Bu sembolleri tahminen de her gün görürüz fakat nereden geldiklerini pek düşünmeyiz değil mi sevgili dostlar? Düşünsek de üşeniriz, "Amaan artık onunla mı uğraşıcam ya!" deriz. Bu yüzden biz üşenmedik ve bu öyküleri sizin için derledik. İşte 10 yaygın sembol ve orijinleri:
1. Kalp Sembolü
Kalp sembolünun en eski tasvirine buzul çağının sonlarına ait Cro-Magnon (erken Homo Sapiens) çizimlerinde rastlanmıştır lakin bugünkü manasını Orta Çağ'da kazandığı düşünülmektedir. Bazılarına göreyse bu sembol, tarihte doğum denetim hedefiyle kullanılan ve bugün jenerasyonu tükenmiş olan silphium bitkisinin tohumlarının halinden esinlenilmiştir. Hatta Cyrene kent devleti tohumun sahip olduğu bu biçimi basılan paraların üzerinde kullanmıştır; bu da halin vakitle aşk ve seksle ilişkilendirilerek yayılmasına yardımcı olmuştur.
Bazıları ise ortaya çıkışını ilahi bir öyküye bağlayarak, bu biçimin Orta Çağ'a dayanan, Hz. İsa'nın elinde tuttuğu etrafı dikenli telle çevrili kalp sembolünden esinlenildiğini sav etmiştir. Tarihçilere nazaran ise bu sembolün kullanılmaya başlanması 16. yüzyıldan çok daha eskilere dayanmaktadır.
2. Dolar Simgesi
Dünya çapında üne sahip olan bu meşhur simge ise esasen İspanyol kökenli para ünitesi olan "peso"ya aittir. Bu simgenin memleketler arası olarak tanınır hale gelmesini sağlayan ise Orta ve Güney Amerika'da gerçekleştirilen cevher madenciliğidir. Tıpkı vakitte evvelce dünya çapında çok fazla kullanılan bir para ünitesi olan pesoyu söz etmek için tüccarlar "Ps" harflerini üst üste yazmaya başladılar. 1770'lere gelindiğinde ise bu sembol artık "$" olarak gösterilmeye başlandı ve yeni kurulan ABD tarafından doların sembolü olarak benimsendi.
3. Ok İşareti
Ok işaretinin tarihi hayli eskilere dayanmaktadır. Ortaya çıkışının birinci olarak Antik Yunan'da gerçekleştiği ve o vakitlerde ayak izini sembolize ettiği düşünülmektedir. Bunun delili ise ülkemizin topraklarında yer alan antik Efes kentinde bulunmaktadır. Bir taşın üzerine oyulmuş bayan yüzü ve ayak izi tasvirinin, vaktinde Efes'te bulunan mahallî bir genelevin istikametini belirtmek için kullanıldığı düşünülmektedir.
Bazılarına nazaran ise ok işareti, Orta Çağ'a dayanan işaret eden parmak tasvirinden evrilmiştir ve 14. ve 15. yüzyıllarda tanınan hale gelmiştir. Lakin bu işaretin görsel bir bilgilendirme işareti olarak yaygınlaşması fakat 18. yüzyılda gerçekleşmiştir ve bu vakitte kullanılan semboller çoğunlukla gerçek bir oka benzetilmiştir.
4. Süreç sembolleri
Toplama ve çıkarma işaretlerinin kökeni 15. yüzyıla dayanmaktadır. "+" sembolü, Latince "ve" manasına gelen "et" sözünün kısaltmalarından bir adedidir. Bu sembolü matematikte birinci kullanan kişinin 14. yüzyıl gök bilimcilerinden Nicole d’Oresme olduğu bilinse de, Avrupa'da kullanılan "p" ve "m" sembollerinin yerine bu sembollerin geçmesi 15. yüzyılda gerçekleşmiştir.
"-" sembolünün ise, bundan evvel çıkarma süreçlerinde üzerine bir çizgi çekilerek kullanılan "m" harfinin kısaltması olarak ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bu iki sembolün tüm dünyada yaygın olarak kullanmaya başlanması ise 16. yüzyılda gerçekleşmiştir.
5. Yıldız ve Kama Sembolleri
Bugün internet ortamında yaygın olarak kullanılan yıldız sembolü ve artık çok sık rastlanmayan kama sembolü, klasik olarak Avrupa matbaacılığında doğum ve vefat tarihlerini belirten dipnotlar için ve eski notasyon sisteminde sus işareti olarak kullanılmıştır. Birtakım araştırmacılar bu sembollerin 5,000 yıl kadar öncesine, Sümerlere dayandığını ve kutsal semboller olarak kullanıldığını belirtmektedir. Daha sağlam bir grup kaynaklar ise bu iki sembolün tarihi İskenderiye Kütüphanesi'ne dayandığını ve kütüphanede bulunan kitaplarda rastlandığını öne sürmüştür.
6. "Çıkış" Sembolü
Dünya genelinde iki farklı çıkış sembolü kullanılmaktadır. Bunlardan bir tanesi yaygın olarak ABD'de kullanılan, kırmızıyla yazılmış "EXIT" sözü, oburu ise dünyanın geriye kalan pek çok yerinde tercih edilen, yeşil renkli, kapıya gerçek koşan adam tasviridir.
ABD'ye ilişkin olan birinci sembolün kökeni, 1911 yılında gerçekleşen ve 146 personelin ömrünü yitirdiği Triangle Shirtwaist isimli dokumacılık fabrikası yangınına dayanmaktadır. Yaşanan bu hüzünlü olayın akabinde "Ulusal Yangından Korunma Birliği", iş güvenliği konusunu ciddiye almaya başlamış ve iş yerlerine bu sembolü yerleştirme kararı almıştır.
Günümüzde daha sık kullanılan ikinci sembol ise, Japonya Yangın Güvenliği Birliği tarafından gerçekleştirilen çıkış sembolü yarışında birinciliği kazanan Yukio Ota'nın dizaynıdır. Sonradan üzerinde ufak değişiklikler yapılmış olsa da bu tasarım bugün dünya genelinde standart haline gelmiştir.
7. Radyasyon Sembolü
Bir öbür üniversal sembol olan radyasyon sembolü, birinci olarak 1946 yılında Kaliforniya Üniversitesi Berkeley'in radyasyon laboratuvarında çalışan bir grup tarafından geliştirilmiştir. Sembolde yer alan hal ise etrafa radyasyon yayan bir atomu temsil etmektedir. Bazıları, atomun etrafında yer alan üç kanadın ise alfa, beta ve gama radyasyonunu sembolize ettiğini sav etmiştir fakat bunun doğruluğu kesin olarak bilinmemektedir.
8. "Dur" İşareti
Amerika'da arabaların birinci yaygınlaşmaya başladığı vakitlerde, arabalar, atlar ve bisikletler ortasında amansız bir yarış ve karmaşa karar sürüyordu. Birinci dur işareti de bu sebeple ABD'nin Detroit kentine yerleştirildi fakat bu birinci işarette yazı siyah, art plan ise beyaz renkteydi. Daha sonraki yıllarda ise tabelanın yerleştirildiği yerdeki tehlikenin boyutuna nazaran sembolün farklı renkleri üretilmeye başlandı ve bir mühlet farklı renkteki semboller kullanıldıktan sonra kırmızı yer üzerine beyaz harflerle yazılan "STOP" sözü ülke genelinde standart hale geldi.
9. Erkek ve Bayan Sembolleri
Erkek ve bayanı tabir eden bu semboller Yunan Mitolojisi'nden gelmektedir ve günümüzde hala bu iki cinsiyetle özdeşleştirilen Mars ve Venüs gezegenlerini sembolize etmektedir. Lakin kıssa sırf bununla sonlu değil...
Antik astroloji ve simya pratiklerinde, belli gök cisimleri, dünyada bulunan makul metallerle özdeşleştiriliyordu: Örneğin Güneş, Ay, Mars, Venüs, Jupiter ve Satürn sırasıyla altın, gümüş, demir, cıva, bakır ve kalayla ilişkilendiriliyordu. Bir mühlet sonra elementler çeşitli Latin harfleri ve sembollerle tabir edilmeye başlandığında bundan haberdar olan bitki bilimci Carl Linnaeus, kolaylık sağlaması açısından bu harfleri bitkileri tanımlamak için kullanmaya başladı. Linnaeus'un geliştirdiği bu sistemde bitkilerde erkek ve dişiliği söz etmek için Mars ve Venüs sembolleri kullanılmaya başlandı. Hülasa bugün kullandığımız ve cinsiyetleri söz eden bu semboller aslında birinci olarak gök cisimlerini söz etmek için kullanılmıştır. Nereden nereye...
10. Soru İşareti
Soru işaretinin nereye dayandığı konusunda net bir bilgi bulunmasa da bu bahiste çeşitli argümanlar mevcuttur. Bu argümanlardan en meşhur olanı ise, Latince'de soru ya da sormak manasına gelen "quaestio" sözünün kısaltması olan “qo” sözünden evrildiğidir. Öteki bir teori ise, bu işaretin Orta Çağ müzik notasyonunda soru cümlesinin sonunda yapılacak tonlamayı belirten sembolden türediği tarafındadır. Bununla bir arada sembolün Mısır'dan geldiği ve kedi kuyruğundan esinlenildiği üzere bir kadro uçuk teoriler de mevcuttur.
Onedio IQ'yu Facebook'dan takip etmeyi unutmayın!
