Başkurdistan Muhtar Cumhuriyeti hakkında kısa bilgi
Başkurdistan Muhtar Cumhuriyeti
Rusya ’ya bağlıdır
Yuzolcumu: 143600km2
Nufusu: 3944000
Başkenti: Ufa
Rusya Federasyonu ’na bağlı federe cumhuriyettir 11 Ekim 1991 tarihinde ozerkliğine kavuşmuştur Başkurtların dili Tatarca ’ya yakın olup Turk dilinin Kıpcak Bulgar alt grubunu oluşturur Başkurtların % 68 ’i Ozerk Başkurdistan ’da yaşamakta olup, geriye kalan % 32 si Ural bolgesindedir Başkurdistan Yekaterinburg zaman dilimindedir (YEKTYEKST) UTC ‘e gore saat farkı +0500 (YEKT)+0600 (YEKST)
Ekonomi
Başkurdistan ’ın ekonomik yapısı tarıma, hayvancılığa vc sanayi ’ye dayalıdır Ulkede 647 kolhoz ve 95 sovhoz bulunmaktadır Başlıca tarım urunleri, cavdar, yulaf, darı, keten, şeker pancarı, patates, ayciceğidir Başkurdistan, petrol, doğalgaz ve boru hatlarına sahiptir Rafineriler ve petrokimya fabrikaları ana ekonomiyi sağlar Ayına, komur, bakır, boksit, altın, manganez krom vardır Yılda 40 milyon ton petrol, 35 dm3 doğal gaz uretilmektedir imalat sanayi ’yi gelişmiş olup, petrol, doğalgaz, demircelik, komur, elektrik, cimento, şeker, kereste, pamuklu ve yunlu dokuma ekonomi de onemli yer tutmaktadır Ucak imalatı, gubre, deri, tutun, gemi inşa, demir ve karayolu taşıtları yapılmaktadır Ufa, Sterlitamak, isinbay, Kumertau, Karmavoua ’da buyuk enerji santralleri bulunmaktadır
Ulaştırma
Demiryolu, denizyolu, karayolu, hava yolu ile ve boru hatlarıyla sağlanmaktadır
Eğitim
Başkurdistan ’da, diğer Turk Cumhuriyetlerinde olduğu gibi eğitim gelişmiştir Eğitim Rus ve Başkur dillerinde yapılmaktadır Ana okullan ve 10 yıllık orta okulları bulunmaktadır Ayrıca Turk girişimcilerinin actığı okullar bulunmaktadır Anaokul :71adet, 65000 oğrenci Ortaokul :3175 adet, 56300 oğrenci Universite : 9 adet, 54000 oğrenci okumaktadır
Coğrafi Konum
Başkurdistan Muhtar Cumhuriyeti, Guney Urallardan batıya doğru Belaya ve Kama nehirlerine kadar uzanır Guney Urallar ’ın en yuksek doruğu olan Yamantau Dağı ’ndan batıya ve guneye doğru gidildikce, yukseklik azalır Ormanlarla kaplı dağlar yerlerini, genellikle yaprak doken ağaclardan oluşan yeşilliklerle bezeli bir bozkıra ve Belaya ırmağının gectiği ovalara bırakır
Tarih
1552 ’de Kazan Hanlığı ’nın yıkılmasından sonra her iki Turk boyu (TatarBaşkurt) Ruslara karşı birlikte ayaklanmış ancak, 18 yy ’ın sonlarında Rus egemenliğine girmek zorunda kalmışlardır Dort asırlık bir devrede birlikte yaşayan Tatarlarla Başkurtlar birbirleriyle tamamen kaynaşmışlardır Nitekim Kazan şehrindeki medreselerle, Başkurt ulkesindeki Orenburg, Kargah, Ufa, Troyskiy, İsterlibaş vb şehir ve kasabalardaki medreseler arasında eğitim ve oğretim usulleri bakımından hicbir fark yoktu Oğretim elemanları arasında Kazanlılar bulunduğu gibi bir cok Başkurt da bulunuyordu Hicbir zaman ayrılık ve yadırgama olmamıştır Boylece son devirlerin tanınmış yazar, tarihci ve şairlerinden Habibunneccar, Zeki Velidi Togan ve Şeyhzade Babic ve diğerleri eserlerini Başkurt lehcesiyle değil, Kazan yazı dili ile kaleme almışlardır Ancak bu eserler Bolşevik ihtilalinden sonra suni olarak guneybatı Başkurt lehcesine aktarıldı ve ihtilalden 9 yıl sonra 1926 ’da ilk Başkurtca kitap yayınlandı Tatar – Başkurt Sovyet Cumhuriyeti ’ni kurma projesi suya duşunce 23 Mart 1919 ’da SSCB ’ye dahil bir Başkurt SSC kuruldu Başkurtlar etnik yapı itibariyle Tatarlara yakındırlar Tarihi kaynaklara gore Tatar – Başkurt ilişkileri tahmini bin yıl onceden başlamıştır Başkurt halkının hayatında mitolojinin ve destanların ayrı bir yeri bulunmakladır Ural – Batır destanı bunların en onemlileridir
Nufus
Yaklaşık 4000000 nufusa sahip olan Başkurdistan ’da Nufus Oranı: Başkurtlar % 24 Tatar % 213 Rus % 367 Ukrain, Belarus ve diğer % 18
İdari Yapı
Ulke, Asya ile Avrupa ’nın birleştiği bolgedir Başkurdistan idari olarak 5 eyalet (Ufa, Sterlitamak, Beloret, Sibay, Belebey) ve 17 şehre ayrılmıştır Ayrıca bu şehirlere ait 53 rayon ( ilce kucuk bolge ) vardır Başkurtlar daha cok şehirlerde değil kırsal bolgelerde yerleşmişlerdir Başkurtların % 68 ’i Başkurdistan Muhtar Cumhuriyeti ’nde yaşamakta olup, geriye kalan % 32 ’si Ural bolgesindedir Başkurtlar, Başkurdistan ’ın dışında, Kazakistan, Turkmenistan, Ozbekistan, Tacikistan, Kırgızistan, Ukrayna ve Rusya Federasyonu ’nun diğer bolgelerinde yaşamaktadırlar
Başkurdistan Muhtar Cumhuriyeti
Rusya ’ya bağlıdır
Yuzolcumu: 143600km2
Nufusu: 3944000
Başkenti: Ufa
Rusya Federasyonu ’na bağlı federe cumhuriyettir 11 Ekim 1991 tarihinde ozerkliğine kavuşmuştur Başkurtların dili Tatarca ’ya yakın olup Turk dilinin Kıpcak Bulgar alt grubunu oluşturur Başkurtların % 68 ’i Ozerk Başkurdistan ’da yaşamakta olup, geriye kalan % 32 si Ural bolgesindedir Başkurdistan Yekaterinburg zaman dilimindedir (YEKTYEKST) UTC ‘e gore saat farkı +0500 (YEKT)+0600 (YEKST)
Ekonomi
Başkurdistan ’ın ekonomik yapısı tarıma, hayvancılığa vc sanayi ’ye dayalıdır Ulkede 647 kolhoz ve 95 sovhoz bulunmaktadır Başlıca tarım urunleri, cavdar, yulaf, darı, keten, şeker pancarı, patates, ayciceğidir Başkurdistan, petrol, doğalgaz ve boru hatlarına sahiptir Rafineriler ve petrokimya fabrikaları ana ekonomiyi sağlar Ayına, komur, bakır, boksit, altın, manganez krom vardır Yılda 40 milyon ton petrol, 35 dm3 doğal gaz uretilmektedir imalat sanayi ’yi gelişmiş olup, petrol, doğalgaz, demircelik, komur, elektrik, cimento, şeker, kereste, pamuklu ve yunlu dokuma ekonomi de onemli yer tutmaktadır Ucak imalatı, gubre, deri, tutun, gemi inşa, demir ve karayolu taşıtları yapılmaktadır Ufa, Sterlitamak, isinbay, Kumertau, Karmavoua ’da buyuk enerji santralleri bulunmaktadır
Ulaştırma
Demiryolu, denizyolu, karayolu, hava yolu ile ve boru hatlarıyla sağlanmaktadır
Eğitim
Başkurdistan ’da, diğer Turk Cumhuriyetlerinde olduğu gibi eğitim gelişmiştir Eğitim Rus ve Başkur dillerinde yapılmaktadır Ana okullan ve 10 yıllık orta okulları bulunmaktadır Ayrıca Turk girişimcilerinin actığı okullar bulunmaktadır Anaokul :71adet, 65000 oğrenci Ortaokul :3175 adet, 56300 oğrenci Universite : 9 adet, 54000 oğrenci okumaktadır
Coğrafi Konum
Başkurdistan Muhtar Cumhuriyeti, Guney Urallardan batıya doğru Belaya ve Kama nehirlerine kadar uzanır Guney Urallar ’ın en yuksek doruğu olan Yamantau Dağı ’ndan batıya ve guneye doğru gidildikce, yukseklik azalır Ormanlarla kaplı dağlar yerlerini, genellikle yaprak doken ağaclardan oluşan yeşilliklerle bezeli bir bozkıra ve Belaya ırmağının gectiği ovalara bırakır
Tarih
1552 ’de Kazan Hanlığı ’nın yıkılmasından sonra her iki Turk boyu (TatarBaşkurt) Ruslara karşı birlikte ayaklanmış ancak, 18 yy ’ın sonlarında Rus egemenliğine girmek zorunda kalmışlardır Dort asırlık bir devrede birlikte yaşayan Tatarlarla Başkurtlar birbirleriyle tamamen kaynaşmışlardır Nitekim Kazan şehrindeki medreselerle, Başkurt ulkesindeki Orenburg, Kargah, Ufa, Troyskiy, İsterlibaş vb şehir ve kasabalardaki medreseler arasında eğitim ve oğretim usulleri bakımından hicbir fark yoktu Oğretim elemanları arasında Kazanlılar bulunduğu gibi bir cok Başkurt da bulunuyordu Hicbir zaman ayrılık ve yadırgama olmamıştır Boylece son devirlerin tanınmış yazar, tarihci ve şairlerinden Habibunneccar, Zeki Velidi Togan ve Şeyhzade Babic ve diğerleri eserlerini Başkurt lehcesiyle değil, Kazan yazı dili ile kaleme almışlardır Ancak bu eserler Bolşevik ihtilalinden sonra suni olarak guneybatı Başkurt lehcesine aktarıldı ve ihtilalden 9 yıl sonra 1926 ’da ilk Başkurtca kitap yayınlandı Tatar – Başkurt Sovyet Cumhuriyeti ’ni kurma projesi suya duşunce 23 Mart 1919 ’da SSCB ’ye dahil bir Başkurt SSC kuruldu Başkurtlar etnik yapı itibariyle Tatarlara yakındırlar Tarihi kaynaklara gore Tatar – Başkurt ilişkileri tahmini bin yıl onceden başlamıştır Başkurt halkının hayatında mitolojinin ve destanların ayrı bir yeri bulunmakladır Ural – Batır destanı bunların en onemlileridir
Nufus
Yaklaşık 4000000 nufusa sahip olan Başkurdistan ’da Nufus Oranı: Başkurtlar % 24 Tatar % 213 Rus % 367 Ukrain, Belarus ve diğer % 18
İdari Yapı
Ulke, Asya ile Avrupa ’nın birleştiği bolgedir Başkurdistan idari olarak 5 eyalet (Ufa, Sterlitamak, Beloret, Sibay, Belebey) ve 17 şehre ayrılmıştır Ayrıca bu şehirlere ait 53 rayon ( ilce kucuk bolge ) vardır Başkurtlar daha cok şehirlerde değil kırsal bolgelerde yerleşmişlerdir Başkurtların % 68 ’i Başkurdistan Muhtar Cumhuriyeti ’nde yaşamakta olup, geriye kalan % 32 ’si Ural bolgesindedir Başkurtlar, Başkurdistan ’ın dışında, Kazakistan, Turkmenistan, Ozbekistan, Tacikistan, Kırgızistan, Ukrayna ve Rusya Federasyonu ’nun diğer bolgelerinde yaşamaktadırlar