türk insanlar çeşitleri nelerdir
Türk Millet Müzigi ve çeşitleri
Her ne dek bu şekilde genel bir ayrıştırma yapılabilirse de Türk ahali geleneği sözlü eserler üzerine kurulmuştur Dolayısıyla mevcut repertuarın az daha % 95 ’i sözlü eserlerden oluşur Çalgısal eserler ise çoğunlukla oyun havaları biçiminde karşımıza çıkar Bu bakımdan bu ayrıştırmanın yanı sıra sözlü eserlerin form yapıları ve türlerini birlikte kutlamak gerekir Zira türler formları belirleyen esas öğelerdir Türk halk geleneği içinde yer alan her türlü sözlü ezgi için kullanılan Türkü, formal bir ayrım yapılmaksızın kullanılan özel bir terimdir Fakat Türkü terimi yalnızca sözlü ahali örnekleri için geçerli bir terimdir Bir Takım Oyun havaları ve çalgısal ezgiler için yöresel terimler kullanılır Halk Müziği şarkısı anlamında kullanılan bu terimin kaynağının Türk sözcüğü olduğu genellikle kabul görmüştür Türk halkının yarattığı anonim kaliteli sözlü ve ezgili ürünlere bu isim verilmektedir
Türküler genellikle bir olay üzerine yakılırlar Bu olaylar bir milleti ilgilendirecek değin büyük nitelikler taşıyacağı gibi, sıcacık bir çevrelerde meydana gelen türden de olabilir Aşk, gurbet, ölüm, seferberlik, sel felaketi, savaşlar vs bu olayların başlıca örneklerindendir
Bütün bunların ışığı aşağıda Türk millet müziğinde bulunan iki büyük formu şu şekilde koyulmak mümkündür:
1) Uzun Havalar (Long air)
2) Kırık Havalar (Broken air) Bu yalnızca kelimenin anlamı olarak yazılmıştır Aslında böyle bir anlamı içermez
Uzun Havalar, özgür tartımlı (parlando) ezgilerdir Düzenli bir ritim özelliği göstermeyen oysa bir takım geleneksel söyleyiş kalıplarına kadar icra edilen bir formdur Uzun hava terimi ahali aralarında yaygın değildir Bu terim yerine bu formu belirleyen bazı tür adları ahali arasında daha pozitif yaygındır Hoyrat, Maya, Bozlak, Elezber, Müstezat,Tecnis, Barak Havaları, Gurbet Havaları bu türlerden bazılarıdır
Kırık Havalar, ritmik karakterleri ve ölçüleri bariz olan ezgilerdir Ahenkli bir ritim özelliği göstermekle birlikte geleneksel söyleyiş kalıplarına tabi olarak icra edilen bir formdur Kırık havaların bir çoğu bununla beraber oyun havasıdır Kırık hava terimi de uzun hava gibi yaygın kullanılmamaktadır Bu terim yerine formu belirleyen bazı cins adları kullanılır Karşılama, Halay, Bar, Horon, Bengi, Zeybek, Semah, Teke Zotlatması bu türlerin bazılarıdır
Uzun Hava Türleri:
HOYRATLAR: Hoyratlar, cinaslı manilerle söylenen uzun hava türüdür Hoyratın yurt düzeyinde yayılışı şöyledir Sivas ’tan başlayarak bütün Doğu Anadolu ’da, Güney Doğu Anadolu ’da ve bugün Irak sınırları içinde olan Kerkük ’te hoyratlar söylenir Hoyratlar bir takım isimlerle anılırlar Gelin Hoyratı, Nöbetçi Hoyratı, Rakip Hoyratı, Kesik Hoyrat, Muçula Hoyratı
MAYALAR: Türk Ahali Müziğinin en yaygın uzun hava türlerinden birisidir az daha her yörede bulunur Bir antre sazından sonradan (bu antre sazı ritmik bir melodi de olabilir) uzun hava bağımsızlık tarzda okunur Aralarda yeniden benzer saz partisi çalınır Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde daha pozitif görülür Mayalar tüm doğal ve sosyal olayları konu edinir
BOZLAKLAR: Bozlak, feryad etmek bağırmak anlamındadır Bozlaklar insan feryadını, çığlığını hatırlatan müzikal haykırışlardır Orta Anadolu ’da yaygın olmakla birlikte orta toroslarda Maraş, Antep, illerinde de söylenir Bozlaklar çoğunlukla minör karakterli ezgi yapısına sahiptir La eksenine göre 2nci derece (seconder tone) si bemol veya si bemol 3 komalık (quarter tone)sesler içerir En yaygın bozlak türleri şunlardır: Avşar bozlağı, Türkmen bozlağı, Kırşehir bozlağı, Şekerdağı bozlağı, Kırat bozlağı, Katırcıoğlu bozlağı, Aydost bozlağı
GURBET HAVALARI: Türkiyenin Güneybatı kesiminde bulunan ve adına teke yöresi denilen bölgede çalınan ve söylenin uzun hava türüne Gurbet Havası denir Daha çok gurbet ve hasret temalarını işlemektedir Gurbet havalarının en tanınmışları şunlardır: Avşar Beyleri, Güllük Dağı, Ne Dönersin Kahpe Kader, Çıktım Gurbet Ele Geri Gelinmez
DİVANLAR: Uzun havaların keza aruz vezni hem de hece vezniyle söylenen özel türlerinden birisidir Aruz vezninin failatün failatün failatün failün kalıbıyla ya da hece vezninin 1115 li kalıbıyla söylenir sık sık ritmik bir antre sazından daha sonra uzun havanın vokal partisi gelir Sonra yeniden ritmik aranağme çalınır Ezgi her yerde siz her tarafta ses sıralamasıyla devam eder Saz partilerinin özgürlük tartımlı (parlando rubato) olduğu anlar da vardır Divanlar Anadolu ’nun öyle çok uygun icra edilirse de orta ve doğu Anadolu ’da daha fazla bulunur
AĞITLAR: Toplum vicdanında derin izler bırakan doğal olaylarla bir takım üzücü kişisel olayları konu edinen uzun hava türlerinden biridir Ağıtlar ezgi karakteri itibarı ile de bölgesel bir niteliğe sahiptirler Örneğin bir sel felaketini veya bir zelzeleyi konu edinebildiği gibi genç yaşta ölen bir gelini veya savaşta ölen bir askeri konu edinir Daha fazla bir ölünün arkasında söylenir Anadolu ’nun anında her yöresinde ölülerin başında inleme yakıcılar (lament singers) adıyla aşina kadınlar o ölünün niteliklerini dile getiren ağıtlar söylerler Ağıtçı kadınlar (lamentest womens) bu işi profesyonel bir uğraş olarak yerine getirirler Ağıtlar uzun hava formunda olabildiği gibi kırık hava formunda da olabilir
Kırık Hava Türleri:
Daha önce yaptığımız tanımda da belirttiğimiz gibi belirli bir ritmik yapıyı sürdüren ezgiler olan Kırık Havalara tüm yurt çapında karşılaşmak mümkündür Kırık havalar sadece sözlü ezgileri yok sözsüz ezgi türlerini de kapsamı içine alır Yani enstrümantal ezgiler de, kırık havalar bünyesindedir
Bulundukları yöreye, çalındığı ortama veya çalınma amacına tarafından değişen isimler olan kırık havalar yalnızca sözlü ezgileri değil sözsüz (enstrümantal) ezgi türlerini de kapsamı içine alır Bu enstrümantal ezgilerin birçok zaman bir oyuna eşlik ettiği görülür Oyun havası teriminin şüphesiz buradan kaynaklandığı bilinmektedir Fakat sözlü oyun havaları da THM repertuarı içinde manâlı bir yer tutar Her yörenin kendisine has çalış ve söyleyiş karakteri vardır Her yörenin edebi ve müzikal özellikleri ile tavır ve üslubunda ayrı özellikler göze çarpar Bu da o çevrede yaşayanların sosyal yaşamları yörenin coğrafi özellikleri, hesaplı şart vs konularla ilgilidir
DEYİŞLER: Anadolu sahasının derhal her bölgesinde kullanılan sözcük grubu genel olarak sözlü ezgileri tanımlamada kullanılan bir terimdir Daha özel tatbik alanı ise AleviBektaşi toplulukları aralarında söylenen ve şiir itibariyle mutlaka bir aşığa ait olan ezgi kalıpları için kullanılır Gizemli konuları ele alan deyişler olduğu gibi, farklı alanlara yönlendirilmiş toplumsal konuları taşıyan deyişler de vardır
NEFESLER: Daha fazla Bektaşi topluluklarının mistik ve sosyal içerikli konuları içeren müzikli ilahilerine bu ad verilmektedir
İLAHİ: Anadolu ’nun her bölgesinde İslam tasavvufunun öğretilerini yaşayan tarikatların ritüellerinde söylenen sözlü ezgilerdir Ezgi karakteri bakımından herhangi bir sınırlandırma olmaksızın icra edilir Fakat ezgiler daha fazla gizemli temaları içermektedirler bununla beraber Kına, nikah gibi ritüellerde okunan mistik temaları içermeyen ilahiler de vardır
HALAYLAR: Genelde ezgi ve biçim yönünden bir bölümlü olan halaylar bazen birkaç bölümden de meydana gelebilir Aniden pozitif bölüm olduğunda batıdaki süit formunda olduğu gibi bölümler birbirine bağlanarak çoğu zaman gittikçe hızlanmak suretiyle icra edilir Sözlü ve sözsüz türlerine rastlanan halaylar açık hava ve meydanlarda davulzurna eşliğinde çalınır ve oynanır halay bölgeleri Kırşehir, Sivas, tüm Güneydoğu Anadolu, Yozgat ve civarıdır Halaylar ve bölümler kendine özgü bölgesel isimler alır Gösteri, yanlama, sıkıştırma,ikileme, yeldirme vs
BARLAR: Barlar Doğu Anadolu'da, Kuzeyde Artvin'de başlayıp, Kars, Erzurum, Erzincan'ın bir kesimi, Ağrı ve Van yörelerinde çalınan söylenen ve oynanan ezgilerdir Halaylarda olduğu gibi bplümler eğer varsa birbirine ast olarak çalınır, söylenir ve oynanır Sözlü barlar olduğu gibi sözsüz barlar da vardır bundan başka kadın ve erkek barları birbirinden öbür şahsiyet taşır
Bayan Barı: Çift Beyaz Güvercin, Aşaktan Gelirem
Erkek Barı: Baş Bar, İkinci Bar
SEMAHLAR: Alevi ve Bektaşi topluluklarının dini inançları doğrultusunda çaldıkları, söyledikleri oyunlu ezgilerdir Yörelere kadar değişen isimler alır Semah, zemah, zamah, zamak vb Semahların yurt sathında yayılışları konusu bugüne kadar tam anlamıyla ele alınmamıştır Oysa Alevi ve Bektaşi'nin bulunduğu bitmiş elbette semah da olacaktır
Semahlar bayan ve erkek bir arada dönüldüğü gibi yalnız kadınlar ya da erkekler arasında da dönülebilir Kişi sayısı en düşük iki almak kaydıyla daha pozitif da olabilir Semahlara öbür ebatlarda bağlamalar eşlik eder dahası Ege ve Akdeniz bölgesinde kabak kemane'nin, Doğu ve Orta Anadolu'da da kemanın semahlara eşlik ettiği görülmektedir Kemanın çalınma biçimi omuzda değil dizdedir Bu güne değin ele geçen semahlar içerisinde çok dağıtılmış usulleri rastlandıysa da bunlardan 9 zamanlı usullerin daha yoğun olarak bulunduğu görülür Semahlar Cemadı bahşedilen toplantıların son kısımlarında çalınır ve dönülür (playing) Bu Arada en düşük bir bölümlü olabildiği gibi aniden artı bölümlü de olabilir Her birim egemen sözcük grubu ve nefeslerden oluştuğu için bunların hem söylenmesi de söz konusudur Semahları şu şekilde bir tasnife ast tuttuğumuzda;
îl, ilçe, kasaba isimleriyle anılan semahlar: Erzincan Semahı, Keskin semahı, Şiran semahı
Kuş ve hayvan isimleriyle anılan semahlar : Turnalar Semahı, Kırat Semahı
Birey ve topluluk isimleriyle anılan semahlar: Hızır Paşa Semahı, Koyun Baba Semahı, Kırklar semahı, Hubyar Semahı
ZEYBEKLER: Ege bölgesinin tamamı ile Akdeniz bölgesinin bir kesiminde çalınan ve söylenen oyunlu ezgi türüdür Kadınlar ve erkekler ayrı olarak oynarlar Erkek zeybekleri'nde kahramanca bir eda vardır Zeybeklerin icrasında DavulZurna öncelikle olmak üzere Bağlama ailesi, kabak kemane, darbuka, kaşık gibi enstrümanlar kullanılır Zeybekler ağır, orta ve süratli elde etmek üzere yapı farklılık gösterir Yurdumuzun Ankara, Çankırı, Kastamonu gibi illerinde de zeybeklere rastlanır
TEKE ZORTLATMALARI: Teke bölgesinde çalınan ve söylenen oyunlu ezgilerdir Hareketli ve süratli bir oyun karakterleri vardır Teke zortlatmaları 9 zamanlı örneklerdendir
HORONLAR: (Horan, Horom)
Bilhassa Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yoğunlaşan oyunlu
ezgilerdir Yapı itibariyle hızlı karakterli oyunlardır Horonlara eşlik eden saz genelde kemençedir ara sıra davul, zurna, kaval ve tulum'la da horonlar çalınır, söylenir ve oynanır 7 ve 9 zamanlı usullerin yanında karma usullerin de horonların bünyesinde yer aldığı görülür
HORO (HORA): Trakya bölgesi'nde çalınan ve söylenen oyunlu ezgilerdir Karşılamalardan farklı olarak 2 ve 4 zamanlı usuller bu türde daha fazladır
KARŞILAMALAR: Daha çok Trakya ve Marmara ile Karadenizin Giresun, Ordu illeri civarında rastlanan iki taraflı oynanan oyunlardır Çoğu süre 9 zamanlı bir yöntem yapısı ile karşımıza çıkar Anadolu'nun bazı yörelerinde aleyhindeberi, “vargel gibi isimler alır *
Türk Millet Müzigi ve çeşitleri
Her ne dek bu şekilde genel bir ayrıştırma yapılabilirse de Türk ahali geleneği sözlü eserler üzerine kurulmuştur Dolayısıyla mevcut repertuarın az daha % 95 ’i sözlü eserlerden oluşur Çalgısal eserler ise çoğunlukla oyun havaları biçiminde karşımıza çıkar Bu bakımdan bu ayrıştırmanın yanı sıra sözlü eserlerin form yapıları ve türlerini birlikte kutlamak gerekir Zira türler formları belirleyen esas öğelerdir Türk halk geleneği içinde yer alan her türlü sözlü ezgi için kullanılan Türkü, formal bir ayrım yapılmaksızın kullanılan özel bir terimdir Fakat Türkü terimi yalnızca sözlü ahali örnekleri için geçerli bir terimdir Bir Takım Oyun havaları ve çalgısal ezgiler için yöresel terimler kullanılır Halk Müziği şarkısı anlamında kullanılan bu terimin kaynağının Türk sözcüğü olduğu genellikle kabul görmüştür Türk halkının yarattığı anonim kaliteli sözlü ve ezgili ürünlere bu isim verilmektedir
Türküler genellikle bir olay üzerine yakılırlar Bu olaylar bir milleti ilgilendirecek değin büyük nitelikler taşıyacağı gibi, sıcacık bir çevrelerde meydana gelen türden de olabilir Aşk, gurbet, ölüm, seferberlik, sel felaketi, savaşlar vs bu olayların başlıca örneklerindendir
Bütün bunların ışığı aşağıda Türk millet müziğinde bulunan iki büyük formu şu şekilde koyulmak mümkündür:
1) Uzun Havalar (Long air)
2) Kırık Havalar (Broken air) Bu yalnızca kelimenin anlamı olarak yazılmıştır Aslında böyle bir anlamı içermez
Uzun Havalar, özgür tartımlı (parlando) ezgilerdir Düzenli bir ritim özelliği göstermeyen oysa bir takım geleneksel söyleyiş kalıplarına kadar icra edilen bir formdur Uzun hava terimi ahali aralarında yaygın değildir Bu terim yerine bu formu belirleyen bazı tür adları ahali arasında daha pozitif yaygındır Hoyrat, Maya, Bozlak, Elezber, Müstezat,Tecnis, Barak Havaları, Gurbet Havaları bu türlerden bazılarıdır
Kırık Havalar, ritmik karakterleri ve ölçüleri bariz olan ezgilerdir Ahenkli bir ritim özelliği göstermekle birlikte geleneksel söyleyiş kalıplarına tabi olarak icra edilen bir formdur Kırık havaların bir çoğu bununla beraber oyun havasıdır Kırık hava terimi de uzun hava gibi yaygın kullanılmamaktadır Bu terim yerine formu belirleyen bazı cins adları kullanılır Karşılama, Halay, Bar, Horon, Bengi, Zeybek, Semah, Teke Zotlatması bu türlerin bazılarıdır
Uzun Hava Türleri:
HOYRATLAR: Hoyratlar, cinaslı manilerle söylenen uzun hava türüdür Hoyratın yurt düzeyinde yayılışı şöyledir Sivas ’tan başlayarak bütün Doğu Anadolu ’da, Güney Doğu Anadolu ’da ve bugün Irak sınırları içinde olan Kerkük ’te hoyratlar söylenir Hoyratlar bir takım isimlerle anılırlar Gelin Hoyratı, Nöbetçi Hoyratı, Rakip Hoyratı, Kesik Hoyrat, Muçula Hoyratı
MAYALAR: Türk Ahali Müziğinin en yaygın uzun hava türlerinden birisidir az daha her yörede bulunur Bir antre sazından sonradan (bu antre sazı ritmik bir melodi de olabilir) uzun hava bağımsızlık tarzda okunur Aralarda yeniden benzer saz partisi çalınır Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde daha pozitif görülür Mayalar tüm doğal ve sosyal olayları konu edinir
BOZLAKLAR: Bozlak, feryad etmek bağırmak anlamındadır Bozlaklar insan feryadını, çığlığını hatırlatan müzikal haykırışlardır Orta Anadolu ’da yaygın olmakla birlikte orta toroslarda Maraş, Antep, illerinde de söylenir Bozlaklar çoğunlukla minör karakterli ezgi yapısına sahiptir La eksenine göre 2nci derece (seconder tone) si bemol veya si bemol 3 komalık (quarter tone)sesler içerir En yaygın bozlak türleri şunlardır: Avşar bozlağı, Türkmen bozlağı, Kırşehir bozlağı, Şekerdağı bozlağı, Kırat bozlağı, Katırcıoğlu bozlağı, Aydost bozlağı
GURBET HAVALARI: Türkiyenin Güneybatı kesiminde bulunan ve adına teke yöresi denilen bölgede çalınan ve söylenin uzun hava türüne Gurbet Havası denir Daha çok gurbet ve hasret temalarını işlemektedir Gurbet havalarının en tanınmışları şunlardır: Avşar Beyleri, Güllük Dağı, Ne Dönersin Kahpe Kader, Çıktım Gurbet Ele Geri Gelinmez
DİVANLAR: Uzun havaların keza aruz vezni hem de hece vezniyle söylenen özel türlerinden birisidir Aruz vezninin failatün failatün failatün failün kalıbıyla ya da hece vezninin 1115 li kalıbıyla söylenir sık sık ritmik bir antre sazından daha sonra uzun havanın vokal partisi gelir Sonra yeniden ritmik aranağme çalınır Ezgi her yerde siz her tarafta ses sıralamasıyla devam eder Saz partilerinin özgürlük tartımlı (parlando rubato) olduğu anlar da vardır Divanlar Anadolu ’nun öyle çok uygun icra edilirse de orta ve doğu Anadolu ’da daha fazla bulunur
AĞITLAR: Toplum vicdanında derin izler bırakan doğal olaylarla bir takım üzücü kişisel olayları konu edinen uzun hava türlerinden biridir Ağıtlar ezgi karakteri itibarı ile de bölgesel bir niteliğe sahiptirler Örneğin bir sel felaketini veya bir zelzeleyi konu edinebildiği gibi genç yaşta ölen bir gelini veya savaşta ölen bir askeri konu edinir Daha fazla bir ölünün arkasında söylenir Anadolu ’nun anında her yöresinde ölülerin başında inleme yakıcılar (lament singers) adıyla aşina kadınlar o ölünün niteliklerini dile getiren ağıtlar söylerler Ağıtçı kadınlar (lamentest womens) bu işi profesyonel bir uğraş olarak yerine getirirler Ağıtlar uzun hava formunda olabildiği gibi kırık hava formunda da olabilir
Kırık Hava Türleri:
Daha önce yaptığımız tanımda da belirttiğimiz gibi belirli bir ritmik yapıyı sürdüren ezgiler olan Kırık Havalara tüm yurt çapında karşılaşmak mümkündür Kırık havalar sadece sözlü ezgileri yok sözsüz ezgi türlerini de kapsamı içine alır Yani enstrümantal ezgiler de, kırık havalar bünyesindedir
Bulundukları yöreye, çalındığı ortama veya çalınma amacına tarafından değişen isimler olan kırık havalar yalnızca sözlü ezgileri değil sözsüz (enstrümantal) ezgi türlerini de kapsamı içine alır Bu enstrümantal ezgilerin birçok zaman bir oyuna eşlik ettiği görülür Oyun havası teriminin şüphesiz buradan kaynaklandığı bilinmektedir Fakat sözlü oyun havaları da THM repertuarı içinde manâlı bir yer tutar Her yörenin kendisine has çalış ve söyleyiş karakteri vardır Her yörenin edebi ve müzikal özellikleri ile tavır ve üslubunda ayrı özellikler göze çarpar Bu da o çevrede yaşayanların sosyal yaşamları yörenin coğrafi özellikleri, hesaplı şart vs konularla ilgilidir
DEYİŞLER: Anadolu sahasının derhal her bölgesinde kullanılan sözcük grubu genel olarak sözlü ezgileri tanımlamada kullanılan bir terimdir Daha özel tatbik alanı ise AleviBektaşi toplulukları aralarında söylenen ve şiir itibariyle mutlaka bir aşığa ait olan ezgi kalıpları için kullanılır Gizemli konuları ele alan deyişler olduğu gibi, farklı alanlara yönlendirilmiş toplumsal konuları taşıyan deyişler de vardır
NEFESLER: Daha fazla Bektaşi topluluklarının mistik ve sosyal içerikli konuları içeren müzikli ilahilerine bu ad verilmektedir
İLAHİ: Anadolu ’nun her bölgesinde İslam tasavvufunun öğretilerini yaşayan tarikatların ritüellerinde söylenen sözlü ezgilerdir Ezgi karakteri bakımından herhangi bir sınırlandırma olmaksızın icra edilir Fakat ezgiler daha fazla gizemli temaları içermektedirler bununla beraber Kına, nikah gibi ritüellerde okunan mistik temaları içermeyen ilahiler de vardır
HALAYLAR: Genelde ezgi ve biçim yönünden bir bölümlü olan halaylar bazen birkaç bölümden de meydana gelebilir Aniden pozitif bölüm olduğunda batıdaki süit formunda olduğu gibi bölümler birbirine bağlanarak çoğu zaman gittikçe hızlanmak suretiyle icra edilir Sözlü ve sözsüz türlerine rastlanan halaylar açık hava ve meydanlarda davulzurna eşliğinde çalınır ve oynanır halay bölgeleri Kırşehir, Sivas, tüm Güneydoğu Anadolu, Yozgat ve civarıdır Halaylar ve bölümler kendine özgü bölgesel isimler alır Gösteri, yanlama, sıkıştırma,ikileme, yeldirme vs
BARLAR: Barlar Doğu Anadolu'da, Kuzeyde Artvin'de başlayıp, Kars, Erzurum, Erzincan'ın bir kesimi, Ağrı ve Van yörelerinde çalınan söylenen ve oynanan ezgilerdir Halaylarda olduğu gibi bplümler eğer varsa birbirine ast olarak çalınır, söylenir ve oynanır Sözlü barlar olduğu gibi sözsüz barlar da vardır bundan başka kadın ve erkek barları birbirinden öbür şahsiyet taşır
Bayan Barı: Çift Beyaz Güvercin, Aşaktan Gelirem
Erkek Barı: Baş Bar, İkinci Bar
SEMAHLAR: Alevi ve Bektaşi topluluklarının dini inançları doğrultusunda çaldıkları, söyledikleri oyunlu ezgilerdir Yörelere kadar değişen isimler alır Semah, zemah, zamah, zamak vb Semahların yurt sathında yayılışları konusu bugüne kadar tam anlamıyla ele alınmamıştır Oysa Alevi ve Bektaşi'nin bulunduğu bitmiş elbette semah da olacaktır
Semahlar bayan ve erkek bir arada dönüldüğü gibi yalnız kadınlar ya da erkekler arasında da dönülebilir Kişi sayısı en düşük iki almak kaydıyla daha pozitif da olabilir Semahlara öbür ebatlarda bağlamalar eşlik eder dahası Ege ve Akdeniz bölgesinde kabak kemane'nin, Doğu ve Orta Anadolu'da da kemanın semahlara eşlik ettiği görülmektedir Kemanın çalınma biçimi omuzda değil dizdedir Bu güne değin ele geçen semahlar içerisinde çok dağıtılmış usulleri rastlandıysa da bunlardan 9 zamanlı usullerin daha yoğun olarak bulunduğu görülür Semahlar Cemadı bahşedilen toplantıların son kısımlarında çalınır ve dönülür (playing) Bu Arada en düşük bir bölümlü olabildiği gibi aniden artı bölümlü de olabilir Her birim egemen sözcük grubu ve nefeslerden oluştuğu için bunların hem söylenmesi de söz konusudur Semahları şu şekilde bir tasnife ast tuttuğumuzda;
îl, ilçe, kasaba isimleriyle anılan semahlar: Erzincan Semahı, Keskin semahı, Şiran semahı
Kuş ve hayvan isimleriyle anılan semahlar : Turnalar Semahı, Kırat Semahı
Birey ve topluluk isimleriyle anılan semahlar: Hızır Paşa Semahı, Koyun Baba Semahı, Kırklar semahı, Hubyar Semahı
ZEYBEKLER: Ege bölgesinin tamamı ile Akdeniz bölgesinin bir kesiminde çalınan ve söylenen oyunlu ezgi türüdür Kadınlar ve erkekler ayrı olarak oynarlar Erkek zeybekleri'nde kahramanca bir eda vardır Zeybeklerin icrasında DavulZurna öncelikle olmak üzere Bağlama ailesi, kabak kemane, darbuka, kaşık gibi enstrümanlar kullanılır Zeybekler ağır, orta ve süratli elde etmek üzere yapı farklılık gösterir Yurdumuzun Ankara, Çankırı, Kastamonu gibi illerinde de zeybeklere rastlanır
TEKE ZORTLATMALARI: Teke bölgesinde çalınan ve söylenen oyunlu ezgilerdir Hareketli ve süratli bir oyun karakterleri vardır Teke zortlatmaları 9 zamanlı örneklerdendir
HORONLAR: (Horan, Horom)
Bilhassa Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yoğunlaşan oyunlu
ezgilerdir Yapı itibariyle hızlı karakterli oyunlardır Horonlara eşlik eden saz genelde kemençedir ara sıra davul, zurna, kaval ve tulum'la da horonlar çalınır, söylenir ve oynanır 7 ve 9 zamanlı usullerin yanında karma usullerin de horonların bünyesinde yer aldığı görülür
HORO (HORA): Trakya bölgesi'nde çalınan ve söylenen oyunlu ezgilerdir Karşılamalardan farklı olarak 2 ve 4 zamanlı usuller bu türde daha fazladır
KARŞILAMALAR: Daha çok Trakya ve Marmara ile Karadenizin Giresun, Ordu illeri civarında rastlanan iki taraflı oynanan oyunlardır Çoğu süre 9 zamanlı bir yöntem yapısı ile karşımıza çıkar Anadolu'nun bazı yörelerinde aleyhindeberi, “vargel gibi isimler alır *