AKP, 1. yargı paketinin TBMM'de kabul edilmesinin akabinde, uzun müddettir kamuoyunda tartışılan "infaz indirimi" düzenlemesini öncelikli gündemine aldı.
Bir müddettir Adalet Bakanlığı'nın üzerinde çalıştığı düzenlemenin, bundan sonra getirilmesi düşünülen yargı paketleri içinde değil, başka bir düzenleme olarak Meclis'ten geçirilmesi planlanıyor.
Düzenlemenin, son anda bir değişiklik olmazsa, yılbaşından evvel TBMM'den geçirilmesi hedefleniyor.
BİR SEFERE HAS DEĞİL KALICI DÜZENLEME
AKP, başlangıçta 2. yargı paketi içinde yer alması planlanan infaz düzenlemesi konusundaki kararını netleştirdi. AKP kaynakları, gerek cezaevindeki doluluk, gerekse kamuoyunda oluşan beklenti nedeniyle, sürecin uzamaması için de başka bir düzenleme yapılmasının planlandığını belirtiyorlar.
Kelam konusu çalışma, daha evvel TBMM'ye, kamuoyunda "af" olarak nitelendirilen "şartlı ceza indirimi" teklifi sunan Cumhur İttifakı'ndaki ortağı MHP'nin de bilgisi dahilinde yürütülüyor.
BBC Türkçe’den Ayşe Sayın’ın haberine nazaran; AKP kaynakları, yapılacak düzenlemenin, MHP'nin, hala Meclis'te bekleyen "şartlı ceza indirimi" teklifi üzere bir keze has değil, infaz indirimi ve kontrollü özgürlük şartlarında kalıcı yasal düzenleme içerdiğine dikkat çekiyorlar.
KAÇ KİŞİ TAHLİYE OLACAK
Cezaevlerinde hala 280 bin civarında tutuklu ve hükümlü bulunuyor. Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü'nün Temmuz 2019 bilgilerine nazaran Türkiye'de 353 cezaevi bulunuyor ve bunların toplam kapasitesi 218 bin.
Yapılacak infaz düzenlemesiyle, cezaevinden en az 38 bin kişinin tahliye olacağı hesaplanıyor.
AKP'li bir yetkili, üst hududu şimdiden öngörmenin mümkün olmadığını belirtmekle birlikte 38 ile 40 bin ortasında kişinin yasa çıkar çıkmaz tahliye olabileceğini varsayım ettiklerini söyledi.
2004 ÖNCESİNE Mİ DÖNÜLECEK
Yeni infaz çalışması, suça nazaran farklı infaz sistemlerinin belirlenmesinin yanısıra, cezaevinde kalınan müddetlerde indirime gidilmesini içeriyor. Parti kaynakları, caydırıcı olması bakımından kimi cürümlerde cezaların ve infaz oranının 2004 yılında yapılan değişiklikle artırıldığını lakin gelinen noktada, istenen sonucun alınamadığı, cezaevlerindeki doluluğun had safhaya ulaşmasına yol açtığına dikkat çekiyorlar.
Yürürlükteki yasaya nazaran ağırlaştırılmış müebbet cezasından karar giyenlerin infazı 30 yıl, müebbet alanların 24 yıl, başka müddetli mahpus cezası alanlar istikametinden ise üçte iki oranında uygulanıyor.
Yapılacak düzenlemeyle, müddetli mahpus cezalarındaki infaz oranının, 2004 değişikliği öncesindeki üzere, yarı yarıya uygulanması üzerinde duruluyor. Bu durumda örneğin 10 yıl ceza alan bir kişi 6 yıl 6 ay yerine 5 yıl cezaevinde kalacak.
"Terör", bayana şiddet, çocuğa cinsel istismar, uyuşturucu hatalarının da ortalarında bulunduğu birtakım hataların ise kapsam dışında tutulması bekleniyor. Lakin istisnaların kapsamı şimdi tam olarak netleşmedi.
Hukukun genel prensibi gereği lehe olan kararlar geriye yürüyeceği için, yasanın yürürlüğe girdiği tarihte cezasının yüzde 50'sini çekenlere tahliye yolu açılmış olacak.
Kontrollü özgürlükten yararlanma şartlarında da değişikliğe gidilerek, cezayla orantılı olarak yararlanma prensibinin getirilmesi planlanıyor.
Mevcut uygulamada, cezasının son 6 ayını açık cezaevinde geçiren mahkumlardan şartlı salıverilmesine 1 yıl yahut daha az mühlet kalanlar kontrollü özgürlükten yararlanabiliyor.
Yeni düzenlemede, kontrollü özgürlükten yararlanma şartının, tahliyeye 1 yıl kala değil, aldığı ceza oranına nazaran belirlenmesi üzerinde duruluyor.
“1 GÜN DE OLSA CEZAEVİNDE KALACAK”
AKP, MHP'nin, terör dahil birtakım istisnalar hariç tüm cezalarda bir keze mahsus olmak üzere "5 yıl koşullu indirim" içeren yasa teklifini bir af düzenlemesi olarak kıymetlendirmiş ve "Devlet lakin kendisine karşı işlenen kabahatleri affedebilir" gerekçesiyle karşı çıkmıştı. Bu nedenle de yapılacak düzenlemenin "af" ve "cezasızlık" algısı yaratmaması gerektiği tabir ediliyor.
Yeni infaz sisteminde bu nedenle aldığı ceza ölçüsü ne olursa olsun, cürümlünün 1 gün bile olsa cezaevinde kalmasının sağlanması gerektiği söz ediliyor. Bu kapsamda kısa vadeli mahpus cezası alanların da cezaevine girmelerini öngören mevcut yasa kararına işlerlik kazandıracak düzenleme yapılması planlanıyor.
MHP NE YAPACAK
MHP; terör, Atatürk aleyhine cürümler, cinsel atak, soykırım, çocuk istismarı, devlete karşı cürümler hariç olmak üzere, 19 Mayıs 2018'e kadar işlenen cürümlerde, bir defaya mahsus olmak üzere "5 yıl kaideli indirim" içeren yasa teklifi hazırlamıştı.
Eylül 2018'de TBMM Başkanlığı'na sunulan teklife AKP, "af" içerdiği için takviye vermemiş, düzenleme yasalaşamamıştı.
Teklifinin yasalaşması halinde 160 bin dolayında kişinin tahliye olacağını hesaplayan MHP, AKP'nin getireceği değişikliğe de, kendi teklifleri yasalaşmasa da takviye vermeyi planlıyor.