Yüz kırışıklıkları ve tedavisi
Yaşlanan deri sarkar ve üzerinde çizgiler, kırışıklıklar ve oluklar gelişir Derideki bu değişiklikliklerin şiddeti genetik eğilime, cilt fototipine ve çevresel faktörlere maruz kalmaya tarafından değişir
Cildiye ve plastik cerrahi uzmanları yaşlılığa yan değişiklikleri tanımlarken Glogau klasifikasyonu u kullanırlar:
Hafif (Yaş 2835): Çok hafif kırışıklılar vardır, keratoz yoktur Hafif makyaja gereklilik duyar ya da duymaz
Orta (3550): Hafif kırışıklıklar, yüzeyel kertozlar vardır Hafif makyaja gereksinim duyar
İleri (5060): Daimi kırışıklıklar, cilt renginde değişikliklerle birlikte telenjiektaziler ve aktinik keratozlar vardır Çoğunlukla makyaja ihtiyaç vardır
Şiddetli (6570): Şiddetli kırışıklıklar, fotoyaşlanma vardır, yerçekimi ve devingen kuvvetler deriyi etkiler, deri kanseri ile birlikte veya birlikte olmadan aktinik keratozlar vardır Çok yoğun makyaja ihtiyaç vardır ve makyaj budeğişiklikleri kapatmaya yetmez
Fitzpatrick sınıflaması da ağız ve göz etrafındaki kısışıklıklara göre yüz çizgilerini sınıflandırmıştır:
Sınıf I: İnce kırışılıklar
Derslik II: İnceden orta kalınlığa kadar kırışıklıklar ve orta düzeyde çizgiler
Sınıf III: İnceden derine dek kırışıklıklar, çok sayıda çizgiler ve olasılıkla kalıcı oluklar
Yüz çizgi ve kırışıklıkları nasıl oluşur?
Kırışıklıkların temel nedeni, kalıtımsal yapımızın belirlediği genetik yaşlanmadır Bu ailesel faktörlerle yakından ilişkilidir Kalıtımsal faktörlerin dıştan bir çok etken kırışıklıklara niçin olur
Genetik faktörlerin dışarıda yüzdeki kırışıklıklar ve çizgiler aşağıdaki faktörlerden dolayı oluşur:
Güneş hasarı
Stres
Adale hareketi (mimiklerin aşırı kullanımı)
Yer çekimi
Travmalar
Cerrahi
Sivilce
Bere izi bırakmaya eğilimli cilt hastalıkları (Discoid Lupus Eritematosus)
Sigara içme
Irk gülerken ya da kaş çatarken, her iki yüz yanı da aynı çalışmadığından ve devamli sağ veya sol yana yatma alışkanlığı olduğundan yüzdeki çizgilerde birçok vakit asimetriktir
Kaç herif kırşıklık vardır?
1İnce çizgiler
İnce çizgiler derinin orta tabakası olan dermisin yamalı kalınlaşması ve epidermisin su tutma kapasitesinin azalması sonucu oluşur güneş hasarından ve sigara içilmesi gibi çevresel toksinler yoluyla olur
2Derin kırışıklıklar
Derin kırışıklıklar devingen ve durağan olmak üzere iki çeşittirler Devingen çizgiler yüz kaslarının çalışması ile ortaya çıkarlar Sabit çizgiler ise kas hareketi ile değişmezler Hatta dinamik çizgiler durağan hale gelebilirler
Kaz ayağı çizgileri gözün etrafında gülme ile ya da göz kaslarının çalışması ile ortaya meydana çıkan çizgilerdir
Alındaki vesvese çizgileri kaşları kaldırırken kasılan alın kasının kasılması sonucu oluşurlar
aşların arasındaki kaş çatma çizgileri ise sinirlenildiği vakit kasılan corrugator supercilii ve procerus kasları vasıtasıyla oluşur
Cilt sarkması niçin oluşur?
Cildin sarkması bir fazla faktörle oluşur:
Derinin altındaki yağ dokusunda hücresel sayısının azalması
Derinin orta tabakası olan dermisteki kollajen ve elastin liflerin sayısınına azalması gerginlik ve elastikliği azaltır
Yerçekimi de gevşek dokunun kolaylıkla sarkmasına niçin olur
Bunun sonucu olarak:
Kaşlar düşer (alının sarkması sonucu kaşlar göz kapaklarının üzerine dürüst düşer)
Üst gözpağı düşüklüğü (üst göz kapağı göz bebeini kapatacak dek düşebilir)
Daha Aşağı göz kapağı düşüklüğü
Alt göz kapağının sarkması kapak altındaki mukozanın görünmesine neden olur
Gözlerde anlamsız bakış
Burnun kenarındaki bariz oluk nedeniyle bezginlik bakış vardır
Gıdık oluşması (çene çizgisinin ortadan kalkması)
Boyun çizgileri
Uzamış kulaklar
Burun ucunun düşmesi
Üst dudağın incelmesi
Buruşukluk tedavisi nasıl yapılır?
Sıklıkla iyi sonuçlar için bir fazla işlemin kombinasyonuna gereklilik vardır
Güneşten koruyucu kremler
En manâlı olarak güneş görebilen yerler güneşten koruyucu kremler kullanarak korunmalı ve sigara içilmemeli, sigara içilen yerlerde bulunulmamalı ve öteki hava kirliliğine niçin olan ajanlardan uzak durulmalıdır
Nemlendiriciler
Yaşlanan deri ahenkli olarak nemlendirici uygulandığında daha iyi gözükür Nemlendiriciler derinin su tutma kapasitesini arttırırlar Kullanımı kolay, yanma batma ve sivilce yapmayan bir nemlendirici seçilmelidir
Yüzünüzü ılık su ve sabun içermeyen bir deri temizleyicisi ile günde iki kere yıkayın
Kısa vakit ile bile açık havada kalsanız uv filtresi bulunan güneş koruyucuları kullanınız
Antiageing formülleri
Bir çok yüz kremi antiaging ajanlar içeririr Bu ajanlar antioksidanlar ve soyucu ajanlardır:
Topical retinoidler
Vitamin C
Alfa hidroksi asiytler
Polypeptidler
Bir çok bitki ekstreleri
Topikal retinoidler dışında bir çok antiaging ajanın etkinliği ispatlanmamıştır
Deri soyma (Resurfacing)
Resurfacing kimyasal ve mekanik değişik tekniklerle derinin üstteki tabakasının soyulması işlemidir Bu operasyon derinin renk düzensizlikleri ve dokusunu düzeltir Ayrıca ince çizgileri ve statik kırışıklıkları da düzeltir, ama devingen kırışıklıklara etkili olmaz
Yüzeyel ve orta derinlikte kimyasal peeling
Çeşitli nedenlerle hasara uğramış olan cildin üst tabakasının soyularak yüzeyel kırışıklıkları azaltmak, deriye daha canlı bir dış görünüş karşılamak mümkündür Meyve asitlerinden olan glikolik asit, Avitamini olan retinoik asit veya trikloroasetik asit kullanılabilir Kimyasal peeling işlemi ağrısızdır ve uyuşma gerektirmez İki ya da dört hafta aralarla yapılan, 46 seanslık tedavi ile iyi sonuçlar alınır
Dermabrasyon ve mikrodermabrasyon
Neodynium:YAG (Nd:YAG) ya da karbon dioksid (CO2) laser ile resurfacing(deri saoma)
Nonablative (soyucu olmayan)tedaviler
Nonablatiflaserler
İntensif pulsed light (IPL)
Termal resurfacing(thermage)
Dolgu maddeleri (İmplantlar)
Dolgu maddeleri bilhassa yüzün daha alçak bölümünde yer alan (yanak, dudak çevresi ve cene) kırışıklıkların tedavisinde kullanılır Hatta bu maddeler dudakları dolgunlaştırmak içinde kullanılır Bu maddeler daimi ve geçici dolgu maddeleri olabilir
Silikon gibi farklı alanlara yönlendirilmiş sentetik maddeler ciltte daha uzun zaman kalmalarına karşın; ast etkileri fazladır böylece artı tavsiye edilmemektedir Dolgu maddesi olarak kullanılan maddelerin birçok, derimizde doğal olarak yer alan maddelerdir Doğal dolgu maddeleri olarak hiyaluronik asit, kollajen gibi maddeler kullanılmaktadır Bir diğer yöntem hastanın kendi yağ hücreleri ile kırışıklıklarının tedavi edilmesidir Bu çare yönteminde hastanın yağ hücreleri bir şırınga yardımı ile kendi vücudundan alınır ve daha sonra kırışıklık olan alanlara enjekte edilir Başvuru Formu bölgesine göre, dolgu maddesinin seçimi değişebilmektedir
Doğal olan dolgu maddeleri ile yapılan tedavilerde, dört altı ay sonradan işlemin her tarafta edilmesi gerekmektedir Sentetik olan dolgu maddeleri deride daha uzun vakit kalmalarına karşın pek öğüt edilmemktedir Tüm bu işlemlerin yapılması fazla kolaydır ve hastanın jurnal yaşamını etkilemez
Botulinum toxin (BOTOX)
Botox tedavisi mimiklerin fazla kullanımı sonucu çoğalan kırışıklıkların tedavisinde kullanılır Bu kırışıklıklar, yüzün özellikle üst bölgesinde (kaşlar aralarında, göz çevresi ve alında) bulunur Bu bölgelerde derinin altına yapılan botox enjeksiyonu, kullanılmasını istemediğimiz mimik kaslarını felç ederek kaz ayağı, kaş çatma ve alın çizgilerini çare eder Hem kaş şeklini düzeltmekte ve dudak etrafı gibi bir fazla alanlardaki kırışıklıkların tedavisinde kullanılabilir
Tedaviden bir kaç gün sonradan kırışıklıklar azalarak kaybolur İlacın etkisi ortalamadört altı ay sürer 3*4 seans ardından bu zaman bir yıla dek uzayabilir
Kozmetik cerrahi
Kozmetik cerrahi yüz dokusunun yeniden şekillendirilmesi (ritidektomi buruşukluk çıkartılması) ve sarkan dokuların kaldırılması şeklinde yapılır
Yüz germe işleminde fazla cilt kesilip alınır ve yüzün 23 alt kısmındaki (çene ve boyun) kaslar gerginleştirilir
Alın ve kaş arkı sabit çizgiler azaltılarak ve sarkık kaşlar yukarı kaldırılarak düzeltilir
Rinoplasti ile burun ucu kaldırılır, şekillendirilir
Alt ve üstteki blepharoplasty(göz kapağı plastik operasyonu) ile sarkan cilt ve fazla yağ dokusu çıkartılır
Boyundaki dikey bantlar ve sarkan cilt amliyatla düzeltilir
Kaynak: Dermatoloji Uzmanı Dr Şafak Metekoğlu Güneş *
Yaşlanan deri sarkar ve üzerinde çizgiler, kırışıklıklar ve oluklar gelişir Derideki bu değişiklikliklerin şiddeti genetik eğilime, cilt fototipine ve çevresel faktörlere maruz kalmaya tarafından değişir
Cildiye ve plastik cerrahi uzmanları yaşlılığa yan değişiklikleri tanımlarken Glogau klasifikasyonu u kullanırlar:
Hafif (Yaş 2835): Çok hafif kırışıklılar vardır, keratoz yoktur Hafif makyaja gereklilik duyar ya da duymaz
Orta (3550): Hafif kırışıklıklar, yüzeyel kertozlar vardır Hafif makyaja gereksinim duyar
İleri (5060): Daimi kırışıklıklar, cilt renginde değişikliklerle birlikte telenjiektaziler ve aktinik keratozlar vardır Çoğunlukla makyaja ihtiyaç vardır
Şiddetli (6570): Şiddetli kırışıklıklar, fotoyaşlanma vardır, yerçekimi ve devingen kuvvetler deriyi etkiler, deri kanseri ile birlikte veya birlikte olmadan aktinik keratozlar vardır Çok yoğun makyaja ihtiyaç vardır ve makyaj budeğişiklikleri kapatmaya yetmez
Fitzpatrick sınıflaması da ağız ve göz etrafındaki kısışıklıklara göre yüz çizgilerini sınıflandırmıştır:
Sınıf I: İnce kırışılıklar
Derslik II: İnceden orta kalınlığa kadar kırışıklıklar ve orta düzeyde çizgiler
Sınıf III: İnceden derine dek kırışıklıklar, çok sayıda çizgiler ve olasılıkla kalıcı oluklar
Yüz çizgi ve kırışıklıkları nasıl oluşur?
Kırışıklıkların temel nedeni, kalıtımsal yapımızın belirlediği genetik yaşlanmadır Bu ailesel faktörlerle yakından ilişkilidir Kalıtımsal faktörlerin dıştan bir çok etken kırışıklıklara niçin olur
Genetik faktörlerin dışarıda yüzdeki kırışıklıklar ve çizgiler aşağıdaki faktörlerden dolayı oluşur:
Güneş hasarı
Stres
Adale hareketi (mimiklerin aşırı kullanımı)
Yer çekimi
Travmalar
Cerrahi
Sivilce
Bere izi bırakmaya eğilimli cilt hastalıkları (Discoid Lupus Eritematosus)
Sigara içme
Irk gülerken ya da kaş çatarken, her iki yüz yanı da aynı çalışmadığından ve devamli sağ veya sol yana yatma alışkanlığı olduğundan yüzdeki çizgilerde birçok vakit asimetriktir
Kaç herif kırşıklık vardır?
1İnce çizgiler
İnce çizgiler derinin orta tabakası olan dermisin yamalı kalınlaşması ve epidermisin su tutma kapasitesinin azalması sonucu oluşur güneş hasarından ve sigara içilmesi gibi çevresel toksinler yoluyla olur
2Derin kırışıklıklar
Derin kırışıklıklar devingen ve durağan olmak üzere iki çeşittirler Devingen çizgiler yüz kaslarının çalışması ile ortaya çıkarlar Sabit çizgiler ise kas hareketi ile değişmezler Hatta dinamik çizgiler durağan hale gelebilirler
Kaz ayağı çizgileri gözün etrafında gülme ile ya da göz kaslarının çalışması ile ortaya meydana çıkan çizgilerdir
Alındaki vesvese çizgileri kaşları kaldırırken kasılan alın kasının kasılması sonucu oluşurlar
aşların arasındaki kaş çatma çizgileri ise sinirlenildiği vakit kasılan corrugator supercilii ve procerus kasları vasıtasıyla oluşur
Cilt sarkması niçin oluşur?
Cildin sarkması bir fazla faktörle oluşur:
Derinin altındaki yağ dokusunda hücresel sayısının azalması
Derinin orta tabakası olan dermisteki kollajen ve elastin liflerin sayısınına azalması gerginlik ve elastikliği azaltır
Yerçekimi de gevşek dokunun kolaylıkla sarkmasına niçin olur
Bunun sonucu olarak:
Kaşlar düşer (alının sarkması sonucu kaşlar göz kapaklarının üzerine dürüst düşer)
Üst gözpağı düşüklüğü (üst göz kapağı göz bebeini kapatacak dek düşebilir)
Daha Aşağı göz kapağı düşüklüğü
Alt göz kapağının sarkması kapak altındaki mukozanın görünmesine neden olur
Gözlerde anlamsız bakış
Burnun kenarındaki bariz oluk nedeniyle bezginlik bakış vardır
Gıdık oluşması (çene çizgisinin ortadan kalkması)
Boyun çizgileri
Uzamış kulaklar
Burun ucunun düşmesi
Üst dudağın incelmesi
Buruşukluk tedavisi nasıl yapılır?
Sıklıkla iyi sonuçlar için bir fazla işlemin kombinasyonuna gereklilik vardır
Güneşten koruyucu kremler
En manâlı olarak güneş görebilen yerler güneşten koruyucu kremler kullanarak korunmalı ve sigara içilmemeli, sigara içilen yerlerde bulunulmamalı ve öteki hava kirliliğine niçin olan ajanlardan uzak durulmalıdır
Nemlendiriciler
Yaşlanan deri ahenkli olarak nemlendirici uygulandığında daha iyi gözükür Nemlendiriciler derinin su tutma kapasitesini arttırırlar Kullanımı kolay, yanma batma ve sivilce yapmayan bir nemlendirici seçilmelidir
Yüzünüzü ılık su ve sabun içermeyen bir deri temizleyicisi ile günde iki kere yıkayın
Kısa vakit ile bile açık havada kalsanız uv filtresi bulunan güneş koruyucuları kullanınız
Antiageing formülleri
Bir çok yüz kremi antiaging ajanlar içeririr Bu ajanlar antioksidanlar ve soyucu ajanlardır:
Topical retinoidler
Vitamin C
Alfa hidroksi asiytler
Polypeptidler
Bir çok bitki ekstreleri
Topikal retinoidler dışında bir çok antiaging ajanın etkinliği ispatlanmamıştır
Deri soyma (Resurfacing)
Resurfacing kimyasal ve mekanik değişik tekniklerle derinin üstteki tabakasının soyulması işlemidir Bu operasyon derinin renk düzensizlikleri ve dokusunu düzeltir Ayrıca ince çizgileri ve statik kırışıklıkları da düzeltir, ama devingen kırışıklıklara etkili olmaz
Yüzeyel ve orta derinlikte kimyasal peeling
Çeşitli nedenlerle hasara uğramış olan cildin üst tabakasının soyularak yüzeyel kırışıklıkları azaltmak, deriye daha canlı bir dış görünüş karşılamak mümkündür Meyve asitlerinden olan glikolik asit, Avitamini olan retinoik asit veya trikloroasetik asit kullanılabilir Kimyasal peeling işlemi ağrısızdır ve uyuşma gerektirmez İki ya da dört hafta aralarla yapılan, 46 seanslık tedavi ile iyi sonuçlar alınır
Dermabrasyon ve mikrodermabrasyon
Neodynium:YAG (Nd:YAG) ya da karbon dioksid (CO2) laser ile resurfacing(deri saoma)
Nonablative (soyucu olmayan)tedaviler
Nonablatiflaserler
İntensif pulsed light (IPL)
Termal resurfacing(thermage)
Dolgu maddeleri (İmplantlar)
Dolgu maddeleri bilhassa yüzün daha alçak bölümünde yer alan (yanak, dudak çevresi ve cene) kırışıklıkların tedavisinde kullanılır Hatta bu maddeler dudakları dolgunlaştırmak içinde kullanılır Bu maddeler daimi ve geçici dolgu maddeleri olabilir
Silikon gibi farklı alanlara yönlendirilmiş sentetik maddeler ciltte daha uzun zaman kalmalarına karşın; ast etkileri fazladır böylece artı tavsiye edilmemektedir Dolgu maddesi olarak kullanılan maddelerin birçok, derimizde doğal olarak yer alan maddelerdir Doğal dolgu maddeleri olarak hiyaluronik asit, kollajen gibi maddeler kullanılmaktadır Bir diğer yöntem hastanın kendi yağ hücreleri ile kırışıklıklarının tedavi edilmesidir Bu çare yönteminde hastanın yağ hücreleri bir şırınga yardımı ile kendi vücudundan alınır ve daha sonra kırışıklık olan alanlara enjekte edilir Başvuru Formu bölgesine göre, dolgu maddesinin seçimi değişebilmektedir
Doğal olan dolgu maddeleri ile yapılan tedavilerde, dört altı ay sonradan işlemin her tarafta edilmesi gerekmektedir Sentetik olan dolgu maddeleri deride daha uzun vakit kalmalarına karşın pek öğüt edilmemktedir Tüm bu işlemlerin yapılması fazla kolaydır ve hastanın jurnal yaşamını etkilemez
Botulinum toxin (BOTOX)
Botox tedavisi mimiklerin fazla kullanımı sonucu çoğalan kırışıklıkların tedavisinde kullanılır Bu kırışıklıklar, yüzün özellikle üst bölgesinde (kaşlar aralarında, göz çevresi ve alında) bulunur Bu bölgelerde derinin altına yapılan botox enjeksiyonu, kullanılmasını istemediğimiz mimik kaslarını felç ederek kaz ayağı, kaş çatma ve alın çizgilerini çare eder Hem kaş şeklini düzeltmekte ve dudak etrafı gibi bir fazla alanlardaki kırışıklıkların tedavisinde kullanılabilir
Tedaviden bir kaç gün sonradan kırışıklıklar azalarak kaybolur İlacın etkisi ortalamadört altı ay sürer 3*4 seans ardından bu zaman bir yıla dek uzayabilir
Kozmetik cerrahi
Kozmetik cerrahi yüz dokusunun yeniden şekillendirilmesi (ritidektomi buruşukluk çıkartılması) ve sarkan dokuların kaldırılması şeklinde yapılır
Yüz germe işleminde fazla cilt kesilip alınır ve yüzün 23 alt kısmındaki (çene ve boyun) kaslar gerginleştirilir
Alın ve kaş arkı sabit çizgiler azaltılarak ve sarkık kaşlar yukarı kaldırılarak düzeltilir
Rinoplasti ile burun ucu kaldırılır, şekillendirilir
Alt ve üstteki blepharoplasty(göz kapağı plastik operasyonu) ile sarkan cilt ve fazla yağ dokusu çıkartılır
Boyundaki dikey bantlar ve sarkan cilt amliyatla düzeltilir
Kaynak: Dermatoloji Uzmanı Dr Şafak Metekoğlu Güneş *