidrolik yağ ile doymuş silindir içinde aşağıda doğru ilerlemeye çalışır Lakin sıvıların sıkıştırılamaz prensibine ast olarak, hidrolik istikrarsız yer değiştirir Pistonun baskısı devam ederken, hidrolik istikrarsız pistonun ucundaki çift yönü olan sübaplı küçük deliklerden dışarı çıkmaya çalışır Bu sayede üzen şey yavaş yavaş kapanır ve üzerine etkiyen basıncın büyük bir kısmını hidrolik sıvının sürtme kuvveti olarak absorbe eder Üzen Şey zıt yönde yüklendiğinde yani açılmaya zorlandığında ise, piston üzerindeki çift yönlü sübaplı deliklerden akıcı bitmiş daha aşağı tarafa dolmaya çalışır ve yavaş yavaş titreşim azaltan parça genişler Sonuçta lüzum genişleme gerek sıkışma olsun, titreşim azaltan parça içerisindeki pistonun hareketi yavaşlatılarak iletilirBu da tekerleğin salınım hareketinin ve titreşimlerin muhtemel olduğunca kısa sürede yok edilmesini sağlar
3 Askı Sistemleri
Tekerleklerin araçla bağlantısını karşılayan sistemlerin tümüne “askı sistemi denir Ön tekerleklerin araca bağlantısını sağlayan sisteme ön askı sistemi, arkadaki tekerleklerin araca bağlantısını sağlayan sisteme ise arkadaki askı sistemi denir Askı sistemi, tekerleklerin virajlarda yanal kuvvetlerin etkisinde yola kesintisiz düz basmasını ve yol yüzeyindeki girintiçıkıntıların oluşturduğu yanal titreşimlerin en aza indirilmesini sağlar
Askı sistemleri değişmez ve serbest askı sistemleri olarak ikiye ayrılır;
Değişmez Askı Sistemi
Bu sistemde eksen her iki tekerleği birbirine bağlar Yani bir tekerlek üstüne gelen şiddet ve oluşan titreşim diğer tekerleği de etkiler Titreşimlerin artı olması epeyce konforsuz bir sürüşe niçin olmaktadır Fakat buaskı sistemini meydana getiren parça az ve sistem kolay olduğundan darbe dayanımı ve ömrü daha uzundur bu nedenle ağır nakliyecilik yapan araçlarda sık kullanılan bir sistemdir
Serbest Askı Sistemi
Binek arabaların tümünde ön askı sistemi olarak kullanılır, bazı araçlarda arkada da hür askı sistemi kullanıldığı görülür Bu sistemde süspansiyonlar birbirinden bağımsız olarak çalışırlar İki tekerlek aralarında aracısız olarak eksen bağlantısı bulunmadığından, sağ ve sol tekerleklerde süspansiyon mekanizmaları egemen olarak çalışır ve çok daha konforlu bir sürüş sağlanmış olur Yaysız kütle eksik olduğundan ve altında tutulabildiğinden lastiklerin yol tutuşu çok iyidir ve titreşimler çok daha iyi absorbe edilebilir Ama bu sistemlerde tekerlekler çok hareketli olduğundan ve birbirleri ile alt olmadıklarından yanal kuvvetlere dayanıklılıkları daha eksik ve aşınmaları daha kolaydır Fakat binek otomobillerde bu sistemin kullanılması gizli bir sürüş ve konfor için olmazsa olmazlardandır En fazla kullanılan özgür askı sistemi MacPherson sistemidir
4 Denge Çubukları
Denge çubuğu veya öteki adıyla dengeleyici, virajlarda merkez kaç kuvvetinin etkisiyle vasıta gövdesi dışa doğru savrulan aracın tekerlekler arasındaki açı farkını azaltarak daha kontrollü hareket etmesine ihtimal verir Özet Olarak savrulma spiker dışta kalan yay basılmaya içte kalan yay açılmaya zorlanır Bu durumda denge çubuğu tekerlek arasındaki bambaşka durumu burulmak suretiyle azaltır Böylelikle direksiyon hakimiyetini çoğaltıp aracın savrulmasını ve sağa sola yatmasını ve bir tedarik da kaymayı önler Bir Takım araçlarda denge çubuğunun yanı sıra birde tahammül çubuğu bulunur Sabır çubuğu daha aşağı salıncakla şasi arasına bağlanır ve salıncakta meydana gelen kaymayı önler
5 Rotiller
Rotil bir küresel mafsal olup eksen başının salıncaklara bağlantısını yapan parçadır Aks başının üst salıncağa bağlantısını yapan parçaya üst rotil, daha alçak salıncağa bağlantısını yapan parçaya da alt rotil denir Rotiller üretim sırasında yağlanıp hazır ülkü getirilirler, sonra bir yağlama yapılması muhtemel değildir Rotillerin genel görevi, aks bağlantılarının tekerleğin öbür durumlarında dahi bağlantısının sürekliliğini sağlar Örneğin aracın ön tekerleği bir tümsekteyse, rotiller hareketli bir mekanizma olduğundan aksı hafif yukarı kaldırarak tekrar tabi kalmasını sağlar Yani bir nevi insan kolunun gövdeye bağlanması işlevini üstlenir Bunlara otomobillerin eklemleri de denilebilir