Hayvan Isırıklarında ilk yardım,Hayvan Isırıklarında neler yapılır,Hayvan sokmaları,hayvan sokmalarında ilk yardım,yılan sokmalarında neler yapılır,arı sokması ilk yardım,akrem sokması ilk yardım
HAYVAN ISIRIĞI VE SOKMALAR
YILAN SOKMALARI
Genel bir kural olarak yılanlar urkek ve cekingen yaratıklardır Bunlar kışkırtılmazlarsa, kızdırılana ve yaralanana kadar (uzerlerine basmak gibi ) genellikle ısırmazlarYılan ısırıklarının coğu nisan ve ekim ayları arasında hayvanlar aktifken olur
Isırık yerinde yanıcı ağrı, şişlik, morluk, mavimsi renk değişikliği olur Kişide halsizlik, terleme, bayılma ve şok bulguları gorulebilir Yılan tarafından ısırılan bir kişinin heyecandan bayılması ile şok durumu birbirine karıştırılmamalıdır Bayılma kişinin yatırılmasıyla kısa surede duzelir Şok ise ısırılmadan cok sonra oluşur
Ulkemizde genellikle engerek turu yılanlar zehirlidir
İlkyardım
1 Kişi ilkyardımın ABC si yonunden değerlendirilir Gerekenler yapılır
2 Kişi sakinleştirilir, yatırılır, hareketsiz kalırsa zehrin sistemlere yayılışının yavaşlayacağı anlatılır
3 Şok varsa uygun pozisyon verilir
4 Dokudaki şişme sonucu dolaşım bozukluğu olmaması icin yuzuk, bilezik gibi tum takılar cıkartılır
5 Isırık alanı hareket ettirilmeden nazikce su ve sabunla yıkanır
6 Diş izlerinin 5er cm uzerinden ve altından boğucu sargı uygulanır Bu turnikeler iyice sıkıldıktan sonra ucta kalan bolumdeki nabız alınmaya başlayana kadar gevşetilir Bu şekilde dolaşımla ilgili diğer problemlere maruz kalınmaz Bu manevranın amacı zehrin yayılımını sınırlamaktır
7 Bir atelle uzvun hareketi tamamen engellenir
8 Dokuda zehir birikmesine bağlı erken belirtiler (şişme, renk değişikliği, lokal ağrı) oluşmuşsa ve kişi 30 dk icinde hastaneye nakledilemeyecekse zehir lokal olarak cıkarılabilir Isırıktan sonra zehir genellikle 30 dk kadar dokuda lokal olarak kalır Diş izleri arasında uzvun uzun ekseni boyunca diş izlerini de icine alan 0,5 cm derinliğinde mumkunse steril kesi yapılır Zorunlu olmadıkca ağız kullanılmadan , buradan yeterince kanama sağlanır(zehri mekanik olarak cıkartmak icin kullanılan emme cubukları vardır) Kesi cok derin olmamalıdır Cunku sinirler,kan damarları,kasların bazı bolumleri kesilebilir Bu teknik sadece uzuvlardaki ısırıklarda kullanılır Baş veya vucutta kesinlikle kullanılmaz
9 Ağızdan kişiye hicbir şey ozellikle de sakinleşmesi icin alkol verilmez
10 Kusma icin uyanık olunmalıdır Genelde zehrin etkisinden cok heyecana ve gerginliğe bağlı olarak sıklıkla gorulur
11 Kişi yılan serumu uygulanmak uzere acilen nakledilir Cevrede yılan serumunun bulunduğu kurumlar onceden bilinmelidir
12 Yılan oldurulmuşse , uygun serumun kullanılması acısından onu da birlikte hastaneye goturmekte fayda vardır
13 Nadiren de olsa uzuvlar dışında , govdede ısırık oluşursa turnike, atel, kesi gibi mudahaleler yapılamaz Kişi yatırılmalı ve olabildiğince cabuk nakledilmelidir
AKREP SOKMALARI
Yılan ısırıklarına benzer bir tablo oluşur Isırık yerinde şişme, ağrı ve renk değişikliği olur Akrebin cinsine ve zehrinin olduğu şiddetine gore değişik sistemik belirtiler ortaya cıkabilir Yapılacak ilkyardım yılan ısırıklarında ki gibidir
ARI SOKMALARI
Balarısının iğnesi keskin uclu ve kancalıdır,bundan dolayı geri cekmek zordur
Eşekarılarının iğneleri kancalı olmadığından tekrar tekrar sokabilirler
Balarısının sokma organı arı ucup gittikten sonra bağlı olduğu kastan dolayı 20 dk kadar zehri enjekte etmeye devam eder, cunku iğne yarada kalır Balarısının soktuğu kişiye yardım eden ilkyardımcı nazikce iğneyi cıkarmalıdır, iğne sıkıştırıldığında daha fazla zehir enjekte ettiğinden cımbız vs kullanılmamalıdır İğneyi yaradan cıkarmak icin bıcak ağzının koşesi ile cilt nazikce kazınabilir
İğne yerine buz konarak zehrin emilimi azaltılmaya calışılır Zehrin yayılımını sınırlamak uzere sokma sahasının altına ve uzerine boğucu sargı uygulanabilir
Arı zehirlerine karşı allerjik olan bazı kişilerde genel bir kaşıntı ve yanma, cilt dokuntuleri, dil ve dudaklarda şişme, hırıltılı soluk alıp verme, oksuruk, solunum gucluğu, karın krampları gibi belirtilerin olduğu allerjik bir reaksiyon ortaya cıkabilir Bu tablo cok tehlikelidir, olum meydana gelebilir Bu gibi allerjisi olan kişiler, astımlılar, ağızdan sokulanlar, cok sayıda arı tarafından sokulanlar tam ABC desteği verilerek acilen nakledilmelidirler
KOPEK ISIRIKLARI
Bir tahrik olmaksızın ısıran kedi veya kopeğin kuduz olmasından şuphe edilmelidir Kudurmuş bir hayvan normal hareket edebilir, huysuz gorunebilir, aşırı tukuruk salgılayabilir veya anormal hareket edebilir Kuduz hayvan davranışlarıyla kesin olarak tanımlanamaz
Kopek ısırıklarında en buyuk kaygı kuduz hastalığının kapılmasıdır Kuduz virusunun ısırık yoluyla insana gecmesi sonucunda sinir sisteminin etkilendiği olumle sonuclanan bir hastalık olan kuduzun kesin tedavisi yoktur Ozellikle aşılanmamış başıboş kopekler hastalığın taşıyıcısı olabilirler Isırılmış kişide hastalığın onlenmesi antibiyotikler ve aşı ile uzun sureli zor bir tedavi gerektirir Hastalık kişide iyice gelişmişse etkili bir tedavi yoktur
Kopek ısırıklarında kişi genellikle uzgun ve korkmuştur Bazı ısırıklar parcalanmış , onarım icin cerrahi girişim gerektirecek kadar buyuk olabilir Ancak butun kopek ısırıkları mikrop kapmış yaralar olarak kabul edilir Ozellikle el ve yuzde olursa mikrop kapma riski daha fazladır
Isırık yeri bol su ve sabunla yıkanır Yara kuru , steril bir malzeme ile ortulur Kişi yurutulmeden en yakın sağlık kuruluşuna nakledilmelidir
Mumkunse ısıran kopeğin oldurulmeden bağlanması ve kontrol altında tutularak izlenmesi gereklidir
HAYVAN ISIRIĞI VE SOKMALAR
YILAN SOKMALARI
Genel bir kural olarak yılanlar urkek ve cekingen yaratıklardır Bunlar kışkırtılmazlarsa, kızdırılana ve yaralanana kadar (uzerlerine basmak gibi ) genellikle ısırmazlarYılan ısırıklarının coğu nisan ve ekim ayları arasında hayvanlar aktifken olur
Isırık yerinde yanıcı ağrı, şişlik, morluk, mavimsi renk değişikliği olur Kişide halsizlik, terleme, bayılma ve şok bulguları gorulebilir Yılan tarafından ısırılan bir kişinin heyecandan bayılması ile şok durumu birbirine karıştırılmamalıdır Bayılma kişinin yatırılmasıyla kısa surede duzelir Şok ise ısırılmadan cok sonra oluşur
Ulkemizde genellikle engerek turu yılanlar zehirlidir
İlkyardım
1 Kişi ilkyardımın ABC si yonunden değerlendirilir Gerekenler yapılır
2 Kişi sakinleştirilir, yatırılır, hareketsiz kalırsa zehrin sistemlere yayılışının yavaşlayacağı anlatılır
3 Şok varsa uygun pozisyon verilir
4 Dokudaki şişme sonucu dolaşım bozukluğu olmaması icin yuzuk, bilezik gibi tum takılar cıkartılır
5 Isırık alanı hareket ettirilmeden nazikce su ve sabunla yıkanır
6 Diş izlerinin 5er cm uzerinden ve altından boğucu sargı uygulanır Bu turnikeler iyice sıkıldıktan sonra ucta kalan bolumdeki nabız alınmaya başlayana kadar gevşetilir Bu şekilde dolaşımla ilgili diğer problemlere maruz kalınmaz Bu manevranın amacı zehrin yayılımını sınırlamaktır
7 Bir atelle uzvun hareketi tamamen engellenir
8 Dokuda zehir birikmesine bağlı erken belirtiler (şişme, renk değişikliği, lokal ağrı) oluşmuşsa ve kişi 30 dk icinde hastaneye nakledilemeyecekse zehir lokal olarak cıkarılabilir Isırıktan sonra zehir genellikle 30 dk kadar dokuda lokal olarak kalır Diş izleri arasında uzvun uzun ekseni boyunca diş izlerini de icine alan 0,5 cm derinliğinde mumkunse steril kesi yapılır Zorunlu olmadıkca ağız kullanılmadan , buradan yeterince kanama sağlanır(zehri mekanik olarak cıkartmak icin kullanılan emme cubukları vardır) Kesi cok derin olmamalıdır Cunku sinirler,kan damarları,kasların bazı bolumleri kesilebilir Bu teknik sadece uzuvlardaki ısırıklarda kullanılır Baş veya vucutta kesinlikle kullanılmaz
9 Ağızdan kişiye hicbir şey ozellikle de sakinleşmesi icin alkol verilmez
10 Kusma icin uyanık olunmalıdır Genelde zehrin etkisinden cok heyecana ve gerginliğe bağlı olarak sıklıkla gorulur
11 Kişi yılan serumu uygulanmak uzere acilen nakledilir Cevrede yılan serumunun bulunduğu kurumlar onceden bilinmelidir
12 Yılan oldurulmuşse , uygun serumun kullanılması acısından onu da birlikte hastaneye goturmekte fayda vardır
13 Nadiren de olsa uzuvlar dışında , govdede ısırık oluşursa turnike, atel, kesi gibi mudahaleler yapılamaz Kişi yatırılmalı ve olabildiğince cabuk nakledilmelidir
AKREP SOKMALARI
Yılan ısırıklarına benzer bir tablo oluşur Isırık yerinde şişme, ağrı ve renk değişikliği olur Akrebin cinsine ve zehrinin olduğu şiddetine gore değişik sistemik belirtiler ortaya cıkabilir Yapılacak ilkyardım yılan ısırıklarında ki gibidir
ARI SOKMALARI
Balarısının iğnesi keskin uclu ve kancalıdır,bundan dolayı geri cekmek zordur
Eşekarılarının iğneleri kancalı olmadığından tekrar tekrar sokabilirler
Balarısının sokma organı arı ucup gittikten sonra bağlı olduğu kastan dolayı 20 dk kadar zehri enjekte etmeye devam eder, cunku iğne yarada kalır Balarısının soktuğu kişiye yardım eden ilkyardımcı nazikce iğneyi cıkarmalıdır, iğne sıkıştırıldığında daha fazla zehir enjekte ettiğinden cımbız vs kullanılmamalıdır İğneyi yaradan cıkarmak icin bıcak ağzının koşesi ile cilt nazikce kazınabilir
İğne yerine buz konarak zehrin emilimi azaltılmaya calışılır Zehrin yayılımını sınırlamak uzere sokma sahasının altına ve uzerine boğucu sargı uygulanabilir
Arı zehirlerine karşı allerjik olan bazı kişilerde genel bir kaşıntı ve yanma, cilt dokuntuleri, dil ve dudaklarda şişme, hırıltılı soluk alıp verme, oksuruk, solunum gucluğu, karın krampları gibi belirtilerin olduğu allerjik bir reaksiyon ortaya cıkabilir Bu tablo cok tehlikelidir, olum meydana gelebilir Bu gibi allerjisi olan kişiler, astımlılar, ağızdan sokulanlar, cok sayıda arı tarafından sokulanlar tam ABC desteği verilerek acilen nakledilmelidirler
KOPEK ISIRIKLARI
Bir tahrik olmaksızın ısıran kedi veya kopeğin kuduz olmasından şuphe edilmelidir Kudurmuş bir hayvan normal hareket edebilir, huysuz gorunebilir, aşırı tukuruk salgılayabilir veya anormal hareket edebilir Kuduz hayvan davranışlarıyla kesin olarak tanımlanamaz
Kopek ısırıklarında en buyuk kaygı kuduz hastalığının kapılmasıdır Kuduz virusunun ısırık yoluyla insana gecmesi sonucunda sinir sisteminin etkilendiği olumle sonuclanan bir hastalık olan kuduzun kesin tedavisi yoktur Ozellikle aşılanmamış başıboş kopekler hastalığın taşıyıcısı olabilirler Isırılmış kişide hastalığın onlenmesi antibiyotikler ve aşı ile uzun sureli zor bir tedavi gerektirir Hastalık kişide iyice gelişmişse etkili bir tedavi yoktur
Kopek ısırıklarında kişi genellikle uzgun ve korkmuştur Bazı ısırıklar parcalanmış , onarım icin cerrahi girişim gerektirecek kadar buyuk olabilir Ancak butun kopek ısırıkları mikrop kapmış yaralar olarak kabul edilir Ozellikle el ve yuzde olursa mikrop kapma riski daha fazladır
Isırık yeri bol su ve sabunla yıkanır Yara kuru , steril bir malzeme ile ortulur Kişi yurutulmeden en yakın sağlık kuruluşuna nakledilmelidir
Mumkunse ısıran kopeğin oldurulmeden bağlanması ve kontrol altında tutularak izlenmesi gereklidir