SORU: Hangi maldan zekat verilir?
CEVAP
Zekatın hangi maldan verileceğini bircok musluman bilmemektedir Zekat olarak verilecek mallar yerine, bunların kıymetlerini de vermek caizdir Kıymet denilince, altın ve gumuş anlaşılır, başka mal, cek, senet, para veya doviz anlaşılmaz Cunku eşyanın kıymeti altın ve gumuş ile anlaşılır (Keşfi rumuzi gurer)
Fulus bakır paraların kıymetleri nisabı bulunca zekat olarak, bu fulusun değerlerinin kırkta birini gumuş olarak vermek gerekir (MSeade)
Bakır paranın zekatı, aynı cins bakır paradan verilmez, gumuş olarak verilmesi gerekir (İmamı Ebu Yusuf buyurdu ki, toprak sahiplerinden uşur ve zekat olarak, altın ve gumuş yerine, başka gecer akce para almak haram olur Her ne kadar bunlar, herkesin kabul ettiği damgalı para ise de, altın değil, bakır paradır) Reddul muhtar
Altın ve gumuş olmayan, tedavuldeki para ile zekat verilmez Zekat, ya altın veya gumuş, yahut ticareti yapılan maldan verilir İmamı Nesefi hazretleri buyuruyor ki: Bir zengin, yemek satın alıp fakire yedirse, zekat vermiş olmaz (Zahire)
Zekat olarak, erkek deve verilmez Erkek develerin zekatı bile dişi deve olarak verilir Dişi devesi yoksa değeri kadar altın veya gumuş verilir Başka mal verilmez (Hindiyye)
Zekat olarak altın ve gumuş yerine, bunların kıymeti kadar uruz vermek sahihtir (MFelah)
Ticaret malına uruz denir Elbise tuccarı, ya uruz yani ticaretini yaptığı elbiseden veya değeri kadar altın, gumuş verir (Tahtavi)
Altın ile gumuş, ne niyetle saklanırsa saklansın ticaret eşyası kabul edilir Nisap miktarı ise zekatı verilir
Kira ve zekat
Bugun fakir icin kiralık ev cok muhimdir Fakat zengin zekatına mahsuben fakiri evinde oturtamaz Cunku bir zengin, zekatına mahsuben, bir fakiri evinde oturtsa zekat vermiş olmaz
Mal vermek gerekir
Sual: Fakirdeki kira alacağını almayıp zekatına saymak caiz olur mu?
CEVAP
Zekat niyeti ile fakiri evinde parasız oturtsa, kira almasa, sahih olmaz Cunku, fakire mal vermesi lazımdır
Alaşımdan zekat
Sual: Bakır alaşımından yapılan bronz liraların renkleri ve şekilleri altın liralara benzediği ve altın yerine kullanıldıkları halde, bunlarla zekat verilemez mi? Vekil asıl gibi değil midir? Gumuş alaşımlı paralar da gumuşe benzediğine gore bunlardan zekat verilemez mi?
CEVAP
İkisinden de zekat verilemez Cunku, zekat vermek ibadettir Altın veya gumuş olarak verilmesi lazımdır İbadet değiştirilemez, yani dinin bildirdiği şekilde yapılması lazım ki ibadet olsun İnsanın vekili, bunun namına ancak dinin izin verdiği işleri yapar Fakat, bunun namazlarını vekili kılamaz Bir fasığın temiz olarak ve edep ile ezan okuması caiz değildir Cunku o gunah işlediği icin onun ezanı sahih olmaz Hoparlor de fısk olan şarkıları, calgı aletlerini yaymakta kullanıldığı icin, bu fısk aleti ile ezan okumak caiz olmaz Cunku, ibadet değiştirilemez Calgıyı hic kullanmayıp evinde bulundurmak bile caiz değildir
Zekat verirken
1 Zekat verirken bilezik, yuzuk gibi altınların işcilik ve sanat değerine değil, ağırlığına itibar edilir Mesela Reşat altınıyla Aziz lira 72 gr olarak kabul edilir Yani 12 ayardan fazla olan butun altınlar tartılıp kırkta biri zekat olarak verilir Bilezik, kupe, yuzuk gibi ceşitli ayarlarda altını olanın, bunların icinden en yuksek olanının ayarından vermesi evla, ortalamasından vermesi caiz, en duşuğunden vermesi ise mekruhtur
2 Zekata tabi mallar, altın liraların en duşuğunun alış fiyatına gore hesap edilir
3 Nisabın ustunde bileziği olan kadın, zekatını kendi verir veya (Zekatımı sen bir fakire ver) diye kocasını veya başka birini vekil ederse, vekil kendi parasıyla zekatı verebilir
4 Bir kadın mehri mueccel olarak kocasından alacağı altınları nisap hesabına katar, fakat zekatını vermez Aldıktan sonra verir
5 Zekat, farz olduktan sonra verilir Nisaba ulaşan, zengin olduğu tarihi, kameri aya gore bir yere yazar Mesela, 3 Recebde zengin olmuşsa, bir yıl sonra Recebin 3u gelince yine nisap kadar parası ve ticaret malı varsa, zekatını verir Ramazan ayını beklemez Gunu gelmeden zekat vermekte de mahzur yoktur, hatta gelecek birkac yılın zekatını onceden vermek de caizdir
6 Nisap, yıl icinde sıfırlanınca, ilk nisabı bulduğu gun yeniden tarih atılır Bundan bir hicri yıl sonra, nisaba malikse zekat verir Sıfırladıktan sonra, bir daha zengin olana kadar tarih atılmaz Sıfırlanmadan mesela 50 gram varsa, yıl sonu diğer paralarıyla birlikte nisaba malikse zekatını verir, yani yıl icindeki, sıfırlanma haric diğer dalgalanmalara itibar edilmez
7 Uşru verilen mal, kırk yıl kalsa, uşru da zekatı da verilmez, ama ticaret malı olursa veya satılıp paraya, altına cevrilirse zekat malı olur Bir gun sonra da zekat gunu gelse zekatını vermek gerekir Altın ve gumuş eşya ve kağıt paralar, her ne suretle ele gecerse gecsin, zekat malı olurlar
8 O ay tahakkuk eden kira, zekat nisabından duşulur, gelecek aylarınki duşulmez
9 Miras alacakları nisap hesabına dahil edilir, fakat ele gecmedikce zekatı verilmez
10 2530 yıllık da olsa, vadeli taksitlerle alınan krediler, zekat hesabında borc olarak duşulur
11 Altın miktarı yarıdan az olan karışımın zekat hesabı, ağırlığıyla değil kıymetiyle yapılır
12 Yılın yarıdan fazlasında, parasız cayırda otlayan hayvanlar, uretmek icin, sutu icin olursa, bunlara saime hayvan denir Saime hayvan sayısı, nisabı bulursa, zekatı verilir Yun icin, yuk taşımak icin, binmek icin olursa saime denilmez ve zekatı verilmez Parasız cayırda otlamayıp, evde besleniyorsa, uretmek veya eti ve sutu icin de beslense yine zekatı verilmez Cift surmek, yuk taşımak, binmek icin yetiştirilen hayvanların zekatı olmaz
CEVAP
Zekatın hangi maldan verileceğini bircok musluman bilmemektedir Zekat olarak verilecek mallar yerine, bunların kıymetlerini de vermek caizdir Kıymet denilince, altın ve gumuş anlaşılır, başka mal, cek, senet, para veya doviz anlaşılmaz Cunku eşyanın kıymeti altın ve gumuş ile anlaşılır (Keşfi rumuzi gurer)
Fulus bakır paraların kıymetleri nisabı bulunca zekat olarak, bu fulusun değerlerinin kırkta birini gumuş olarak vermek gerekir (MSeade)
Bakır paranın zekatı, aynı cins bakır paradan verilmez, gumuş olarak verilmesi gerekir (İmamı Ebu Yusuf buyurdu ki, toprak sahiplerinden uşur ve zekat olarak, altın ve gumuş yerine, başka gecer akce para almak haram olur Her ne kadar bunlar, herkesin kabul ettiği damgalı para ise de, altın değil, bakır paradır) Reddul muhtar
Altın ve gumuş olmayan, tedavuldeki para ile zekat verilmez Zekat, ya altın veya gumuş, yahut ticareti yapılan maldan verilir İmamı Nesefi hazretleri buyuruyor ki: Bir zengin, yemek satın alıp fakire yedirse, zekat vermiş olmaz (Zahire)
Zekat olarak, erkek deve verilmez Erkek develerin zekatı bile dişi deve olarak verilir Dişi devesi yoksa değeri kadar altın veya gumuş verilir Başka mal verilmez (Hindiyye)
Zekat olarak altın ve gumuş yerine, bunların kıymeti kadar uruz vermek sahihtir (MFelah)
Ticaret malına uruz denir Elbise tuccarı, ya uruz yani ticaretini yaptığı elbiseden veya değeri kadar altın, gumuş verir (Tahtavi)
Altın ile gumuş, ne niyetle saklanırsa saklansın ticaret eşyası kabul edilir Nisap miktarı ise zekatı verilir
Kira ve zekat
Bugun fakir icin kiralık ev cok muhimdir Fakat zengin zekatına mahsuben fakiri evinde oturtamaz Cunku bir zengin, zekatına mahsuben, bir fakiri evinde oturtsa zekat vermiş olmaz
Mal vermek gerekir
Sual: Fakirdeki kira alacağını almayıp zekatına saymak caiz olur mu?
CEVAP
Zekat niyeti ile fakiri evinde parasız oturtsa, kira almasa, sahih olmaz Cunku, fakire mal vermesi lazımdır
Alaşımdan zekat
Sual: Bakır alaşımından yapılan bronz liraların renkleri ve şekilleri altın liralara benzediği ve altın yerine kullanıldıkları halde, bunlarla zekat verilemez mi? Vekil asıl gibi değil midir? Gumuş alaşımlı paralar da gumuşe benzediğine gore bunlardan zekat verilemez mi?
CEVAP
İkisinden de zekat verilemez Cunku, zekat vermek ibadettir Altın veya gumuş olarak verilmesi lazımdır İbadet değiştirilemez, yani dinin bildirdiği şekilde yapılması lazım ki ibadet olsun İnsanın vekili, bunun namına ancak dinin izin verdiği işleri yapar Fakat, bunun namazlarını vekili kılamaz Bir fasığın temiz olarak ve edep ile ezan okuması caiz değildir Cunku o gunah işlediği icin onun ezanı sahih olmaz Hoparlor de fısk olan şarkıları, calgı aletlerini yaymakta kullanıldığı icin, bu fısk aleti ile ezan okumak caiz olmaz Cunku, ibadet değiştirilemez Calgıyı hic kullanmayıp evinde bulundurmak bile caiz değildir
Zekat verirken
1 Zekat verirken bilezik, yuzuk gibi altınların işcilik ve sanat değerine değil, ağırlığına itibar edilir Mesela Reşat altınıyla Aziz lira 72 gr olarak kabul edilir Yani 12 ayardan fazla olan butun altınlar tartılıp kırkta biri zekat olarak verilir Bilezik, kupe, yuzuk gibi ceşitli ayarlarda altını olanın, bunların icinden en yuksek olanının ayarından vermesi evla, ortalamasından vermesi caiz, en duşuğunden vermesi ise mekruhtur
2 Zekata tabi mallar, altın liraların en duşuğunun alış fiyatına gore hesap edilir
3 Nisabın ustunde bileziği olan kadın, zekatını kendi verir veya (Zekatımı sen bir fakire ver) diye kocasını veya başka birini vekil ederse, vekil kendi parasıyla zekatı verebilir
4 Bir kadın mehri mueccel olarak kocasından alacağı altınları nisap hesabına katar, fakat zekatını vermez Aldıktan sonra verir
5 Zekat, farz olduktan sonra verilir Nisaba ulaşan, zengin olduğu tarihi, kameri aya gore bir yere yazar Mesela, 3 Recebde zengin olmuşsa, bir yıl sonra Recebin 3u gelince yine nisap kadar parası ve ticaret malı varsa, zekatını verir Ramazan ayını beklemez Gunu gelmeden zekat vermekte de mahzur yoktur, hatta gelecek birkac yılın zekatını onceden vermek de caizdir
6 Nisap, yıl icinde sıfırlanınca, ilk nisabı bulduğu gun yeniden tarih atılır Bundan bir hicri yıl sonra, nisaba malikse zekat verir Sıfırladıktan sonra, bir daha zengin olana kadar tarih atılmaz Sıfırlanmadan mesela 50 gram varsa, yıl sonu diğer paralarıyla birlikte nisaba malikse zekatını verir, yani yıl icindeki, sıfırlanma haric diğer dalgalanmalara itibar edilmez
7 Uşru verilen mal, kırk yıl kalsa, uşru da zekatı da verilmez, ama ticaret malı olursa veya satılıp paraya, altına cevrilirse zekat malı olur Bir gun sonra da zekat gunu gelse zekatını vermek gerekir Altın ve gumuş eşya ve kağıt paralar, her ne suretle ele gecerse gecsin, zekat malı olurlar
8 O ay tahakkuk eden kira, zekat nisabından duşulur, gelecek aylarınki duşulmez
9 Miras alacakları nisap hesabına dahil edilir, fakat ele gecmedikce zekatı verilmez
10 2530 yıllık da olsa, vadeli taksitlerle alınan krediler, zekat hesabında borc olarak duşulur
11 Altın miktarı yarıdan az olan karışımın zekat hesabı, ağırlığıyla değil kıymetiyle yapılır
12 Yılın yarıdan fazlasında, parasız cayırda otlayan hayvanlar, uretmek icin, sutu icin olursa, bunlara saime hayvan denir Saime hayvan sayısı, nisabı bulursa, zekatı verilir Yun icin, yuk taşımak icin, binmek icin olursa saime denilmez ve zekatı verilmez Parasız cayırda otlamayıp, evde besleniyorsa, uretmek veya eti ve sutu icin de beslense yine zekatı verilmez Cift surmek, yuk taşımak, binmek icin yetiştirilen hayvanların zekatı olmaz