Rusya hükümeti, geçtiğimiz günlerde yapılan bir açıklama ile Dmitry Rogozin’in Roscosmos’daki vazifesinden alındığını ve yerine Rusya’nın başbakan yardımcısı Yury Borisov’un getirildiğini duyurdu. Kremlin tarafından yapılan kısa bildiriye nazaran bu karar çabucak yürürlüğe girdi.
Rus uzay ajansının yöneticisi Dmitry Rogozin’in misyondan alınma kararı, Avrupa Uzay Ajansı’na karşı sert bir çıkış yaparak, Memleketler arası Uzay İstasyonu’ndaki robot kola erişimi sınırlama tehdidinde bulunmasının birkaç gün sonrasında geldi. Rogozin’in bu son tehdidi, uzun bir müddettir yönelttiği pek çok farklı tehdit ve aldığı tartışmalı kararlar serisinin yalnızca son kesimiydi.
Rogozin, Rus uzay ajansının başkanı olduğu sürece epey çalkantılı bir periyot geçirdi ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile durum çok daha fazla sertleşti. Devam eden savaşı destekleyen kelamları ile ABD ve Avrupa’nın Rusya’ya karşı yaptırımlarına karşı konuşan Rogozin, UUİ’den çekilme istikametindeki tehditlerini de arttırarak Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ve NASA ile uzun yıllardır sürdürülen iştiraki tehlikeye attı.
Bu haftanın başlarında da Uzay İstasyonu’ndaki Rus kozmonotlara verdiği buyruk ile uzay istasyonunun Rus kısmına bağlı olan Avrupalı yeni robot kol üzerindeki çalışmalarını sonlandırmalarını söyledi. Rogozin, Eylül ayında fırlatılması planlanan ExoMars misyonunda Roscosmos ile işbirliğini resmi olarak sonlandırmasından sonra ESA’yı Mars misyonunu “sabotaj etmek” ile suçladı. Ayrıyeten Roscosmos’un resmi Telegram kanalında üç kozmonotun Rusya tarafından desteklenen Ukrayna bölgelerinin bayraklarını tuttuğu bir fotoğraf da paylaştı.
Bu paylaşımın akabinde NASA da bir açıklama yaparak UUİ’nin bayrakların gösterilmesi ve Dünya üzerindeki siyasete alet edilmesini kınadı lakin UUİ işbirliğini sürdürmek için genel olarak Rus uzay ajansı ile ilgilerini diplomatik tuttu. Lakin Ukrayna ile savaş başlamadan evvel de Rogozin idaresindeki Roscosmos pek çok kere NASA’ya karşı kötüleyici savlarda bulunmuştu. Örneğin 2018 yılında ismi verilmeyen bir Roscosmos yetkilisi tarafından resmi olarak yapılan kaynaksız bir tezde, bir NASA astronotunun Soyuz uzay aracını sabotaj ettiği ve bunun sonucunda UUİ’de bir hava sızıntısı oluştuğu söylenmişti.
Bununla birlikte, Ukrayna ile savaşın başlamasının akabinde gerginlik daha da arttı. ABD Lideri Joe Biden’in Rusya’ya karşı uygulanacak milletlerarası yaptırımların uzay programını da etkileyeceğini söylediği Şubat ayının akabinde, Rogozin’in savaşa verdiği takviye daha da artmış üzere gözüküyor. Rogozin, Twitter üzerindeki bir gönderisinde “NASA ile profesyonel bağımızı nitekim çok kıymetli buluyorum, fakat bir Rus ve bir Rusya vatandaşı olarak, ülkeme karşı bazen açık bir biçimde düşmanca olan ABD siyasetlerinden büsbütün mutsuzum” dedi.
Rogozin’in Roscosmos’taki misyonundan alınması, NASA ve ESA ile bağlantıların daha da berbata gitmesini önlemek ve en azından uzayda barışçıl münasebetleri devam ettirmek maksadıyla yapılmış olabilir. Lakin şimdi bu mevzuda kesin bir bilgimiz bulunmuyor ve Yuri Borisov’un nasıl bir tavır alacağını fakat vakit gösterecek.