Benler Ne Zaman Tehlikelidir?

Benler ne süre tehlikedir?


Kimisi doğduğumuz günden beri var, kimisi de sonradan oluşuyor Lakin birçoğumuzda irili ufaklı şekilde benler bulunuyor Peki hangileri zararsız ve hangileri risk oluşturuyor? Kadıköy Şifa Tıp Merkezi – Ataşehir ’den Dermatoloji Uzmanı Dr Rukiye Kaymaz, her yönüyle benler hakkında data veriyor

Vücudumuzdaki her kahverengi kabarıklık 'ben' değildir Benlerin nasıl oluştuğu bilinmiyor, bir kısmı doğumsal olabiliyor Ben sayısı, özelliği ve dağılımında temel belirleyici unsur kişinin genetik yapısıdır; fakat hayat her tarafında maruz kalınan ultraviyolenin, yani güneş ve solaryum ışınları ben hücrelerinin kötüye dönüşümünde önemli bir rol oynar

Vücuttaki tüm benler kötüye mutasyon açısından tehlikeli grupta yok Tehlikeli olanları bir cildiye uzmanının ayrım etmemesi muhtemel değil Kesintisiz travmaya uğrayan bölgelerdeki benlere özellikle uyarı edilmesi gerekiyor Kemer ve sütyen gibi sürtme alanları, saçlı cilt, ayak tabanı ile aya ve cinsel bölgeler bilhassa peşine düşüp takip gerektiren alanlardır

Benler;

1 Kozmetik nedenlerle
2 Kıyafet ve takılarla aralıksız travmatize oluyorlarsa
3 Malin melanoma dönüşme olasılıkları yüksekse cerrahi olarak çıkarılırlar
Ben muayenesi için mutlaka bir cildiye uzmanına gerekiyor Riskli olan benler belirlendikten sonradan bunlar yerel anestezi yapılarak cerrahi olarak çıkartılıyor

Genelde benler çıkarılınca kansere dönüştüklerine dair yanlış bir kanı var; ancak benin tamamının alınmasının bir zararı yoktur Benin beden üstünde dururken travmaya maruz kalarak kopması tehlikeli olabilir

Güneşin benlere etkisi

Benler, ultraviyole ile temas ettiklerinde dejenere olabilirler İkinci derece akut güneş yanıklarının yanı sıra, kronik güneş hasarı da cilt kanseri riskini artırır

Benler:

Konjenital benler: Doğumda ya da yaşamın birincil birkaç haftasında oluşurlar Ufak (1,5 cm), orta (1,5 20 cm) ya da büyük (20 cm) olabilirler Büyük konjenital benler üstünde yaşam boyu melanom gelişme riski yüksek olduğundan, plastik cerrahi girişimler ile çıkartılmaları gerekir

Displastik benler (clark nevüs): Başlıca buluğ çağı çağında oluşur, ailesel olabilirler Tek veya çok sayıda, yamalı, belirgin olmayan sınırlı, kahverengi, siyah veya kırmızı lekeler şeklindedirler Klinik olarak erken evre melanomdan veya gelişme evresindeki klasik edinsel benden bozmak oldukça güçtür

Herzamanki edinsel benler: Çocukluk çağından erişkin çağa değin herhangi bir yaşta oluşur, belli bir gelişim süreci izledikten daha sonra dururlar Bazıları da yaşlılık çağında kaybolur

Malin melanom nedir?

Derinin rengini veren pigmenti oluşturan melanosit denilen hücrelerin yapısının bozulup, kontrolsüz olarak aşırı çoğalması ile oluşan deri kanseri tipidir Malin melanom, dünyada görülme sıklığı en çabuk artan kanser türüdür Nedeni kalıtımsal mekanizmalar, kimyasal etkenler ve yaşam tarzı değişiklikleri gibi çeşitli sebepler olsa da, en manâlı nedeni yoğun ultraviyole ışınına maruz kalınması Tedavideki gelişmeler gitgide artsa da, savaşabilmek için en kayda değer silah; korunmak ve erken tanı

Malin melanom önce deri yüzeyinde büyür, sonra derinin derin tabakalarına geçer Ur derinliği 1,5 mm'i geçmişse (kan ve lenf damarlarının bulunduğu cilt tabakasına ulaşmışsa) %40 muhtemelen vücut içinde yayılmıştır Erken teşhis konulmuş malin melanomda iyileşme oranı %100'e yakındır Malin melanom her yaşta ortaya çıkabilir, fakat en sık 20 70 yaş arası görülür Hastaların %25'i 40 yaş altındadır Kadınlarda en sık diz aşağı, erkeklerde ise sırtta görülür

Erken teşhis hayat kurtarıyor

Her bireyin aylık periyotlarla kendi benlerini muayene etmesi fazla önemli Bu tetkik esnasında saptanan bende asimetri, hudut düzensizliği, renk değişikliği (benin ansızın fazla renk içermesi), bariz büyüme, iltihabi reaksiyon ya da kanama cilt kanserine dikkat çekici edebilir Erken evrede malin melanom asimetrik, açık koyu kahverengi ya da siyah renk gölgelenmeleri taşıyan, keskin olmayan sınırlı bir lekedir Klinik olarak bu evrede yakalanması yaşamı kurtarır

Melanomların çoğunluğu başlangıçtan itibaren melanom olarak başlar ve büyürse de bir bölümü daha önceden var olan benler üstünde gelişir bu nedenle vücudumuzdaki benlerin yerini ve biçimini bilmemiz, üstünde oluşabilecek herhangi bir değişikliği erken saptamamız için gerekli

Ben muayenesinde dermatoskopi denilen usul kullanılır Dermatoskopi, cilt yüzeyi mikroskopisidir ve benler ile pigmentli diğer lezyonların tanısında kullanılır Bu yöntemde yağlanmış deri yüzeyi aydınlatılmış bir büyütme sağlayan dermatoskop ile incelenir Dermatoskop, kulak muayenesinde kullanılan otoskoba benzer

Malin melanomun çeşitleri

1 Üstünkörü yayılan malin melanom: Melanomların %70'i bu tiptedir bozuk para büyüklüğünde yassı plak şeklinde veya yamalı bariz olmayan sınırlıdır Kahverengi, gri, mavi, siyah ve beyaz edinmek üzere çeşitli renkler birbirinin içine girmiştir

2 Nodüler malin melanom: Tüm melanomların %15'idir Derinlemesine yükselme hızı fazla hızlıdır Mavi, gri, kahverengi sözde küresel nodüllerdir

3 Akral lentiginöz malin melanom: %7 oranında el üçgenin taban olmayan kenarı ve çivi çevresinde bulunurlar Dış görünümü minik yaşlılık lekesi (lentigo) sanki siyah kahverengi kir, yassı renkli nodül veya pigment (renk hücresi) içermeyen ur şeklinde olabilir

4 Lentigo malin melanom: Genel Olarak ihtiyar kişilerin güneş görebilen yüz bölgesinde yamalı, belirgin olmayan sınırlı, ön planda siyah lekeler içeren, ayrı kahverengi tonlarda lekelerdir

Kimler tehlike aşağıda?!

Açık tenli, açık renk gözlü, kızıl sarı saçlı, bronzlaşamadan kolay yanan kişiler
Ailesinde cilt kanseri, malin melanom olan kişiler
Anormal (atipik) görünümlü benleri olanlar
Ağır güneş yanıkları geçirmiş kişiler
Doğumsal fazla sayıda benleri olanlar
Bu şahısların mutlaka rutin olarak dermatolojik kontrollerden geçmeleri gerekir


Seçme Parça *