Geliştirilen her teknoloji, kendisiyle beraber mutlaka kendisini bertaraf eden buluş ve icatlara da kapı aralamıştır Lüzum doğada gerekse de medeniyetin keşifler dünyasında geçerli en esas kanun zıtlıkların yeniyi ve daha güçlüyüdaha iyiyi doğurduğudur
Bilim ve medeniyet tarihi, bize göstermektedir ki hayatta ve insanların kendileriyle ve doğayla mücadelelerinde karşılaşılan her engel gerçekte yeni ve daha şaşılacak buluşların sıçrama tahtası olmaktadır Birinci Dünya Savaşında zırhlı teknolojilerin geliştirilmesi savaşlarda bir tıkanıklığa niçin olmuş ordular takılı kaldıkları siperlerde zırhlı araçlar aleyhinde çaresiz kalmışlardır Tekrar metalürji ve kimya alanında artan çelik konstrüksiyonlu inşa teknolojileri sert metallere karşı daha etkili işleme metot ve teknolojilerinin geliştirilmesini zorunlu kılmıştır
Bütün bu yukarıda saydığımız zorunlulukların eseri olarak bilim adamları esaslı çalışmalar içine girmişlerdir Bu çalışmalar ilk meyvesini Amerikalı bilim insanı Charles Edward Munroe baştan sona vermiştir Munroe, yaptığı deneylerde bakır bir koninin arkasındaki patlayıcılar ateşlendiğinde bakırın binlerce derecelik bir ısıyla eriyerek sıvı bir şekil alarıp ileriye içten kuvvetli bir şekilde akarak karşısına meydana çıkan onlarca milimetrelik çeliği saniyeler içinde delip geçtiğini keşfetmiştir1888 yılında Charles E Munroe göre keşfedilen bu etki kaşifinin adına ithafen ?Munroe Etkisi olarak adlandırılmıştır Bilimsel literatürde bu buluş ?Munroe Etkisi olarak geçse de ülkemizde bu tesir ?Çukur İmla Hakkı ya da Boşluklu İmla Hakkı ? terimleriyle bilinir Bu etkiden yola çıkılarak geliştirilen özel patlayıcı türlerine de ?Shaped Charge, Türkçe karşılığıyla Şekillendirilmiş Patlayıcı adı verilir
O Kadar Bilinmez Yaşamıyla “Charles Edward Munroe
Cambridge, Massachusetts ’te doğan Charles Edward Munroe 24 Mayıs 1849 – 7 Aralık 1938 tarihleri aralarında yaşamıştır Kimya alanına merakı ufak yaşlarda başlayan Munroe, bu alandaki kuvvetli alaka ve merakıyla Harvard Lawrence Bilim Okuluna girdi 1871 yılında bu okuldan mezun oldu daha sonra 1874 yılına değin üniversitede kimya doçenti olarak çalıştı sonradan kariyerinde ilerlemek için Annapolis taşındı ve buradaki Birleşik Devletler Deniz Kuvvetleri Akademisinde profesör oldu
Munroe buradaki çalışmalarında, Kendi adıyla literatüre giren Munroe etkisini keşfettiBu buluşundan sonra Munroe etkisine dayalı yeni teknoloji ve dizaynlar için bir kimyager olarak Newport, Rhode Island Deniz Torpedo İstasyonu ve Savaş Koleji katıldı 18921989 itibaren Munroe Kolomb Üniversitesi (1904 yılında değiştirildi George Washington Üniversitesi) Kimya ve Corcoran Bilimsel Fakültesi Dekanı Bölümü başkanı oldu Benzer süre dahilinde, tekrar burada Lisansüstü Incelemeler Fakültesi Dekanı oldu ve bir doktora aldı 1919 yılında Lisansüstü Eğitim ve Kimya Profesörü Fahri Fakültesi Emekli Dekanı oldu Patlayıcılar ve kimya üzerinde 100 ’den fazla kitap yazdı, ve kimyada Nobel Ödülü için namzet gösterildi tarafından 1900 yılında İsveç Bilim Akademisine atandı Buna ek olarak, Munroe 1898 yılında Amerikan Kimya Derneği başkanı olarak ve Amerika Birleşmiş Devletleri Jeolojik Incelemeler ve Maden Birleşmiş Devletleri Bürosu için bir danışman olarak ödev yaptı
Munroe Etkisi Veya Boşluklu İmla Hakkı Nedir?
Boşluklu imla hakkı infilak enerjisini bir nokta üstünde toplayıp bir istikamete hareket ettirecek biçimde imal edilmiş bir patlayıcı maddedir Nükleer silahları harekete aşmak, zırh delmek, metalleri kesmek ya da şekle sokmak için kullanılır Tipik bir çağdaş astar şeklindeki patlayıcı bayağı patlayıcıya göre 7 ya da daha kalın zırhı delebilir
Amerikalı Munroenin bu buluşundan sonradan değişik ülkelerdeki bilim adamları ve kimya laboratuvarları süratli ve kıyasıya bir rekabetle bu etkiye dayalı teknolojiler üstünde çalışmaya başlamışlardırAlman (Cranz, Schardin, Thomanek) ve İsviçreli (Dr Henry Mohaupt) mucitlerin egemen olarak geliştirdikleri ve lisansını aldıkları sistem İngiltere, Almanya ve ABD ’de üretilmiştir Birincil modelleri Alman planör piyadesi birlikleri tarafından Belçika sınırları içerisindeki Ebe Emael saldırısında kullanılmıştır
Boşluklu imla hakkı tanksavar füzesi (güdümlü veya güdümsüz) bunun yanına silahtan atılan (yivli veya yivsiz) mermilerde, tüfek bombaları, mayın, bombacık, torpido ve değişik türden havakaradenizden fırlatılan güdümlü füzelerin savaş başlıklarında kullanılmaktadır Askeri terminoloji içerisinde boşluklu imla hakkı yer alan savaş başlıklarına kısaltma olarak HEAT (İngilizce;High Explosive AntiTank, Türkçesi; yüksek patlayıcılı tanksavar) denir Bunun yanına bu mantık özellikle artık kullanılmayan ve yıkılması istenen binaların temellerinde kullanılan metal aksamın imha edilerek çökmesini karşılamak için inşaat felaket ekiplerincede kullanılır Boşluklu imla hakkı askeri kullanımı haricen en fazla petrol ve doğal gaz sanayinde kullanılır Petrol veya gaz platform belli bir derinliğe ulaştığı süre bir metal çubuk sondaj yatağına yollanır
Tipik çıkış hızlarında, nüfuz etme işlemi ortaya koskocaman bir basınç çıkartır ama bu hidrodinamik olarak düşünülebilir fakat bu yüzden jet ve zırh kendi somut güçlerini göz ardı ederek sürtünmesiz ve sıkıştırılamaz akışkanlar olarak ele alınabilir
Liner en yaygın şekli, 40 ila 90 derece arasında bir iç apeks açısı olan koniktir Farklı apeks açıları jet kütlesi ve hızının farklı dağıtımları verir Ufak apeks açıları oluşan jetin çatlamasına yani iki kola ayrılmasına , hatta tüm jet formunun başarısızlığına neden olabilir Bu kesin bir eşiğin üstünde olan çökme hızına atfedilir, Sıradan de astar malzemenin toplu ses hızı biraz daha yüksektir Diğer yaygın olarak kullanılan şekilleri hemisferlerin, lale, trompet, elips, ve bikoniklerdir Bu dağıtılmış şekillerde, farklı hız ve kütle dağıtımları jetlerin verimi etkiler
Patlayıcı içerisindeki astarda birçok öbür araç gereç, çeşitli metlalar ve sırça kullanılmaktadır Derin sızmalar yoğun ve sünek metallar ile elde edilir Bu yüzden fazla yaygın biçimde bakır kullanılır Günümüz bir takım zırh delici silahlarda Molibden ya da güya alaşımları tungsten dolgu ve bakır bağlayıcı (9:1, thus density is ~18 Mgm3) adapte edilmiştir Yaklaşık Olarak her sık görülen bir metalik element denenmiştir, bunlar içerisinde aluminyum, volfram, tantal, zayıflatılmış uranyum, kurşun, kalay, kadmiyum, kobalt, magnezyum, titanyum, çinko, zirkonyum, molibden, berilyum,nikel, gümüş, hatta altın ve platin bulunmaktadır Bu seçilen metaller öbür türden hedeflere karşı öbür etkiler verebilmektedir Mesela aliminyum beton hedeflere karşısında çok daha başarılıdır
Ilk üretilen tanksavar silahlarında astar malzemesi olarak en fazla kullanılan metal bakırdı Peşinde 1970li yıllarda bakıra nazaran çok daha yüksek aşırılık ve yüksek gerilme oranlarında fazla yüksek sünekliğe sahip tantal kullanılmaya başlandı Öteki yüksek yoğunluklu metal ve alaşımlarının, fiyat, toksisite, radyoaktivite veya süneklik eksikliğine eğilimleri olmasından ötürü sakıncaları bulunuyordu
İyi bir sızma için, saf metaller iyi sonucu verir Çünkü saf metallerin gösterdiği büyük süneklik partiküller halinde uzanan jetin parçalanması geciktirir Doğrusal biçimli patlayıcılar (Linear Shaped Charge (LSC) Vşeklindeki profile ve değişen uzunlukta bir astara sahiptir Astar patlayıcı ile çevrili olup, patlayıcı sonradan bu patlamayı gözetmek ve sınırlandırmak (bastırıp sıkmak) için hizmete yerinde bir malzeme ile kaplıdır Patlayıcı astar ucunun üstündeki patlayıcı ile ateşlenir Patlama astarı kesintisiz, bıçağa benzer(düzlemsel) bir jete dönüştürür Bu jet patlayıcı miktarına kadar yoluna çıkan herhangi bir kalınlıktaki materyali keser
Karmaşık geometriklerin kesimi için doğrusal biçimli patlayıcıların elastik sürümleri de bulunmaktadır Bunun için kurşun ve yüksek yoğunlukta köpük ile buruşuk biçimlendirilebilirelastik astar araç gereç kullanılır PONElar haddelenmiş çelik kirişleri (RSJ) ve binaların kontrollü yıkımı gibi yapısal hedefleri kesmek için yaygın olarak kullanılmaktadır PONElar keza uzay mekiklerin fazla derece derece roketlerini ayırmak için kullanılır
Shaped Charge ?Şekillendirilmiş Patlayıcı
Patlama yönünün denetim altına alınabildiği patlayıcı türü bilhassa tanksavar silahlarında yaygın olarak kullanılırCephane zırha çarptığında, merminin içindeki patlayıcı 360 derecelik bir küre biçiminde patlamak yerine, merminin burnuna – yani zırhın içine – içten patlar merminin zırh delicilik özelliğini büyük oranda arttıran bir yöntemdir “şekillendirilmiş patlayıcı olarak da çevrilebilir, ama burada şekillendirilen şey aslen patlayıcı yok, merminin içidirBir parça bakırı günümüzde bakıra alternatif birçok öbür madde kullanılmaktadır (çoğunlukla ters v şeklinde) arkadaki tarafından yüksek hızlı bir patlayıcının (rdx, c4 vs) itmesiyle sıvı duruma getirirsiniz ve çeliğin içerisinden su gibi geçer V şeklindeki bakırın ince ucunda patlayıcı patlatılır V tersine döner, akışkan gibi davranır, vurduğu çelik yüzeyden bir delik açarak içeri akar En basit yapısıyla Almanların panzerfaust (Panzer şeytanı) ya da mıknatıslı anti tank mayını gibi silahlarda görülebilir günümüzde saniyede 8 km şipşak hareket eden bakırla köprülerin çelik ayakları kesilebilir, gemi ya da tank gövdelerine delikler açılabilir Metallerin yüksek hızda istikrarsız gibi davranmalarından faydalanır
İkinci Dünya Savaşı: Bu savaşta o kadar çok öbür füzenin gelişmesi kaydedildi Amerikan, Antitank (BEYGIR) füzeleri bunlardan biri olup, Mart 1943te birincil defâ Tunusta kullanılmıştır ilk önce 200 m olan menzili sonradan 700 metreye değin çıkarılmıştır bu arada Munroe etkisi keşfedilmiştir Buna tarafından, patlayıcının içi boşaltılırsa, araba farının ışığı bir noktaya odakladığı gibi, patlama kuvveti odaklanmakta ve betonda ya da zırhta umulmadık derinlikte delikler açmaktaydı Füzelerin türleri geliştirilerek uçaklardan atılanları da elde edilmiştir İkinci Dünyâ Savaşında 10 cm çaplı füzeler uçaklara karşısında İngilizler tarafından kullanılmış ve daha sonra çapları 12,5 santimetreye çıkarılmıştır
Sivil Endüstride Munroe Etkisi
Askeri alanda geliştirilen her türden füze ve roketin esas patlama özelliği olan bu etki günümüzde de devam etmekte olan birçok askeri tabanca ve aygıtın en önemli yardım ve hareket noktalarından biridir Son olarak Alford şirketi göre geliştirilen Krakatoa adlı silahta karşımıza çıkmaktadırAskeri sanayiindeki bunca kullanımın yanı sıra endstrinin çeşitli kollarında da yaygın bir şekilde kullanılmaktadırBillhasa çelik konstrüksiyonlu malzemelerin inşaat sektöründe yoğun bir şekilde kullanımın yaygınlaştığı günümüzde bu malzemelrin yıkılmalarının ortaya çıkardığı bu sorun Munroe etksine dayanarak geliştirilen patlayıcılarala rahatlıkla aşılmaktadır Heybetli bina roket platformları ve köprüler bu patlayıcılarala saniyeler içinde hiçbir zarara mahal vermeksizin yerle yeksan edilmektedirAyrıca madencilik sektöründe de son yıllarda yerin derinliklerinde karşılaşılan büyük kaya kütlelerinin delinmesinde de bu etkiye dayalı teknolojilerin kullanıldığını görülmektedir
Kaynakça:
http:enwikipediaorgwikiCharlesEdwardMunroe
http:wwwevilavatarcomforumsshowthreadphp?p 2240999
http:wwwourbadsciencecom#!energeticmaterialsc4e1
http:enwikipediaorgwikiShapedcharge
http:trwikipediaorgwikiBo%C5%9Flukluimlahakk%C4%B1
Bilim ve medeniyet tarihi, bize göstermektedir ki hayatta ve insanların kendileriyle ve doğayla mücadelelerinde karşılaşılan her engel gerçekte yeni ve daha şaşılacak buluşların sıçrama tahtası olmaktadır Birinci Dünya Savaşında zırhlı teknolojilerin geliştirilmesi savaşlarda bir tıkanıklığa niçin olmuş ordular takılı kaldıkları siperlerde zırhlı araçlar aleyhinde çaresiz kalmışlardır Tekrar metalürji ve kimya alanında artan çelik konstrüksiyonlu inşa teknolojileri sert metallere karşı daha etkili işleme metot ve teknolojilerinin geliştirilmesini zorunlu kılmıştır
Bütün bu yukarıda saydığımız zorunlulukların eseri olarak bilim adamları esaslı çalışmalar içine girmişlerdir Bu çalışmalar ilk meyvesini Amerikalı bilim insanı Charles Edward Munroe baştan sona vermiştir Munroe, yaptığı deneylerde bakır bir koninin arkasındaki patlayıcılar ateşlendiğinde bakırın binlerce derecelik bir ısıyla eriyerek sıvı bir şekil alarıp ileriye içten kuvvetli bir şekilde akarak karşısına meydana çıkan onlarca milimetrelik çeliği saniyeler içinde delip geçtiğini keşfetmiştir1888 yılında Charles E Munroe göre keşfedilen bu etki kaşifinin adına ithafen ?Munroe Etkisi olarak adlandırılmıştır Bilimsel literatürde bu buluş ?Munroe Etkisi olarak geçse de ülkemizde bu tesir ?Çukur İmla Hakkı ya da Boşluklu İmla Hakkı ? terimleriyle bilinir Bu etkiden yola çıkılarak geliştirilen özel patlayıcı türlerine de ?Shaped Charge, Türkçe karşılığıyla Şekillendirilmiş Patlayıcı adı verilir
O Kadar Bilinmez Yaşamıyla “Charles Edward Munroe
Cambridge, Massachusetts ’te doğan Charles Edward Munroe 24 Mayıs 1849 – 7 Aralık 1938 tarihleri aralarında yaşamıştır Kimya alanına merakı ufak yaşlarda başlayan Munroe, bu alandaki kuvvetli alaka ve merakıyla Harvard Lawrence Bilim Okuluna girdi 1871 yılında bu okuldan mezun oldu daha sonra 1874 yılına değin üniversitede kimya doçenti olarak çalıştı sonradan kariyerinde ilerlemek için Annapolis taşındı ve buradaki Birleşik Devletler Deniz Kuvvetleri Akademisinde profesör oldu
Munroe buradaki çalışmalarında, Kendi adıyla literatüre giren Munroe etkisini keşfettiBu buluşundan sonra Munroe etkisine dayalı yeni teknoloji ve dizaynlar için bir kimyager olarak Newport, Rhode Island Deniz Torpedo İstasyonu ve Savaş Koleji katıldı 18921989 itibaren Munroe Kolomb Üniversitesi (1904 yılında değiştirildi George Washington Üniversitesi) Kimya ve Corcoran Bilimsel Fakültesi Dekanı Bölümü başkanı oldu Benzer süre dahilinde, tekrar burada Lisansüstü Incelemeler Fakültesi Dekanı oldu ve bir doktora aldı 1919 yılında Lisansüstü Eğitim ve Kimya Profesörü Fahri Fakültesi Emekli Dekanı oldu Patlayıcılar ve kimya üzerinde 100 ’den fazla kitap yazdı, ve kimyada Nobel Ödülü için namzet gösterildi tarafından 1900 yılında İsveç Bilim Akademisine atandı Buna ek olarak, Munroe 1898 yılında Amerikan Kimya Derneği başkanı olarak ve Amerika Birleşmiş Devletleri Jeolojik Incelemeler ve Maden Birleşmiş Devletleri Bürosu için bir danışman olarak ödev yaptı
Munroe Etkisi Veya Boşluklu İmla Hakkı Nedir?
Boşluklu imla hakkı infilak enerjisini bir nokta üstünde toplayıp bir istikamete hareket ettirecek biçimde imal edilmiş bir patlayıcı maddedir Nükleer silahları harekete aşmak, zırh delmek, metalleri kesmek ya da şekle sokmak için kullanılır Tipik bir çağdaş astar şeklindeki patlayıcı bayağı patlayıcıya göre 7 ya da daha kalın zırhı delebilir
Amerikalı Munroenin bu buluşundan sonradan değişik ülkelerdeki bilim adamları ve kimya laboratuvarları süratli ve kıyasıya bir rekabetle bu etkiye dayalı teknolojiler üstünde çalışmaya başlamışlardırAlman (Cranz, Schardin, Thomanek) ve İsviçreli (Dr Henry Mohaupt) mucitlerin egemen olarak geliştirdikleri ve lisansını aldıkları sistem İngiltere, Almanya ve ABD ’de üretilmiştir Birincil modelleri Alman planör piyadesi birlikleri tarafından Belçika sınırları içerisindeki Ebe Emael saldırısında kullanılmıştır
Boşluklu imla hakkı tanksavar füzesi (güdümlü veya güdümsüz) bunun yanına silahtan atılan (yivli veya yivsiz) mermilerde, tüfek bombaları, mayın, bombacık, torpido ve değişik türden havakaradenizden fırlatılan güdümlü füzelerin savaş başlıklarında kullanılmaktadır Askeri terminoloji içerisinde boşluklu imla hakkı yer alan savaş başlıklarına kısaltma olarak HEAT (İngilizce;High Explosive AntiTank, Türkçesi; yüksek patlayıcılı tanksavar) denir Bunun yanına bu mantık özellikle artık kullanılmayan ve yıkılması istenen binaların temellerinde kullanılan metal aksamın imha edilerek çökmesini karşılamak için inşaat felaket ekiplerincede kullanılır Boşluklu imla hakkı askeri kullanımı haricen en fazla petrol ve doğal gaz sanayinde kullanılır Petrol veya gaz platform belli bir derinliğe ulaştığı süre bir metal çubuk sondaj yatağına yollanır
Tipik çıkış hızlarında, nüfuz etme işlemi ortaya koskocaman bir basınç çıkartır ama bu hidrodinamik olarak düşünülebilir fakat bu yüzden jet ve zırh kendi somut güçlerini göz ardı ederek sürtünmesiz ve sıkıştırılamaz akışkanlar olarak ele alınabilir
Liner en yaygın şekli, 40 ila 90 derece arasında bir iç apeks açısı olan koniktir Farklı apeks açıları jet kütlesi ve hızının farklı dağıtımları verir Ufak apeks açıları oluşan jetin çatlamasına yani iki kola ayrılmasına , hatta tüm jet formunun başarısızlığına neden olabilir Bu kesin bir eşiğin üstünde olan çökme hızına atfedilir, Sıradan de astar malzemenin toplu ses hızı biraz daha yüksektir Diğer yaygın olarak kullanılan şekilleri hemisferlerin, lale, trompet, elips, ve bikoniklerdir Bu dağıtılmış şekillerde, farklı hız ve kütle dağıtımları jetlerin verimi etkiler
Patlayıcı içerisindeki astarda birçok öbür araç gereç, çeşitli metlalar ve sırça kullanılmaktadır Derin sızmalar yoğun ve sünek metallar ile elde edilir Bu yüzden fazla yaygın biçimde bakır kullanılır Günümüz bir takım zırh delici silahlarda Molibden ya da güya alaşımları tungsten dolgu ve bakır bağlayıcı (9:1, thus density is ~18 Mgm3) adapte edilmiştir Yaklaşık Olarak her sık görülen bir metalik element denenmiştir, bunlar içerisinde aluminyum, volfram, tantal, zayıflatılmış uranyum, kurşun, kalay, kadmiyum, kobalt, magnezyum, titanyum, çinko, zirkonyum, molibden, berilyum,nikel, gümüş, hatta altın ve platin bulunmaktadır Bu seçilen metaller öbür türden hedeflere karşı öbür etkiler verebilmektedir Mesela aliminyum beton hedeflere karşısında çok daha başarılıdır
Ilk üretilen tanksavar silahlarında astar malzemesi olarak en fazla kullanılan metal bakırdı Peşinde 1970li yıllarda bakıra nazaran çok daha yüksek aşırılık ve yüksek gerilme oranlarında fazla yüksek sünekliğe sahip tantal kullanılmaya başlandı Öteki yüksek yoğunluklu metal ve alaşımlarının, fiyat, toksisite, radyoaktivite veya süneklik eksikliğine eğilimleri olmasından ötürü sakıncaları bulunuyordu
İyi bir sızma için, saf metaller iyi sonucu verir Çünkü saf metallerin gösterdiği büyük süneklik partiküller halinde uzanan jetin parçalanması geciktirir Doğrusal biçimli patlayıcılar (Linear Shaped Charge (LSC) Vşeklindeki profile ve değişen uzunlukta bir astara sahiptir Astar patlayıcı ile çevrili olup, patlayıcı sonradan bu patlamayı gözetmek ve sınırlandırmak (bastırıp sıkmak) için hizmete yerinde bir malzeme ile kaplıdır Patlayıcı astar ucunun üstündeki patlayıcı ile ateşlenir Patlama astarı kesintisiz, bıçağa benzer(düzlemsel) bir jete dönüştürür Bu jet patlayıcı miktarına kadar yoluna çıkan herhangi bir kalınlıktaki materyali keser
Karmaşık geometriklerin kesimi için doğrusal biçimli patlayıcıların elastik sürümleri de bulunmaktadır Bunun için kurşun ve yüksek yoğunlukta köpük ile buruşuk biçimlendirilebilirelastik astar araç gereç kullanılır PONElar haddelenmiş çelik kirişleri (RSJ) ve binaların kontrollü yıkımı gibi yapısal hedefleri kesmek için yaygın olarak kullanılmaktadır PONElar keza uzay mekiklerin fazla derece derece roketlerini ayırmak için kullanılır
Shaped Charge ?Şekillendirilmiş Patlayıcı
Patlama yönünün denetim altına alınabildiği patlayıcı türü bilhassa tanksavar silahlarında yaygın olarak kullanılırCephane zırha çarptığında, merminin içindeki patlayıcı 360 derecelik bir küre biçiminde patlamak yerine, merminin burnuna – yani zırhın içine – içten patlar merminin zırh delicilik özelliğini büyük oranda arttıran bir yöntemdir “şekillendirilmiş patlayıcı olarak da çevrilebilir, ama burada şekillendirilen şey aslen patlayıcı yok, merminin içidirBir parça bakırı günümüzde bakıra alternatif birçok öbür madde kullanılmaktadır (çoğunlukla ters v şeklinde) arkadaki tarafından yüksek hızlı bir patlayıcının (rdx, c4 vs) itmesiyle sıvı duruma getirirsiniz ve çeliğin içerisinden su gibi geçer V şeklindeki bakırın ince ucunda patlayıcı patlatılır V tersine döner, akışkan gibi davranır, vurduğu çelik yüzeyden bir delik açarak içeri akar En basit yapısıyla Almanların panzerfaust (Panzer şeytanı) ya da mıknatıslı anti tank mayını gibi silahlarda görülebilir günümüzde saniyede 8 km şipşak hareket eden bakırla köprülerin çelik ayakları kesilebilir, gemi ya da tank gövdelerine delikler açılabilir Metallerin yüksek hızda istikrarsız gibi davranmalarından faydalanır
İkinci Dünya Savaşı: Bu savaşta o kadar çok öbür füzenin gelişmesi kaydedildi Amerikan, Antitank (BEYGIR) füzeleri bunlardan biri olup, Mart 1943te birincil defâ Tunusta kullanılmıştır ilk önce 200 m olan menzili sonradan 700 metreye değin çıkarılmıştır bu arada Munroe etkisi keşfedilmiştir Buna tarafından, patlayıcının içi boşaltılırsa, araba farının ışığı bir noktaya odakladığı gibi, patlama kuvveti odaklanmakta ve betonda ya da zırhta umulmadık derinlikte delikler açmaktaydı Füzelerin türleri geliştirilerek uçaklardan atılanları da elde edilmiştir İkinci Dünyâ Savaşında 10 cm çaplı füzeler uçaklara karşısında İngilizler tarafından kullanılmış ve daha sonra çapları 12,5 santimetreye çıkarılmıştır
Sivil Endüstride Munroe Etkisi
Askeri alanda geliştirilen her türden füze ve roketin esas patlama özelliği olan bu etki günümüzde de devam etmekte olan birçok askeri tabanca ve aygıtın en önemli yardım ve hareket noktalarından biridir Son olarak Alford şirketi göre geliştirilen Krakatoa adlı silahta karşımıza çıkmaktadırAskeri sanayiindeki bunca kullanımın yanı sıra endstrinin çeşitli kollarında da yaygın bir şekilde kullanılmaktadırBillhasa çelik konstrüksiyonlu malzemelerin inşaat sektöründe yoğun bir şekilde kullanımın yaygınlaştığı günümüzde bu malzemelrin yıkılmalarının ortaya çıkardığı bu sorun Munroe etksine dayanarak geliştirilen patlayıcılarala rahatlıkla aşılmaktadır Heybetli bina roket platformları ve köprüler bu patlayıcılarala saniyeler içinde hiçbir zarara mahal vermeksizin yerle yeksan edilmektedirAyrıca madencilik sektöründe de son yıllarda yerin derinliklerinde karşılaşılan büyük kaya kütlelerinin delinmesinde de bu etkiye dayalı teknolojilerin kullanıldığını görülmektedir
Kaynakça:
http:enwikipediaorgwikiCharlesEdwardMunroe
http:wwwevilavatarcomforumsshowthreadphp?p 2240999
http:wwwourbadsciencecom#!energeticmaterialsc4e1
http:enwikipediaorgwikiShapedcharge
http:trwikipediaorgwikiBo%C5%9Flukluimlahakk%C4%B1