SORU: Hangi maldan zekat verilir?
CEVAP
Zekatın hangi maldan verileceğini çoğu müslüman bilmemektedir Zekat olarak verilecek mallar yerine, bunların kıymetlerini de belirlemek caizdir Kıymet denilince, altın ve gümüş anlaşılması mümkün, diğer mülk, çek, senet, para ya da döviz anlaşılmaz Çünkü eşyanın kıymeti altın ve gümüş ile anlaşılabilir (Keşfi rümuzi gurer)
Fülus bakır paraların kıymetleri nisabı bulunca zekat olarak, bu fülusun değerlerinin kırkta birini gümüş olarak devretmek gerekir (MSeade)
Bakır paranın zekatı, aynı nesil bakır paradan verilmez, gümüş olarak verilmesi gerekir (İmamı Ebu Yusuf buyurdu fakat, toprak sahiplerinden uşur ve zekat olarak, altın ve gümüş yerine, diğer geçer akçe para elde etmek haram olur Her ne değin bunlar, herkesin kabul ettiği damgalı para ise de, altın değil, bakır paradır) Reddül muhtar
Altın ve gümüş olmayan, tedavüldeki para ile zekat verilmez Zekat, ya altın ya da gümüş, yoksa ticareti yapılan maldan verilir İmamı Nesefi hazretleri buyuruyor ama: Bir zengin, yemek yemek satın alıp fakire yedirse, zekat vermiş olmaz (Zahire)
Zekat olarak, erkek deve verilmez Erkek develerin zekatı bile dişi deve olarak verilir Kadınsı devesi yoksa değeri değin altın veya gümüş verilir Diğer mülk verilmez (Hindiyye)
Zekat olarak altın ve gümüş yerine, bunların kıymeti kadar uruz saptamak sahihtir (MFelah)
Ticaret malına uruz denir Elbise tüccarı, ya uruz yani ticaretini yaptığı elbiseden veya değeri değin altın, gümüş verir (Tahtavi)
Altın ile gümüş, ne niyetle saklanırsa saklansın ticaret eşyası kabul edilir Nisap miktarı ise zekatı verilir
Kira ve zekat
Bugün fakir için kiralık konut çok mühimdir Fakat varlıklı zekatına mahsuben fakiri evinde oturtamaz Çünkü bir varlıklı, zekatına mahsuben, bir fakiri evinde oturtsa zekat vermiş olmaz
Mülk vermek gerekir
Sual: Fakirdeki kira alacağını almayıp zekatına saymak caiz olur mu?
YANIT
Zekat niyeti ile fakiri evinde parasız oturtsa, kira almasa, sahih olmaz Çünkü, fakire mülk vermesi lazımdır
Alaşımdan zekat
Sual: Bakır alaşımından yapılan bronz liraların renkleri ve şekilleri altın liralara benzediği ve altın yerine kullanıldıkları halde, bunlarla zekat verilemez mi? Vekil başlıca gibi yok midir? Gümüş alaşımlı paralar da gümüşe benzediğine göre bunlardan zekat verilemez mi?
CEVAP
İkisinden de zekat verilemez Çünkü, zekat atamak ibadettir Altın ya da gümüş olarak verilmesi lazımdır İbadet değiştirilemez, yani dinin bildirdiği şekilde yapılması gerekli oysa ibadet olsun İnsanın vekili, bunun namına ancak dinin izin verdiği işleri yapar Lakin, bunun namazlarını vekili kılamaz Bir fasığın pak olarak ve terbiye ile ezan okuması caiz değildir Çünkü o günah işlediği için onun ezanı sahih olmaz Hoparlör de fısk olan şarkıları, çalgı aletlerini yaymakta kullanıldığı için, bu fısk aleti ile ezan okumak caiz olmaz Çünkü, ibadet değiştirilemez Çalgıyı hiç kullanmayıp evinde bulundurmak bile caiz değildir
Zekât verirken
1 Zekât verirken bilezik, yüzük gibi altınların işçilik ve sanat değerine değil, ağırlığına haysiyet edilir Mesela Reşat altınıyla Aziz lira 72 gr olarak kabul edilir Yani 12 ayardan artı olan bütün altınlar tartılıp kırkta biri zekât olarak verilir Bilezik, küpe, yüzük gibi dağıtılmış ayarlarda altını olanın, bunların içinden en yüksek olanının ayarından vermesi evla, ortalamasından vermesi caiz, en düşüğünden vermesi ise mekruhtur
2 Zekâta alt mallar, altın liraların en düşüğünün alış fiyatına göre hesap edilir
3 Nisabın üzerinde bileziği olan bayan, zekâtını kendi verir veya (Zekâtımı sen bir fakire ver) diye kocasını ya da başka birini delege ederse, temsilci kendi parasıyla zekâtı verebilir
4 Bir bayan mehri müeccel olarak kocasından alacağı altınları nisap hesabına katar, ama zekâtını vermez Aldıktan sonradan verir
5 Zekât, farz olduktan sonra verilir Nisaba ulaşan, varlıklı olduğu tarihi, kameri aya tarafından bir yere yazar Mesela, 3 Recebde zengin olmuşsa, bir yıl daha sonra Recebin 3ü gelince tekrar nisap dek parası ve ticaret malı varsa, zekâtını verir Ramazan ayını beklemez Günü gelmeden zekât vermekte de mahzur yoktur, hatta gelecek birkaç yılın zekâtını önceden belirlemek de caizdir
6 Nisap, yıl içinde sıfırlanınca, ilk nisabı bulduğu gün bitmiş tarih atılır Bundan bir hicri sene daha sonra, nisaba malikse zekât verir Sıfırladıktan sonradan, yeniden zengin olana dek tarih atılmaz Sıfırlanmadan örneğin 50 gram varsa, yıl sonu diğer paralarıyla birlikte nisaba malikse zekâtını verir, yani sene içindeki, sıfırlanma hariç diğer dalgalanmalara haysiyet edilmez
7 Uşru verilen mal, kırk sene kalsa, uşru da zekâtı da verilmez, fakat ticaret malı olursa ya da satılıp paraya, altına çevrilirse zekât malı olur Bir gün sonra da zekât günü gelse zekâtını vermek gerekir Altın ve gümüş eşya ve kâğıt paralar, her ne suretle ele geçerse geçsin, zekât malı olurlar
8 O ay tahakkuk eden kira, zekât nisabından düşülür, gelecek aylarınki düşülmez
9 Servet alacakları nisap hesabına dâhil edilir, ama ele geçmedikçe zekâtı verilmez
10 2530 yıllık da olsa, vadeli taksitlerle alınan krediler, zekât hesabında borç olarak düşülür
11 Altın miktarı yarıdan eksik olan karışımın zekât hesabı, ağırlığıyla yok kıymetiyle yapılır
12 Yılın yarıdan fazlasında, parasız çayırda otlayan hayvanlar, üretmek için, sütü için olursa, bunlara saime hayvan denir Saime hayvan sayısı, nisabı bulursa, zekâtı verilir Yün için, tartı taşımak için, binmek için olursa saime denilmez ve zekâtı verilmez Parasız çayırda otlamayıp, evde besleniyorsa, üretmek ya da eti ve sütü için de beslense yine zekâtı verilmez Çift sürmek, tartı taşımak, binmek için yetiştirilen hayvanların zekâtı olmaz *
CEVAP
Zekatın hangi maldan verileceğini çoğu müslüman bilmemektedir Zekat olarak verilecek mallar yerine, bunların kıymetlerini de belirlemek caizdir Kıymet denilince, altın ve gümüş anlaşılması mümkün, diğer mülk, çek, senet, para ya da döviz anlaşılmaz Çünkü eşyanın kıymeti altın ve gümüş ile anlaşılabilir (Keşfi rümuzi gurer)
Fülus bakır paraların kıymetleri nisabı bulunca zekat olarak, bu fülusun değerlerinin kırkta birini gümüş olarak devretmek gerekir (MSeade)
Bakır paranın zekatı, aynı nesil bakır paradan verilmez, gümüş olarak verilmesi gerekir (İmamı Ebu Yusuf buyurdu fakat, toprak sahiplerinden uşur ve zekat olarak, altın ve gümüş yerine, diğer geçer akçe para elde etmek haram olur Her ne değin bunlar, herkesin kabul ettiği damgalı para ise de, altın değil, bakır paradır) Reddül muhtar
Altın ve gümüş olmayan, tedavüldeki para ile zekat verilmez Zekat, ya altın ya da gümüş, yoksa ticareti yapılan maldan verilir İmamı Nesefi hazretleri buyuruyor ama: Bir zengin, yemek yemek satın alıp fakire yedirse, zekat vermiş olmaz (Zahire)
Zekat olarak, erkek deve verilmez Erkek develerin zekatı bile dişi deve olarak verilir Kadınsı devesi yoksa değeri değin altın veya gümüş verilir Diğer mülk verilmez (Hindiyye)
Zekat olarak altın ve gümüş yerine, bunların kıymeti kadar uruz saptamak sahihtir (MFelah)
Ticaret malına uruz denir Elbise tüccarı, ya uruz yani ticaretini yaptığı elbiseden veya değeri değin altın, gümüş verir (Tahtavi)
Altın ile gümüş, ne niyetle saklanırsa saklansın ticaret eşyası kabul edilir Nisap miktarı ise zekatı verilir
Kira ve zekat
Bugün fakir için kiralık konut çok mühimdir Fakat varlıklı zekatına mahsuben fakiri evinde oturtamaz Çünkü bir varlıklı, zekatına mahsuben, bir fakiri evinde oturtsa zekat vermiş olmaz
Mülk vermek gerekir
Sual: Fakirdeki kira alacağını almayıp zekatına saymak caiz olur mu?
YANIT
Zekat niyeti ile fakiri evinde parasız oturtsa, kira almasa, sahih olmaz Çünkü, fakire mülk vermesi lazımdır
Alaşımdan zekat
Sual: Bakır alaşımından yapılan bronz liraların renkleri ve şekilleri altın liralara benzediği ve altın yerine kullanıldıkları halde, bunlarla zekat verilemez mi? Vekil başlıca gibi yok midir? Gümüş alaşımlı paralar da gümüşe benzediğine göre bunlardan zekat verilemez mi?
CEVAP
İkisinden de zekat verilemez Çünkü, zekat atamak ibadettir Altın ya da gümüş olarak verilmesi lazımdır İbadet değiştirilemez, yani dinin bildirdiği şekilde yapılması gerekli oysa ibadet olsun İnsanın vekili, bunun namına ancak dinin izin verdiği işleri yapar Lakin, bunun namazlarını vekili kılamaz Bir fasığın pak olarak ve terbiye ile ezan okuması caiz değildir Çünkü o günah işlediği için onun ezanı sahih olmaz Hoparlör de fısk olan şarkıları, çalgı aletlerini yaymakta kullanıldığı için, bu fısk aleti ile ezan okumak caiz olmaz Çünkü, ibadet değiştirilemez Çalgıyı hiç kullanmayıp evinde bulundurmak bile caiz değildir
Zekât verirken
1 Zekât verirken bilezik, yüzük gibi altınların işçilik ve sanat değerine değil, ağırlığına haysiyet edilir Mesela Reşat altınıyla Aziz lira 72 gr olarak kabul edilir Yani 12 ayardan artı olan bütün altınlar tartılıp kırkta biri zekât olarak verilir Bilezik, küpe, yüzük gibi dağıtılmış ayarlarda altını olanın, bunların içinden en yüksek olanının ayarından vermesi evla, ortalamasından vermesi caiz, en düşüğünden vermesi ise mekruhtur
2 Zekâta alt mallar, altın liraların en düşüğünün alış fiyatına göre hesap edilir
3 Nisabın üzerinde bileziği olan bayan, zekâtını kendi verir veya (Zekâtımı sen bir fakire ver) diye kocasını ya da başka birini delege ederse, temsilci kendi parasıyla zekâtı verebilir
4 Bir bayan mehri müeccel olarak kocasından alacağı altınları nisap hesabına katar, ama zekâtını vermez Aldıktan sonradan verir
5 Zekât, farz olduktan sonra verilir Nisaba ulaşan, varlıklı olduğu tarihi, kameri aya tarafından bir yere yazar Mesela, 3 Recebde zengin olmuşsa, bir yıl daha sonra Recebin 3ü gelince tekrar nisap dek parası ve ticaret malı varsa, zekâtını verir Ramazan ayını beklemez Günü gelmeden zekât vermekte de mahzur yoktur, hatta gelecek birkaç yılın zekâtını önceden belirlemek de caizdir
6 Nisap, yıl içinde sıfırlanınca, ilk nisabı bulduğu gün bitmiş tarih atılır Bundan bir hicri sene daha sonra, nisaba malikse zekât verir Sıfırladıktan sonradan, yeniden zengin olana dek tarih atılmaz Sıfırlanmadan örneğin 50 gram varsa, yıl sonu diğer paralarıyla birlikte nisaba malikse zekâtını verir, yani sene içindeki, sıfırlanma hariç diğer dalgalanmalara haysiyet edilmez
7 Uşru verilen mal, kırk sene kalsa, uşru da zekâtı da verilmez, fakat ticaret malı olursa ya da satılıp paraya, altına çevrilirse zekât malı olur Bir gün sonra da zekât günü gelse zekâtını vermek gerekir Altın ve gümüş eşya ve kâğıt paralar, her ne suretle ele geçerse geçsin, zekât malı olurlar
8 O ay tahakkuk eden kira, zekât nisabından düşülür, gelecek aylarınki düşülmez
9 Servet alacakları nisap hesabına dâhil edilir, ama ele geçmedikçe zekâtı verilmez
10 2530 yıllık da olsa, vadeli taksitlerle alınan krediler, zekât hesabında borç olarak düşülür
11 Altın miktarı yarıdan eksik olan karışımın zekât hesabı, ağırlığıyla yok kıymetiyle yapılır
12 Yılın yarıdan fazlasında, parasız çayırda otlayan hayvanlar, üretmek için, sütü için olursa, bunlara saime hayvan denir Saime hayvan sayısı, nisabı bulursa, zekâtı verilir Yün için, tartı taşımak için, binmek için olursa saime denilmez ve zekâtı verilmez Parasız çayırda otlamayıp, evde besleniyorsa, üretmek ya da eti ve sütü için de beslense yine zekâtı verilmez Çift sürmek, tartı taşımak, binmek için yetiştirilen hayvanların zekâtı olmaz *