TCK Uyuşturucu Madde Suçları ve Cezaları
A) ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER
1) Uyuşturucu Maddelere Dair 1961 Tek Sözleşmesi:
Sözleşmenin 1 maddesinde kenevir, kenevir bitkisi, kenevir reçinesi, koka ağacı, koka yaprağı, ekim, uyuşturucu madde, kaçakçılık, ithal, ihraç, imal, afyon, tıbbî afyon, afyon haşhaşı, haşhaş kellesi, haşhaş sapı, müstahzar, istihsal, stok, ülke, istihlak gibi kavramlar tanımlanmıştır
Sözleşme ekindeki I ve II numaralı cetvellerde doğal ya da sentetik uyuşturucu maddeler; III ve IV numaralı cetvellerde ise uyuşturucu madde ihtiva eden müstahzarlar kimyasal formülleri ile birlikte gösterilmiş; 2 maddede bunların denetimine ilişkin kurallar öngörülmüştür
Anlaşma ile Uluslararası Uyuşturucu Maddeler Denetim Organı ve Uyuşturucu Maddeler Komisyonu yerleşmiş; bunların yapıları ve görevleri belirlenmiştir
Sözleşme keza, uyuşturucu maddelerin elde edildiği doğal bitkilerin ekimi ve üretimi, uyuşturucu maddelerin imali ve ticareti, uyuşturucu madde kaçakçılığı ile mücadele, uyuşturucu madde müptelâlarının tedavisi, uyuşturucu madde suçları ile ilgili suç oluşturan hükümleri ile zapt ve müsadere gibi konuları düzenlemektedir
Sözleşmenin yorumu ve uygulanmasında iki ya da daha fazla taraf aralarında uyuşmazlık çıktığında; tarafların görüşme, soruşturma, arabuluculuk, uzlaştırma, hakemlik ve bölgesel kuruluşlara başvurma yolu ile ya da yargısal yoldan ya da bunun dışında barışçı vasıtalarla anlaşmazlığı araştırmak üzere birbirlerine danışacakları; çözümleyemedikleri takdirde anlaşmazlığın Uluslararası Adalet Divanına götürüleceği 48 maddede belirtilmiştir
1972 Protokolü ile, Sözleşmenin bir takım maddeleri değişmiş ve Sözleşmeye bazı yeni maddeler eklenmiştir
Uyuşturucu Maddelere Dair 1961 Tek Sözleşmesinin Tadiline İlişkin 1972 Protokolü
Yapılan değişikliklerle Müstahzarlar için öngörülen yoklama önlemleri sıkılaştırılmış; Uluslararası Uyuşturucu Maddeler Denetim Organının adı Uluslararası Uyuşturucu Maddeler Kontrol Kurulu olarak değişmiş, Kurulun yapısında ve görevlerinde şartların değişmesi yapılmış; tarafların uyuşturucu madde kaçakçılığı ve uyuşturucu madde kullanımı konularında ulusal çapta alacakları önlemler ve müşterek yardımlaşma yükümlülükleri artırılmıştır
1961 Tek Sözleşmesi'ne Ek maddelerle getirilen başlıca yenilikler şöyle özetlenebilir: Birleşik Milletler'in yetkili organlarına ve uzmanlık kuruluşlarına teknik ve malî takviye yardımında katılmak; afyon üretiminin sınırlandırılması; uyuşturucu maddelerin yasa dışı kullanımı ve kaçakçılığından kaynaklanan sorunlarla uğraş için yöresel merkezlerin geliştirilmesi
2) 1971 Psikotrop Maddeler Sözleşmesi
Sözleşme, Türkiye tarafından 22021971 tarihinde imzalanmış, 07031981 tarihli Resmi Gazete'de de yayınlanarak Türkiye açısından da yürürlüğe girmiştir
Psikotrop maddeler, sözleşmeye ekli 4 cetvel halinde gösterilmiş, her cetvelde bulunan psikotrop maddelerin denetimi konusunda farklı hükümler öngörülmüş, cetvellerde değiştirme yapılmasının koşulları ve yöntemi belirtilmiştir
Bakanlar Kurulu, 2313 sayılı Kanunun verdiği yetkiyi kullanarak, kontrat ekindeki cetvel Ide yer alan psikotrop maddelerin tamamı ile diğer cetvellerde yer alan psikotrop maddelerin bir bölümünü 2313 sayılı Kanun kapsamına almış; bu nedenle, bunların TCKnin 188191 maddeleri anlamında uyuşturucu madde kabul edilmesini sağlamıştır Bir Takım psikotrop maddeler ise Sağlık Durumu Bakanlığı kadar yeşil reçeteye alt tutulmuştur
3) 1988 Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı
Kontrat, Türkiye Hükümeti namına 1988 tarihinde imzalanmış, 11021996 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak Türkiye açısından bu tarihte yürürlüğe girmiştir
Sözleşmenin 1 maddesinde kenevir bitkisi, koka ağacı, kontrollü teslimat, uyuşturucu madde, afyon haşhaşı, malvarlığı ve psikotrop madde gibi bir takım kavramlar tanımlanmıştır
Her bir tarafın, Sözleşmenin 3 maddesinde farzedilen fiillerin bilerek işlenmesini kendi hukukunda kabahat olarak düzenlemesi, bu suçlar için hürriyeti bağlayıcı cezalar ile para cezası ve müsadere gibi yaptırımların uygulanması için zorunlu önlemleri alması öngörülmüştür
Sözleşmede hem, adlî yardımlaşma, suçluların iadesi ve kontrollü teslimat gibi konulara ilişkin hükümler bulunmaktadır
B) ULUSAL MEVZUATIMIZ:
1 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası
Devlet, gençleri içki düşkünlüğünden, uyuşturucu maddelerden, suçluluk, kumar ve sözde fena alışkanlıklardan ve cehaletten gözetmek için gerekli tedbirleri alır (m 582)
2 5237 sayılı Türk Suç Oluşturan Kanunu
TCKnin 188 ve 192 maddelerinde uyuşturucu madde suçları düzenlenmiştir
AUYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE ÜRETIM VE TİCARETİ SUÇLARI:
(5237 sayılı Türk Suç Oluşturan Kanununun 188 maddesi)
TCKnin 188 maddesinin 1 fıkrasında, Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız ya da ruhsata aykırı olarak üretim, ithal ya da ihraç eden kişi hakkında on yıldan eksik olmamak üzere hapis ve yirmibin güne kadar adli para cezası öngörülmüştür
5237 sayılı Kanunun 1882 fıkrasında, Uyuşturucu ya da uyarıcı madde ihracı fiilinin öteki ülke açısından ithal olarak nitelendirilmesi, dolayısıyla bu ülkede yapılan yargılama sonucunda hükmolunan cezanın infaz edilen kısmı, Türkiyede uyuşturucu ya da uyarıcı madde ihracı dolayısıyla yapılacak yargılama sonucunda hükmolunan cezadan mahsup edileceği düzenlenmiştir
TCKnin 1883 fıkrasında, uyuşturucu ya da uyarıcı maddeleri ruhsatsız ya da ruhsata tutarsız olarak ülke içinde satan, satışa talep eden, başkalarına veren, nakleden, depolayan, satın bölge, kabul eden, bulunduran kişinin beş yıldan onbeş yıla değin hapis ve yirmibin güne değin adli para cezası ile cezalandırılacağı öngörülmüştür
TCKnin 1884 fıkrasında, Uyuşturucu maddenin eroin, kokain, morfin veya baz morfin olması hâlinde, yukarıdaki fıkralara tarafından verilecek suç oluşturan benzeri oranında artırılacağı, TCKnin 1885 fıkrasında ise uyuşturucu imal, ithal, ihraç ve ticareti suçlarının, kabahat derin etki bırakmak için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek cezanın benzeri oranında artırılacağı belirtilmiştir
TCKnin 1886 fıkrasında, Üretimi devlete ait makamların iznine veya satışı yetkili tabip göre düzenlenen reçeteye alt olan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran her türlü madde açısından da yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanır
TCKnin 1887 fıkrasında, Uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu ya da uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal ya da imali resmî makamların iznine yan olan maddeyi ülkeye ithal eden, üretim eden, satan, satın alan, nakleden, depolayan ya da ihraç eden birey, dört yıldan az olmamak üzere hapis ve yirmibin güne dek adlî para cezası ile cezalandırılır
TCKnin 1888 fıkrasında, Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sıhhat hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi kadar işlenmesi hâlinde, verilecek cezanın yarı oranında artırılacağı açıklanmıştır
TCKnin 189 maddesinde,Tüzel kişiler hakkında emniyet tedbiri uygulanması düzenlenmiştir Maddeye tarafından; Uyuşturucu ya da uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarının bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, tüzel birey hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur
BUYUŞTURUCU YA DA UYARICI MADDE KULLANILMASINI KOLAYLAŞTIRMA (TCK 190 md)
Maddenin 1 fıkrasına göre; Uyuşturucu ya da uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırmak için;
a) Özel yer, donanım ya da malzeme karşılayan,
b) Kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler bölge,
c) Faydalanma yöntemleri konusunda başkalarına veri veren,
Birey, iki yıldan beş yıla dek hapis cezası ile cezalandırılır
Maddenin 2 fıkrasına kadar; Uyuşturucu ya da uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendiren veya bu nitelikte yayın yapan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır
Maddenin 3 fıkrasına göre; Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, baytar, sıhhat memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık durumu hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek canice güya oranında artırılır
C GÖSTERMEK İÇİN UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE SATIN ELDE ETMEK, KABUL ETMEK VEYA BULUNDURMAK SUÇU:
Madde 191
(1) Kullanmak için uyuşturucu ya da uyarıcı madde satın bölge, kabul eden veya bulunduran kişi, bir yıldan iki yıla değin hapis cezası ile cezalandırılır
(2) Bu suçtan nedeniyle açılan davada mahkeme, birinci fıkraya kadar hüküm vermeden önce uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi hakkında, tedaviye ve denetimli serbestlik tedbirine; kullanmamakla birlikte, kullanmak için uyuşturucu ya da uyarıcı madde satın bölge, kabul eden veya bulunduran birey hakkında, denetimli serbestlik tedbirine karar verebilir
(3) Hakkında tedaviye ve denetimli serbestlik tedbirine karar bahşedilen birey, belirlenen kurumda uygulanan tedavinin ve denetimli serbestlik tedbirinin gereklerine yerinde davranmakla yükümlüdür Hakkında denetimli serbestlik tedbirine hükmedilen kişiye rehberlik edecek bir uzman görevlendirilir Bu uzman, güvenlik tedbirinin tatbik süresince, kişiyi uyuşturucu ya da uyarıcı maddenin kullanılmasının tesir ve sonuçları hakkında bilgilendirir, kişiye mesuliyet bilincinin gelişmesine yönelik olarak öğütte bulunur ve yol gösterir; kişinin gelişimi ve davranışları hakkında üçer aylık sürelerle rapor düzenleyerek hâkime verir
(4) Tedavi boyunca devam eden denetimli serbestlik tedbirine, tedavinin sona erdiği tarihten itibaren bir sene süreyle devam olunur Denetimli serbestlik tedbirinin uygulanma süresinin uzatılmasına karar verilebilir Ancak, bu durumda vakit üç yıldan fazla olamaz
(5) Tedavinin ve denetimli serbestlik tedbirinin gereklerine yerinde davranan birey hakkında çözülmüş olan davanın düşmesine karar verilir Huysuz takdirde, davaya devam olunarak hüküm verilir
(6) Uyuşturucu ya da uyarıcı madde kullanan kişi, hakkında göstermek için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, benimsemek veya bulundurmaktan nedeniyle cezaya hükmedildikten sonra da iki ilâ dördüncü fıkralar hükümlerine tarafından tedaviye ve denetimli serbestlik tedbirine tâbi tutulabilir Bu durumda, hükmolunan cezanın infazı ertelenir Oysa, bunun için birey hakkında bu kabahat nedeniyle evvelden tedavi ve denetimli serbestlik tedbirine karar verilmemiş olması gerekir
(7) Kişinin mahkûm olduğu ceza, tedavinin ve denetimli serbestlik tedbirinin gereklerine uygun davranması halinde, infaz edilmiş sayılır; huysuz takdirde, hemen infaz edilir
ETKİN PİŞMANLIK Madde 192
(1) Uyuşturucu veya uyarıcı madde üretim ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olan kişi, resmî makamlar göre haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu ya da uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri merciine haber verirse, bahşedilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını ya da uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması hâlinde, hakkında cezaya hükmolunmaz
(2) Göstermek için uyuşturucu ya da uyarıcı madde satın bölge, kabul eden veya bulunduran kişi, resmî makamlar tarafından haber alınmadan önce, bu maddeyi kimden, nerede ve ne vakit temin ettiğini merciine haber vererek suçluların yakalanmalarını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırırsa, hakkında cezaya hükmolunmaz
(3) Bu suçlar haber alındıktan sonradan gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail ya da öteki kabahat ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birdenbire yarısına kadarı indirilir
(4) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan birey, hakkında kullanmak için uyuşturucu ya da uyarıcı madde satın edinmek, kabul etmek ya da bulundurmaktan nedeniyle soruşturma başlatılmadan önce resmî makamlara başvurarak tedavi ettirilmesini isterse, cezaya hükmolunmaz
2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun
Bu Kanun ile bir takım uyuşturucu maddeler sayılarak bunların imali, ithali, ihracı ve satışı yasak ya da Sağlık Bakanlığının denetimine bırakılmıştır
Bilimsel analiz sonucu sağlığa zararlı ve toksikomani (alışılmışlık) yaptığı saptanan öteki uyuşturucu maddelerin Bakanlar Kurulu kararı ile bu Kanun kapsamına alınabileceği belirtilmiştir (Md 19)
Bakanlar Kurulu, 2313 sayılı Kanunun verdiği yetki gereğince öbür tarihlerde bir çok uyuşturucu maddeyi bu Kanun kapsamına almıştır
Bu kanunla, esrar almak için kenevir ekimi yasak (m 3), diğer amaçlarla kenevir ekimi ise izne bağlanmış (231); yasağa aykırı veya izinsiz kenevir ekme ayrı olarak suç olarak düzenlenmiştir (234)
3298 sayılı Uyuşturucu Maddelerle İlgili Kanun
19061986 tarihinde yürürlüğe giren bu Kanun, aşağıdaki konuları düzenlemiştir:
a Bir Takım uyuşturucu maddeler sayılmış(haşhaş kapsulleri, çiğ afyon, koka yaprağı gibi), bunların alımı, satımı, imali, ithali ve ihracı Bakanlar Kurulunun denetimine bırakılmış (m 11); kullanılmasının zararlı olduğu ve toksikomani yaptığı belirlenen diğer doğal ya da suni maddelerin de Bakanlar Kurulu kararı ile bu Kanun kapsamına alınabileceği belirtilmiştir (m 13)
b Birinci maddede sözü edilen uyuşturucu maddelerin elde edileceği bitkilerin (haşhaş, koka ağacı gibi) ekimi izne bağlanmış (m 13); haşhaş ekimi yapılacak ve haşhaş kapsülü üretilecek yerlerin her sene Bakanlar Kurulunca belirlenip bildiri edileceği öngörülmüştür (m 2)
c İkinci maddede, Bakanlar Kurulunca belirlenen yerlerde haşhaş ekimi yapacak kişilerin ilgili kuruluştan (Toprak Mahsulleri Ofisi'nin yerel biriminden) izin elde etmek zorunda oldukları belirtilmiştir
d Üçüncü maddede ham afyon, hazır afyon, tıbbî afyon ve karışımlarının Türk Ceza Kanununun uygulamasında uyuşturucu madde sayılacağı, izinsiz çiğ afyon üretenler hakkında Türk Cinayet Kanununun 188 ve sonraki maddelerinin uygulanacağı açıklanmıştır
e İzinsiz veya izne aykırı haşhaş ekimi, izinsiz çiğ afyon üretimi gibi suçlar düzenlenmiştir (m
DİĞER İLGİLİ YÖNETMELIK
2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu, 2803 sayılı Jandarma Teşkilat Tayin ve Yetkileri Kanunu, 2692 sayılı Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanunu, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu, 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun, 5607 sayılı Kaçakçılık Kanunu, 3713 sayılı Terörle Çaba Kanunu, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu, 5584 sayılı Posta kanunu, 4208 sayılı Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanun, 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu *
A) ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER
1) Uyuşturucu Maddelere Dair 1961 Tek Sözleşmesi:
Sözleşmenin 1 maddesinde kenevir, kenevir bitkisi, kenevir reçinesi, koka ağacı, koka yaprağı, ekim, uyuşturucu madde, kaçakçılık, ithal, ihraç, imal, afyon, tıbbî afyon, afyon haşhaşı, haşhaş kellesi, haşhaş sapı, müstahzar, istihsal, stok, ülke, istihlak gibi kavramlar tanımlanmıştır
Sözleşme ekindeki I ve II numaralı cetvellerde doğal ya da sentetik uyuşturucu maddeler; III ve IV numaralı cetvellerde ise uyuşturucu madde ihtiva eden müstahzarlar kimyasal formülleri ile birlikte gösterilmiş; 2 maddede bunların denetimine ilişkin kurallar öngörülmüştür
Anlaşma ile Uluslararası Uyuşturucu Maddeler Denetim Organı ve Uyuşturucu Maddeler Komisyonu yerleşmiş; bunların yapıları ve görevleri belirlenmiştir
Sözleşme keza, uyuşturucu maddelerin elde edildiği doğal bitkilerin ekimi ve üretimi, uyuşturucu maddelerin imali ve ticareti, uyuşturucu madde kaçakçılığı ile mücadele, uyuşturucu madde müptelâlarının tedavisi, uyuşturucu madde suçları ile ilgili suç oluşturan hükümleri ile zapt ve müsadere gibi konuları düzenlemektedir
Sözleşmenin yorumu ve uygulanmasında iki ya da daha fazla taraf aralarında uyuşmazlık çıktığında; tarafların görüşme, soruşturma, arabuluculuk, uzlaştırma, hakemlik ve bölgesel kuruluşlara başvurma yolu ile ya da yargısal yoldan ya da bunun dışında barışçı vasıtalarla anlaşmazlığı araştırmak üzere birbirlerine danışacakları; çözümleyemedikleri takdirde anlaşmazlığın Uluslararası Adalet Divanına götürüleceği 48 maddede belirtilmiştir
1972 Protokolü ile, Sözleşmenin bir takım maddeleri değişmiş ve Sözleşmeye bazı yeni maddeler eklenmiştir
Uyuşturucu Maddelere Dair 1961 Tek Sözleşmesinin Tadiline İlişkin 1972 Protokolü
Yapılan değişikliklerle Müstahzarlar için öngörülen yoklama önlemleri sıkılaştırılmış; Uluslararası Uyuşturucu Maddeler Denetim Organının adı Uluslararası Uyuşturucu Maddeler Kontrol Kurulu olarak değişmiş, Kurulun yapısında ve görevlerinde şartların değişmesi yapılmış; tarafların uyuşturucu madde kaçakçılığı ve uyuşturucu madde kullanımı konularında ulusal çapta alacakları önlemler ve müşterek yardımlaşma yükümlülükleri artırılmıştır
1961 Tek Sözleşmesi'ne Ek maddelerle getirilen başlıca yenilikler şöyle özetlenebilir: Birleşik Milletler'in yetkili organlarına ve uzmanlık kuruluşlarına teknik ve malî takviye yardımında katılmak; afyon üretiminin sınırlandırılması; uyuşturucu maddelerin yasa dışı kullanımı ve kaçakçılığından kaynaklanan sorunlarla uğraş için yöresel merkezlerin geliştirilmesi
2) 1971 Psikotrop Maddeler Sözleşmesi
Sözleşme, Türkiye tarafından 22021971 tarihinde imzalanmış, 07031981 tarihli Resmi Gazete'de de yayınlanarak Türkiye açısından da yürürlüğe girmiştir
Psikotrop maddeler, sözleşmeye ekli 4 cetvel halinde gösterilmiş, her cetvelde bulunan psikotrop maddelerin denetimi konusunda farklı hükümler öngörülmüş, cetvellerde değiştirme yapılmasının koşulları ve yöntemi belirtilmiştir
Bakanlar Kurulu, 2313 sayılı Kanunun verdiği yetkiyi kullanarak, kontrat ekindeki cetvel Ide yer alan psikotrop maddelerin tamamı ile diğer cetvellerde yer alan psikotrop maddelerin bir bölümünü 2313 sayılı Kanun kapsamına almış; bu nedenle, bunların TCKnin 188191 maddeleri anlamında uyuşturucu madde kabul edilmesini sağlamıştır Bir Takım psikotrop maddeler ise Sağlık Durumu Bakanlığı kadar yeşil reçeteye alt tutulmuştur
3) 1988 Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı
Kontrat, Türkiye Hükümeti namına 1988 tarihinde imzalanmış, 11021996 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak Türkiye açısından bu tarihte yürürlüğe girmiştir
Sözleşmenin 1 maddesinde kenevir bitkisi, koka ağacı, kontrollü teslimat, uyuşturucu madde, afyon haşhaşı, malvarlığı ve psikotrop madde gibi bir takım kavramlar tanımlanmıştır
Her bir tarafın, Sözleşmenin 3 maddesinde farzedilen fiillerin bilerek işlenmesini kendi hukukunda kabahat olarak düzenlemesi, bu suçlar için hürriyeti bağlayıcı cezalar ile para cezası ve müsadere gibi yaptırımların uygulanması için zorunlu önlemleri alması öngörülmüştür
Sözleşmede hem, adlî yardımlaşma, suçluların iadesi ve kontrollü teslimat gibi konulara ilişkin hükümler bulunmaktadır
B) ULUSAL MEVZUATIMIZ:
1 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası
Devlet, gençleri içki düşkünlüğünden, uyuşturucu maddelerden, suçluluk, kumar ve sözde fena alışkanlıklardan ve cehaletten gözetmek için gerekli tedbirleri alır (m 582)
2 5237 sayılı Türk Suç Oluşturan Kanunu
TCKnin 188 ve 192 maddelerinde uyuşturucu madde suçları düzenlenmiştir
AUYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE ÜRETIM VE TİCARETİ SUÇLARI:
(5237 sayılı Türk Suç Oluşturan Kanununun 188 maddesi)
TCKnin 188 maddesinin 1 fıkrasında, Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız ya da ruhsata aykırı olarak üretim, ithal ya da ihraç eden kişi hakkında on yıldan eksik olmamak üzere hapis ve yirmibin güne kadar adli para cezası öngörülmüştür
5237 sayılı Kanunun 1882 fıkrasında, Uyuşturucu ya da uyarıcı madde ihracı fiilinin öteki ülke açısından ithal olarak nitelendirilmesi, dolayısıyla bu ülkede yapılan yargılama sonucunda hükmolunan cezanın infaz edilen kısmı, Türkiyede uyuşturucu ya da uyarıcı madde ihracı dolayısıyla yapılacak yargılama sonucunda hükmolunan cezadan mahsup edileceği düzenlenmiştir
TCKnin 1883 fıkrasında, uyuşturucu ya da uyarıcı maddeleri ruhsatsız ya da ruhsata tutarsız olarak ülke içinde satan, satışa talep eden, başkalarına veren, nakleden, depolayan, satın bölge, kabul eden, bulunduran kişinin beş yıldan onbeş yıla değin hapis ve yirmibin güne değin adli para cezası ile cezalandırılacağı öngörülmüştür
TCKnin 1884 fıkrasında, Uyuşturucu maddenin eroin, kokain, morfin veya baz morfin olması hâlinde, yukarıdaki fıkralara tarafından verilecek suç oluşturan benzeri oranında artırılacağı, TCKnin 1885 fıkrasında ise uyuşturucu imal, ithal, ihraç ve ticareti suçlarının, kabahat derin etki bırakmak için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek cezanın benzeri oranında artırılacağı belirtilmiştir
TCKnin 1886 fıkrasında, Üretimi devlete ait makamların iznine veya satışı yetkili tabip göre düzenlenen reçeteye alt olan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran her türlü madde açısından da yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanır
TCKnin 1887 fıkrasında, Uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu ya da uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal ya da imali resmî makamların iznine yan olan maddeyi ülkeye ithal eden, üretim eden, satan, satın alan, nakleden, depolayan ya da ihraç eden birey, dört yıldan az olmamak üzere hapis ve yirmibin güne dek adlî para cezası ile cezalandırılır
TCKnin 1888 fıkrasında, Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sıhhat hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi kadar işlenmesi hâlinde, verilecek cezanın yarı oranında artırılacağı açıklanmıştır
TCKnin 189 maddesinde,Tüzel kişiler hakkında emniyet tedbiri uygulanması düzenlenmiştir Maddeye tarafından; Uyuşturucu ya da uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarının bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, tüzel birey hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur
BUYUŞTURUCU YA DA UYARICI MADDE KULLANILMASINI KOLAYLAŞTIRMA (TCK 190 md)
Maddenin 1 fıkrasına göre; Uyuşturucu ya da uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırmak için;
a) Özel yer, donanım ya da malzeme karşılayan,
b) Kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler bölge,
c) Faydalanma yöntemleri konusunda başkalarına veri veren,
Birey, iki yıldan beş yıla dek hapis cezası ile cezalandırılır
Maddenin 2 fıkrasına kadar; Uyuşturucu ya da uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendiren veya bu nitelikte yayın yapan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır
Maddenin 3 fıkrasına göre; Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, baytar, sıhhat memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık durumu hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek canice güya oranında artırılır
C GÖSTERMEK İÇİN UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE SATIN ELDE ETMEK, KABUL ETMEK VEYA BULUNDURMAK SUÇU:
Madde 191
(1) Kullanmak için uyuşturucu ya da uyarıcı madde satın bölge, kabul eden veya bulunduran kişi, bir yıldan iki yıla değin hapis cezası ile cezalandırılır
(2) Bu suçtan nedeniyle açılan davada mahkeme, birinci fıkraya kadar hüküm vermeden önce uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi hakkında, tedaviye ve denetimli serbestlik tedbirine; kullanmamakla birlikte, kullanmak için uyuşturucu ya da uyarıcı madde satın bölge, kabul eden veya bulunduran birey hakkında, denetimli serbestlik tedbirine karar verebilir
(3) Hakkında tedaviye ve denetimli serbestlik tedbirine karar bahşedilen birey, belirlenen kurumda uygulanan tedavinin ve denetimli serbestlik tedbirinin gereklerine yerinde davranmakla yükümlüdür Hakkında denetimli serbestlik tedbirine hükmedilen kişiye rehberlik edecek bir uzman görevlendirilir Bu uzman, güvenlik tedbirinin tatbik süresince, kişiyi uyuşturucu ya da uyarıcı maddenin kullanılmasının tesir ve sonuçları hakkında bilgilendirir, kişiye mesuliyet bilincinin gelişmesine yönelik olarak öğütte bulunur ve yol gösterir; kişinin gelişimi ve davranışları hakkında üçer aylık sürelerle rapor düzenleyerek hâkime verir
(4) Tedavi boyunca devam eden denetimli serbestlik tedbirine, tedavinin sona erdiği tarihten itibaren bir sene süreyle devam olunur Denetimli serbestlik tedbirinin uygulanma süresinin uzatılmasına karar verilebilir Ancak, bu durumda vakit üç yıldan fazla olamaz
(5) Tedavinin ve denetimli serbestlik tedbirinin gereklerine yerinde davranan birey hakkında çözülmüş olan davanın düşmesine karar verilir Huysuz takdirde, davaya devam olunarak hüküm verilir
(6) Uyuşturucu ya da uyarıcı madde kullanan kişi, hakkında göstermek için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, benimsemek veya bulundurmaktan nedeniyle cezaya hükmedildikten sonra da iki ilâ dördüncü fıkralar hükümlerine tarafından tedaviye ve denetimli serbestlik tedbirine tâbi tutulabilir Bu durumda, hükmolunan cezanın infazı ertelenir Oysa, bunun için birey hakkında bu kabahat nedeniyle evvelden tedavi ve denetimli serbestlik tedbirine karar verilmemiş olması gerekir
(7) Kişinin mahkûm olduğu ceza, tedavinin ve denetimli serbestlik tedbirinin gereklerine uygun davranması halinde, infaz edilmiş sayılır; huysuz takdirde, hemen infaz edilir
ETKİN PİŞMANLIK Madde 192
(1) Uyuşturucu veya uyarıcı madde üretim ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olan kişi, resmî makamlar göre haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu ya da uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri merciine haber verirse, bahşedilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını ya da uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması hâlinde, hakkında cezaya hükmolunmaz
(2) Göstermek için uyuşturucu ya da uyarıcı madde satın bölge, kabul eden veya bulunduran kişi, resmî makamlar tarafından haber alınmadan önce, bu maddeyi kimden, nerede ve ne vakit temin ettiğini merciine haber vererek suçluların yakalanmalarını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırırsa, hakkında cezaya hükmolunmaz
(3) Bu suçlar haber alındıktan sonradan gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail ya da öteki kabahat ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birdenbire yarısına kadarı indirilir
(4) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan birey, hakkında kullanmak için uyuşturucu ya da uyarıcı madde satın edinmek, kabul etmek ya da bulundurmaktan nedeniyle soruşturma başlatılmadan önce resmî makamlara başvurarak tedavi ettirilmesini isterse, cezaya hükmolunmaz
2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun
Bu Kanun ile bir takım uyuşturucu maddeler sayılarak bunların imali, ithali, ihracı ve satışı yasak ya da Sağlık Bakanlığının denetimine bırakılmıştır
Bilimsel analiz sonucu sağlığa zararlı ve toksikomani (alışılmışlık) yaptığı saptanan öteki uyuşturucu maddelerin Bakanlar Kurulu kararı ile bu Kanun kapsamına alınabileceği belirtilmiştir (Md 19)
Bakanlar Kurulu, 2313 sayılı Kanunun verdiği yetki gereğince öbür tarihlerde bir çok uyuşturucu maddeyi bu Kanun kapsamına almıştır
Bu kanunla, esrar almak için kenevir ekimi yasak (m 3), diğer amaçlarla kenevir ekimi ise izne bağlanmış (231); yasağa aykırı veya izinsiz kenevir ekme ayrı olarak suç olarak düzenlenmiştir (234)
3298 sayılı Uyuşturucu Maddelerle İlgili Kanun
19061986 tarihinde yürürlüğe giren bu Kanun, aşağıdaki konuları düzenlemiştir:
a Bir Takım uyuşturucu maddeler sayılmış(haşhaş kapsulleri, çiğ afyon, koka yaprağı gibi), bunların alımı, satımı, imali, ithali ve ihracı Bakanlar Kurulunun denetimine bırakılmış (m 11); kullanılmasının zararlı olduğu ve toksikomani yaptığı belirlenen diğer doğal ya da suni maddelerin de Bakanlar Kurulu kararı ile bu Kanun kapsamına alınabileceği belirtilmiştir (m 13)
b Birinci maddede sözü edilen uyuşturucu maddelerin elde edileceği bitkilerin (haşhaş, koka ağacı gibi) ekimi izne bağlanmış (m 13); haşhaş ekimi yapılacak ve haşhaş kapsülü üretilecek yerlerin her sene Bakanlar Kurulunca belirlenip bildiri edileceği öngörülmüştür (m 2)
c İkinci maddede, Bakanlar Kurulunca belirlenen yerlerde haşhaş ekimi yapacak kişilerin ilgili kuruluştan (Toprak Mahsulleri Ofisi'nin yerel biriminden) izin elde etmek zorunda oldukları belirtilmiştir
d Üçüncü maddede ham afyon, hazır afyon, tıbbî afyon ve karışımlarının Türk Ceza Kanununun uygulamasında uyuşturucu madde sayılacağı, izinsiz çiğ afyon üretenler hakkında Türk Cinayet Kanununun 188 ve sonraki maddelerinin uygulanacağı açıklanmıştır
e İzinsiz veya izne aykırı haşhaş ekimi, izinsiz çiğ afyon üretimi gibi suçlar düzenlenmiştir (m
DİĞER İLGİLİ YÖNETMELIK
2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu, 2803 sayılı Jandarma Teşkilat Tayin ve Yetkileri Kanunu, 2692 sayılı Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanunu, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu, 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun, 5607 sayılı Kaçakçılık Kanunu, 3713 sayılı Terörle Çaba Kanunu, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu, 5584 sayılı Posta kanunu, 4208 sayılı Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanun, 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu *