Afganistan'da ağustos ayında idaresi ele geçiren Taliban ile Batılı diplomatlar, birinci resmi görüşme kapsamında Norveç'in başşehri Oslo'da bir ortaya geldi.
Dondurulan 10 milyar dolar gündemde
Kapalı kapılar gerisinde gerçekleşen görüşmelerde, Taliban temsilcilerinin, ülkedeki insani kriz nedeniyle ABD ve öbür Batılı ülkeler tarafından dondurulan 10 milyar doların özgür bırakılması için bastıracağı lisana getirildi.
Euronews Türkçe'nin haberine nazaran üç günlük müzakereler pazar günü Taliban ve Afgan sivil toplum temsilcileri ortasında direkt görüşmelerle başladı.
Taliban heyetinde örgütün süreksiz hükümetinin Dışişleri Bakanı Emirhan Muttaki ve İçişleri Bakanı Enes Hakkani ile başka yetkililer yer alıyor.
Görüşme öncesinde Batılı diplomatlar, halkın talepleri ve alandaki mevcut durumla ilgili bilgi almak için Afgan bayan hakları aktivistleri ve insan hakları savunucularıyla bir ortaya geldi.
Toplantıya AB, ABD, İngiltere, Fransa, İtalya ve konut sahibi Norveç'ten temsilciler katıldı.
Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid, Twitter’dan yaptığı açıklamada, Taliban heyetinin Norveç makamları ile toplantı düzenlediğini kaydetti.
Açıklamada, toplantı sırasında, iştirakçilerin birbirinin görüşlerini sabırla dinlediği ve ülkenin mevcut durumu hakkında fikir alışverişinde bulunduğu belirtildi.
İştirakçilerin, Afganistan'ın tüm Afganların ortak meskeni olduğunu doğruladığı ve Afganların ülkede daha âlâ siyasi, ekonomik ve güvenlik için birlikte çalışması gereğinin vurgulandığı aktarıldı.
Taliban'ın dış dünyadan tanınma ve fonların özgür bırakılması talebine Batılı ülkeler, bayan hakları, bayanların çalışması ve kızların okula gitmesi, hükümetin etnik kümelerle eşit paylaşımı üzere kaidelerle cevap veriyor.
Ağustos ortasında iktidara gelmesinden bu yana, Taliban, birçok bayanlara yönelik olmak üzere ağır kısıtlamalar getirdi.
Bayanların sıhhat dışındaki işlerde çalışması yasaklandı. 6'ıncı sınıftan sonra kız çocuklarının eğitime erişimleri kısıtlandı.
Görüşmeye reaksiyon
Norveç hükümetinin Taliban heyetini ülkeye davet etmesine Afganlar toplumsal medyada sert reaksiyon gösterdi.
Birçok bayan aktivistin, eski asker ve polisin ve gazetecinin tutuklu olduğunu, ağır azaplardan geçirildiğini hatırlatan toplumsal medya kullanıcıları, Oslo idaresinin bu davetle Taliban'a meşruiyet kazandırdığını lisana getirdi.
Norveç Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Taliban temsilcilerinin 23-25 Ocak'ta Oslo'ya davet edildiği belirtilmişti.
Taliban heyetinin, Norveç hükümetinin, birtakım müttefik ülke temsilcisinin yanı sıra sivil toplum kuruluşlarının temsilcileriyle görüşmek üzere Norveç'te temaslarda bulunacağı tabir edilmişti.
Norveç Dışişleri Bakanı Anniken Huitfeldt, 21 Ocak'ta yaptığı açıklamada, Afganistan'daki insani krize dair tasalarını lisana getirirken son devirde ülkede yaşananları 'milyonlarca insanı etkileyen tam ölçekli insani felaket' olarak nitelendirmişti.
Huitfeldt, kelam konusu temasların 'Taliban'ın legalleştirilmesi ya da tanınması olmadığını lakin ülkeyi fiilen yönetenlerle konuşmak durumunda olduklarını' belirtmişti.
Bakan Huitfeldt, siyasi durumun krizi daha da derinleştirerek insani felakete yol açmasına müsaade veremeyeceklerini kaydetmişti.
Afganistan'da Taliban'ın denetimi ele geçirmesinin akabinde dış yardımlar kesilirken, Dünya Bankası, Memleketler arası Para Fonu (IMF) ve ABD Merkez Bankası, Afganistan’ın memleketler arası fonlara erişimini kesti.
Ülkede işsizlik, fakirlik ve açlık alarm verici düzeylere ulaştı.
BM Besin ve Tarım Örgütü (FAO), Afganistan'da akut besin güvensizliği ile karşı karşıya kalan kişi sayısının en az 18,8 milyon olduğunu ve bu sayının kış aylarında 22,8 milyona yükselmesinin beklendiğini duyurmuştu.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, yaptığı açıklamada, Afganistan'da bebeklerin 'kardeşleri aç kalmasın' diye satıldığını belirterek, Dünya Bankasına 'dondurulan 1,2 milyar doları hür bırakması' daveti yapmıştı.