Halk arasında kurdeşen olarak bilenen ürtiker vücudun rastgele bir alanında görülebilen vücutta çok sayıda kaşıntılı, şiş ve kızarık döküntüyle karakterize kabarıklıklardır. Büyüklükleri çok değişkendir, 1-2 mm yahut geniş ortamları kaplayan kabarıklıklar halinde olabilir. Kabarıklıklar çoğunlukla kaşıntılıdır. Klinik tablo akşamları ve adet periyodunda şiddetlenebilir. Nadiren de olsa üzerlerinde su toplamaları görülebilir. Lezyonlar umumiyetle iz bırakmadan 24 saat içinde kaybolur. Tabloya dudaklar ve göz kapaklarında şiddetli şişlikler eşlik edebilir.
Ürtiker akut ve kronik olarak ikiye ayrılır. Altı haftaya kadar devam eden ürtikere akut; 6 haftadan uzun sürenlere ise kronik ürtiker ismi verilir.
Akut ürtikerde kusma, halsizlik, baş ağrısı, karın ağrısı, ishal, eklem ağrısı, baş dönmesi, bayılma üzere tüm vücudu etkileyen belirtiler de gözlenebilmektedir.
Akut ürtikerlerin % 50'sinde neden bulunamayabilir. İlaçlar, azıklar, azık ek hususları, teneffüs yolu ile alınan alerjenler sorumlu olabilir. Reaksiyon dakikalar içinde gelişir.
İlaçlara karşı ortaya çıkan akut ürtikerde umumiyetle belirtiler ilaç alındıktan sonra 36 saat içinde görülür. En sık rastlanan ilaç antibiyotiklerdir (özellikle penisilin, sefalosporin, tetrasiklin, ve sulfonamidler). Bununla birlikte asetil salisilik asit, non-steroid antiinflamatuar ilaçlar, radiokontrast unsurlar, lokal ve sistemik anestezikler de akut ürtikere neden olabilmektedir. İlaçla evvelce müsabaka, ailevi yatkınlık, aralıklı ve birden ziyade ilaç ile tedavi akut ürtiker riskini arttıran faktörler arasındadır. Kimi viral ve bakteriyel enfeksiyonların akabinde non-alerjik ürtiker gelişebilir.
Ürtiker belirtilerinin 6 haftadan ziyade devam ettiği durumlara kronik ürtiker ismi verilir. Kronik ürtikere neden olan faktör nadiren saptanmakla birlikte, tetikleyici ajanlar araştırılır.
Kronik ürtikerde potansiyel tetikleyici olarak; ilaçlar, besinler ve besin ek unsurları, enfeksiyon ve enfestasyonlar (parazitlerin neden olduğu enfeksiyonlar), teneffüs ile alınan alerjenler, kimyasal alerjenler.
Kimi otoimmun marazlar, menstrüel siklus(adet dönemi) ve gebelik,
ruhsal nedenler etken olarak sayılabilir.
Ürtiker tanısı klinik görünüm olarak lezyonların görülmesi ve hastadan alınan hikaye ile konulur. Döküntülerin vadesi, sistemik şikayetlerin varlığı ve muhtemel etyolojik faktörler araştırılır. Fizikî ihtarlar, basınç, sıcak, soğuk, su, güneş ışınları ile tetkiklenen ürtiker atakları olabilir. Hepsinin saptanması için şahsi testler mevcuttur fakat risk taşıdığından kesinlikle tam donanımlı bir hastanede yapılmalıdırlar.
Ürtikerde en değerli olan ürtikeri kötüleştiren etkenlerden sakınmaktır. Antihistaminikler; Kaşıntı ve kabarıklığı birçok hastada düzelten, tedavide öncelikle kullanılan ilaçlardır. Marazın rahatsızlık verici bulgularının oluşmasını engelleyerek tesir ettikleri için bu ilaçları günlük olarak nizamlı kullanmak (kabarıklık olsa da olmasa da) başarılı bir tedavi için çok değerlidir. Marazın vadesi bireyden bireye değişebildiği için kimi durumlarda uzun vadeli ilaç tasarrufunu gerekebilir. Dirençli ve şahsi durumlarda bağışıklık sistemini etkileyen (steroidler ve siklosporin gibi) ilaçlar ya da enjeksiyon yoluyla uygulanan ilaçlar (omalizumab) kullanılabilmektedir.
Ürtiker akut ve kronik olarak ikiye ayrılır. Altı haftaya kadar devam eden ürtikere akut; 6 haftadan uzun sürenlere ise kronik ürtiker ismi verilir.
Akut ürtikerde kusma, halsizlik, baş ağrısı, karın ağrısı, ishal, eklem ağrısı, baş dönmesi, bayılma üzere tüm vücudu etkileyen belirtiler de gözlenebilmektedir.
Akut ürtikerlerin % 50'sinde neden bulunamayabilir. İlaçlar, azıklar, azık ek hususları, teneffüs yolu ile alınan alerjenler sorumlu olabilir. Reaksiyon dakikalar içinde gelişir.
İlaçlara karşı ortaya çıkan akut ürtikerde umumiyetle belirtiler ilaç alındıktan sonra 36 saat içinde görülür. En sık rastlanan ilaç antibiyotiklerdir (özellikle penisilin, sefalosporin, tetrasiklin, ve sulfonamidler). Bununla birlikte asetil salisilik asit, non-steroid antiinflamatuar ilaçlar, radiokontrast unsurlar, lokal ve sistemik anestezikler de akut ürtikere neden olabilmektedir. İlaçla evvelce müsabaka, ailevi yatkınlık, aralıklı ve birden ziyade ilaç ile tedavi akut ürtiker riskini arttıran faktörler arasındadır. Kimi viral ve bakteriyel enfeksiyonların akabinde non-alerjik ürtiker gelişebilir.
Ürtiker belirtilerinin 6 haftadan ziyade devam ettiği durumlara kronik ürtiker ismi verilir. Kronik ürtikere neden olan faktör nadiren saptanmakla birlikte, tetikleyici ajanlar araştırılır.
Kronik ürtikerde potansiyel tetikleyici olarak; ilaçlar, besinler ve besin ek unsurları, enfeksiyon ve enfestasyonlar (parazitlerin neden olduğu enfeksiyonlar), teneffüs ile alınan alerjenler, kimyasal alerjenler.
Kimi otoimmun marazlar, menstrüel siklus(adet dönemi) ve gebelik,
ruhsal nedenler etken olarak sayılabilir.
Ürtiker tanısı klinik görünüm olarak lezyonların görülmesi ve hastadan alınan hikaye ile konulur. Döküntülerin vadesi, sistemik şikayetlerin varlığı ve muhtemel etyolojik faktörler araştırılır. Fizikî ihtarlar, basınç, sıcak, soğuk, su, güneş ışınları ile tetkiklenen ürtiker atakları olabilir. Hepsinin saptanması için şahsi testler mevcuttur fakat risk taşıdığından kesinlikle tam donanımlı bir hastanede yapılmalıdırlar.
Ürtikerde en değerli olan ürtikeri kötüleştiren etkenlerden sakınmaktır. Antihistaminikler; Kaşıntı ve kabarıklığı birçok hastada düzelten, tedavide öncelikle kullanılan ilaçlardır. Marazın rahatsızlık verici bulgularının oluşmasını engelleyerek tesir ettikleri için bu ilaçları günlük olarak nizamlı kullanmak (kabarıklık olsa da olmasa da) başarılı bir tedavi için çok değerlidir. Marazın vadesi bireyden bireye değişebildiği için kimi durumlarda uzun vadeli ilaç tasarrufunu gerekebilir. Dirençli ve şahsi durumlarda bağışıklık sistemini etkileyen (steroidler ve siklosporin gibi) ilaçlar ya da enjeksiyon yoluyla uygulanan ilaçlar (omalizumab) kullanılabilmektedir.