Ankilozan Spondilit ne demek? Hafif kambur, biraz kireçlenme, sırtta ağrı Ankilozan spondilite yakından bakalım*
Ankilozan Spondilit omurgayı etkileyen bir kireçlenme türü Semptomları boynun alt kısmından başlayıp yukarı doğru uzanan ağrı ve gerginlik hissi
Bu sorunda omurga kemikleri (omurlar) büyüyerek ya da birbirlerine kaynayarak birleşiyor Omurganın katılaşmasına, esnekliğini kaybetmesine neden oluyor
Ankilozan spondilit yetişkinlerin % 01 – 05’inde görülüyor
Hafif veya şiddetli seyreden bu değişimle kambur duruş pozisyonu oluşuyor Ağrı ve gerginlik hissini durdurmak, deformasyonu önlemek için erken tanı ve tedavi şart
Kimi etkiler?
Her yaşta çıkabilir ama erkeklerde (ergenlikte ya da 20’li yaşlarda) daha yaygın Kadınlarda nadiren rastlanıyor
Belirtileri
Ağrı ve gerginlik:
Bel ve kalça bölgesinde 3 aydan uzun süreli kesintisiz ağrı ve gerginlik hissi Ankilozan Spondilit sıklıkla sakroiliak eklemlerin çevresinde, sırt bölgesinin alt kısımlarında yer alan pelvisin ilye kemiğiyle kuyruk sokumunun (omurganın altında yer alan temel parça) birleştiği yerde oluşuyorKemik füzyonu: Ankilozan Spondilit kemiklerin aşırı büyümesiyle kemik füzyonu denen olağandışı kemik kaynamasına yol açabilir Bu füzyon kalça bölgesini, boyun ve sırt kemiklerini etkileyerek gündelik yaşamı çekilmez hale getiriyor Kaburgada oluşan füzyonların omurga ya da göğüs kemiğine yaptığı baskı nefes alırken göğsün genişletme kapasitesini sınırlandırıyor
Bağ dokularda ve tendonlarda ağrı: Ankilozan Spondilit kemiklerle bağlantılı bağ dokuları ve tendonları da etkileyebilir Tendonit (bağ doku iltihabı) topuğun alt kısmında ağrı ve gerginlik hissine neden olabilir*
Ankilozan Spondilit sistemik sağlık sorunlarından Semptomlar yalnızca eklemlerde oluşmuyor Hastalarda ateş, yorgunluk, iştahsızlık gibi sorunlar da yaşanıyor Gözlerde kızarma, ağrı ve iltihaplanma gelişebiliyor Bazı vakalarda nadiren de olsa akciğer ve kalp sorunları da gözleniyor
Genetik mi?
Genetik miras ve aile öyküsü önemli faktörlerden Ankilozan Spondilit olanların çoğunda HLA – B27 geni var
Bu geni taşıyanlarda Ankilozan Spondilit ileri düzeyde gelişiyor ama grupta yer alanların %10’unda hastalığa dair hiçbir semptom gözlemlenemediğini belirtmeliyiz
Nasıl anlaşılıyor?*
Ankilozan Spondilit tanısı için birden fazla faktörün değerlendirilmesi gerekiyor Sıralayalım:
• Semptomlar
• Fiziksel değerlendirme bulguları
• Sırt ve pelvis bölgesi röntgenleri
• Nefes alış sırasında göğüs ölçümleri
• Laboratuvar test sonuçları
Henüz kesin olarak çözülemese de tedavi yöntemleriyle mekanik beden işlevlerini arttırarak rahatsızlığı azaltmak olanaklı*Hastanın ağrı ve gerginlik hissini azaltmak, ona iyi bir duruş kazandırmak, olası deformasyonu engellemek, günlük aktivitelerini gerçekleştirebilmesini sağlamak tedavinin başlıca hedefi*
Tedavi yöntemi
Ankilozan Spondilit’ten yakınanlar tedavinin ardından normal yaşamlarına dönebilir Uygun koşullar altında hasta, doktor, terapist, fizyoterapist ekibiyle tedavi çok daha başarılı sonuç veriyor İleri düzeyde deformasyon görülen hastalarda füzyon ve osteotomi (kemik ameliyatı) seçeneği gündeme geliyor*
Egzersiz: Gündelik planlanan egzersiz programıyla gerginliği azaltmak, eklemlerin çevresinde yer alan kasları güçlendirmek, hastanın hareket kapasitesinin kaybedilmesi riskini azaltmak olanaklı Derin nefes alma egzersizleri göğsün esnekliğini arttırmada etkili Yüzmek de çok işe yarıyor*
İş – Uğraş Terapisi: Erken dönemde fiziksel terapiyle, iş – uğraş terapisiyle deformasyon azaltılabilir
İlaç tedavisi: Bazı ilaçlar ağrı ve gerginlik hissini azaltabilir Böylece işlevsel yönden en düşük düzeyde bozulmayla hastanın gündelik aktivitelerini gerçekleştirmesi sağlanabilir*
Tedavide nonsteroid antienflamatuar ilaç (ibuprofen, naproxen, aspirin) kullanımı yaygın Bazı ileri düzeyli vakalarda başka ilaçlar da tedavi planına ekleniyor
Nonsteroid ilaçlar yetersiz kalırsa düzenleyici etkide antiromatizmal ilaçlar (örneğin Methotrexate) iltihap, gerginlik ve ağrı yatıştırmada kullanılabilir
Yeni geliştirilen biyolojik tabanlı bazı ilaçlar da tedavi sürecine katılabilir Enbrel, Humira, Remicade, Simponi buna örnek Antidepresan Cymbalta kronik sırt ağrısı için önerilebilir Tendonlara ya da eklemlere uygulanan steroid enjeksiyonları da bazı vakalarda işe yarıyor
Cerrahi müdahale: Yapay eklem yerleştirme operasyonu dizleri ve kalçaları ileri düzeyde zarar görmüş bazı hastalara uygun bir seçenek olabilir*
Yatak seçimi nasıl olmalı?
Sırtı düz tutacak sıkı yatak öneriliyor Boynun altına yerleştirilen büyük yastıklar boyunda füzyona yol açabileceği için sakıncalı*Benzer biçimde, bacakların altına yastık desteği koymak diz ve kalça füzyonlarına neden olabilir
*Bu kadar da rahat olun demiyoruz ama ofis sandalyenizin rahatlığı büyük önem taşıyor
Masa, sandalye gibi çalışma – oturma yüzeyleri eğilmeye yol açmamalı*Kolsuz sandalye yerine koltuk bir başka öneri
Ankilozan Spondilit sonucu esnekliğini kaybederek sertleşen sırt ve boyun kolayca incitilebileceği için atlama, zıplama, düşme, yuvarlanma gibi ani hareketlerden kaçınmak en doğrusu
Sigara iyi gelir mi?
Sigara içmek, pipo – puro – nargile ya da tütün ürünleri çiğnemek sorunu daha da alevlendirir Ankilozan Spondilit eğilimi olan bunlardan uzak durmalı*
Ankilozan Spondilit omurgayı etkileyen bir kireçlenme türü Semptomları boynun alt kısmından başlayıp yukarı doğru uzanan ağrı ve gerginlik hissi
Bu sorunda omurga kemikleri (omurlar) büyüyerek ya da birbirlerine kaynayarak birleşiyor Omurganın katılaşmasına, esnekliğini kaybetmesine neden oluyor
Ankilozan spondilit yetişkinlerin % 01 – 05’inde görülüyor
Hafif veya şiddetli seyreden bu değişimle kambur duruş pozisyonu oluşuyor Ağrı ve gerginlik hissini durdurmak, deformasyonu önlemek için erken tanı ve tedavi şart
Kimi etkiler?
Her yaşta çıkabilir ama erkeklerde (ergenlikte ya da 20’li yaşlarda) daha yaygın Kadınlarda nadiren rastlanıyor
Belirtileri
Ağrı ve gerginlik:
Bel ve kalça bölgesinde 3 aydan uzun süreli kesintisiz ağrı ve gerginlik hissi Ankilozan Spondilit sıklıkla sakroiliak eklemlerin çevresinde, sırt bölgesinin alt kısımlarında yer alan pelvisin ilye kemiğiyle kuyruk sokumunun (omurganın altında yer alan temel parça) birleştiği yerde oluşuyorKemik füzyonu: Ankilozan Spondilit kemiklerin aşırı büyümesiyle kemik füzyonu denen olağandışı kemik kaynamasına yol açabilir Bu füzyon kalça bölgesini, boyun ve sırt kemiklerini etkileyerek gündelik yaşamı çekilmez hale getiriyor Kaburgada oluşan füzyonların omurga ya da göğüs kemiğine yaptığı baskı nefes alırken göğsün genişletme kapasitesini sınırlandırıyor
Bağ dokularda ve tendonlarda ağrı: Ankilozan Spondilit kemiklerle bağlantılı bağ dokuları ve tendonları da etkileyebilir Tendonit (bağ doku iltihabı) topuğun alt kısmında ağrı ve gerginlik hissine neden olabilir*
Ankilozan Spondilit sistemik sağlık sorunlarından Semptomlar yalnızca eklemlerde oluşmuyor Hastalarda ateş, yorgunluk, iştahsızlık gibi sorunlar da yaşanıyor Gözlerde kızarma, ağrı ve iltihaplanma gelişebiliyor Bazı vakalarda nadiren de olsa akciğer ve kalp sorunları da gözleniyor
Genetik mi?
Genetik miras ve aile öyküsü önemli faktörlerden Ankilozan Spondilit olanların çoğunda HLA – B27 geni var
Bu geni taşıyanlarda Ankilozan Spondilit ileri düzeyde gelişiyor ama grupta yer alanların %10’unda hastalığa dair hiçbir semptom gözlemlenemediğini belirtmeliyiz
Nasıl anlaşılıyor?*
Ankilozan Spondilit tanısı için birden fazla faktörün değerlendirilmesi gerekiyor Sıralayalım:
• Semptomlar
• Fiziksel değerlendirme bulguları
• Sırt ve pelvis bölgesi röntgenleri
• Nefes alış sırasında göğüs ölçümleri
• Laboratuvar test sonuçları
Henüz kesin olarak çözülemese de tedavi yöntemleriyle mekanik beden işlevlerini arttırarak rahatsızlığı azaltmak olanaklı*Hastanın ağrı ve gerginlik hissini azaltmak, ona iyi bir duruş kazandırmak, olası deformasyonu engellemek, günlük aktivitelerini gerçekleştirebilmesini sağlamak tedavinin başlıca hedefi*
Tedavi yöntemi
Ankilozan Spondilit’ten yakınanlar tedavinin ardından normal yaşamlarına dönebilir Uygun koşullar altında hasta, doktor, terapist, fizyoterapist ekibiyle tedavi çok daha başarılı sonuç veriyor İleri düzeyde deformasyon görülen hastalarda füzyon ve osteotomi (kemik ameliyatı) seçeneği gündeme geliyor*
Egzersiz: Gündelik planlanan egzersiz programıyla gerginliği azaltmak, eklemlerin çevresinde yer alan kasları güçlendirmek, hastanın hareket kapasitesinin kaybedilmesi riskini azaltmak olanaklı Derin nefes alma egzersizleri göğsün esnekliğini arttırmada etkili Yüzmek de çok işe yarıyor*
İş – Uğraş Terapisi: Erken dönemde fiziksel terapiyle, iş – uğraş terapisiyle deformasyon azaltılabilir
İlaç tedavisi: Bazı ilaçlar ağrı ve gerginlik hissini azaltabilir Böylece işlevsel yönden en düşük düzeyde bozulmayla hastanın gündelik aktivitelerini gerçekleştirmesi sağlanabilir*
Tedavide nonsteroid antienflamatuar ilaç (ibuprofen, naproxen, aspirin) kullanımı yaygın Bazı ileri düzeyli vakalarda başka ilaçlar da tedavi planına ekleniyor
Nonsteroid ilaçlar yetersiz kalırsa düzenleyici etkide antiromatizmal ilaçlar (örneğin Methotrexate) iltihap, gerginlik ve ağrı yatıştırmada kullanılabilir
Yeni geliştirilen biyolojik tabanlı bazı ilaçlar da tedavi sürecine katılabilir Enbrel, Humira, Remicade, Simponi buna örnek Antidepresan Cymbalta kronik sırt ağrısı için önerilebilir Tendonlara ya da eklemlere uygulanan steroid enjeksiyonları da bazı vakalarda işe yarıyor
Cerrahi müdahale: Yapay eklem yerleştirme operasyonu dizleri ve kalçaları ileri düzeyde zarar görmüş bazı hastalara uygun bir seçenek olabilir*
Yatak seçimi nasıl olmalı?
Sırtı düz tutacak sıkı yatak öneriliyor Boynun altına yerleştirilen büyük yastıklar boyunda füzyona yol açabileceği için sakıncalı*Benzer biçimde, bacakların altına yastık desteği koymak diz ve kalça füzyonlarına neden olabilir
*Bu kadar da rahat olun demiyoruz ama ofis sandalyenizin rahatlığı büyük önem taşıyor
Masa, sandalye gibi çalışma – oturma yüzeyleri eğilmeye yol açmamalı*Kolsuz sandalye yerine koltuk bir başka öneri
Ankilozan Spondilit sonucu esnekliğini kaybederek sertleşen sırt ve boyun kolayca incitilebileceği için atlama, zıplama, düşme, yuvarlanma gibi ani hareketlerden kaçınmak en doğrusu
Sigara iyi gelir mi?
Sigara içmek, pipo – puro – nargile ya da tütün ürünleri çiğnemek sorunu daha da alevlendirir Ankilozan Spondilit eğilimi olan bunlardan uzak durmalı*