Sürükleyici ve doğru beslenen çocuğun hastalıklara yakalanma riski de azalıyor Bebeklere ilk 6 ay sadece anne sütü verilmesi, altıncı aydan daha sonra en düşük 2 sene değin ilave gıdalarla destekleyerek devam ettirilmesinin obezite ve kronik rahatsızlık riskini azaltabileceğini söyleyen Liv HOSPITAL Çocuk Sağlığı Bölümü ’nden Uzm Dr Nur Özden Gayretli, bazı yiyecek ve içeceklerin zararlarından bahsediyor Gayretli, kolalı içecekler, gazozlar, hazır meyve suları, çikolata, gofret, şeker gibi karbonhidrattan zengin ve kızarmış yiyecekler gibi yağdan zengin gıdaların kısıtlanması gerektiğini söylüyor
01 yaş: Süt çocukluğu dönemi*
Bebeğin gelişimi olağan seyirde ilerliyorsa ilk 6 ayda besin kaynağı sadece anne sütü olmalı *6 ayın sonunda ek gıdalara başlanmalı 69 ay arasında günde sadece 200 ilave kaloriye ihtiyaç duyan bebeklerde bu değerinde 912 ay aralarında 300 ek kalori olmalı Ek gıdalar bebeklere özenle verilmeli Ek gıdalara önce bir bir başlanmalı, daha sonra da öteki ek gıdalar yeniden tek tek eklenmeli Ilk 1 yaşta bebeklere tuz ve şeker kullanılması muhakkak yasak*
13 yaş: Oyun çocukluğu ve 46 yaş mektep öncesi dönem*
Çocuklar 1 yaşından sonra ebeveyninde gördüklerini taklit eder bu nedenle annebaba ve bakıcı gibi çocuğun bakımından sorumlu şahısların kendi gıda davranışlarına da uyarı etmesi gerekir Bu dönemde ebeveynler özellikle yemek seçimleri, içecek seçimleri ve yemek yemek yeme alışkanlıklarına uyarı etmeliler Ebeveynlerin dikkatli olmaları gereken bir öteki konu ise yemek yemek porsiyonları Çocuklarının aralıksız eksik yediğinden şikayet eden ebeveynler, kendi ölçülerine kadar yok çocuğun gereksinimlerine ve yaşına uygun porsiyonlar hazırlamalı Bu dönemde çocuklar kendileri için tartı taşıyan gıdaları bambaşka sebeplerden nedeniyle reddedebilirler Ebeveynler bu durumun geçici bir süreç olduğunu unutmamalı ve çocuğun reddettiği besinleri daha eğlenceli bir halde sunmalı*
612 yaş: Mektep dönemi*
Çocuk bundan böyle evden çıkmış ve ne yemek istediğine kendi karar verir bir konuma geçmiştir Aileler okul menülerinde yer alan yemekleri ve içeriklerini takip etmeli ve çocuklarıyla konuşarak dürüst seçim yapmaları konusunda onları yönlendirmeliler Ara öğün her yaşta olduğu gibi okul döneminde de beslenme konusunda epeyce manâlı Ara öğün alışkanlığı olmayan çocuklar sağlığa zararlı atıştırmalıklara daha düşkün oluyor Bu yüzden çocukların çantalarına mutlaka sağlıklı atıştırmalıklar konulmalıdır*
*
Gıda çantasında atıştırmalık neler olmalı?*
• Taze ve kuru meyveler*
• Fındık, ceviz, badem gibi yemişler*
• 1 kutu süt ya da ayran*
• 1 dilim ev yapımı kek veya kurabiye*
*
Adölesan (buluğ çağı) ve gençlik dönemi
Gençler bu dönemde kimlik arayışı içindedir, bağımsız olmaya, kabul görmeye çabalar ve dış görünüşleri ile artı ilgilidir Yamalı öğün ve öğün aralarında atıştırma, konut dışında yemek yemek yeme alışkanlığı ve ayaküstü besin biçimi de bu dönemde ağırlık kazanır Sağlıksız besin alışkanlıkları yaşla birlikte yükselme gösterir, bu konuda ailelerin bilinçli hareket etmesi ve erken dönemden başlayarak dinç besin alışkanlıklarını çocuklara kazandırması gerekir*
*
Çocuklarda obezite nasıl önlenir?*
• Bebeklere birincil 6 ay sadece anne sütü verilmesi, 6aydan sonra da anne sütünün asgari 2 yıl değin ilave gıdalarla destekleyerek devam ettirilmesi kısa ve uzun dönemde obezite ve kronik hastalık riskini azaltabilir*
• Bebeklikten sonraki dönemlerde çocukların dengelenmiş ve tatmin edici beslenmesine ve 3 başlıca, 3 ara öğün alışkanlığının minik yaştan itibaren kazandırılmasına özen gösterilmesi gerekir
• Çocukla birlikte sofraya oturulmalıdır, faydalı besinleri yemesi halinde ödül olarak pasta, tatlı, çikolata, bonbon önerilmemelidir Fakat bu gıdalar daha albenili olmaması açısından yasaklanmamalıdır
• Kolalı içecekler, gazozlar, hazırlanmış meyve suları, çikolata, gofret, şeker gibi karbonhidrattan varlıklı ve kızarmış yiyecekler gibi yağdan varlıklı gıdalar kısıtlanmalı*
• Süratli yemek yemek yemenin, yemek arasında abur cubur atıştırılmasının ve gece yatmadan önce yüksek kalorili yiyeceklerin alınmasının önlenmesi gerekir*
• Çocukların günde asgari 30 dakika somut aktivite yapmalarını sağlayacak ortam ve yaşam tarzı oluşturulmalıdır
• Çocukların saatlerce televizyon ve bilgisayar önünde zaman geçirmesi engellenmelidir
• Gerektiğinde çocukla birlikte oyun oynanmalı, top, ip, raket gibi bedensel faaliyet gerektiren oyuncaklar alınmalı, basit aile yürüyüşleri yapılmalıdır
• Çocuğun okul spor faaliyetlerine katılımı (basketbol, voleybol, futbol, yüzme) teşvik edilmelidir
*
*
01 yaş: Süt çocukluğu dönemi*
Bebeğin gelişimi olağan seyirde ilerliyorsa ilk 6 ayda besin kaynağı sadece anne sütü olmalı *6 ayın sonunda ek gıdalara başlanmalı 69 ay arasında günde sadece 200 ilave kaloriye ihtiyaç duyan bebeklerde bu değerinde 912 ay aralarında 300 ek kalori olmalı Ek gıdalar bebeklere özenle verilmeli Ek gıdalara önce bir bir başlanmalı, daha sonra da öteki ek gıdalar yeniden tek tek eklenmeli Ilk 1 yaşta bebeklere tuz ve şeker kullanılması muhakkak yasak*
13 yaş: Oyun çocukluğu ve 46 yaş mektep öncesi dönem*
Çocuklar 1 yaşından sonra ebeveyninde gördüklerini taklit eder bu nedenle annebaba ve bakıcı gibi çocuğun bakımından sorumlu şahısların kendi gıda davranışlarına da uyarı etmesi gerekir Bu dönemde ebeveynler özellikle yemek seçimleri, içecek seçimleri ve yemek yemek yeme alışkanlıklarına uyarı etmeliler Ebeveynlerin dikkatli olmaları gereken bir öteki konu ise yemek yemek porsiyonları Çocuklarının aralıksız eksik yediğinden şikayet eden ebeveynler, kendi ölçülerine kadar yok çocuğun gereksinimlerine ve yaşına uygun porsiyonlar hazırlamalı Bu dönemde çocuklar kendileri için tartı taşıyan gıdaları bambaşka sebeplerden nedeniyle reddedebilirler Ebeveynler bu durumun geçici bir süreç olduğunu unutmamalı ve çocuğun reddettiği besinleri daha eğlenceli bir halde sunmalı*
612 yaş: Mektep dönemi*
Çocuk bundan böyle evden çıkmış ve ne yemek istediğine kendi karar verir bir konuma geçmiştir Aileler okul menülerinde yer alan yemekleri ve içeriklerini takip etmeli ve çocuklarıyla konuşarak dürüst seçim yapmaları konusunda onları yönlendirmeliler Ara öğün her yaşta olduğu gibi okul döneminde de beslenme konusunda epeyce manâlı Ara öğün alışkanlığı olmayan çocuklar sağlığa zararlı atıştırmalıklara daha düşkün oluyor Bu yüzden çocukların çantalarına mutlaka sağlıklı atıştırmalıklar konulmalıdır*
*
Gıda çantasında atıştırmalık neler olmalı?*
• Taze ve kuru meyveler*
• Fındık, ceviz, badem gibi yemişler*
• 1 kutu süt ya da ayran*
• 1 dilim ev yapımı kek veya kurabiye*
*
Adölesan (buluğ çağı) ve gençlik dönemi
Gençler bu dönemde kimlik arayışı içindedir, bağımsız olmaya, kabul görmeye çabalar ve dış görünüşleri ile artı ilgilidir Yamalı öğün ve öğün aralarında atıştırma, konut dışında yemek yemek yeme alışkanlığı ve ayaküstü besin biçimi de bu dönemde ağırlık kazanır Sağlıksız besin alışkanlıkları yaşla birlikte yükselme gösterir, bu konuda ailelerin bilinçli hareket etmesi ve erken dönemden başlayarak dinç besin alışkanlıklarını çocuklara kazandırması gerekir*
*
Çocuklarda obezite nasıl önlenir?*
• Bebeklere birincil 6 ay sadece anne sütü verilmesi, 6aydan sonra da anne sütünün asgari 2 yıl değin ilave gıdalarla destekleyerek devam ettirilmesi kısa ve uzun dönemde obezite ve kronik hastalık riskini azaltabilir*
• Bebeklikten sonraki dönemlerde çocukların dengelenmiş ve tatmin edici beslenmesine ve 3 başlıca, 3 ara öğün alışkanlığının minik yaştan itibaren kazandırılmasına özen gösterilmesi gerekir
• Çocukla birlikte sofraya oturulmalıdır, faydalı besinleri yemesi halinde ödül olarak pasta, tatlı, çikolata, bonbon önerilmemelidir Fakat bu gıdalar daha albenili olmaması açısından yasaklanmamalıdır
• Kolalı içecekler, gazozlar, hazırlanmış meyve suları, çikolata, gofret, şeker gibi karbonhidrattan varlıklı ve kızarmış yiyecekler gibi yağdan varlıklı gıdalar kısıtlanmalı*
• Süratli yemek yemek yemenin, yemek arasında abur cubur atıştırılmasının ve gece yatmadan önce yüksek kalorili yiyeceklerin alınmasının önlenmesi gerekir*
• Çocukların günde asgari 30 dakika somut aktivite yapmalarını sağlayacak ortam ve yaşam tarzı oluşturulmalıdır
• Çocukların saatlerce televizyon ve bilgisayar önünde zaman geçirmesi engellenmelidir
• Gerektiğinde çocukla birlikte oyun oynanmalı, top, ip, raket gibi bedensel faaliyet gerektiren oyuncaklar alınmalı, basit aile yürüyüşleri yapılmalıdır
• Çocuğun okul spor faaliyetlerine katılımı (basketbol, voleybol, futbol, yüzme) teşvik edilmelidir
*
*