Bilim insanları yüzlerce göğüslü tipinin koronavirüslerin birbirleriyle karışması için kuluçka makinesi misyonu görebileceğini, bunun sonucunda yeni virüsler oluşturabileceğini ve gelecekteki pandemilerin fitilini ateşleyebileceğini söyledi.
Bilim mecmuası Nature Communications'ta 16 Şubat'ta yayımlanan araştırmada yarasalar ve maymunlar üzere yabani, kediler ve tavşanlar üzere evcil hayvanların ve domuzlar üzere çiftlik hayvanlarının yer aldığı 876 göğüslü cins yer aldı.
Koronavirüsler, hem kuşlara hem de memelilere bulaşabilen geniş bir virüs ailesinden oluşuyor. Kovid-19'a neden olan SARS-CoV-2 ise bu ailenin sadece bir üyesi.
Yeni araştırmada bilim insanları, ABD Ulusal Sıhhat Enstitüleri'nin veritabanı GenBank aracılığıyla 411 koronavirüsün genetik dizisini çıkardı ve bu dizileri bilgisayar algoritması kullanarak taradı.
Algoritma, her virüsün 12'den fazla göğüslü konakçıda barınabileceğini ortaya koydu. Taranan her hayvan cinsinin de en az 5 koronavirüse mesken sahipliği yapabileceği belirtildi.
Liverpool Üniversitesi'nden bilgi bilimci Maya Wardeh ve virolog Marcus Blagrove, Livescience'a yaptıkları ortak açıklamada “Çok sayıda hayvanın yeniden çok sayıda koronavirüse konut sahipliği yapabileceğini görmek şaşırtıcı” tabirlerine yer verdi.
"Virüslerin birleşmesi tehlikeli olur"
Araştırmacılara nazaran birden fazla koronavirüse konakçı olarak hizmet edebilen hayvanlar büyük tehdit oluşturuyor. Çünkü birkaç koronavirüs suşu birebir hücreyi istila ettiğinde genleri karışabilir ve yeni virüsler meydana gelebilir.
Araştırmanın muharrirleri, "rekombinasyon" diye bilinen bu genetik karışımın, SARS-CoV-2 genlerinin öbür bir koronavirüsle karıştığı durumda bilhassa tehlikeli olabileceğini söylüyor. Zira bunun sonucunda ortaya çıkacak virüs, beşerde SARS-CoV-2 kadar bulaşıcı olabilir ve hatta daha önemli hastalıklara neden olabilir.
Çalışmanın müelliflerinden ve Liverpool Üniversitesi'nden Virolog Dr.Marcus Blagrove, "Yeni virüslerin ortaya çıkmasının bir yolu da mevcut iki koronavirüs ortasındaki rekombinasyondur" dedi ve ekledi:
Yeni çalışmada oluşturulan modelde SARS-CoV-2'yle birlikte en az bir öbür koronavirüse konut sahipliği yapabilecek 126 göğüslü çeşidi belirlendi ve bunun bir dizi rahatsız edici senaryoyu akla getirdiği söz edildi.
En riskli senaryolardan biri, Kovid ve MERS'in birleşmesi
Çalışmada ele alınan en riskli senaryolardan biri Orta Doğu Teneffüs Sendromu (MERS) neden olan koronavirüsle SARS-CoV-2'nin kaynaşmasıydı. Araştırmacılar MERS ve Kovid virüsünü tıpkı anda taşıyabilecek 102 çeşit belirledi.
Araştırmacılar, birinci olarak 2012'de Suudi Arabistan'da tespit edilen MERS'in Kovid-19'dan çok daha yüksek bir mevt oranına sahip olduğunu vurguladı. Bu virüsün bulaştığı hastaların yaklaşık olarak yüzde 35'inin hayatını kaybettiği aktarıldı.
Bu nedenle kelam konusu iki virüsün rekombinasyonunun son derece tehlikeli olabileceği, çünkü ortaya çıkacak yeni virüsün hem çok bulaşıcı hem de ölümcül olabileceği belirtildi.
Bununla birlikte Banerjee, birebir alt çeşitteki koronavirüslerin karışmasının, farklı alt tiplerden virüslere kıyasla daha muhtemel olduğunu bildirdi. Araştırmacı, "Farklı alt tiplerin birleşip birleşmeyeceğini bilmiyoruz. Pek muhtemel değil lakin deneylerle kanıtlanan bir bilgi de yok" diye konuştu.
Araştırmada çiftlik domuzları, Asya'nın minik sarı yarasaları ve at nalı yarasalarının tümü, bu tıp rekombinasyon olayları için mümkün konakçılar olarak belirlendi.
Lakin yüksek risk teşkil eden hayvanların bulunduğu listede öbür çeşitler de görüldü. Bunlar ortasında tek hörgüçlü deve (Camelus dromedarius) öne çıkıyordu. Bu hayvanın aslında bilinen bir koronavirüs konakçısı olduğu belirtildi.