Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi son yıllarda global güneş paneli üretiminin en kıymetli merkezlerinden biri haline geldi lakin tezlere nazaran bu üretimin büyük kısmını Çin'in çalışmaya zorladığı Müslüman Uygurlar tarafından gerçekleştiriliyor.
Birleşik Krallık'taki Sheffield Hallam Üniversitesi Helena Kennedy Merkezi'nin yayımladığı yeni bir rapora göre, Sincan'da güneş paneli üretimi Uygurların ve öbür etnik azınlıkların sömürüsünü temel alıyor olabilir.
Uygurlar sömürülüyor
"Gün Işığında: Uygurların Zorla Çalıştırılması ve Global Güneş Paneli Tedarik Zinciri" başlıklı raporda, iklim değişikliğiyle gayrette değerli rol oynayan güneş panellerinin birtakım kesimlerinin Sincan'da kömür kullanılarak ve Uygurların sömürüsüyle gerçekleştiğine dair bilgilere yer verildi.
Sincan'da güneş paneli imalinde kullanılan polisilikon üzere unsurların üretiminde Uygurların zorla çalıştırıldığına dair haberler daha evvel basına yansımıştı, fakat son raporda panel üretiminin hammaddelerinden biri olan kuvarsın çıkarılması ve işlenmesinde de emsal bir sömürünün var olduğuna dikkat çekildi.
Profesör Laura Murphy ve analist Nyrola Elimä tarafından kaleme alınan raporda şirketlerin ve hükümetlerin açıklamalarına, basından haberlere, toplumsal medya paylaşımlarına, kesim raporlarına, uydu imajlarına ve 30'dan fazla güneş paneli kesimi üreten şirketle ilgili araştırmalara yer verildi. Dünya güneş paneli üretiminin önde gelen birtakım şirketlerinin de sömürüye dayalı bu eser tedariği sürecinde rol oynadığı öne sürüldü.
Emekçi transferinin ucuz işgücü manasına geldiğini kaydedilen raporda, "Güneş gücüne olan global talep, Çinli şirketleri iklim sorumluluğumuzun mümkün olduğunca ucuz olması için yol alma konusunda cesaretlendirdi lakin tedarik zincirinin temelinde çalışan çalışanlar için bunun bedeli çok ağır" denildi. Rapora nazaran zorla çalıştırma şartlarını kabul etmeyenler, tutuklanma tehdidi altında.
"Gözaltı kamplarının bulunduğu bir bölgeye yatırım yapmak etik değil"
Profesör Murphy, Uygur köylerinde yaşayanların çalışmak üzere zorla sanayi tesislerine yerleştirildiğini belirterek "Sincan'da hakikaten fanatik bir ırkçılık olduğunu anlamanız gerek" dedi.
Uzun yıllar Sincan'da yaşamış olan raporun müelliflerinden Elimä da, "Önceden konutlarımız vardı ve ailemizle yaşıyorduk. Artık biri öteki kentte, anne babası bakım meskeninde, çocuklar yetimhanede. Neler oluyor?” diye konuştu. Elimä, memleketler arası şirketlerin gözaltı kamplarının bulunduğu bir bölgeye yatırım yapmaya devam etmesinin etik olmadığını tabir etti.
Danışmanlık hizmeti veren Horizon Advisory'nin daha evvel yayımladığı raporda da, GCL-Poly, East Hope Group, Daqo New Energy, Xinte Energy ve Jinko Solar üzere büyük güneş gücü şirketlerinin, fabrikalarında Uygur Türkleri ve öbür etnik azınlıkları zorla çalıştırdığı argüman edilmişti. Çin basınında Uygur Türklerine güneş sistemiyle ilgili eğitim verildiği ve bu bireylere kalacak yer sağlandığıyla ilgili haberlerin yer aldığına işaret edilen bu raporda, bu olumlu haberlerin etnik azınlıklara yönelik zulmü saklamak maksadıyla yapıldığı belirtiliyordu.
Çin'e mümkün yaptırımlar, ABD'nin gündeminde
Çin hükümeti, uzun müddettir Sincan'daki insan hakları ihlalleriyle ilgili suçlamaları reddediyor. Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Hua Chunying, evvelki gün yaptığı açıklamada güneş gücü şirketleriyle ilgili haberler için “Bazı Batılı ülkeler ve Çin aksisi güçler, Sincan'daki pamuk üretim sanayisiyle ilgili kelamda zorla çalıştırma argümanlarını uydurmak için her yolu denediler, artık de güneş gücü sanayisine döndüler” dedi.
Beyaz Saray iklim temsilcisi John Kerry ise, güneş gücü üretimine dair tezler nedeniyle Joe Biden idaresinin Çin'e yönelik mümkün yaptırımları değerlendirdiğini açıkladı. Sincan'da etnik azınlıkları zorla çalıştırdığı sav edilen şirketlerden ithalatın yasaklanmasını öngören bir tasarı da, ABD Kongresi'nin gündeminde.
ABD'deki Güneş Gücü Sanayi Birliği (SEIA), ülkedeki şirketlere Sincan'dan eser tedarik etmeme daveti yapmıştı. Uzmanlara nazaran, Sincan ve Çin dışındaki tedarikçiler, iklim değişikliğiyle gayrette güneş panellerinin kullanımı artırmayı hedefleyen ABD ve Avrupa'nın talebini karşılayabilecek kapasiteye sahip lakin Çinli şirketlere nazaran daha kıymetli.