Ulkemizde Ticaret Ve Ulaşımın En Cok Geliştiği Yerler,
ULAŞIM
İnsanların urettikleri ceşitli ham ve işlenmiş maddelerin, haberlerin bir yerden başka bir yere nakledilmesine ulaşım veya ulaştırma denilmektedir
KARA YOLLARI
Ulkemizde en yaygın olan ulaşım turudur Yuk taşımacılığının % 70'i, yolcu taşımacılığının da %90'ı karayolu ile yapılmaktadır Ozellikle 1950'li yıllardan sonra, karayolu yapımı artmış ve ulaşım aracları coğalmıştır Ulkemizdeki en işlek karayolları, Edirne, İstanbul, Ankara, Adana arası ile İstanbul, Bursa, İzmir arası ve İzmir, Aydın, Denizli arasıdır Modern karayolu olan otoyollar ulkemizde sadece Edirne, İstanbul, Bolu ve Ankara arasında,Adana, Hatay cevresinde ve İzmir cevresinde bulunur
DENİZ YOLLARI
Turkiye’nin uc tarafının denizlerle cevrili olması ve iki onemli boğaza sahip olması, denizcilik alanında gelişmesi bakımından cok onemlidir Dunya ticaretinde en fazla kullanılan yol deniz yoludur Bu nedenle, ulkemizde deniz yolunun ve limanların geliştirilmesi gerekmektedir 8333 km kıyı şeridine sahip olan ulkemizde, bolgeler arasında duzenli ve tarifeli yolcu ve yuk taşımacılığı henuz gercekleşmemiştir
Dunya deniz ticaret filosundaki payımız %1'e dahi ulaşmamıştır Fakat, son yıllarda sanayi ve ticaretin gelişmesiyle, limanlarımızdaki indirilen bindirilen yukte 8 10 katlık artışlar olmuştur
HAVA YOLLARI
Ulkemiz ulaşımında en az payı olan ulaşım sektorudur Cunku, hava yolu ile ulaşım yuksek sermaye ve teknoloji gerektirmektedir
Son yıllarda, Turk hava yollarının yanında, ozel hava yolu şirketlerinin kurulması hava yolu taşımacılığında onemli artışlar meydana getirmiştir
Ulkemizde en işlek olan hava limanlarımız İstanbul (Ataturk), Ankara (Esenboğa), İzmir (A Menderes) dedir Bunun yanında daha cok ic hat seferleri yapılan Adana, Antalya, Dalaman, Bodrum, Diyarbakır, Erzurum, Malatya, Elazığ, Van, Samsun, Trabzon gibi, 25 ayrı il merkezinde hava alanı bulunmaktadır
TİCARET
Uretilen mal ve hizmetlerin alınıp satılmasına ticaret denir İc ve dış ticaret olmak uzere ikiye ayrılır
İC TİCARET
Ulke sınırları icinde, bolge ve bolumler arasında yapılan ticarete ic ticaret denir
Turkiye’de cok canlı bir ticaret vardır Bunda etkili olan faktorler şunlardır:
Sanayi kuruluşlarının dengesiz dağılımı
Bolgeler arasında yetişen tarım urunlerinin farklı olması
Nufusun dengesiz dağılımı
Hayvansal maddelerin her yerde uretilememesi
Ulkemizde bazı il merkezleri ticaret şehirleri ozelliği kazanmışlardır Bunlar, İstanbul, Bursa, İzmit, İzmir, Denizli, Adana, GaziAntep, Diyarbakır, Ankara, Konya, Kayseri, Samsun, Trabzon, Erzurum ve Malatya gibi illerdir Bu merkezlerde ticaretin gelişmesinde, ulaşım yolları uzerinde bulunmalarının buyuk etkisi olmuştur
İhracat (Dış satım): Bir ulkenin başka ulkelere yaptığı satışlardır İthalat (Dış alım): Bir ulkenin başka ulkelerden aldığı mallara denir
DIŞ TİCARET
Bir ulkenin başka ulkelerle yaptığı alışverişe dış ticaret denir Dış ticaretin para karşılığına dış ticaret hacmi denir Gelişmiş ulkelerde dış ticaret hacmi fazla, gelişmemiş ulkelerde duşuktur Yine, gelişmiş ulkelerde ihracat, genelde ithalattan daha fazladır Bu ulkeler dışarıdan daha cok hammadde alıp dışarıya işlenmiş sanayi urunleri satarlar Az gelişmiş ulkeler ise dışardan daha cok işlenmiş sanayi urunleri alıp, dışarıya tarım urunleri veya ham maddeler satarlar
TURKİYE’DE DIŞ TİCARET
Turkiye’de, Cumhuriyetin ilk yıllarında cok az olan dış ticaret hacmi, artan nufus ve canlanan ekonomiye bağlı olarak artış gostermiştir
1980'li yıllara kadar Turkiye’de,
Dış ticaret hacmi duşuk, ihracatta tarım ve maden urunleri, ithalatta ise daha cok işlenmiş sanayi urunleri onemliydi
1980'li yıllardan sonra, dış ticaret hacmi arttı İhracatta sanayi urunlerinin payı % 90 lara cıktı İthalatta ise fabrika kuracak aletlerin, yatırım mallarının ve hammaddelerin oranı artmıştır
Başlıca İhrac Urunlerimiz
Tarım urunleri (Pamuk, fındık, tutun, baklagiller, kuru ve yaş meyveler)
Dokuma ve tekstil urunleri
Hayvan ve hayvansal urunler (Deri, yumurta, yun, tiftik)
Bitkisel yağlar
Bazı dayanıklı tuketim malları (Televizyon, buzdolabı, vs)
İpekli dokuma ve giyim eşyaları
Mobilya, cimento, cam ve seramik urunleri
Madenler (krom, bakır, cıva, demir, bor, tuz)
Başlıca İthal Urunlerimiz
Fabrika kurmaya yarayan aletler, ham petrol, ve kimyasal maddeler, elektronik araclar, motorlu araclar, silah, optik araclar, tropikal urunler (muz, kahve, hurma, pirinc)
Dış ticaretimizde onemli ulkeler
Almanya (en fazla), ABD, İtalya, İngiltere, Fransa, Hollanda, Belcika, Japonya, İran, Suudi Arabistan ve son yıllarda Rusya Federasyonu, Gurcistan ve Orta Asya ulkeleri (Kazakistan, Azerbaycan, Kırgızistan, Tacikistan, Turkmenistan)
Ulkemizde son yıllarda uygulanmak istenen diğer bir ticaret şekli de serbest ticarettir Serbest ticarette ulkeler urettikleri ceşitli malları, belli yerlerde kurulacak pazarlarda gumruk vergisi odemeden pazarlamaktadır Ulkemizde serbest ticaret bolgesi olarak şu anda İstanbul, Mersin, İzmir, İskenderun, Antalya ve Trabzon illeri belirlenmiştir
ULAŞIM
İnsanların urettikleri ceşitli ham ve işlenmiş maddelerin, haberlerin bir yerden başka bir yere nakledilmesine ulaşım veya ulaştırma denilmektedir
KARA YOLLARI
Ulkemizde en yaygın olan ulaşım turudur Yuk taşımacılığının % 70'i, yolcu taşımacılığının da %90'ı karayolu ile yapılmaktadır Ozellikle 1950'li yıllardan sonra, karayolu yapımı artmış ve ulaşım aracları coğalmıştır Ulkemizdeki en işlek karayolları, Edirne, İstanbul, Ankara, Adana arası ile İstanbul, Bursa, İzmir arası ve İzmir, Aydın, Denizli arasıdır Modern karayolu olan otoyollar ulkemizde sadece Edirne, İstanbul, Bolu ve Ankara arasında,Adana, Hatay cevresinde ve İzmir cevresinde bulunur
DENİZ YOLLARI
Turkiye’nin uc tarafının denizlerle cevrili olması ve iki onemli boğaza sahip olması, denizcilik alanında gelişmesi bakımından cok onemlidir Dunya ticaretinde en fazla kullanılan yol deniz yoludur Bu nedenle, ulkemizde deniz yolunun ve limanların geliştirilmesi gerekmektedir 8333 km kıyı şeridine sahip olan ulkemizde, bolgeler arasında duzenli ve tarifeli yolcu ve yuk taşımacılığı henuz gercekleşmemiştir
Dunya deniz ticaret filosundaki payımız %1'e dahi ulaşmamıştır Fakat, son yıllarda sanayi ve ticaretin gelişmesiyle, limanlarımızdaki indirilen bindirilen yukte 8 10 katlık artışlar olmuştur
HAVA YOLLARI
Ulkemiz ulaşımında en az payı olan ulaşım sektorudur Cunku, hava yolu ile ulaşım yuksek sermaye ve teknoloji gerektirmektedir
Son yıllarda, Turk hava yollarının yanında, ozel hava yolu şirketlerinin kurulması hava yolu taşımacılığında onemli artışlar meydana getirmiştir
Ulkemizde en işlek olan hava limanlarımız İstanbul (Ataturk), Ankara (Esenboğa), İzmir (A Menderes) dedir Bunun yanında daha cok ic hat seferleri yapılan Adana, Antalya, Dalaman, Bodrum, Diyarbakır, Erzurum, Malatya, Elazığ, Van, Samsun, Trabzon gibi, 25 ayrı il merkezinde hava alanı bulunmaktadır
TİCARET
Uretilen mal ve hizmetlerin alınıp satılmasına ticaret denir İc ve dış ticaret olmak uzere ikiye ayrılır
İC TİCARET
Ulke sınırları icinde, bolge ve bolumler arasında yapılan ticarete ic ticaret denir
Turkiye’de cok canlı bir ticaret vardır Bunda etkili olan faktorler şunlardır:
Sanayi kuruluşlarının dengesiz dağılımı
Bolgeler arasında yetişen tarım urunlerinin farklı olması
Nufusun dengesiz dağılımı
Hayvansal maddelerin her yerde uretilememesi
Ulkemizde bazı il merkezleri ticaret şehirleri ozelliği kazanmışlardır Bunlar, İstanbul, Bursa, İzmit, İzmir, Denizli, Adana, GaziAntep, Diyarbakır, Ankara, Konya, Kayseri, Samsun, Trabzon, Erzurum ve Malatya gibi illerdir Bu merkezlerde ticaretin gelişmesinde, ulaşım yolları uzerinde bulunmalarının buyuk etkisi olmuştur
İhracat (Dış satım): Bir ulkenin başka ulkelere yaptığı satışlardır İthalat (Dış alım): Bir ulkenin başka ulkelerden aldığı mallara denir
DIŞ TİCARET
Bir ulkenin başka ulkelerle yaptığı alışverişe dış ticaret denir Dış ticaretin para karşılığına dış ticaret hacmi denir Gelişmiş ulkelerde dış ticaret hacmi fazla, gelişmemiş ulkelerde duşuktur Yine, gelişmiş ulkelerde ihracat, genelde ithalattan daha fazladır Bu ulkeler dışarıdan daha cok hammadde alıp dışarıya işlenmiş sanayi urunleri satarlar Az gelişmiş ulkeler ise dışardan daha cok işlenmiş sanayi urunleri alıp, dışarıya tarım urunleri veya ham maddeler satarlar
TURKİYE’DE DIŞ TİCARET
Turkiye’de, Cumhuriyetin ilk yıllarında cok az olan dış ticaret hacmi, artan nufus ve canlanan ekonomiye bağlı olarak artış gostermiştir
1980'li yıllara kadar Turkiye’de,
Dış ticaret hacmi duşuk, ihracatta tarım ve maden urunleri, ithalatta ise daha cok işlenmiş sanayi urunleri onemliydi
1980'li yıllardan sonra, dış ticaret hacmi arttı İhracatta sanayi urunlerinin payı % 90 lara cıktı İthalatta ise fabrika kuracak aletlerin, yatırım mallarının ve hammaddelerin oranı artmıştır
Başlıca İhrac Urunlerimiz
Tarım urunleri (Pamuk, fındık, tutun, baklagiller, kuru ve yaş meyveler)
Dokuma ve tekstil urunleri
Hayvan ve hayvansal urunler (Deri, yumurta, yun, tiftik)
Bitkisel yağlar
Bazı dayanıklı tuketim malları (Televizyon, buzdolabı, vs)
İpekli dokuma ve giyim eşyaları
Mobilya, cimento, cam ve seramik urunleri
Madenler (krom, bakır, cıva, demir, bor, tuz)
Başlıca İthal Urunlerimiz
Fabrika kurmaya yarayan aletler, ham petrol, ve kimyasal maddeler, elektronik araclar, motorlu araclar, silah, optik araclar, tropikal urunler (muz, kahve, hurma, pirinc)
Dış ticaretimizde onemli ulkeler
Almanya (en fazla), ABD, İtalya, İngiltere, Fransa, Hollanda, Belcika, Japonya, İran, Suudi Arabistan ve son yıllarda Rusya Federasyonu, Gurcistan ve Orta Asya ulkeleri (Kazakistan, Azerbaycan, Kırgızistan, Tacikistan, Turkmenistan)
Ulkemizde son yıllarda uygulanmak istenen diğer bir ticaret şekli de serbest ticarettir Serbest ticarette ulkeler urettikleri ceşitli malları, belli yerlerde kurulacak pazarlarda gumruk vergisi odemeden pazarlamaktadır Ulkemizde serbest ticaret bolgesi olarak şu anda İstanbul, Mersin, İzmir, İskenderun, Antalya ve Trabzon illeri belirlenmiştir