Tarihin Faydalandığı Bilim Dalları Nelerdir,
Tarihin Faydalandığı Bilim Dalları
TARİHİN FAYDALANDIĞI BİLİM DALLARI
1COĞRAFYA
Her tarihi olay belli bir coğrafi mekanda meydana gelirTarihi olayların oluşumu esnasında;İklim,yeryuzu şekilleri,ekonomik faaliyetler,konum vb coğrafi faktorler etkili olabilmektedirBu faktorlerin bilinmesi tarihi olayların tum yonlerinin aydınlanmasında buyuk olcude katkı sağlamaktadır
2ARKEOLOJİ
Arkeoloji kazı birimidirOzellikle yazılı kaynakların olmadığı donemlerin aydınlatılması acısısından onemlidirArkeoloji;yalnızca torak altındaki buluntuları konu edinen bir bilim dalı değildirGunumuzde denizaltında yapılan araştırmalar sonucunda da eski uygarlıklar ile ilgili bircok tarihi buluntular elde edilebilmektedirGunumuzdede denizaltı arkeolojisi sayesinde ticaret,sanat,ekonomi,kultur ve ulaşım gibi bircok konuda bilgilere ulaşmak mumkundur
3ANTROPOLOJİ
İnsan ırklarını incleyen bilim dalıdırİnsanın iskelet,kafatası gibi fiziki yapsını araştıran bu bilim dalı,insalık tarihinin en eski donemlerinin aydınlatılmasında yardımcı olurAntropolojinin bir dalı olan sosyal antropoloji ise toplumların kulturlerinin başlangıcından gunumuze kadar olan gelişmeleri inceler
4ETNOGRAFYA
Bu bilim,taoplumların yaşayış,gelenek,orf,adetlerini incelerBu incelemler sonucunda etnografyanın ortaya cıkardığı bilgiler, tarihi belgelerin az olduğu durumlar da buyuk onem taşır
5HUKUK
Hukuk,toplu halde yaşayan insanların birbirleri ve devletle ilişkilerini duzenleyen kurallara denirBu topluma ait hukuk kurallarıyla o toplumun iktisadi, siyasi, ve kulturel yapısıyla ilgili bilgiler elde edilebilirHukuk ile tarih ilişkisi insanlığın var oluşundan beri devam etmektedir
6KRONOLOJİ
Kronoji zaman bilimidirTarih bir olay icin zaman onemli bir unsurdurOlayların meydana geldiği tarihin bilinmesi olaylar arasında nedensonuc ilişkisi kurmasına yardımcı olurTarihi olayların zamanın belirlenmesinde ve sıralanmasında tarih bilimi kronolojiden faydalanır
7EDEBİYAT
Edebiyat duygu ve duşunceleri soz veya yazı ile etkili bir bicimde anlatma sanatıdırTarih boyunca meydana gelmiş onemli olaylar edebiyata kanu olmuş,bu olayların aktarılmasında edebiyat onemli bir rol oynamıştır
8FELSEFE
Felsefe,akıl ve matık ilkerine uygun duşunmeyi esas alan bir bilimdirBu bilim oncelikle varlık, bilgi ve ahlakla ilgilidirFelsefenin tarihi olaykaru değerlendiren kolu ise Tarih FelsefesidirOlayların doğru tahlili ancak o devrin felsefesinin bilinmesi ile mumkun olur
9PALEOGRAFİ
Eski yazıların okunmasını sağlayan, bu yazıların tur ve şekillerini inceleyen bilim dalına Paleografi denirBir toplumun dilini bilmek tarihi araştırmalar icin yeterli değildir Dille birlikte kullanulan yazınında bilinmesi gerekirOrneğin;Msır tarihi incelenirken hiyeroglif;Orta Asya Turk Tarihi incelenirken; Orhun,Uygur ve Cin alfabeleri bilinmektedir
10EPİGRAFİ
Epigrafi, anıtlar uzerinde ki kitabeleri ve yazıları inceleyen bilim dalıdırFiloloji ve paleografi bilimleri ile iş birliği icerisinde calışırAnıtlar uzerinde ki kitabeler ait olduğu donem hakkında onemli bilgiler verir
11SOSYOLOJİ
Sosyoloji, genel olarak toplumu inceleyen bilim dalıdırToplumsal olayları bağlı olduğu genel kuralları, toplumların oluşturdukları kurum ve kuruluşları insan ve toplum yaşamına etkilerini inceleyerek tarih bilimine yardımcı olur
12FİLOLOJİ
Filoloji, dunyada var olmuş ve var olan dilleri incelerDiller arasındaki akrabalık bağlarını, sozcuk alışverişlerini araştırırGoc hareketlerinin acıklanmasında, toplulukların yakınlık derecelerini ortaya koymada tarih bilimine yardımcı olur
13DİPLOMATİK
Belgeleri tur,(ferman,şeriye sicili, antlaşma metinleri vb)şekil ve icerik bakımından değerlendiren bilim dalına Diplomatik denirBelgelerin sahte olup olmadığı, hangi makamdan hangi makama yazıldığı, belgelerin uzerindeki işaretlerin ne anlama geldiği, kurumlar ve devletler arası yazışma şekilleri, burokrasi, hukuk, devlet politikası ,yonetim anlayışı vb konularda tarih bilimine yardımcı olur
14NUMİZMATİK
Numizmatik, eski paraları incelerBu paraların ait oldukları medeniyetlerle ilgili bilgi edinilmesinde tarih bilimine yardımcı olurPara uzerinde yer alan bazı yazılar, devlet, hukumdar, devletin mali gucu gibi konularda tarihciye onemli ipucu verebilir
15İSTATİSTİK
İstasitsik belirli bir amac icin veri toplama, tablo ve grafiklerle ozetleme, sonucları yorumlama ozellikleri arasındaki ilişkiyi araştırma, ceşitli konularda geleceğe ilşkin tahimn yapma ilkelerini kapsayan bir bilimdir
16EKOLOJİ
Ekoloji, canlıların birbirleri ve cevreleri ile olan ilişkilerini inceleten ve doğanın korunmasına yonelik calışmalar yapan bir bilimdir
17KİMYA
Ele gecen eserlerin hagi doneme ait olduğunun belirlenmesinde kimya bilimi tarihe yardımcı olurKimyada kullanılan KARBON 14metodu ile tarihi buluntuların made yapısını inceleyerek ait oldukları donem belirlenmeye calışılırAynı zamanda belgerin ya da bulguların kimyasal ozellikleri inceleyerek orjinal olup olmadıkları hakkında değerlendirmelerde bulunur
18SANAT TARİHİ
Sanat tarihi,kısmen arkeolojininde metodlarını kullanarak son zamanlarda gelişme gostermiş bir bilim dalıdır
19HERALDİK
Heraldik armaları inceleyen bilim dalıdırArmalarda tarihin aydınlatılmasında onemli bir rol oynadığı icin heraldik, tarihin faydalanacağı bilim dallarından bir kabul edilmektedir
Tarihin Faydalandığı Bilim Dalları
TARİHİN FAYDALANDIĞI BİLİM DALLARI
1COĞRAFYA
Her tarihi olay belli bir coğrafi mekanda meydana gelirTarihi olayların oluşumu esnasında;İklim,yeryuzu şekilleri,ekonomik faaliyetler,konum vb coğrafi faktorler etkili olabilmektedirBu faktorlerin bilinmesi tarihi olayların tum yonlerinin aydınlanmasında buyuk olcude katkı sağlamaktadır
2ARKEOLOJİ
Arkeoloji kazı birimidirOzellikle yazılı kaynakların olmadığı donemlerin aydınlatılması acısısından onemlidirArkeoloji;yalnızca torak altındaki buluntuları konu edinen bir bilim dalı değildirGunumuzde denizaltında yapılan araştırmalar sonucunda da eski uygarlıklar ile ilgili bircok tarihi buluntular elde edilebilmektedirGunumuzdede denizaltı arkeolojisi sayesinde ticaret,sanat,ekonomi,kultur ve ulaşım gibi bircok konuda bilgilere ulaşmak mumkundur
3ANTROPOLOJİ
İnsan ırklarını incleyen bilim dalıdırİnsanın iskelet,kafatası gibi fiziki yapsını araştıran bu bilim dalı,insalık tarihinin en eski donemlerinin aydınlatılmasında yardımcı olurAntropolojinin bir dalı olan sosyal antropoloji ise toplumların kulturlerinin başlangıcından gunumuze kadar olan gelişmeleri inceler
4ETNOGRAFYA
Bu bilim,taoplumların yaşayış,gelenek,orf,adetlerini incelerBu incelemler sonucunda etnografyanın ortaya cıkardığı bilgiler, tarihi belgelerin az olduğu durumlar da buyuk onem taşır
5HUKUK
Hukuk,toplu halde yaşayan insanların birbirleri ve devletle ilişkilerini duzenleyen kurallara denirBu topluma ait hukuk kurallarıyla o toplumun iktisadi, siyasi, ve kulturel yapısıyla ilgili bilgiler elde edilebilirHukuk ile tarih ilişkisi insanlığın var oluşundan beri devam etmektedir
6KRONOLOJİ
Kronoji zaman bilimidirTarih bir olay icin zaman onemli bir unsurdurOlayların meydana geldiği tarihin bilinmesi olaylar arasında nedensonuc ilişkisi kurmasına yardımcı olurTarihi olayların zamanın belirlenmesinde ve sıralanmasında tarih bilimi kronolojiden faydalanır
7EDEBİYAT
Edebiyat duygu ve duşunceleri soz veya yazı ile etkili bir bicimde anlatma sanatıdırTarih boyunca meydana gelmiş onemli olaylar edebiyata kanu olmuş,bu olayların aktarılmasında edebiyat onemli bir rol oynamıştır
8FELSEFE
Felsefe,akıl ve matık ilkerine uygun duşunmeyi esas alan bir bilimdirBu bilim oncelikle varlık, bilgi ve ahlakla ilgilidirFelsefenin tarihi olaykaru değerlendiren kolu ise Tarih FelsefesidirOlayların doğru tahlili ancak o devrin felsefesinin bilinmesi ile mumkun olur
9PALEOGRAFİ
Eski yazıların okunmasını sağlayan, bu yazıların tur ve şekillerini inceleyen bilim dalına Paleografi denirBir toplumun dilini bilmek tarihi araştırmalar icin yeterli değildir Dille birlikte kullanulan yazınında bilinmesi gerekirOrneğin;Msır tarihi incelenirken hiyeroglif;Orta Asya Turk Tarihi incelenirken; Orhun,Uygur ve Cin alfabeleri bilinmektedir
10EPİGRAFİ
Epigrafi, anıtlar uzerinde ki kitabeleri ve yazıları inceleyen bilim dalıdırFiloloji ve paleografi bilimleri ile iş birliği icerisinde calışırAnıtlar uzerinde ki kitabeler ait olduğu donem hakkında onemli bilgiler verir
11SOSYOLOJİ
Sosyoloji, genel olarak toplumu inceleyen bilim dalıdırToplumsal olayları bağlı olduğu genel kuralları, toplumların oluşturdukları kurum ve kuruluşları insan ve toplum yaşamına etkilerini inceleyerek tarih bilimine yardımcı olur
12FİLOLOJİ
Filoloji, dunyada var olmuş ve var olan dilleri incelerDiller arasındaki akrabalık bağlarını, sozcuk alışverişlerini araştırırGoc hareketlerinin acıklanmasında, toplulukların yakınlık derecelerini ortaya koymada tarih bilimine yardımcı olur
13DİPLOMATİK
Belgeleri tur,(ferman,şeriye sicili, antlaşma metinleri vb)şekil ve icerik bakımından değerlendiren bilim dalına Diplomatik denirBelgelerin sahte olup olmadığı, hangi makamdan hangi makama yazıldığı, belgelerin uzerindeki işaretlerin ne anlama geldiği, kurumlar ve devletler arası yazışma şekilleri, burokrasi, hukuk, devlet politikası ,yonetim anlayışı vb konularda tarih bilimine yardımcı olur
14NUMİZMATİK
Numizmatik, eski paraları incelerBu paraların ait oldukları medeniyetlerle ilgili bilgi edinilmesinde tarih bilimine yardımcı olurPara uzerinde yer alan bazı yazılar, devlet, hukumdar, devletin mali gucu gibi konularda tarihciye onemli ipucu verebilir
15İSTATİSTİK
İstasitsik belirli bir amac icin veri toplama, tablo ve grafiklerle ozetleme, sonucları yorumlama ozellikleri arasındaki ilişkiyi araştırma, ceşitli konularda geleceğe ilşkin tahimn yapma ilkelerini kapsayan bir bilimdir
16EKOLOJİ
Ekoloji, canlıların birbirleri ve cevreleri ile olan ilişkilerini inceleten ve doğanın korunmasına yonelik calışmalar yapan bir bilimdir
17KİMYA
Ele gecen eserlerin hagi doneme ait olduğunun belirlenmesinde kimya bilimi tarihe yardımcı olurKimyada kullanılan KARBON 14metodu ile tarihi buluntuların made yapısını inceleyerek ait oldukları donem belirlenmeye calışılırAynı zamanda belgerin ya da bulguların kimyasal ozellikleri inceleyerek orjinal olup olmadıkları hakkında değerlendirmelerde bulunur
18SANAT TARİHİ
Sanat tarihi,kısmen arkeolojininde metodlarını kullanarak son zamanlarda gelişme gostermiş bir bilim dalıdır
19HERALDİK
Heraldik armaları inceleyen bilim dalıdırArmalarda tarihin aydınlatılmasında onemli bir rol oynadığı icin heraldik, tarihin faydalanacağı bilim dallarından bir kabul edilmektedir
