Doğu anadolu bolgesi ozellikleri
Doğu Anadolu Bolgesi Turkiye'nin doğusunda yer alır Marmara ve Ege Bolgeleri haric her bolgeyle komşudur Suriye haric butun doğu komşularımızla sınırı vardır
Alanı 165436 Km2dir ve Turkiye'nin %21ini kaplar ve en buyuk bolgemizdir
Nufusu 2000 sayımına gore 61 milyondur Nufus yoğunluğu Km2ye 37 kişidir Bu Turkiye ortalamasının cok altındadır
En buyuk bolgemizdir Ulkemizin % 21ini kaplar
Nufus yonunden 6, yoğunluk yonunden 7 sıradadır
Orman bakımından % 7 ile 6 sıradadır
EkiliDikili arazi bakımından % 10 ile sonuncudur
En fazla enleme sahip bolgedir
Sanayisi en geri bolgedir
Ekonomisi ve ulke ekonomisine katkısı hayvancılık alanındadır
Kayısı uretiminde Malatya 1 sıradadır
En zengin yer altı kaynakları Yukarı Fırat Bolumunde yer almaktadır
20002200 metre ile en yuksek bolgedir
Gol yonunden zengindir hatta en buyuk gole sahiptir (Van Golu)
En cok goc veren 2 bolgedir
Tarım urunlerinin en gec olgunlaştığı bolgedir
En soğuk ve kışları en uzun bolgedir
Hidroelektrik uretiminde 1 tuketiminde 7 sıradadır
Gunluk ve yıllık sıcaklık farkının en fazla olduğu bolgedir
Turizm gelirleri en az ve ulaşımı en kotu bolgedir
Doğu Anadolu Bolgesi BOLUMLERİ
* Yukarı Fırat Bolumu
* Yukarı Murat Van Bolumu
* ErzurumKars Bolumu
* Hakkari Bolumu
YERYUZU ŞEKİLLERİ
Dağları: En yuksek bolgemizdir Ortalama yukseltisi 20002200 metredir Bolgede dağlar uc sıra halinde uzanır
Kuzeyde: Cimen, Kop, Esence, Karasu, Allahuekber Dağları
Ortada: Mercan (Munzur), KarasuAras Dağları
Guneyde: Guneydoğu Toroslar ve Buzul (Cilo) Dağları bulunmaktadır
Van Golunun kuzeyinde volkanik dağlar vardır Bunlar Ağrı, Tendurek, Aladağ, Suphan, Nemrut Dağlarıdır
Duzlukleri: Kıvrım dağları arasında cokuntu ovaları vardır Bu ovalar: Elbistan, Malatya, Elazığ, Bingol, Muş, Van, Başkale, Hakkari, Yuksekova guneydekilerdir Kuzeyde ise Erzincan, Tercan, Aşkale, Erzurum, Pasinler, Horasan, Kağızman ve Iğdır vardır Tunceli ve ErzurumKars Platoları da diğer duzluklerdir
Akarsuları: Karasu ve Murat birleşerek Fırat Nehrini oluşturur Bu nehir Dicle Nehri ve onunla birleşen Buyuk Zap Kolu ile yabancı topraklara giderek Basra Korfezinden denize dokulmektedir Aras ve Kura nehirleri de yine başka topraklara giderek Hazar Denizine dokulmektedir Bu akarsuların yuzey şekilleri ve engebe nedeniyle hidroelektrik enerji uretme gucleri fazladır
Golleri: Van Golu ulkemizin en buyuk goludur ve suyu sodalıdır Bolgenin diğer golleri şunlardır: Ercek, Nazik, Cıldır, Hazar ( Tektonik Gollerdir), Balık, Haclı, Nemrut (Krater Golleri), ve Akgol
Ayrıca bolgede Keban ve Karakaya Baraj Golleri de bulunmaktadır
Doğu Anadolu Bolgesi İKLİM VE BİTKİ ORTUSU
Bolgenin iklimine yukselti ve karasallık hakimdir Sert karasal iklim yaşanır Kışları uzun, soğuk ve kar yağışlıdır Don olayı cok gorulur Yazları sıcak, kurak ve kısadır En fazla yağış ilkbaharda gorulur ErzurumKars Bolumunde ise yazın gorulurGunluk ve yıllık sıcaklık farkları fazladır Yıllık yağış miktarı 500600 mm dir Buharlaşma az olduğu icin bu yeterlidir Yıllık sıcaklık 56 derecedir ve en soğuk bolgedir Bolgeye kuzey ruzgarları (Poyraz) hakimdir Bolgenin doğal bitki ortusu bozkır (Step)tir Dağ yamaclarında bozulmuş orman ve dağların yukseklerinde dağ cayırlarına rastlanır
Doğu Anadolu Bolgesi TARIM VE HAYVANCILIK
Yukselti ve engebeli yer şekilleri nedeniyle tarım alanları azdır Tarım en cok guneydeki cokuntu ovalarında yapılır Bolgede en cok arpa ve buğday yetiştirilir Bitlis, Malatya, Elazığda Şekerpancarı; Iğdırda Pamuk; Malatyada Kayısı (1); yetiştirilir Patates ve lahana diğer urunlerdir Sıcaklık cok duşuk olduğu icin sebze uretimine en az elverişli bolgemizdir
Kars ve Bitliste arıcılık yapılır Turkiye bal uretiminin % 20si buradan sağlanır
Bolgede tarım alanları az otlak ve meralar fazla olduğu icin hayvancılık en onemli faaliyettir Yuksek yerlerde buyukbaş, cokuntu ovalarda kucukbaş hayvancılık yaygındır Bolge halkının % 80i tarım ve hayvancılıkla uğraşır
Doğu Anadolu Bolgesi YER ALTI ZENGİNLİKLERİ
Demir: SivasDivriği, MalatyaHekimhan ve Hasancelebi ; Krom: DiyarbakırErgani, ElazığGulemanAlacakaya ; Bakır: ElazığMaden; MalatyaPoturge ; Kalay: Elazığ ve cevresinde; KurşunCinko: ElazığKeban, MalatyaDarende; Oltu Taşı: ErzurumOltu ; Linyit: KMaraşAfşinElbistan; ErzurumAşkale; Barit: Muş, KMaraşElbistan; Amyant (Asbest): Erzincanİlic; Kayatuzu: KarsKağızman, Erzurum,Ağrı,Iğdır;
Doğu Anadolu Bolgesi ENDUSTRİSİ
Fazla gelişmemiştir Olanlarda tarıma dayanır Bir cok ilde et kombinaları vardır Et uretimimizin % 25i bu bolgeden sağlanırMalatya ve Bitliste sigara, Elazığda gubre, Erzurum ve Malatyada deri sanayisi bulunmaktadır Bir cok ilde şeker ve cimento fabrikası da bulunmaktadır Malatya ve Erzincanda dokuma ve iplik fabrikası vardır Kebanda simli kurşun işletmeleri, Divriğinde DemirCelik Fabrikası, Elazığda FerroKrom Fabrikası vardır
Kahramanmaraşta Afşin, Elbistan ve Sivas Kangalda termik santral bulunmaktadır
Doğu Anadolu Bolgesi NUFUS VE YERLEŞME
Nufusu 2000 sayımına gore 61 milyondur Nufus yoğunluğu Km2ye 37 kişidir Bu Turkiye ortalamasının cok altındadır (Turkiye ortalaması Km2ye 83 kişi) Yoğunluk bakımında en az bolgedir
Yani nufusu en seyrek bolgemizdir Nufus cokuntu ovalarında toplanmıştır Toplu yerleşme gorulurNufusun % 48i kırsal kesimde yaşar ve tarım ve hayvancılıkla uğraşır Nufus artış hızı %o 14 ile Karadenizden sonra en az bolgedir (Turkiye ortalaması %o 1834) Sanayisi cok az olduğu icin Karadeniz Bolgesinden sonra en cok goc veren bolgemizdir Malatya, Erzurum ve Elazığ en kalabalık illeridir
Doğu Anadolu Bolgesinin TURKİYE EKONOMİSİNE KATKISI
Bolgenin sanayisi ve tarımı geridir Ekonomimize katkısı daha cok hayvancılık alanındadır Hayvan urunlerinin ekonomimize katkısı % 25tir
Doğu Anadolu Bolgesinin TARİHİ ONEMİ
Erzurum Kongresi bu bolgede yapılmıştır
Doğu Anadolu Bolgesi Turkiye'nin doğusunda yer alır Marmara ve Ege Bolgeleri haric her bolgeyle komşudur Suriye haric butun doğu komşularımızla sınırı vardır
Alanı 165436 Km2dir ve Turkiye'nin %21ini kaplar ve en buyuk bolgemizdir
Nufusu 2000 sayımına gore 61 milyondur Nufus yoğunluğu Km2ye 37 kişidir Bu Turkiye ortalamasının cok altındadır
En buyuk bolgemizdir Ulkemizin % 21ini kaplar
Nufus yonunden 6, yoğunluk yonunden 7 sıradadır
Orman bakımından % 7 ile 6 sıradadır
EkiliDikili arazi bakımından % 10 ile sonuncudur
En fazla enleme sahip bolgedir
Sanayisi en geri bolgedir
Ekonomisi ve ulke ekonomisine katkısı hayvancılık alanındadır
Kayısı uretiminde Malatya 1 sıradadır
En zengin yer altı kaynakları Yukarı Fırat Bolumunde yer almaktadır
20002200 metre ile en yuksek bolgedir
Gol yonunden zengindir hatta en buyuk gole sahiptir (Van Golu)
En cok goc veren 2 bolgedir
Tarım urunlerinin en gec olgunlaştığı bolgedir
En soğuk ve kışları en uzun bolgedir
Hidroelektrik uretiminde 1 tuketiminde 7 sıradadır
Gunluk ve yıllık sıcaklık farkının en fazla olduğu bolgedir
Turizm gelirleri en az ve ulaşımı en kotu bolgedir
Doğu Anadolu Bolgesi BOLUMLERİ
* Yukarı Fırat Bolumu
* Yukarı Murat Van Bolumu
* ErzurumKars Bolumu
* Hakkari Bolumu
YERYUZU ŞEKİLLERİ
Dağları: En yuksek bolgemizdir Ortalama yukseltisi 20002200 metredir Bolgede dağlar uc sıra halinde uzanır
Kuzeyde: Cimen, Kop, Esence, Karasu, Allahuekber Dağları
Ortada: Mercan (Munzur), KarasuAras Dağları
Guneyde: Guneydoğu Toroslar ve Buzul (Cilo) Dağları bulunmaktadır
Van Golunun kuzeyinde volkanik dağlar vardır Bunlar Ağrı, Tendurek, Aladağ, Suphan, Nemrut Dağlarıdır
Duzlukleri: Kıvrım dağları arasında cokuntu ovaları vardır Bu ovalar: Elbistan, Malatya, Elazığ, Bingol, Muş, Van, Başkale, Hakkari, Yuksekova guneydekilerdir Kuzeyde ise Erzincan, Tercan, Aşkale, Erzurum, Pasinler, Horasan, Kağızman ve Iğdır vardır Tunceli ve ErzurumKars Platoları da diğer duzluklerdir
Akarsuları: Karasu ve Murat birleşerek Fırat Nehrini oluşturur Bu nehir Dicle Nehri ve onunla birleşen Buyuk Zap Kolu ile yabancı topraklara giderek Basra Korfezinden denize dokulmektedir Aras ve Kura nehirleri de yine başka topraklara giderek Hazar Denizine dokulmektedir Bu akarsuların yuzey şekilleri ve engebe nedeniyle hidroelektrik enerji uretme gucleri fazladır
Golleri: Van Golu ulkemizin en buyuk goludur ve suyu sodalıdır Bolgenin diğer golleri şunlardır: Ercek, Nazik, Cıldır, Hazar ( Tektonik Gollerdir), Balık, Haclı, Nemrut (Krater Golleri), ve Akgol
Ayrıca bolgede Keban ve Karakaya Baraj Golleri de bulunmaktadır
Doğu Anadolu Bolgesi İKLİM VE BİTKİ ORTUSU
Bolgenin iklimine yukselti ve karasallık hakimdir Sert karasal iklim yaşanır Kışları uzun, soğuk ve kar yağışlıdır Don olayı cok gorulur Yazları sıcak, kurak ve kısadır En fazla yağış ilkbaharda gorulur ErzurumKars Bolumunde ise yazın gorulurGunluk ve yıllık sıcaklık farkları fazladır Yıllık yağış miktarı 500600 mm dir Buharlaşma az olduğu icin bu yeterlidir Yıllık sıcaklık 56 derecedir ve en soğuk bolgedir Bolgeye kuzey ruzgarları (Poyraz) hakimdir Bolgenin doğal bitki ortusu bozkır (Step)tir Dağ yamaclarında bozulmuş orman ve dağların yukseklerinde dağ cayırlarına rastlanır
Doğu Anadolu Bolgesi TARIM VE HAYVANCILIK
Yukselti ve engebeli yer şekilleri nedeniyle tarım alanları azdır Tarım en cok guneydeki cokuntu ovalarında yapılır Bolgede en cok arpa ve buğday yetiştirilir Bitlis, Malatya, Elazığda Şekerpancarı; Iğdırda Pamuk; Malatyada Kayısı (1); yetiştirilir Patates ve lahana diğer urunlerdir Sıcaklık cok duşuk olduğu icin sebze uretimine en az elverişli bolgemizdir
Kars ve Bitliste arıcılık yapılır Turkiye bal uretiminin % 20si buradan sağlanır
Bolgede tarım alanları az otlak ve meralar fazla olduğu icin hayvancılık en onemli faaliyettir Yuksek yerlerde buyukbaş, cokuntu ovalarda kucukbaş hayvancılık yaygındır Bolge halkının % 80i tarım ve hayvancılıkla uğraşır
Doğu Anadolu Bolgesi YER ALTI ZENGİNLİKLERİ
Demir: SivasDivriği, MalatyaHekimhan ve Hasancelebi ; Krom: DiyarbakırErgani, ElazığGulemanAlacakaya ; Bakır: ElazığMaden; MalatyaPoturge ; Kalay: Elazığ ve cevresinde; KurşunCinko: ElazığKeban, MalatyaDarende; Oltu Taşı: ErzurumOltu ; Linyit: KMaraşAfşinElbistan; ErzurumAşkale; Barit: Muş, KMaraşElbistan; Amyant (Asbest): Erzincanİlic; Kayatuzu: KarsKağızman, Erzurum,Ağrı,Iğdır;
Doğu Anadolu Bolgesi ENDUSTRİSİ
Fazla gelişmemiştir Olanlarda tarıma dayanır Bir cok ilde et kombinaları vardır Et uretimimizin % 25i bu bolgeden sağlanırMalatya ve Bitliste sigara, Elazığda gubre, Erzurum ve Malatyada deri sanayisi bulunmaktadır Bir cok ilde şeker ve cimento fabrikası da bulunmaktadır Malatya ve Erzincanda dokuma ve iplik fabrikası vardır Kebanda simli kurşun işletmeleri, Divriğinde DemirCelik Fabrikası, Elazığda FerroKrom Fabrikası vardır
Kahramanmaraşta Afşin, Elbistan ve Sivas Kangalda termik santral bulunmaktadır
Doğu Anadolu Bolgesi NUFUS VE YERLEŞME
Nufusu 2000 sayımına gore 61 milyondur Nufus yoğunluğu Km2ye 37 kişidir Bu Turkiye ortalamasının cok altındadır (Turkiye ortalaması Km2ye 83 kişi) Yoğunluk bakımında en az bolgedir
Yani nufusu en seyrek bolgemizdir Nufus cokuntu ovalarında toplanmıştır Toplu yerleşme gorulurNufusun % 48i kırsal kesimde yaşar ve tarım ve hayvancılıkla uğraşır Nufus artış hızı %o 14 ile Karadenizden sonra en az bolgedir (Turkiye ortalaması %o 1834) Sanayisi cok az olduğu icin Karadeniz Bolgesinden sonra en cok goc veren bolgemizdir Malatya, Erzurum ve Elazığ en kalabalık illeridir
Doğu Anadolu Bolgesinin TURKİYE EKONOMİSİNE KATKISI
Bolgenin sanayisi ve tarımı geridir Ekonomimize katkısı daha cok hayvancılık alanındadır Hayvan urunlerinin ekonomimize katkısı % 25tir
Doğu Anadolu Bolgesinin TARİHİ ONEMİ
Erzurum Kongresi bu bolgede yapılmıştır