Wilson ilkeleri ve milletler cemiyeti
Wilson ilkeleri adını donemin Amerika Birleşik Devletleri başkanı Woodrow Wilson'ın 8 Ocak 1918 gunu ABD Kongresi'nde yaptığı konuşmada bahsettiği ilkelerden alırbu on dort ilke, ABD'nin Birinci Dunya Savaşı'ndan sonra kurulmasını istediği dunya duzenine ilişkin goruşlerini de ifade ederBu ilkelerden en onemlisi de kucuk ulusların siyasi bağımsızlıklarının ve toprak butunluklerinin karşılıklı guvenliğinin garanti altına alınabilmesi icin Milletler Cemiyeti(Cemiyeti Akvam)nin kurulmasına ilişkin ilkedir
Maddeleri
1 Tum barış antlaşmaları acık olacaklar bu antlaşmalardan başka uluslar arası gizli antlaşmalar yapılmayacak, bundan boyle diplomasi acık olacak gizli diplomasi kaldırılacak
2 Denizlerde gidiş geliş tamamen serbest olacak yalnız kara suları ve uluslar arası antlaşmaların uygulanması yolunda gene uluslar arası bir hareket sonucu kısmen ya da tamamıyla kapatılmış olan denizler bundan ayrıdır
3 Barışa katılacak ve barışı korumak icin birleşecek olan uluslar arasında ekonomik butun engellerin kaldırılması ve ticari ilişkilerde eşitliğin kabul edilmesi
4 Her ulkenin silahlarını ic guvenliğin gerektirdiği dereceye indirmek icin karşılıklı garantilerin verilmesi Ulkeler silahlanmayı bırakacaklar
5 Somurgeler uzerindeki isteklerin serbestce ve tam bir yansızlıkla incelenerek ve bu bolgeler halkının cıkarlarıda goz onunde tutularak bir sonuca bağlanması
6 İşgal edilmiş olan tum Rus topraklarının boşaltılması ve Rusyanın kendi kendisini istediği gibi yonetmesi yolunda onlemlerin alınması
7 Belcikanın egemenlik haklarına hicbir bicimde dokunulmaksızın boşaltılması ve yeniden kurulması
8 Tum Fransız topraklarının kurtarılması, 1871 yılında Prusyanın AlsasLorreni almakla yapmış olduğu haksızlığın duzeltilmesi yani bu toprakların yeniden Fransaya verilmesi
9 İtalyan sınırlarının ulusal temele gore duzeltilmesi
10 AvusturyaMacaristan imparatorluğundaki uluslara en serbest bicimde ozerklik elde etmek icin gereken olanakların verilmesi
11 Romanya, Sırbistan, Karadağ'ın boşaltılması Sırbistan'ın denizde serbest ve guvenli bir kapı elde etmesi, Balkan devletlerinin birbirleriyle olan ilişkilerinin ulusallık bakımından tarihsel temellere gore dostca duzenlenmesi Balkan devletlerinin siyasal ve ekonomik bağımsızlıkları ve sınırlarının dokunulmazlığı yolunda uluslar arası garantilerin verilmesi
12 Osmanlı imparatorluğunda Turklerin oturdukları, coğunluk sağladıkları bolgelerin bağımsızlığının sağlanması, Turk egemenliği altında bulunan diğer uluslara da ozerk bir gelişme icin tam ve engelsiz bir fırsatın sağlanması, boğazların uluslar arası garanti altında tum devletlerin ticaret gemilerine acılması
13 Oturanları kuşkusuz bicimde lehli olan bolgeleri icine alan bir Lehistan'ın kurulması
14 Denize kapısı bulunan bir Polonya devleti kurulacak buyuk ve kucuk ulusların siyasi bağımsızlıklarının ve toprak butunluklerinin karşılıklı guvenliğinin garanti altına alınabilmesi icin Milletler Cemiyeti(Cemiyeti Akvam) kurulacak
Wilson ilkeleri adını donemin Amerika Birleşik Devletleri başkanı Woodrow Wilson'ın 8 Ocak 1918 gunu ABD Kongresi'nde yaptığı konuşmada bahsettiği ilkelerden alırbu on dort ilke, ABD'nin Birinci Dunya Savaşı'ndan sonra kurulmasını istediği dunya duzenine ilişkin goruşlerini de ifade ederBu ilkelerden en onemlisi de kucuk ulusların siyasi bağımsızlıklarının ve toprak butunluklerinin karşılıklı guvenliğinin garanti altına alınabilmesi icin Milletler Cemiyeti(Cemiyeti Akvam)nin kurulmasına ilişkin ilkedir
Maddeleri
1 Tum barış antlaşmaları acık olacaklar bu antlaşmalardan başka uluslar arası gizli antlaşmalar yapılmayacak, bundan boyle diplomasi acık olacak gizli diplomasi kaldırılacak
2 Denizlerde gidiş geliş tamamen serbest olacak yalnız kara suları ve uluslar arası antlaşmaların uygulanması yolunda gene uluslar arası bir hareket sonucu kısmen ya da tamamıyla kapatılmış olan denizler bundan ayrıdır
3 Barışa katılacak ve barışı korumak icin birleşecek olan uluslar arasında ekonomik butun engellerin kaldırılması ve ticari ilişkilerde eşitliğin kabul edilmesi
4 Her ulkenin silahlarını ic guvenliğin gerektirdiği dereceye indirmek icin karşılıklı garantilerin verilmesi Ulkeler silahlanmayı bırakacaklar
5 Somurgeler uzerindeki isteklerin serbestce ve tam bir yansızlıkla incelenerek ve bu bolgeler halkının cıkarlarıda goz onunde tutularak bir sonuca bağlanması
6 İşgal edilmiş olan tum Rus topraklarının boşaltılması ve Rusyanın kendi kendisini istediği gibi yonetmesi yolunda onlemlerin alınması
7 Belcikanın egemenlik haklarına hicbir bicimde dokunulmaksızın boşaltılması ve yeniden kurulması
8 Tum Fransız topraklarının kurtarılması, 1871 yılında Prusyanın AlsasLorreni almakla yapmış olduğu haksızlığın duzeltilmesi yani bu toprakların yeniden Fransaya verilmesi
9 İtalyan sınırlarının ulusal temele gore duzeltilmesi
10 AvusturyaMacaristan imparatorluğundaki uluslara en serbest bicimde ozerklik elde etmek icin gereken olanakların verilmesi
11 Romanya, Sırbistan, Karadağ'ın boşaltılması Sırbistan'ın denizde serbest ve guvenli bir kapı elde etmesi, Balkan devletlerinin birbirleriyle olan ilişkilerinin ulusallık bakımından tarihsel temellere gore dostca duzenlenmesi Balkan devletlerinin siyasal ve ekonomik bağımsızlıkları ve sınırlarının dokunulmazlığı yolunda uluslar arası garantilerin verilmesi
12 Osmanlı imparatorluğunda Turklerin oturdukları, coğunluk sağladıkları bolgelerin bağımsızlığının sağlanması, Turk egemenliği altında bulunan diğer uluslara da ozerk bir gelişme icin tam ve engelsiz bir fırsatın sağlanması, boğazların uluslar arası garanti altında tum devletlerin ticaret gemilerine acılması
13 Oturanları kuşkusuz bicimde lehli olan bolgeleri icine alan bir Lehistan'ın kurulması
14 Denize kapısı bulunan bir Polonya devleti kurulacak buyuk ve kucuk ulusların siyasi bağımsızlıklarının ve toprak butunluklerinin karşılıklı guvenliğinin garanti altına alınabilmesi icin Milletler Cemiyeti(Cemiyeti Akvam) kurulacak