TURKİYE BUYUK MİLLET MECLİSİ'NİN KURULMASI
12 Ocak 1920'de toplanan Meclisi Mebusan, 28 Ocak 1920 tarihindeki gizli oturumunda Ahdi Milliolarak Misakı Milli kararlarını almış ve kararlar butun mebuslar tarafından imzalanmıştı 17 Şubat 1920 tarihli oturumunda da basında yayınlanması ve butun yabancı parlamentolara bildirilmesi kararlaştırıldı 15 Mart'ta, İstanbul'daki İtilaf kuvvetleri 150 Turk aydınını yakalatmış ve ertesi gun de şehir fiilen ve resmen askeri işgale maruz kalmıştı
18 Mart 1920'de İngilizler, meclisin etrafını makineli tufeklerle sararak, toplantı halinde bulunan milletvekillerinden bazılarını tutuklayarak ve surukleyerek goturduler Bunun uzerine milletvekilleri meclisin calışma suresini ertelediler Boylece, son Osmanlı Meclisi Mebusanı duşman sungusu altında zorla kapatıldı
Bu işgali, fedakar bir telgraf memuru Manastırlı Hamdi Efendi vasıtasıyla oğrenen Mustafa Kemal Paşa, derhal bu hareketi protesto ederek, bu işgalin haksız ve hukumsuz olduğunu butun dunyaya beyan etti Bu arada, Eskişehir ve Afyonkarahisar'daki yabancı birlikler, silahları ellerinden alınarak, bulundukları yerlerden uzaklaştırıldı GeyveUlukışla yakınlarındaki demiryolları işgal kuvvetlerinin ilerlemelerini zorlaştırmak icin bozuldu Anadolu'da bulunan yabancı subaylar tutuklandı
Ankara'da olağanustu yetkilere sahip bir meclisin acılması belirlendi Kurucu Meclis olarak calışması duşunulen bu meclisi, Mustafa Kemal, halkın yadırgamaması icin olağanustu yetkilere sahip bir meclisolarak takdim etti Kurucu Meclis ve secimlerle ilgili 19 Mart 1920'de bir bildiri yayınladı Secimlerin yapılması icin yayınlanan bu bildiri uyarınca, yurdun her yerinde secimler yapıldı Bolu Duzce, Hendek bolgesinde başlayan ve Nallıhan, Beypazarı cevresine sıcrayan bazı ayaklanma olayları oldu Bu olaylardan dolayı, secilen milletvekillerinin tumunun gelmesi beklenilmeden, Millet Meclisi'nin acılma hazırlıkları yapıldı
22 Nisan 1920'de yapılan cağrı ile Millet Meclisi, 23 Nisan 1920 gunu toplandı O gun, Hacı Bayram Camii'nde kılınan Cuma Namazından sonra topluca Meclis binasına gelindi Turkiye tarihinde ilk kez padişah olmaksızın, 23 Nisan 1920, saat 14'de merasimle ve dualarla Meclis acıldı Başkanlığa ilk olarak en yaşlı uye olan Sinop Milletvekili Şerif Bey getirildi İlk Meclis, İstanbul'dan gelen 90'ın uzerindeki mebusa ilave olarak, 125 devlet memuru, 53 asker, 53 din adamı ve ceşitli sayıda tuccar, ciftci ve hukukcudan oluşan kadrosuyla calışmalarına başladı Mustafa Kemal, 24 Nisan 1920'de Meclis Başkanı secildikten sonra, meclise teşekkurlerini ifade ederek ilk meclis konuşmasını yaptı
23 Nisan 1920'de kurulan yeni Meclis, 1 numaralı kararı ile kendi kuruluşunu duzenlemiştir Erzurum Kongresi ve Sivas Kongresi kararlarına uygun olarak milli iradeye dayanan bir meclisin secimi yapılmıştır Kapatılan İstanbul Meclisi Mebusan'ın bir kısım uyeleri, yeni kurulan Meclis'e katılma yetkisini 1 numaralı karar ile kazandılar
Meclisin acılışını izleyen gun, Mustafa Kemal'in teklifi ile aşağıdaki esaslar kabul edildi
1) Mecliste beliren milli iradenin vatanın geleceğine doğrudan doğruya el koymasını kabul etmek temel ilkedir Turkiye Buyuk Millet Meclisi'nin ustunde bir guc yoktur
2) Turkiye Buyuk Millet Meclisi, yasama ve yurutme yetkilerini kendinde toplamıştır
3) Hukumet kurmak gereklidir Meclisten secilecek ve vekil olarak gorevlendirilecek bir kurul hukumet işlerine bakar Meclis başkanı bu kurulun da başkanıdır
4) Gecici bir hukumet başkanı veya padişah vekili tayin edilmesi uygun değildir Padişah ve halife, baskı ve zordan kurtulduğu zaman, Meclis'in duzenleyeceği kanuni esaslara uygun olan durumunu alır 23 Nisan 1920'de kurulan Buyuk Millet Meclisi yasama ve yurutme, zaman zaman da yargı yetkisini elinde topluyordu Milletin tek temsilcisi sıfatıyla da kuvvetler birliği sistemini benimsedi Donemin şartları gereği bir Meclis Hukumeti sistemi kuruldu Meclis Başkanı aynı zamanda Hukumet Başkanı idi Devlet Başkanlığı diye bir makam yoktu Hukumeti teşkil eden uyeler vekil diye adlandırılıyordu Meclis olağanustu yetkilerle donatılmış olduğundan, kuvvet ve yetki birliğini de bu niteliği ile temsil ediyordu
12 Ocak 1920'de toplanan Meclisi Mebusan, 28 Ocak 1920 tarihindeki gizli oturumunda Ahdi Milliolarak Misakı Milli kararlarını almış ve kararlar butun mebuslar tarafından imzalanmıştı 17 Şubat 1920 tarihli oturumunda da basında yayınlanması ve butun yabancı parlamentolara bildirilmesi kararlaştırıldı 15 Mart'ta, İstanbul'daki İtilaf kuvvetleri 150 Turk aydınını yakalatmış ve ertesi gun de şehir fiilen ve resmen askeri işgale maruz kalmıştı
18 Mart 1920'de İngilizler, meclisin etrafını makineli tufeklerle sararak, toplantı halinde bulunan milletvekillerinden bazılarını tutuklayarak ve surukleyerek goturduler Bunun uzerine milletvekilleri meclisin calışma suresini ertelediler Boylece, son Osmanlı Meclisi Mebusanı duşman sungusu altında zorla kapatıldı
Bu işgali, fedakar bir telgraf memuru Manastırlı Hamdi Efendi vasıtasıyla oğrenen Mustafa Kemal Paşa, derhal bu hareketi protesto ederek, bu işgalin haksız ve hukumsuz olduğunu butun dunyaya beyan etti Bu arada, Eskişehir ve Afyonkarahisar'daki yabancı birlikler, silahları ellerinden alınarak, bulundukları yerlerden uzaklaştırıldı GeyveUlukışla yakınlarındaki demiryolları işgal kuvvetlerinin ilerlemelerini zorlaştırmak icin bozuldu Anadolu'da bulunan yabancı subaylar tutuklandı
Ankara'da olağanustu yetkilere sahip bir meclisin acılması belirlendi Kurucu Meclis olarak calışması duşunulen bu meclisi, Mustafa Kemal, halkın yadırgamaması icin olağanustu yetkilere sahip bir meclisolarak takdim etti Kurucu Meclis ve secimlerle ilgili 19 Mart 1920'de bir bildiri yayınladı Secimlerin yapılması icin yayınlanan bu bildiri uyarınca, yurdun her yerinde secimler yapıldı Bolu Duzce, Hendek bolgesinde başlayan ve Nallıhan, Beypazarı cevresine sıcrayan bazı ayaklanma olayları oldu Bu olaylardan dolayı, secilen milletvekillerinin tumunun gelmesi beklenilmeden, Millet Meclisi'nin acılma hazırlıkları yapıldı
22 Nisan 1920'de yapılan cağrı ile Millet Meclisi, 23 Nisan 1920 gunu toplandı O gun, Hacı Bayram Camii'nde kılınan Cuma Namazından sonra topluca Meclis binasına gelindi Turkiye tarihinde ilk kez padişah olmaksızın, 23 Nisan 1920, saat 14'de merasimle ve dualarla Meclis acıldı Başkanlığa ilk olarak en yaşlı uye olan Sinop Milletvekili Şerif Bey getirildi İlk Meclis, İstanbul'dan gelen 90'ın uzerindeki mebusa ilave olarak, 125 devlet memuru, 53 asker, 53 din adamı ve ceşitli sayıda tuccar, ciftci ve hukukcudan oluşan kadrosuyla calışmalarına başladı Mustafa Kemal, 24 Nisan 1920'de Meclis Başkanı secildikten sonra, meclise teşekkurlerini ifade ederek ilk meclis konuşmasını yaptı
23 Nisan 1920'de kurulan yeni Meclis, 1 numaralı kararı ile kendi kuruluşunu duzenlemiştir Erzurum Kongresi ve Sivas Kongresi kararlarına uygun olarak milli iradeye dayanan bir meclisin secimi yapılmıştır Kapatılan İstanbul Meclisi Mebusan'ın bir kısım uyeleri, yeni kurulan Meclis'e katılma yetkisini 1 numaralı karar ile kazandılar
Meclisin acılışını izleyen gun, Mustafa Kemal'in teklifi ile aşağıdaki esaslar kabul edildi
1) Mecliste beliren milli iradenin vatanın geleceğine doğrudan doğruya el koymasını kabul etmek temel ilkedir Turkiye Buyuk Millet Meclisi'nin ustunde bir guc yoktur
2) Turkiye Buyuk Millet Meclisi, yasama ve yurutme yetkilerini kendinde toplamıştır
3) Hukumet kurmak gereklidir Meclisten secilecek ve vekil olarak gorevlendirilecek bir kurul hukumet işlerine bakar Meclis başkanı bu kurulun da başkanıdır
4) Gecici bir hukumet başkanı veya padişah vekili tayin edilmesi uygun değildir Padişah ve halife, baskı ve zordan kurtulduğu zaman, Meclis'in duzenleyeceği kanuni esaslara uygun olan durumunu alır 23 Nisan 1920'de kurulan Buyuk Millet Meclisi yasama ve yurutme, zaman zaman da yargı yetkisini elinde topluyordu Milletin tek temsilcisi sıfatıyla da kuvvetler birliği sistemini benimsedi Donemin şartları gereği bir Meclis Hukumeti sistemi kuruldu Meclis Başkanı aynı zamanda Hukumet Başkanı idi Devlet Başkanlığı diye bir makam yoktu Hukumeti teşkil eden uyeler vekil diye adlandırılıyordu Meclis olağanustu yetkilerle donatılmış olduğundan, kuvvet ve yetki birliğini de bu niteliği ile temsil ediyordu