Hamilelik Dönemi Testleri
Gebelik Döneminde Hangi Laboratuar İncelemeleri Gerekir?
Kan Gruplarının Belirlenmesi
Daha evvelden bilinmiyorsa anne ve baba adayının kan grupları genellikle birincil gebelik muayenesinde belirlenerek peşine düşüp takip kartına işlenir Kan grubu parmaktan alınan kanda belirlenirAnna adayının kan grubunun Rh() baba adayının Rh(+) olması durumunda Rh uygunsuzluğundan bahsedilir
Tam Kan Sayımı
Çoğunlukla birincil gebelik muayenesinde bir defa ve tekrar ilerleyen hamilelik haftalarında da bir veya iki kez daha kan sayımı yapılırGerekli durumlarda bu analiz daha artı sayıda da yapılabilirEn kolay şekliyle yapılan kan sayımı kanın hemoglobin yoğunluğunu böylece anne adayında kansızlık olup olmadığını belirler
bunun dışında kanda alyuvar yoğunluğu, lökosit sayısı, trombosit sayısı, alyuvarların büyüklüklerini ve diğer bir takım özelliklerini otomatik olarak süratli bir şekilde belirleyen aletler doğruca kanın fazla farklı alanlara yönlendirilmiş özellikleri hakkında veri sahibi olunabilir
Lökosit sayısı enfeksiyon hastalıklarının tanısında, hemoglobin yoğunluğu, hematokrit ve alyuvar sayısı anemi tanısında, alyuvarların ortalama hemoglobin içeriği ve büyüklükleri kansızlığın nedeninin belirlenmesinde, trombosit sayısı ise kanamayı durdurucu bu hücrelerin yeterliliği hakkında fazla kayda değer bilgiler verir
Anemi tanısı konduğunda bu durumun demir eksikliği, B12 veveya folik asit vitamini eksikliği ya da kalıtsal bir hastalığa alt olup olmadığı konusunda genel bir akıl edinilir
Lökosit sayısı gebeliğe tabi fizyolojik artışın üstüne çıktığında enfeksiyona, aşırı düşmesinde ise lökosit yapımını bozan bir hastalığa işaret edilebilir
Trombosit sayısı gebeliğe tabi fizyolojik düşüşün daha altında düşmüş olarak saptandığında kanamayı durdurmaktan sorumlu bu hücrelerin boşuna harcanmasına niçin olan bir hastalıktan şüphelenir
Tam İdrar Tahlili (TİT)
İdrar vücudun bir aynasıdırBu nedenle gebelikte idrar tahliline çoğunlukla başvurulur ve beklide gebelik boyunca en sık başvurulan çözümleme budur Bütün idrar tahlilinde vücuttan atılan maddelerin yoğunluğuna bakıldığı gibi, idrar sedimenti adı verilen incelemeyle idrar çökeltisinde lökosit, alyuvar ve bakteri gibi canlı hücreler ve idrar yolu taşına göze çarpan edebilecek maddeler aranır İdrarda protein (albumin), aseton (keton), bilirubin görülmesi, ürobilinojenin fazla çoğaltma olduğundan saptanması her zaman ileri analiz gerektirir İdrarda glikoz varlığı ise gebelikte belirlenmiş bir dereceye değin sıradan kabul edilmekte beraber analiz gerektirir
Gebelikte Tam İdrar Tahlili İle
İdrar yollarında enfeksiyon bulguları saptanabilir (idrar sedimentinde normalden pozitif alyuvar veya da lökosit hücresi görülür)
Erken hamilelik döneminde aşırı bulantı ve kusmaları olan anne adayının genel besin durumu değerlendirilebilir (idrarda aseton –keton çıkışı açlığa dikkat çekici eder ve açlık derecesiyle doğru orantılı olarak keton pozitifliği de artar)
Gebeliğin ilerleyen aşamalarında tansiyon yükselmesiyle beraber idrarda protein varlığı ile preeklampsi(Gebeliğe yan yüksek tansiyon) tanısı konulabilir
Anne adayının yeterli su içip içmediği değerlendirilebilir (yetersiz su içtiğinde idrarın rengi koyulaşır ve yoğunluğu artar)
İdrar Kültürü ve Antibiyogram
Gebelik idrar yolu enfeksiyonlarının gelişmesini kolaylaştırırİdrar sedimentinde lökosit, alyuvar ve bakteri görülmesi idrar yollarında enfeksiyona göze çarpan eder ve antibiyotik tedavisi gerektirirAncak antibiyotiklerin her türlü bakteriye etki etmemesi nedeniyle idrar kültürüyle bakterinin cinsi belirlenerek enfeksiyon tedavisi gerçekleştirmek daha uygundur
Yerinde koşullarda alınan idrar örneğinde varolan bakteri özel gıda maddeleri eklenerek üretilir (kültüre edilir) ve bakterinin bazı antibiyotiklere hassasiyeti ölçülürBu hassasiyet ölçümüne antibiyogram adı verilir
Kültürde üreme olmazsa “steril yani tedavi gerektirecek bakteri içermeyen idrardan bahsedilirÜreme “100000 koloni altındaysa bu durumda üreyen bakterinin anne adayının kendisindeki bir enfeksiyondan yok numunenin barındırıldığı kaptan, genital dokulardan ya da diğer kaynaklardan bulaştığından kesin olmama edilir ve gerekirse çözümleme tekrarlanır
“100000 ’in üstünde üreme durumunda ise mutlaka idrar yollarında çare gerektirecek sayıda bakteri var demektirBakterilerin hangi antibiyotiklere alıngan olduğunu bildiren antibiyogram raporuna göre uygun antibiyotik tedavisi verilir ve çare bitiminde genellikle 15 gün sonra çare başarısını değer biçmek amacıyla idrar kültürü tekrarlanır
Anne adayını hiçbir şikayeti olmasa bile idrar kültüründe üreme olduğunda ileride oluşabilecek önemli enfeksiyonları ve bunların sonuçlarını durdurmak nedeniyle antibiyotik tedavisi yapılırBu amaçla anne adaylarında gebeliğin başında bir defa ve mümkünse sonuna doğru bir kez daha idrar kültürü yapılarak muhtemel bir üreme saptanması ve uygun bir şekilde tedavi edilmesi uygundur
Enfeksiyon Tarama Testleri Kanda toksoplazma, kızamıkçık ve tercihen frengi tarama testleri hamilelik planladığı dönemde yapılırBu amaçla anne adayından alınan kanda toksoplazmaya özgü IgG ve IgM türü antikorlar; kızamıkçığa özgü Rubella IgG ve IgM türü antikorlar ve frengi için genelde VDRL adı verilen tahlil yapılırBu üç enfeksiyon türü gebelik döneminde geçirildiğinden bebekte doğumsal kusurlar yaratabildiğinden hamilelik öncesi dönemde belirlenmeleri daha uygundur
Yukarıdaki incelemelerin hamilelik öncesi dönemde yapılmaması durumunda doktorların bir kısmı aynı incelemelerin gebeliğin başında da yapılabileceği görüşünü taşırken, bazı doktorlar bu incelemelerin yalnızca yukarıdaki hastalığa özgü belirtileri olan anne adaylarında yapılması gerektiği görüşünü taşırlarHangi görüşün daha geçerli olduğu hemen şimdi tartışmalıdır
Bazı doktorlar anne adaylarına TORCH incelemesi (torç okunur ve Toksoplazma, Others (diğerleri), Rubella (kızamıkçık), CMV (sitomegolavirus) ve HSV (Herpes simpleks virüsü) kelimelerinin baş harflerinin birleştirilmesiyle oluşturulan bir kelimedir) adı aşağıda bir inceleme yapılmasını önerirlerAnne adaylarının kanında yukarıda adı geçen fazla sayıda enfeksiyon etkeninin belirlenmesine karşın yapılan bu analiz lüzum fiyatı yüksek olması, gerekse yorumlanmasının çelişkilerle doymuş olması nedeniyle gitgide artarak daha eksik çoğunlukla uygulanır duruma gelmiştir
Hepatit B ve tehlike taşıyan anne adaylarında HIV (AIDS hastalığı etkeni) tarama testlerinin ise gebeliğin sonlarına doğru yapılması uygundur *
Gebelik Döneminde Hangi Laboratuar İncelemeleri Gerekir?
Kan Gruplarının Belirlenmesi
Daha evvelden bilinmiyorsa anne ve baba adayının kan grupları genellikle birincil gebelik muayenesinde belirlenerek peşine düşüp takip kartına işlenir Kan grubu parmaktan alınan kanda belirlenirAnna adayının kan grubunun Rh() baba adayının Rh(+) olması durumunda Rh uygunsuzluğundan bahsedilir
Tam Kan Sayımı
Çoğunlukla birincil gebelik muayenesinde bir defa ve tekrar ilerleyen hamilelik haftalarında da bir veya iki kez daha kan sayımı yapılırGerekli durumlarda bu analiz daha artı sayıda da yapılabilirEn kolay şekliyle yapılan kan sayımı kanın hemoglobin yoğunluğunu böylece anne adayında kansızlık olup olmadığını belirler
bunun dışında kanda alyuvar yoğunluğu, lökosit sayısı, trombosit sayısı, alyuvarların büyüklüklerini ve diğer bir takım özelliklerini otomatik olarak süratli bir şekilde belirleyen aletler doğruca kanın fazla farklı alanlara yönlendirilmiş özellikleri hakkında veri sahibi olunabilir
Lökosit sayısı enfeksiyon hastalıklarının tanısında, hemoglobin yoğunluğu, hematokrit ve alyuvar sayısı anemi tanısında, alyuvarların ortalama hemoglobin içeriği ve büyüklükleri kansızlığın nedeninin belirlenmesinde, trombosit sayısı ise kanamayı durdurucu bu hücrelerin yeterliliği hakkında fazla kayda değer bilgiler verir
Anemi tanısı konduğunda bu durumun demir eksikliği, B12 veveya folik asit vitamini eksikliği ya da kalıtsal bir hastalığa alt olup olmadığı konusunda genel bir akıl edinilir
Lökosit sayısı gebeliğe tabi fizyolojik artışın üstüne çıktığında enfeksiyona, aşırı düşmesinde ise lökosit yapımını bozan bir hastalığa işaret edilebilir
Trombosit sayısı gebeliğe tabi fizyolojik düşüşün daha altında düşmüş olarak saptandığında kanamayı durdurmaktan sorumlu bu hücrelerin boşuna harcanmasına niçin olan bir hastalıktan şüphelenir
Tam İdrar Tahlili (TİT)
İdrar vücudun bir aynasıdırBu nedenle gebelikte idrar tahliline çoğunlukla başvurulur ve beklide gebelik boyunca en sık başvurulan çözümleme budur Bütün idrar tahlilinde vücuttan atılan maddelerin yoğunluğuna bakıldığı gibi, idrar sedimenti adı verilen incelemeyle idrar çökeltisinde lökosit, alyuvar ve bakteri gibi canlı hücreler ve idrar yolu taşına göze çarpan edebilecek maddeler aranır İdrarda protein (albumin), aseton (keton), bilirubin görülmesi, ürobilinojenin fazla çoğaltma olduğundan saptanması her zaman ileri analiz gerektirir İdrarda glikoz varlığı ise gebelikte belirlenmiş bir dereceye değin sıradan kabul edilmekte beraber analiz gerektirir
Gebelikte Tam İdrar Tahlili İle
İdrar yollarında enfeksiyon bulguları saptanabilir (idrar sedimentinde normalden pozitif alyuvar veya da lökosit hücresi görülür)
Erken hamilelik döneminde aşırı bulantı ve kusmaları olan anne adayının genel besin durumu değerlendirilebilir (idrarda aseton –keton çıkışı açlığa dikkat çekici eder ve açlık derecesiyle doğru orantılı olarak keton pozitifliği de artar)
Gebeliğin ilerleyen aşamalarında tansiyon yükselmesiyle beraber idrarda protein varlığı ile preeklampsi(Gebeliğe yan yüksek tansiyon) tanısı konulabilir
Anne adayının yeterli su içip içmediği değerlendirilebilir (yetersiz su içtiğinde idrarın rengi koyulaşır ve yoğunluğu artar)
İdrar Kültürü ve Antibiyogram
Gebelik idrar yolu enfeksiyonlarının gelişmesini kolaylaştırırİdrar sedimentinde lökosit, alyuvar ve bakteri görülmesi idrar yollarında enfeksiyona göze çarpan eder ve antibiyotik tedavisi gerektirirAncak antibiyotiklerin her türlü bakteriye etki etmemesi nedeniyle idrar kültürüyle bakterinin cinsi belirlenerek enfeksiyon tedavisi gerçekleştirmek daha uygundur
Yerinde koşullarda alınan idrar örneğinde varolan bakteri özel gıda maddeleri eklenerek üretilir (kültüre edilir) ve bakterinin bazı antibiyotiklere hassasiyeti ölçülürBu hassasiyet ölçümüne antibiyogram adı verilir
Kültürde üreme olmazsa “steril yani tedavi gerektirecek bakteri içermeyen idrardan bahsedilirÜreme “100000 koloni altındaysa bu durumda üreyen bakterinin anne adayının kendisindeki bir enfeksiyondan yok numunenin barındırıldığı kaptan, genital dokulardan ya da diğer kaynaklardan bulaştığından kesin olmama edilir ve gerekirse çözümleme tekrarlanır
“100000 ’in üstünde üreme durumunda ise mutlaka idrar yollarında çare gerektirecek sayıda bakteri var demektirBakterilerin hangi antibiyotiklere alıngan olduğunu bildiren antibiyogram raporuna göre uygun antibiyotik tedavisi verilir ve çare bitiminde genellikle 15 gün sonra çare başarısını değer biçmek amacıyla idrar kültürü tekrarlanır
Anne adayını hiçbir şikayeti olmasa bile idrar kültüründe üreme olduğunda ileride oluşabilecek önemli enfeksiyonları ve bunların sonuçlarını durdurmak nedeniyle antibiyotik tedavisi yapılırBu amaçla anne adaylarında gebeliğin başında bir defa ve mümkünse sonuna doğru bir kez daha idrar kültürü yapılarak muhtemel bir üreme saptanması ve uygun bir şekilde tedavi edilmesi uygundur
Enfeksiyon Tarama Testleri Kanda toksoplazma, kızamıkçık ve tercihen frengi tarama testleri hamilelik planladığı dönemde yapılırBu amaçla anne adayından alınan kanda toksoplazmaya özgü IgG ve IgM türü antikorlar; kızamıkçığa özgü Rubella IgG ve IgM türü antikorlar ve frengi için genelde VDRL adı verilen tahlil yapılırBu üç enfeksiyon türü gebelik döneminde geçirildiğinden bebekte doğumsal kusurlar yaratabildiğinden hamilelik öncesi dönemde belirlenmeleri daha uygundur
Yukarıdaki incelemelerin hamilelik öncesi dönemde yapılmaması durumunda doktorların bir kısmı aynı incelemelerin gebeliğin başında da yapılabileceği görüşünü taşırken, bazı doktorlar bu incelemelerin yalnızca yukarıdaki hastalığa özgü belirtileri olan anne adaylarında yapılması gerektiği görüşünü taşırlarHangi görüşün daha geçerli olduğu hemen şimdi tartışmalıdır
Bazı doktorlar anne adaylarına TORCH incelemesi (torç okunur ve Toksoplazma, Others (diğerleri), Rubella (kızamıkçık), CMV (sitomegolavirus) ve HSV (Herpes simpleks virüsü) kelimelerinin baş harflerinin birleştirilmesiyle oluşturulan bir kelimedir) adı aşağıda bir inceleme yapılmasını önerirlerAnne adaylarının kanında yukarıda adı geçen fazla sayıda enfeksiyon etkeninin belirlenmesine karşın yapılan bu analiz lüzum fiyatı yüksek olması, gerekse yorumlanmasının çelişkilerle doymuş olması nedeniyle gitgide artarak daha eksik çoğunlukla uygulanır duruma gelmiştir
Hepatit B ve tehlike taşıyan anne adaylarında HIV (AIDS hastalığı etkeni) tarama testlerinin ise gebeliğin sonlarına doğru yapılması uygundur *