Video oyunları özellikle uzak duran kesim tarafından büyük bir ön yargıyla karşılanıyor. Anlamsız bir şey olarak görülmelerinin yanı sıra yalnızca çocukken oynanılması gerektiği düşüncesi de epey yaygın. İşte bu yazımızda bu tarz düşüncelerin neden doğru olmadığına yakından bakıp belki de bazı ön yargıların önüne geçeceğiz.
Video oyunları hem çocuklar da hem de yetişkinler üzerinde sayısız faydaya sahip. Bu faydaların başında ise beyin aktivitesini artırma, olaylara çözüm getirme yeteneği ve stres yönetimi gibi aslında günlük hayatta kritik öneme sahip özellikler yer alıyor. Dilerseniz gelin hem oyun oynamanın faydalarına hem de oyun oynamanın neden yalnızca çocuklara yönelik olmadığına bir bir bakalım.
Filmlerde bile göremeyeceğiniz tarzda bir hikâye anlatıcılığı bulunuyor:
Video oyunları eğlence sektörüne ilk adımını attığında dönemin teknolojisi gereği çok basit yapıdalardı. Bu basit yapıları o dönemki oyunların bazılarının anlattıkları hikâyelerin de basit kalmasına sebep oldu. Ancak bahsettiğimiz dönem onlarca yıl geride kaldı ve artık derinliğe sahip, hikâye anlatıcılığı konusunda film sektörüne taş çıkartacak kadar iyi oyunlara sahibiz.
Life is Strange, The Witcher, Bioshock, The Last of Us ve saymaya kalksak sayfaların yetmeyeceği kadar fazla oyun, video oyunlarının hikâye anlatıcılığında çok önemli bir medya haline geldiğinin kanıtları arasında yer alıyor. Video oyunlarının kitaplar ve filmlere kıyasla etkileşime çok daha açık olması kendimizi gerçekten de bir hikâyenin içinde yer alıyormuş gibi hissetmemize sebep oluyor.
İnanışın aksine insanları sosyalleşmeye ve yeni arkadaşlıklar edinmeye teşvik ediyor:
Hepimiz biliyoruz ki oyun oynamak asosyallikle bağdaştırılıyor. Oyun oynayan insanların bir kısmı için bu söylem doğru olabilse de bu insanların asosyal olmalarının sebebini oyunlara bağlamak haksızlık olur. Özellikle de çok oyunculu oyunların bu kadar revaçta olduğu bir dönemde yaşıyorken.
Oyunlar artık sosyalleşmenin merkezi hâline gelmiş durumda. Özellikle de içinde bulunduğumuz pandemi koşullarında insanların birbirleriyle irtibatta kalmalarına en büyük yardımı sağlayan unsurlardan birisi oyunlar. Çoğu insan yorgun geçen bir günün ardından dinlenmek için arkadaşlarıyla oyun oynuyor ya da arkadaşlarıyla dışarda buluşmak yerine bunu güvenli bir şekilde evlerinde yapıyorlar.
Tüm bunlara ek olarak bir de oyunlar aracılığıyla edinilen arkadaşlıklar var. Bu arkadaşlıkların bazıları o kadar sağlam ki bazen ne okul ne de iş arkadaşlıkları yanına bile yaklaşamaz. Çok oyunculu oyunların doğasında olan yardımlaşma ihtiyacının sağlam arkadaşlıklar kurmak ve mevcut arkadaşlıkları geliştirmek üzerinde de etkisi olduğu biliniyor.
Hem beyni aktif tutuyor hem de akıl sağlığını koruyor:
Video oyunları insanları düşünmeye iter. Çoğu zaman ortada çözülmesi gereken bir bulmaca vardır ve bu yüzden beynimizin neredeyse bütün bölümlerini harekete geçirerek daha fazla düşünmenin önünü açar.
Oyunların aynı zamanda akıl sağlığını iyi yönde tetiklediği de bilinmekte. Oynayan kişinin özellikle dikkatini başka bir yöne çevirmesini sağlayarak endişe, depresyon ya da dikkat bozukluğu gibi birçok rahatsızlığın tedavisinde önemli bir rol üstlenmekte.
El-göz koordinasyonu üzerinde inanılmaz bir etkisi bulunuyor:
Özellikle kontrolcülerle oynanan oyunların el-göz koordinasyonu üzerinde olumlu etkisi olduğu biliniyor. Hatta cerrahlar üzerinde yapılan bir araştırmaya göre cerrahi testlere girmeden önce ısınmak için bir süre oyun oynayan cerrahlar, oyun oynamayan cerrahlara göre çok daha iyi performans gösteriyor.
El-göz koordinasyonu geliştirmenin yanı sıra oyunlar zaman içinde fizik tedavi alanında bile başvurulan araçlar haline geldiler. Şimdilerde eski bir oyun olan Wii Golf, zamanında fizik tedavi gören hastaların süreci hızlandırmasında hayli faydalı oldu. Tabii ki oyunlar bu konuda yalnızca tıbba yardımcı rolünde bulunuyor. İşin büyük kısmını özel olarak fizik tedaviye yönelik geliştirilen cihazlar yapıyor.
Beyindeki gri maddeyi artırarak IQ seviyesini yükseltmeye yardımcı oluyor:
Gri madde, beynimizin merkezi sinir sisteminde bulunuyor. İşlevi ise bizlere düşüncelerimizi, hislerimizi ve davranış şekillerimizi düzenlemek. Bilim insanları ise gri maddenin IQ üzerinde doğrudan etkili olduğunu savunuyor. Gri maddeyi nasıl artırabileceğinizi aktardığımız yazımızda da söylediğimiz gibibulmaca çözmek bu hususta kritik bir rol oynuyor. Günümüz dünyasında da tamamen bulmacaya çözmeye odaklı sayısız oyun bulunuyor.
Karşılaşılan problemleri daha kolay çözmeyi sağlıyor:
Oyunların bulmacalarla ilişkisinden bahsetmişken problem çözme yetisine olan olumlu etkisinden bahsetmemek olmaz. Özellikle açık dünya oyunlarının hepten yaygınlaşmasıyla oyun geliştiricileri bu devasa dünyaları daha eğlenceli kılabilmek adına beklenmedik yerlere bulmacalar eklemeye başladı.
Beklenmedik anlarda karşımızda çıkan bulmacalar her ne kadar zaman zaman oyun keyfimizi baltalıyor olsa da aslında beynimizin aktif kalmasına yardımcı oluyor. Aynı zamanda gerçek hayatta karşımıza bir problem çıktığı zaman da sorunlara çözüm odaklı yaklaşmamızı sağlıyor. Konuya yönelik yapılan ve bu görüşü destekleyen araştırmalar mevcut
Görüş ve algılamayı geliştiriyor:
Baştan söyleyelim, ekrana saatlerce yakın mesafeden bakmak gözleriniz için zararlı. O yüzden her ne yapıyor olursanız olun ekranlara bakarken düzenli olarak ara verip gözlerinizi dinlendirmelisiniz. Bizim bahsettiğimiz görüş iyileştirme daha çok çevremizde bulunan objeleri ve gelişen olayları daha iyi algılayabilme. National Geographic’te paylaşılan bir çalışmaya göre özellikle aksiyon oyunları çok hızlı bir tempoya sahip olduğu için çevremizde gelişen hızlı olayları algılayabilme yetimizi artırıyor.
Her yaştan insan için bir öğrenme aracı görevi görüyor:
Video oyun sektörünün geldiği seviye göz önüne alındığı zaman neredeyse her şeyle ilgili bir oyun bulmak mümkün. Bazı oyunlar ise öyle özenle yapılıyor ki tarih, yemek, politika, mimari ve sayısız alanla ilgili bilgi edinmek mümkün. Tabii ki tek başına oyun oynayarak bir konuda uzman olmanın mümkün olduğunu söylemiyoruz. Ancak oyunların bazı alanlara ilgi artırarak o alanlarla ilgili araştırma isteği uyandırdığı da reddedilemez bir gerçek.
Her şeye rağmen oyun oynamayı da abartmamak gerektiğini unutmayın:
Oyun oynamak hem eğlenmek hem de kaliteli vakit geçirmek açısından değerli bir aktivite olsa da her şeyde olduğu gibi belli sınırlara tabii tutulmalı. Evet, faydalı bir aktivite olduğu bilimsel kanıtlarla destekleniyor ancak bu demek değil ki kendimizi dış dünyaya kapatıp sorumluluklarımızdan, sıkıntılarımızdan oyun oynayarak kaçalım. Nasıl ki aşırı ders çalışmak ya da aşırı iş yapmak bizleri diğer konularda geri kalmaya itiyorsa oyunların da aşırıya kaçtığı sürece bizleri olumsuz etkileyeceğini unutmamak gerekiyor.