Çok olağan: VERİLEMEZ ! Öte yandan her gün kitle muhabere araçlarında onlarca mucize diyet ile karşılaşılmakta. “İsveç Diyeti, Hollywood Diyeti, Ayırma Diyeti, Renk Diyeti, Model Diyeti, Lahana Çorbası Diyeti, Renk Diyeti, Burçlara Nazaran Diyet, Kan Kümesi Diyeti, Amerikan Kalp Vakfı Diyeti, Atkins Diyeti, Son Baht Diyeti” ve daha yüzlerce değişik isimli yahut isimsiz diyet. Pekala bu kadar çok diyet listesi ortalarda dolaşırken neden hala kişilerin kilo sorunu var? Zira bu tip diyetlerin birden fazla başlangıçta süratli kilo kaybı sağlasa da, kısa bir mühlet sonra bu kilolar ziyadesiyle geri alınmaktadır. Bu tip diyetler sıhhate zarar vermenin ve metabolizmanın bozulmasını sağlayarak ömrü kısaltmanın yanı sıra, kişinin ben bu işi başaramıyorum diyerek umutsuzluğa kapılmasına neden olmaktadır. Esasen ömür üslubu haline getirilemeyen hiçbir prosedüre başlamamak gerekir.
Gerçek yük kaybı vücuttaki yağ kitlesinin azalması ile mümkündür. Kas ve su kitlesindeki kayıplar hem sıhhat açısından risklidir, hem de kalıcı tartı kaybına neden olmamaktadır. Tartı kaybının süratli olması öncelikle su, sonrasında kas kitlesindeki azalma ile alakalıdır.
Umumî prensipleri emsal olmakla birlikte diyet kesinlikle kimseye hususî olarak hazırlanmalıdır. Zira herkesin metabolizması birbirinden farklılık gösterir, tıpkı parmak izi üzere. Multifaktöriyel bir hastalık olan şişmanlığın tedavisinde multidisipliner bir yaklaşım gerekir. Dahiliye bilirkişisi yahut endokrinolog, diyetisyen, fizyoterapist ve psikolog ile ekip halinde tedavi edilmesi durumunda daha sağlıklı sonuçlar alınabilir. Günümüzde birçok kronik illetin temel nedenini oluşturan şişmanlığın tedavisinde diyetisyenen yetkili ve faal meslek mensubudur. Sıhhat ekibinin temel direği olan doktor hastanın gerekli muayenesini yapar, tahlillerini yaptırır ve diyetisyen, kişinin özelliklerine elverişli beslenme modelleriyle olağan tartıya iniş sürecini başlatır. Diyetisyenler aldıkları eğitimin gereği olarak beslenme programını bireye nazaran ayarlayabilen, birebir devirde zayıflama diyetlerini kâfi ve istikrarlı beslenme alışkanlığı sağlayabilecek halde düzenleyebilen insanlardır.
Zayıflama programlarının, kişinin (yaş, cinsiyet, uzunluk uzunluğu, vücut yükü, fizikî aktivite seviyesi, beslenme alışkanlıkları vb.) özelliklerine nazaran kuvvet ve besin öğesi içermesi; yerinde ve istikrarlı beslenme alışkanlığı kazandırabilmesi ve yavaş (0,5 - 1 kg / hafta) tartı kaybı ile bireyin yeni beslenme programını ömür üslubu haline getirmesini sağlayabilmesi gerekir. Unutulmamalıdır ki; ayda 6 kg üzerinde yük kaybı metabolik olarak farklı sıhhat meselelerine yer hazırlamaktadır. Sabırlı olmak kural. Kişi, yıllar içerisinde aldığı kiloları birkaç haftada vermeye çalışmamalı. Bu uğurda aç karına greyfurt yahut limon suyu içmenin, kabak çekirdeği yemenin, mütemadi olarak maden suyu içmenin, yosun tabletlerinden, kekik sularından ve form çaylarından medet ummanın hiçbir ilmî dayanağı olmadığı üzere; yarardan çok zarar verdiği aşikardır.
Tartı kaybının geçmişine bakıldığında; midede hacim oluşturan posa tabletlerinin sindirim sisteminde tıkanmalara, kafein ve amfetaminlerin bağımlılığa, çok düşük güç içeren diyetlerin ve sindirim sistemine yapılan cerrahi müdahalelerin besin öğesi zayıflıklarına, protein diyetlerinin böbrek ve kalp meselelerine, kalp yetmezliği sonucu ölümlere neden olduğu görülmektedir.
Yerküre Sıhhat Örgütü aylık tartı kaybını 2 - 4 kg arasında olması gerektiğini vurgulamaktadır. Kişi çok şişmansa ve ameliyata hazırlanacaksa, anestezi riskini azaltmak için hekim ve diyetisyen gözetiminde ayda 6 kg verdirilebilir. Yoksa kimse 20 senede aldığı kiloları 20 günde vermeye kalkışmamalı, sabırla tedavinin üzerine gitmelidir. Zayıflamanın temelinde eğitim mahal almaktadır. Dahiliye kompetanı yahut endokrinolog denetiminde yapılacak klinik muayenenin akabinde elde edilen kan tahlil sonuçları yorumlanarak, kişi diyetisyen eşliğinde tıbbi beslenme tedavisine alınmalıdır. Egzersiz ve davranış değişikliği tedavisinin yerleştirilmesi ile amaca ulaşılmalı ve kişi himaye programına alınmalıdır. 3 ay vadesinde diyet, egzersiz ve davranış değişikliği tedavisi uygulanmadan kimseye ilaç tedavisi ve/veya cerrahi tedavi uygulanmamalıdır.
Sonuç olarak; zayıflama programı bireye şahsi, bireyin benimseyip, ömür stili haline getirerek uygulayabileceği, ehliyetli ve istikrarlı beslenme alışkanlığı kazandırabilecek özellikte olmalıdır. Obezitenin tedavisinde tek başına diyet tedavisi ehil olmamakta, beraberinde egzersiz programı ve davranış değişikliği tedavisi de gerekmektedir.