Çözüm odaklı terapi amacında problemlerin sebeplerini geçmişte aramanın dışında, problemlerin sürdüğü ana odaklanmak, sorunun çözüme kavuştuğunda yaşamında yaşanacak değişikliklere yönelik ve amaç odaklı çözüm yolları aramak, süreğen, işe yaramayan davranıştekrarlarını aşmak gibi çeşitli hedefleri vardır (Nichols, 2013; Gladding, 2011; Trepper ve ark., 2006). Çözüm odaklı terapi çoğu duygusal ve zihinsel sağlık problemlerinin tedavisinde kullanılır. Genellikle, 1-20 seans sürmektedir. İdeal olarak ortalama 6 seanslık terapi sürecini öngören bir yaklaşımdır (Doğan, 2016). Günümüzde gelişmeye devam eden çözüm odaklı terapi yaklaşımının 50den fazla farklı türü bulunmaktadır. Bahsi geçen türler çoğunlukla geçmişten çok gelecek üzerinde odaklanmaktadır. Çözüm odaklı terapide odaklanılan bazı anailkeler bulunmaktadır (Cooper, 1995). Bunlar; zamanı bilinçli kullanma, belirgin bir yoğunluğu devam ettirmek, somut hedefler tanımlamak, andaki stres ve belirtileri üzerine odaklanmak, ilk anda bir değerlendirme yapmak ve bu değerlendirmeyi terapi süreciyle harmanlamak, terapi sürecinde sağlanan ilerlemeyi sürekli kontrol etmek ve değişim meydana getirmeyen müdahaleleri uygulamamak, danışan- terapist ilişkisini yüksek düzeyde korumak, duyguların ifade edilmesinde daha güvenilir ve konforlu bir alan oluşturmak, terapi tekniklerini pratik ve eklektik şekilde kullanmak olarak sıralanmaktadır.
Çözüm odaklı terapi, ailelerin problemlerini çözmede yardımcı olan esnek ve kolay uygulanabilir bir tekniktir (Burg ve Mayhall, 2002).Bu bağlamda aile ve çift terapilerinde Kullanılan teknikler süreç içerisinde terapilerde uygulanmış ve deneyimler halinde geliştirilip, kabul görmüşlerdir. Danışanlar için çözüm odaklı terapi sonuca daha kısa sürede ulaşılacağı inancıyla daha çekici bir hal almaktadır (Güner, 2010) Ek olarak çözüm odaklı terapi çözülmesi gereken problem odaklı olduğu için problem çözme terapisi olarak da adlandırılmaktadır. Terapi sürecinde kullanılan bazı yöntemler bulunmaktadır. Bu yöntemler; sorunun tanımı, hedef koyma, mucize sorusu, istisnaları bulmak, derecelendirme- ölçeklendirme soruları, iltifatlar ve maymuncuktur. Bu yöntemlerden bazılarını kısaca açıklayacak olursak sorunun tanımı: İlk olarak danışanla beraber problemin tanımlanması amaçlanır, çözülmesi gereken problemin adı netleştirilir (Nichols, 2013; Gladding, 2011). Ayrıca bu aşamada danışanlara problemlerini çözme de terapi sürecinden önce uyguladıklarını sormak yararlı olabilir (Nicolas, 2013).
Avantajlar
Günümüzde yaşanan bir çok probleme bireyler hızlı çözümler üretmek istemektedir, nitekim çözüm odaklı terapi tüm bireylerin üzerinde yaşadıkları problemi anlama ve çözüm bulmada hızlı sonuçlar doğuran bir terapidir. Sadece yaşanılan problemi anlama, problemi ortadan kaldıracak yılları ve bunların problemi ortadan kaldırmanın haricinde başa çıkma becerisini önemseyerek terapistlerin bir çok danışanın probleminde etkin olarak kullanılabilir olması en büyük avantajdır. Çözüm odaklı terapi pratik ve kısa sürede etkili bir yöntem olduğu için eğitim- öğretim kurumlarında, hasta bakımında, sosyal yardım kurumlarında ve iş ortamlarında kullanıma elverişlidir (Kütük ve ark., 2020). Ayrıca daha kısa sürede daha çok kişiye erişmesinden kaynaklı bu terapi yöntemi fazlasıyla ekonomiktir (Stoddart, McDonnell, Temple ve Mustata, 2001). ÇÖT, geleceğe odaklıdır, bu sebeple danışanı hayatında ilerlemeye ve geçmişe takılı kalmamayı hedeflemektedir. Bu bağlamda danışana geleceğe doğru giderken iyimserlik ve motivasyon sağlar.
Dezavantajlar
ÇÖT kısa vadeli olduğundan her danışan portföyüne uygun olmayabilir. Güvene dair ciddi problemi olan danışanların zamana ihtiyaç duymaları amacıyla açılmakta ve konuşmakta zorluk çekebilirler ve bu terapiye uygun olmayabilirler. Geçmiş travmalara daha az yer verilir, seanslarda bazı önemli geçmiş yaşantı deneyimleri bu sebeple atlanabilir. ÇÖT danışanın acısını en aza indirir, fakat travmatik deneyimlerini yaşamamış, hissetmemiş gibi hissettirir bu da aslında açık ve dürüst terapötik ilişkiyi zedeleyebilir. Hatta bu durum ilk defa derin acılarını travmalarını anlatmak amacıyla seçtiği terapistin yanlış seçim olduğu kanısını uyandırmasına sebep olur.
