Ürtiker toplulukta kurdeşen ya da dabaz ismiyle bilinir. Topluluğun %10-20’sinde görülebilen bir hastalıktır. Hastalık deride ağır kaşıntı, kızarıklık ve kabarıklık atakları ile seyreder. Ürtiker yuvarlak, oval görünümdedir. Bazen büyük plaklar biçiminde de olabilir. Hastaların %40’ında dudak, lisan, boğaz, göz kapağı, el, ayak ve genital yerde renksiz çok besbelli şişlikler (anjioödem) görülür. Bu şişlikler asimetrik olur ve kolay kolay fark edilir. Ürtiker ve anjioödem 24 saat içinde iz bırakmadan güzelleşir takip eden günlerde tekrar çıkabilir. Ürtiker çoklukla akşamları olmayı tercih eder. Anjioödem kimi hastalarda ürtiker olmaksızın tek başına ortaya çıkabilir. Ürtiker ve anjioödem atak sıklığı hastaya nazaran değişkenlik gösterir. Akut ve kronik olmak üzere 2 tipi vardır. Hastalık 6 haftadan kısa sürerse akut ürtiker, 6 haftadan uzun sürerse kronik ürtiker ismi verilir.
Ürtiker nedenleri: Enfeksiyonlar, ilaçlar, besinler ürtiker nedeni olabileceği üzere, kimi kronik illetler (heapatit, troidit, hipertroidi, romatizmal ve oto-immün marazlar, inflamatuvar barsak hastalıkları) ile de birlikte görülebilir. Münhasıran ürtikerin kronik formunda hiçbir neden saptanamaz. Neden saptanamayan ürtikere cinsine idiyopatik ürtiker ismi verilir. Antibiyotikler, mahsusen anti-romatizmal özellik taşıyan ağrı kesiciler, MR (manyetik rozenans), BT (bilgisayarlı tomoğrafi)’de kullanılan radyokontrast hususlar ürtikere neden olabilir. Gerilim, anti-romatizmal ağrı kesiciler, enfeksiyonlar ürtiker ataklarını tetikleyebilir. Basınç, terleme, soğuk ve sıcak üzere birtakım fizikî faktörler de ürtikeri tetikleyebilir. Örneğin iç çamaşır ve çorapların sıktığı sahalarda ürtiker ortaya çıkması basınç ile bağlıdır. Vesair bir örnek soğuk denize girildiğinde yada vücudun ısınması ile başlayan ürtiker soğuk ve sıcak ile alakalıdır.
Bilinenin tersine idiyopatik ürtiker ve anjioödem hava yolunu kapatarak hayati tehlikeye yol açmaz ve bulaşıcı bir hastalık değildir. Ama kaşıntı ve şişlikler hayat kalitesini çok düşürür. Hastalar tedavi edilmediği sürece sık acil servise başvururlar. Ürtikerin nedenlerini araştırmak için kan tetkikleri ve alerji deri testi (deri prick testi) yapılır. Kan testleri ve alerji testleri alışılagelmiş saptanırsa idiyopatik ürtiker ve/veya anjioödem teşhisi konur. Ürtikerin nedeni besin ya da ilaç alerjisi olursa bu besin ve ilaçlar kesilince hastalık ilaç tedavisine gerek kalmadan büsbütün düzelir. Neden saptanamayan durumlarda hastalık bir müddet sonra ilaç tedavisi ile düzelir. Ürtiker tedavi mühleti hastaya nazaran değişir. Tedaviye anti-histaminler ile başlanır, önemli kronik ürtiker ve anjioödem atakları kısa müddetli kortizon tedavisi ile baskılanır. Ancak yan tesirleri nedeni ile uzun periyotta kortizon tedavisi verilmez. Anti-histaminlere karşılık alınamaz ise 28 günde bir deri altından yapılan Anti-IgE tedavisi uygulanır. Bu tedavilere de cevap alınmaz ise daha farklı ilaç tedavilerine geçilir.
Ürtiker ve anjioödem geçmişte tedavisinde güçlükler yaşanan bir hastalık iken günümüzde tedavi edilemez bir hastalık olmaktan çıkmıştır.
Sağlıklı günler dilerim….
Ürtiker nedenleri: Enfeksiyonlar, ilaçlar, besinler ürtiker nedeni olabileceği üzere, kimi kronik illetler (heapatit, troidit, hipertroidi, romatizmal ve oto-immün marazlar, inflamatuvar barsak hastalıkları) ile de birlikte görülebilir. Münhasıran ürtikerin kronik formunda hiçbir neden saptanamaz. Neden saptanamayan ürtikere cinsine idiyopatik ürtiker ismi verilir. Antibiyotikler, mahsusen anti-romatizmal özellik taşıyan ağrı kesiciler, MR (manyetik rozenans), BT (bilgisayarlı tomoğrafi)’de kullanılan radyokontrast hususlar ürtikere neden olabilir. Gerilim, anti-romatizmal ağrı kesiciler, enfeksiyonlar ürtiker ataklarını tetikleyebilir. Basınç, terleme, soğuk ve sıcak üzere birtakım fizikî faktörler de ürtikeri tetikleyebilir. Örneğin iç çamaşır ve çorapların sıktığı sahalarda ürtiker ortaya çıkması basınç ile bağlıdır. Vesair bir örnek soğuk denize girildiğinde yada vücudun ısınması ile başlayan ürtiker soğuk ve sıcak ile alakalıdır.
Bilinenin tersine idiyopatik ürtiker ve anjioödem hava yolunu kapatarak hayati tehlikeye yol açmaz ve bulaşıcı bir hastalık değildir. Ama kaşıntı ve şişlikler hayat kalitesini çok düşürür. Hastalar tedavi edilmediği sürece sık acil servise başvururlar. Ürtikerin nedenlerini araştırmak için kan tetkikleri ve alerji deri testi (deri prick testi) yapılır. Kan testleri ve alerji testleri alışılagelmiş saptanırsa idiyopatik ürtiker ve/veya anjioödem teşhisi konur. Ürtikerin nedeni besin ya da ilaç alerjisi olursa bu besin ve ilaçlar kesilince hastalık ilaç tedavisine gerek kalmadan büsbütün düzelir. Neden saptanamayan durumlarda hastalık bir müddet sonra ilaç tedavisi ile düzelir. Ürtiker tedavi mühleti hastaya nazaran değişir. Tedaviye anti-histaminler ile başlanır, önemli kronik ürtiker ve anjioödem atakları kısa müddetli kortizon tedavisi ile baskılanır. Ancak yan tesirleri nedeni ile uzun periyotta kortizon tedavisi verilmez. Anti-histaminlere karşılık alınamaz ise 28 günde bir deri altından yapılan Anti-IgE tedavisi uygulanır. Bu tedavilere de cevap alınmaz ise daha farklı ilaç tedavilerine geçilir.
Ürtiker ve anjioödem geçmişte tedavisinde güçlükler yaşanan bir hastalık iken günümüzde tedavi edilemez bir hastalık olmaktan çıkmıştır.
Sağlıklı günler dilerim….