İnkılap Tarihi Ders Notları
Inkilap Tarihi Ders Notlari Inkilap Tarihi
Ataturk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ders notları
İnkılap Tarihi Ders Notları Universite
1UNİTE İNKILAP (DEVRİM) KAVRAMI
AİLE : İnsanoğlu aklını kullanıp geliştirirken kendi benliğininde farkına varmaya başladı ve aile kavramı ortaya cıktı
Aile à İlk toplumsal birlik
Not: İlk ailelerde yeni doğan cocuğun butun topluluğun ortak malı sayılması aile kavramının ortaya cıkmadığını gosterir
KABİLE (BOY) : Ailelerin ortak cıkarlar doğrultusunda tek bir guclu ailenin egemenliği altına girmesi ile oluşmuştur
Kabile à İlk siyasal birlik
DEVLET : Belirli bir kultur duzeyine erişmiş toplumların ortaya cıkardığı siyasal yapıdır
Oğeleri à 1Ulke
2Halk
3Egemenlik
KULTUR : Bir insan topluluğunun belirli bir zamanda her alanda urettiği maddi manevi değerler toplamıdır EkonomiBilimSanatDin oğeleridir
UYGARLIK (MEDENİYET) : Kulturun yerleşik duzene gecerek kentleşmiş toplumlarda uretilmesi ve belli toplulukların bu tur kulturlerin arasında benzerlik bulunmasına uygarlık adı verilir Tarihte bilinen ilk devlet SUMERLERdir Ardından MISIRLILAR gelir Bu devletlerin ortak ozellikleri din devleti olmalarıdır
NOT : Bir devletin en onemli gorevi hukuk kuralları koyarak vatandaşlarının can guvenliğini korumasıdır
NOT : Roma imparatorluğu kucuk bir devlet den avrupa ve kuzey afrikada toprakları olan ve hukuk kurallarının egemen olduğu buyuk bir devlet haline geldi
AYDINLANMA CAĞININ SEBEPLERİ : Batıda ortacağın sonlarına doğru bir uyanış başlamıştır Bu uyanışta ;
1 Kapalı ve icine donuk ekonomik yaşamın coğrafi keşiflerinin etkisiyle kırılması
2 Batı insanının para ekonomisine gecişi
3 ilk cağın buyuk duşunurlerinin yapıtlarının tekrar değerlendirilmesi
4 Aklın gidere ozgurleşmesi
AYDINLANMA CAĞININ OZELLİKLERİ :
1 Temelinde eşitlik vardır
2 İnsanların devlet gucu uzerinde hakkı olduğu goruşu ortaya cıktı
3 Bu doneme en buyuk katkıyı fransız duşunurleri yapmıştır
Var olan duruma ilk tepki bir ingiliz kolonisi olan kuzey amerikalılardan geldi
AMERİKALILAR :
İlk bağımsızlık savaşı
İlk (yazılı) anayasa
Tarihin bilinen en uzun omurlu anayasası
FRANSIZLAR :
1789 Fransız ihtilali
Milliyetcilik (ulusculuk) akımı doğdu
İNKILAP MODELLERİ
İHTİLAL : Halkın bazı guclu onderlerin onculuğunde mevcut siyasal duzeni zorla yıkmasıdır
İNKILAP (DEVRİM) : İhtilalle birlikte yıkılan duzenin yerine gelişmeye acık ve cağın gerceklerine uygun yeni bir duzen kurulması
BUTUN İNKILAPLARDA ORTAK OLAN OZELLİKLER :
1 Şiddet zorlama 2 Yenileşme yada topyekun değişme
NOT : İhtilal inkılabın on aşamasıdır
RUS DEVRİMİ : 1917de yaşanan bu devrim toplumun butun kesimlerince benimsenmediği icin başarılı olamamıştır
TURK DEVRİMİ : Karmaşık bir yapı vardır Bir taraftan kurtuluş savaşı yurutulurken diğer taraftan ulusal bir devlet kuruldu İhtilal ve inkılap sureci birlikte yaşandı
NOT : Turk devrimi diğer devrimlerden etkilenmekle beraber yapılanlar ulusal bir kalıba dokulup yeni bir model oluşturmuştur
EVRİM : Toplumsal kurumların kendiliğinden hissedilmeden zaman koşullarına uygun olarak değişmesidir
REFORM YADA ISLAHAT : Devlet yapısının bazı alanlarda işlerliğini yitirmesi sonucunda yapılan duzeltmelerdir
HUKUMET DARBESİ : Yonetim kadrolarının iş goremez hale gelmesi sonucunda askeri gucu elinde bulunduranların mevcut yonetimi değiştirip zorla iş başına gelmesidir
NOT : İnkılaplarda buyuk bir kultur değişikliği hedeflenir bilim,sanat,ekonomi,hukuk ve siyaset topyekun değişime uğrar fakat din ve ahlak oğesi devrim dışı kalır
2UNİTE TURK İNKILABINA YOL ACAN NEDENLER
TURKLER
İSLAMİYETTEN ONCE İSLAMİYETTEN SONRA
Orta asyada yaşıyorlardı Turkler, Emeviler doneminde
Goktanrı inancı vardı İslamiyeti kabul etmek istedilersede
Devlet kardeşler arasında ortak Emevilerin Arap milliyetciliği dolayı
yonetilmekteydi Sıyla benimseyemediler
Yoneticilere KAĞAN yada Turkler islamiyeti Abbasiler done
HAKAN adı veriliyordu Minde kabul ettiler
İslamiyeti benimseyen Turklerin
dukları ilk devlet SELCUKLU
devletidir
Ardından ANADOLU SELCUKLU
devleti kurulmuştur
Not: Bu donemde engin hoşgoru
Ortamında YUNUS EMRE, HACI
BEKTAŞ VELİ, MEVLANA gibi
Duşunurler yetişmiştir
Anadolu Selcuklu devleti Moğol
istilaları dolayısıyla yıkılınca,
BEYLİKLER donemi başladı Bunlar
İcinde en onemlisi OSMANLI
BEYLİĞİDİR
OSMANLI TOPLUM VE DEVLET DUZENİ : Osmanlı devleti toplum duzeni olarak Anadolu Selcuklu modelini benimsemişlerdir Bunun dışında bizans vesasani devletleride model alınmıştır
OSMANLI DEVLETİ YAPISI :
Yoneticilere BEY yada SULTAN denilirdi
YILDIRIM BEYAZIT doneminden itibaren şehzade kendine rakip gorduğu kardeşlerini oldurmeye başladı
FATİH SULTAN MEHMET doneminden itibaren budurum yasallaşarak saltanat yasası yada KANUNNAME, haline geldi
· Padişahın yanında, onun muhrunu taşıyan fakat hicbir can ve mal guvencesi olmayan sadrazam yada veziriazam bulunmaktaydı
· Osmanlı devletinde din işlerinden sorumlu kişiye şeyhulislam adı verilirken, din bilginlerine genel olarak ulema adı verilmekteydi
· Fatih doneminde başlanan saltanat yasası uygulaması 17yydan sonra değiştirilerek devletin en yaşlı kişisinin padişah olmasına karar verildi
OSMANLI EKONOMİSİ : Osmanlı devletinde butun topraklar devletin malı sayılırdı Devlet toprağı işletmek icin sipahi adı verilen bir kişiyi gorevlendirirdi
· Sipahi devletten maaş almaz koyluden topladığı vergilerle gecinirdi kazancının bir kısmıylada devlete asker yetiştirirdi koylude devlete vergi vermezdi
OSMANLI TOPLUM DUZENİ : Osmanlı devletinde halk Muslumanlar ve Musluman olmayanlar (gayrimuslim) olmak uzere ikiye ayrılırdı İki halk arasında buyuk bir ayrım olmamakla beraber gayrimuslim erkekler cizye adı verilen bir vergi verirlerdi
NOT ®DEVŞİRME USULU : Ailelerine bazı ayrıcalıklar tanınarak Muslumanlaştırılıp osmanlı hizmetine alınan gayrimuslim erkek cocuklardır
OSMANLI DEVLETİNİN GERİLEME NEDENLERİ :
Coğrafi keşiflerin olumsuz etkisi
Ronesans (Bilim) ve Reform(Din) hareketleri
1648 Vestfalya ant, ile Avrupada din birliği sağlandı (30 yıl Savaşları bitti)
Rusyanın acık ve sıcak denizlere inme politikası
Denetim gucunun zayıflaması ile AYAN denilen kişilerin DİRLİK denilen buyuk toprakları ele gecirmesi (Toprak sisteminin bozulması)
18 yyda Rusya,Avusturya,Venedik ve İranla devam eden savaşlar
Fransız ihtilalinden sonra ortaya cıkan milliyetcilik akımı
NOT : Osmanlı devletinden ayrılan ilk ulus 1812de Sırplar (ozerk ordular)
1829 Edirne Antlaşması ilede yunanlılar tam bağımsız oldular
Araplarda Vahhabi Ayaklanmalarını cıkardılar
OSMANLI DEVLETİNDE ISLAHAT HAREKETLERİ : Osmanlı devletinde yeniliklere yonelme duşuncesinin ilk denemesi matbaanın kullanılması olmuştur
Osmanlı devletinde ıslahat hareketlerinin temel amacı devleti parcalanmaktan kurtarmaktı Ozellikle ordu duzeltilmeye calışıldı
3 SELİM :
Kurmak istediği duzene NİZAMI CEDİT (Yeni duzen) adını verdi
Modern bir ordu kurdu
Avrupada diplomatik temsilcilikler actı
2 MAHMUT : 2 MAHMUT tahta cıkınca ayanlarla SENEDİ İTTİFAK denilen (1808) bir sozleşme imzaladı Fakat daha sonra belgeyi dikkate almayarak ayanların siyasal guclerini yok etti
İC OLAYLAR :
1826 da Yeniceri Ocağını kapattı
Bakanlıklar Kuruldu
· İtfaiye orgutu kuruldu
Posta teşkilatı kuruldu
Harbiye ve tıbbiye acıldı
Memurların can ve malları devlet guvencesi altına alındı
DIŞ OLAYLAR :
18061812 Osmanlı Rus savaşı
1812 Sırbistanın ozerk olması
Yunanistanın bağımsızlığı
Sırp, Yunan, Arnavutluk ayaklanmaları
Mısır valisi Mehmet Ali paşanın ayaklanmaları
ABDULMECİT DONEMİ :
TANZİMAT FERMANI (3KASIM1839) :
Amac : Yurttaş ile devlet arasındaki ilişkiyi sağlamlaştırmaktı
Ozellikleri :
Hukuk devletine doğru bir gidiş başladı
Tum yurttaşları kapsayan bir ceza yasası yapıldı
Vergi adaleti sağlandı
Askerlik suresi kısaltıldı
Bağımsız mahkemelerin kurulması gundeme geldi
Hukuk devleti icin on şart olan vatandaşın can guvenliği devlet garantisi altına alındı
ISLAHAT FERMANI (1856) : 18531856 Yılları arasında devam eden kırım savaşında rusyaya karşı ingiltere ve fransadan yardım alarak savaşı kazandık bunun uzerine gerek dışardan gelen istekler gerekse borcluluk duygusundan ıslahat fermanı ilan edildi Bu fermanla musluman ve gayri muslim vatandaşlar arasında tam eşitlik sağlandı (Vergi adaleti sağlandı gayrimuslimler devlet hizmetine alınmaya başlandılar)
MEŞRUTİYET DONEMİ :
Paşidaşın yetkilerini anayasa ile sınırlaması
NOT : Islahatların istenilen sonuca ulaşmaması siyasal niteliğe sahip olmamalarından kaynaklanıyordu Abdulmecitten sonra tahta gecen Abdulaziz yenilik tarafları bir kişi olmadığından doneminde ortaya cıkan genc osmanlılar adlı orgut Abdulazizi tahtan indirdi Abdulazizin taht dan indirilmesi modern Turk ordusunun siyasal yaşama ilk mudahalesi olarak bilinir
GENC OSMANLILARIN OZELLİKLERİ :
Anayasalı bir monarşi istiyorlardı
Halkın yonetime katılması ile bir osmanlılık ruhu doğacağından ve boylece insanların devlet birliğini bozma girişimlerinin biteceğini duşunuyorlardı
Padişahın yanında halkın sectiği bir meclisin bulunup yonetime katılmasını istiyorlardı
· Turk tarihinde siyasal ozgurlukler uğruna ilk mucadeleyi veren gruptur
2 ABDULHAMİT :
1 MEŞRUTİYET (23ARALIK1876) :
· 1876 Tarihinde KANUNİ ESASİ adıyla bir anayasa ilan edildi
Anayasanın Ozellikleri :
Egemenlik Osmanlı ailesine aitti
Son soz padişaha aitti
Yurttaşların siyasal parti kurma ve toplantı ozgurlukleri yoktu
Meclisi Mebusan ve Meclisi Ayan olmak uzere iki kanatlı bi meclis acıldı Meclisi Mebusan ın uyelerini halk, Meclisi Ayanın uyelerini padişah secerdi
Yasama,yurutme,yargı yetkileri padişaha aitti
Yargı guvenliği kesin değildi (113madde sebebiyle)
18771878 tarihleri arasında cıkan osmanlırus savaşını rusyanın istanbula kadar girmesi
uzerine osmanlı devleti savaşı kaybettiğini kabul etti 1878 yılında once Ayastefanos (Yeşilkoy) Aynı yıl hafifletilerek Berlik Antlaşması imzalandı
BERLİN ANTLAŞMASI (1878) :
Balkanlarda Makedonya ve Arnavutluk ile Bulgaristan kucuk bir bolumu bize kaldı
Sırbistan, Romanya ve Karadağ tam bağımsız oldu
Kıbrıs Adasının yonetimi İngilizlere bırakıldı
BosnaHersek in yonetimi AvusturyaMacaristan İmpna bırakıldı
Kars, Arkadah, Batum Ruslara bırakıldı
Bulgasitan hemen hemen tam bağımsız oldu
İSTİBDAT DONEMİ : 18771878 Osmanlı Rus savaşını bahane eden ikinci Abdulhamitin baskı yonetimi donemidir 30 yıl suren bu donemde meclis tatilde olduğu icin Abdulhamit yetkilerini kullanarak diktatorluk kurdu
Bu donemde,
Doğu Rumeli girit ve mısır kaybedildi
Duyuni Umumiye (genel borclar) idaresi kuruldu (Bu idare alacaklı devletler tarafından kuruldu)
Batı esaslarına gore oğretim yapan okullar acıldı
İstibdat rejimine karşı Jonturkler adlı bir grup ortaya cıktı Daha sonra butun gizli
Orgutleri catısı altında toplayarak ittihat ve Terakki Cemiyeti haline donuştu
2MEŞRUTİYET (23TEMMUZ1908) : 1908 Yılında Rus carı ile İngiliz kralı Revalde Osmanlı topraklarını paylaşmak amacıyla goruşmeye oturdular (Reval goruşmeleri) Bu durumun duyulması uzerine ittihat ve terakki cemiyeti uyeleri bir ayaklanma başlattı Padişah ayaklanmayı bastıramayınca meşrutiyeti tekrar ilan etmek zorunda kaldı
31MART OLAYI : Meşrutiyetin tekrar ilanı uzerine durumdan rahatsız olan İngiltere İstanbul gazeteleinden birisi olan volkan gazetesine soktuğu casus Derviş Vahdet i yoluyla meşrutiyetin şeriata aykırı olduğunu yaydı 31MART1909 tarihinde ayaklanmayı padişah bastıramadı ittihatcıların selanikten gonderdiği Hareket ordusu bastırdı Padişah suclu bulunarak taht dan indirildi
NOT : 31 Mart ayaklanması Turk tarihinde bilinen rejime karşı ilk ayaklanmadır
1909 Anayasa Değişiklikleri :
Siyasal parti kurma ve toplantı hakkı tanındı
Mebusan meclisinin yetkileri artırıldı
Hukumetin meclise karşı sorumluluğu kabul edildi
Yargı guvensizliği yaratan 113Madde kaldırıldı
Padişahın yasama yetkisi daraltıldı
1911 TRABLUSGARP SAVAŞI :
Sebep : İtalyanın somurge arayışı sırasında Trablusgarp ı işgal etmesi
Gelişme : Osmanlı devleti sadece olayı protesto etti Cunku Trablusgarp a gonderebileceği bir donanması yoktu Başta Mustafa Kemal olmak uzere bazı genc subaylar Trablusgarp a gittilersede balkan savaşlarının başlaması uzere geri cağırıldılar ve savaşı kaybettik
Sonuc : 1912 Yılında İtalya ile UŞİ antlaşması imzalandı Bu antlaşmaya gore
Trablusgarp İtalyanlara bırakıldı
Rodos ve 12 adanın yonetimi balkan savaşları bitinceye kadar İtalya ya bırakıldı
NOT : Bu antlaşma ile kuzey Afrikadaki son toprağımızda kaybedildi
BİRİNCİ BALKAN SAVAŞI (1912) :
Neden: Sırplar , Bulgarlar , Karadağlılar ve Yunanlıların Makedonyayı ele gecirmek istemesi
Gelişme : Osmanlı devleti dort cephede savaşmak durumunda kaldığı icin başarısız oldu
Sonuc :
Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti
Makedonya ve Trakya balkan devletleri arasında paylaşıldı
1913 yılında londra on barışı imzalandı Buna gore,
1 Batı sınırımız midye ve enes cizgisine cekildi
2 İmroz ve Bozcaada dışındaki butun ege adaları Yunanlılara verildi
İKİNCİ BALKAN SAVAŞI :
Birinci balkan savaşına katılan devletlerin icinde bulunduğu grup fazla pay alan Bulgaristana savaş actıOsmanlı devleti karışıklıktan yararlanarak Edirne ve Kırklareliyi geri aldı
NOT : Birinciye katılmayıp ikinciye katılan devlet ise Romanyadır
İTTİHAT VE TERAKKİ PARTİSİNİN DİKTATORLUĞUNUN BAŞLAMASI :
Birinci Balkan savaşındaki toprak kayıplarından yoneticileri sorumlu tutan ittihatcılar 23Ocak1913 tarihinde hukumet binasını basarak ele gecirdiler Bu olaya Babi Ali baskını adı verilir
3 UNİTE :
OSMANLI DEVLETİNİN SONA ERME SURECİNE GİRMESİ :
1 DUNYA SAVAŞI : Turkculuk Akımı : İttihat Terakki partisinin savunduğu bir akımdır Partililer Osmanlı bir toplum yapısını benimsiyorlar fakat her turlu yeniliğin Turkculuğun ışığı altında yapılmasını savunuyorlardı
NOT : Bu akımın onde gelen lideri Ziya GOKALP tir
NOT : Turkculuk akımı ilk once dil alanında başlamıştır
İslamcılık Akımı : Devletin başına gelen butun felaketlerin sebebinin İslam kurallarından uzaklaşmak olduğunu savunanların ortaya cıkardığı bir akımdır
Osmanlıcılık Akımı : Tanzimat ile uygulamaya konulan fakat koklerini 2Mahmut zamanında bulan bir akımdır Saray ve cevresi tarafından desteklenmiştir Bu akıma gore dinleri ulusları inancları ne olursa olsun herkez osmanlı sayılırdı
Kişisel Girişim ve Yerinde Yoneticilik Akımı (Teşebbusi Şahsi ve Ademi Merkezcilik) :
Prens Sabahattin tarafından ortaya atılan bu akım kişisel girişime değer veriyordu Osmanlı insanına her turlu ozgurluklerin tanınması ve halkın federasyona benzer bir yapı icinde yaşaması oneriliyordu
Almanyaya Yanaşma : Almanya Ortacağda parcalanmış fakat Milliyetcilik akımının etkisiyle 1800lerin sonlarında tekrar birleşmişti Bu devletler arasında en guclusu olan Prusya başbakanı Bismarkın onderliğinde birleşik Alman imparatorluğunu kurdular
NOT : Almanyanın birleşmesi sırasında Fransa ve Avusturya ile onemli savaşlar yapılmıştır Alman imparatorluğu kurulduktan sonra imparator olan 2Wilhelm Almanyanın deniz aşırı ulkelere acılmasını ve yeni pazarlar elde etmesini savunmuştur 2Wilhelm Osmanlı devleti uzerinde egemenlik kurmak istedi
Amacları :
İngiliz somurgelerinde yaşanan muslumanları halefinin gucunu kullanarak kışkırtmak ve huzursuzluk cıkarmak
Suveyş kanalını ve ortadoğudan asyaya uzanan yolları denetim altına almak
Fazla Alman nufusunu batı Anadoluya yerleştirerek Anadoluda bir Alman kolonisi kurmak
Bu amacları gercekleştirmek amacıyla Osmanlıyı kendi yanına cekti ozellikle Osmanlı ordusundaki pek cok birliğin Alman subayların denetimi altına verilmesini sağladı
BİRİNCİ DUNYA SAVAŞI :
Nedenleri :
Alman imparatorluğunun kurulması İngiltere ve Fransanın kurdukları dengeyi bozdu
Almanyanın denizlere egemen olması İngiltere ve Fransanın gerginliğini artırdı
Rusyanın balkanlarda izlediği Panslavizm ve Panortodoksluk politikası Sılav ırakları : Ruslar,Polonyalalılar,Cekler,Slovaklar,Slovenler,H ırvatlar,Sırplar ve Bulgarlardır
Sırpların Bosna Hersekte ayaklanma cıkarması Rusyanın Avusturya Macaristan imparatorluğu ile arasının acılmasına sebep oldu İngiltere Rusyayı Almanya Avusturya Macaristanı destekledi
Fransanın AlsaLoren bolgesini Almanyadan geri almak istemesi
İtalya ve Almanya arasındaki yakınlaşma
İTİLAF (ANLAŞMA) İTTİFAK (BAĞLAŞMA)
İNGİLTERE ALMANYA
FRANSA AVUSTURYAMACARİSTAN İMP
RUSYA İTALYA
(İtalya sonrasında taraf değiştiriyor)
Savaşı başlatan kıvılcım Avusturya ve Macaristan Veliahtının Saray Bosnada Sırplılar tarafından oldurulmesi oldu
Avrupa Cepheleri : Batıda Almanlar Fransa İngiltere karşısında zorlanıyorlardı ozellikle İtalyanın taraf değiştirmesi Avusturya Macaristan ordularının kuzey İtalyada yayılmalarına sebep oldu ve cepheler genişledi
OSMANLI DEVLETİNİN SAVAŞA GİRMESİ
NOT : İtilaf devletleri Osmanlının savaşa giremsini istemiyorlardı hatta Kaputilasyonların kaldırılmasına razı oldular
Sebep : Enver Paşa Almanya ile gizli bir anlaşma imzalamıştı bunun uzerine Akdenizde tatbikat yapan iki Alman savaş gemisi İngilizler den kacarak Osmanlıya sığındılar Osmanlı gemileri satın aldığını acıkladı Karadenize acılıp Rus limanlarını bombalattı
OSMANLI ULKESİNDE ACILAN CEPHELER :
1 Doğu (Kafkas) Cephesi : Bu cephede Ruslar ile savaşılmıştır Enver Paşa Kars,Ardahan ve Batumu geri almak ve Kafkasyadaki Muslumanları birleştirmek istiyordu Hazırlıksız yapılan saldırılar 100000 askerin donarak Şehit olmasına sebep oldu Ruslar Erzurum,Muş,Bitlis,Trabzon ve Erzincanı işgal ettiler fakat Rusyada ihtilal cıkınca savaştan cekilmek zorunda kaldılar 3Mart1918 tarihinde BrestLitowsk Antlaşması imzalandı Buna gore ,
Doğu Cephesi kapandı
Ruslar Kars Ardahan ve Batumu geri verdiler
2 Canakkale Cephesi :
Amac : İngiltere ve Fransanın Rusyaya yardım goturme isteği
Rusyaya yardım gotururken boğazlardan gecilirse İstanbul duşecek Osmanlı devletide tarihe karışacaktı İngiltere ve Fransa bu amacla once denizden saldırıya başladılar fakat Nusret mayın gemisinin boğaza mayın doşemesiyle başarısız olup geri cekildiler daha sonra sonra gelibolu yarımadasından karaya cıkmaya calıştılar
NOT : Osmanlı devletinin başarılı olabilmesi icin Almanyadan yardım alması gerekiyordu bu yardım Bulgaristanı savaşa cekerek mumkun olabilirdi Bunun icin Dimetokayı Bulgaristana bırakmak zorunda kaldık Bu olaydan sonra Almanyadan yardım gelmeye başladı antlaşma devletleri Canakkaleyi boşaltmak zorunda kaldılar
Sonuc
Savaşın suresi uzadı
Rusyaya yardım ulaştırılamadığı icin ihtilal başarılı oldu
3 Irak Kanal Filistin Cepheleri :
Irak Cephesi : Savaşın ilk yıllarında İngilizlere karşı başarılı olunmuştur fakat İngilizlerin karşı harekatıyla Osmanlı ordusu elde ettiği yerlerden cekilmiş ve bağdatı İngilizlere bırakmıştır
Kanal ve Filistin Cepheleri : Kanal cephesi Almanların isteği uzerine acılmıştır İngilizlerle savaşılmıştır fakat Arapların ihaneti uzerine başarısız olunmuştur Bu sırada ateşkes imzalanarak savaşta bitmiştir
4 Balicya Cephesi : Almanya ve Avusturya Macaristan ordularının Ruslarla yaptığı savaşlarda destek amacıyla katıldığımız cephedir
SAVAŞIN BİTİŞİ : Rusyanın savaştan cekilmesi ile Almanyanın planları gercekleşemedi cunku anlaşma grubunda Yunanistan savaşa katılmıştı Almanya kurduğu denizaltı filosuyla İngiltere ve Fransaya malzeme taşıyan Amerikan gemilerini batırmaya başladı Bunun uzerine 1917 yılında ABD Anlaşma grubunda savaşa katıldı Savaşa girdikten sonra ABD cumhurbaşkanı kendi adı ile unlenen Wilson ilkelerini yayınladı bu ilkeler ;
Savaştan sonra hicbir devlet savaşı kazansada toprak kazancı sağlamayacak
Başka devletlerin egemenliği altında yaşayan uluslar kendi geleceklerini tayin edebilecekler
Yenenler yenilenlerden savaş tazminatı almayacak
Butun bu işleri duzenleyecek uluslar arası bir orgut kurulacaktı (Milletler cemiyeti)
Bu ilkelere guvenen Bulgaristan ilk bırakışmayı imzalayarak savaştan cekildi, ikinci bırakışmayı Osmanlı devleti, ucuncuyu Avusturya Macaristan İmp Son olarak Almanya imzalayarak savaş bitti Sonucta sadece yenen değil yenilen devletlerdede ağır toplumsal ve ekonomik bunalımlar meydana geldi
Inkilap Tarihi Ders Notlari Inkilap Tarihi
Ataturk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ders notları
İnkılap Tarihi Ders Notları Universite
1UNİTE İNKILAP (DEVRİM) KAVRAMI
AİLE : İnsanoğlu aklını kullanıp geliştirirken kendi benliğininde farkına varmaya başladı ve aile kavramı ortaya cıktı
Aile à İlk toplumsal birlik
Not: İlk ailelerde yeni doğan cocuğun butun topluluğun ortak malı sayılması aile kavramının ortaya cıkmadığını gosterir
KABİLE (BOY) : Ailelerin ortak cıkarlar doğrultusunda tek bir guclu ailenin egemenliği altına girmesi ile oluşmuştur
Kabile à İlk siyasal birlik
DEVLET : Belirli bir kultur duzeyine erişmiş toplumların ortaya cıkardığı siyasal yapıdır
Oğeleri à 1Ulke
2Halk
3Egemenlik
KULTUR : Bir insan topluluğunun belirli bir zamanda her alanda urettiği maddi manevi değerler toplamıdır EkonomiBilimSanatDin oğeleridir
UYGARLIK (MEDENİYET) : Kulturun yerleşik duzene gecerek kentleşmiş toplumlarda uretilmesi ve belli toplulukların bu tur kulturlerin arasında benzerlik bulunmasına uygarlık adı verilir Tarihte bilinen ilk devlet SUMERLERdir Ardından MISIRLILAR gelir Bu devletlerin ortak ozellikleri din devleti olmalarıdır
NOT : Bir devletin en onemli gorevi hukuk kuralları koyarak vatandaşlarının can guvenliğini korumasıdır
NOT : Roma imparatorluğu kucuk bir devlet den avrupa ve kuzey afrikada toprakları olan ve hukuk kurallarının egemen olduğu buyuk bir devlet haline geldi
AYDINLANMA CAĞININ SEBEPLERİ : Batıda ortacağın sonlarına doğru bir uyanış başlamıştır Bu uyanışta ;
1 Kapalı ve icine donuk ekonomik yaşamın coğrafi keşiflerinin etkisiyle kırılması
2 Batı insanının para ekonomisine gecişi
3 ilk cağın buyuk duşunurlerinin yapıtlarının tekrar değerlendirilmesi
4 Aklın gidere ozgurleşmesi
AYDINLANMA CAĞININ OZELLİKLERİ :
1 Temelinde eşitlik vardır
2 İnsanların devlet gucu uzerinde hakkı olduğu goruşu ortaya cıktı
3 Bu doneme en buyuk katkıyı fransız duşunurleri yapmıştır
Var olan duruma ilk tepki bir ingiliz kolonisi olan kuzey amerikalılardan geldi
AMERİKALILAR :
İlk bağımsızlık savaşı
İlk (yazılı) anayasa
Tarihin bilinen en uzun omurlu anayasası
FRANSIZLAR :
1789 Fransız ihtilali
Milliyetcilik (ulusculuk) akımı doğdu
İNKILAP MODELLERİ
İHTİLAL : Halkın bazı guclu onderlerin onculuğunde mevcut siyasal duzeni zorla yıkmasıdır
İNKILAP (DEVRİM) : İhtilalle birlikte yıkılan duzenin yerine gelişmeye acık ve cağın gerceklerine uygun yeni bir duzen kurulması
BUTUN İNKILAPLARDA ORTAK OLAN OZELLİKLER :
1 Şiddet zorlama 2 Yenileşme yada topyekun değişme
NOT : İhtilal inkılabın on aşamasıdır
RUS DEVRİMİ : 1917de yaşanan bu devrim toplumun butun kesimlerince benimsenmediği icin başarılı olamamıştır
TURK DEVRİMİ : Karmaşık bir yapı vardır Bir taraftan kurtuluş savaşı yurutulurken diğer taraftan ulusal bir devlet kuruldu İhtilal ve inkılap sureci birlikte yaşandı
NOT : Turk devrimi diğer devrimlerden etkilenmekle beraber yapılanlar ulusal bir kalıba dokulup yeni bir model oluşturmuştur
EVRİM : Toplumsal kurumların kendiliğinden hissedilmeden zaman koşullarına uygun olarak değişmesidir
REFORM YADA ISLAHAT : Devlet yapısının bazı alanlarda işlerliğini yitirmesi sonucunda yapılan duzeltmelerdir
HUKUMET DARBESİ : Yonetim kadrolarının iş goremez hale gelmesi sonucunda askeri gucu elinde bulunduranların mevcut yonetimi değiştirip zorla iş başına gelmesidir
NOT : İnkılaplarda buyuk bir kultur değişikliği hedeflenir bilim,sanat,ekonomi,hukuk ve siyaset topyekun değişime uğrar fakat din ve ahlak oğesi devrim dışı kalır
2UNİTE TURK İNKILABINA YOL ACAN NEDENLER
TURKLER
İSLAMİYETTEN ONCE İSLAMİYETTEN SONRA
Orta asyada yaşıyorlardı Turkler, Emeviler doneminde
Goktanrı inancı vardı İslamiyeti kabul etmek istedilersede
Devlet kardeşler arasında ortak Emevilerin Arap milliyetciliği dolayı
yonetilmekteydi Sıyla benimseyemediler
Yoneticilere KAĞAN yada Turkler islamiyeti Abbasiler done
HAKAN adı veriliyordu Minde kabul ettiler
İslamiyeti benimseyen Turklerin
dukları ilk devlet SELCUKLU
devletidir
Ardından ANADOLU SELCUKLU
devleti kurulmuştur
Not: Bu donemde engin hoşgoru
Ortamında YUNUS EMRE, HACI
BEKTAŞ VELİ, MEVLANA gibi
Duşunurler yetişmiştir
Anadolu Selcuklu devleti Moğol
istilaları dolayısıyla yıkılınca,
BEYLİKLER donemi başladı Bunlar
İcinde en onemlisi OSMANLI
BEYLİĞİDİR
OSMANLI TOPLUM VE DEVLET DUZENİ : Osmanlı devleti toplum duzeni olarak Anadolu Selcuklu modelini benimsemişlerdir Bunun dışında bizans vesasani devletleride model alınmıştır
OSMANLI DEVLETİ YAPISI :
Yoneticilere BEY yada SULTAN denilirdi
YILDIRIM BEYAZIT doneminden itibaren şehzade kendine rakip gorduğu kardeşlerini oldurmeye başladı
FATİH SULTAN MEHMET doneminden itibaren budurum yasallaşarak saltanat yasası yada KANUNNAME, haline geldi
· Padişahın yanında, onun muhrunu taşıyan fakat hicbir can ve mal guvencesi olmayan sadrazam yada veziriazam bulunmaktaydı
· Osmanlı devletinde din işlerinden sorumlu kişiye şeyhulislam adı verilirken, din bilginlerine genel olarak ulema adı verilmekteydi
· Fatih doneminde başlanan saltanat yasası uygulaması 17yydan sonra değiştirilerek devletin en yaşlı kişisinin padişah olmasına karar verildi
OSMANLI EKONOMİSİ : Osmanlı devletinde butun topraklar devletin malı sayılırdı Devlet toprağı işletmek icin sipahi adı verilen bir kişiyi gorevlendirirdi
· Sipahi devletten maaş almaz koyluden topladığı vergilerle gecinirdi kazancının bir kısmıylada devlete asker yetiştirirdi koylude devlete vergi vermezdi
OSMANLI TOPLUM DUZENİ : Osmanlı devletinde halk Muslumanlar ve Musluman olmayanlar (gayrimuslim) olmak uzere ikiye ayrılırdı İki halk arasında buyuk bir ayrım olmamakla beraber gayrimuslim erkekler cizye adı verilen bir vergi verirlerdi
NOT ®DEVŞİRME USULU : Ailelerine bazı ayrıcalıklar tanınarak Muslumanlaştırılıp osmanlı hizmetine alınan gayrimuslim erkek cocuklardır
OSMANLI DEVLETİNİN GERİLEME NEDENLERİ :
Coğrafi keşiflerin olumsuz etkisi
Ronesans (Bilim) ve Reform(Din) hareketleri
1648 Vestfalya ant, ile Avrupada din birliği sağlandı (30 yıl Savaşları bitti)
Rusyanın acık ve sıcak denizlere inme politikası
Denetim gucunun zayıflaması ile AYAN denilen kişilerin DİRLİK denilen buyuk toprakları ele gecirmesi (Toprak sisteminin bozulması)
18 yyda Rusya,Avusturya,Venedik ve İranla devam eden savaşlar
Fransız ihtilalinden sonra ortaya cıkan milliyetcilik akımı
NOT : Osmanlı devletinden ayrılan ilk ulus 1812de Sırplar (ozerk ordular)
1829 Edirne Antlaşması ilede yunanlılar tam bağımsız oldular
Araplarda Vahhabi Ayaklanmalarını cıkardılar
OSMANLI DEVLETİNDE ISLAHAT HAREKETLERİ : Osmanlı devletinde yeniliklere yonelme duşuncesinin ilk denemesi matbaanın kullanılması olmuştur
Osmanlı devletinde ıslahat hareketlerinin temel amacı devleti parcalanmaktan kurtarmaktı Ozellikle ordu duzeltilmeye calışıldı
3 SELİM :
Kurmak istediği duzene NİZAMI CEDİT (Yeni duzen) adını verdi
Modern bir ordu kurdu
Avrupada diplomatik temsilcilikler actı
2 MAHMUT : 2 MAHMUT tahta cıkınca ayanlarla SENEDİ İTTİFAK denilen (1808) bir sozleşme imzaladı Fakat daha sonra belgeyi dikkate almayarak ayanların siyasal guclerini yok etti
İC OLAYLAR :
1826 da Yeniceri Ocağını kapattı
Bakanlıklar Kuruldu
· İtfaiye orgutu kuruldu
Posta teşkilatı kuruldu
Harbiye ve tıbbiye acıldı
Memurların can ve malları devlet guvencesi altına alındı
DIŞ OLAYLAR :
18061812 Osmanlı Rus savaşı
1812 Sırbistanın ozerk olması
Yunanistanın bağımsızlığı
Sırp, Yunan, Arnavutluk ayaklanmaları
Mısır valisi Mehmet Ali paşanın ayaklanmaları
ABDULMECİT DONEMİ :
TANZİMAT FERMANI (3KASIM1839) :
Amac : Yurttaş ile devlet arasındaki ilişkiyi sağlamlaştırmaktı
Ozellikleri :
Hukuk devletine doğru bir gidiş başladı
Tum yurttaşları kapsayan bir ceza yasası yapıldı
Vergi adaleti sağlandı
Askerlik suresi kısaltıldı
Bağımsız mahkemelerin kurulması gundeme geldi
Hukuk devleti icin on şart olan vatandaşın can guvenliği devlet garantisi altına alındı
ISLAHAT FERMANI (1856) : 18531856 Yılları arasında devam eden kırım savaşında rusyaya karşı ingiltere ve fransadan yardım alarak savaşı kazandık bunun uzerine gerek dışardan gelen istekler gerekse borcluluk duygusundan ıslahat fermanı ilan edildi Bu fermanla musluman ve gayri muslim vatandaşlar arasında tam eşitlik sağlandı (Vergi adaleti sağlandı gayrimuslimler devlet hizmetine alınmaya başlandılar)
MEŞRUTİYET DONEMİ :
Paşidaşın yetkilerini anayasa ile sınırlaması
NOT : Islahatların istenilen sonuca ulaşmaması siyasal niteliğe sahip olmamalarından kaynaklanıyordu Abdulmecitten sonra tahta gecen Abdulaziz yenilik tarafları bir kişi olmadığından doneminde ortaya cıkan genc osmanlılar adlı orgut Abdulazizi tahtan indirdi Abdulazizin taht dan indirilmesi modern Turk ordusunun siyasal yaşama ilk mudahalesi olarak bilinir
GENC OSMANLILARIN OZELLİKLERİ :
Anayasalı bir monarşi istiyorlardı
Halkın yonetime katılması ile bir osmanlılık ruhu doğacağından ve boylece insanların devlet birliğini bozma girişimlerinin biteceğini duşunuyorlardı
Padişahın yanında halkın sectiği bir meclisin bulunup yonetime katılmasını istiyorlardı
· Turk tarihinde siyasal ozgurlukler uğruna ilk mucadeleyi veren gruptur
2 ABDULHAMİT :
1 MEŞRUTİYET (23ARALIK1876) :
· 1876 Tarihinde KANUNİ ESASİ adıyla bir anayasa ilan edildi
Anayasanın Ozellikleri :
Egemenlik Osmanlı ailesine aitti
Son soz padişaha aitti
Yurttaşların siyasal parti kurma ve toplantı ozgurlukleri yoktu
Meclisi Mebusan ve Meclisi Ayan olmak uzere iki kanatlı bi meclis acıldı Meclisi Mebusan ın uyelerini halk, Meclisi Ayanın uyelerini padişah secerdi
Yasama,yurutme,yargı yetkileri padişaha aitti
Yargı guvenliği kesin değildi (113madde sebebiyle)
18771878 tarihleri arasında cıkan osmanlırus savaşını rusyanın istanbula kadar girmesi
uzerine osmanlı devleti savaşı kaybettiğini kabul etti 1878 yılında once Ayastefanos (Yeşilkoy) Aynı yıl hafifletilerek Berlik Antlaşması imzalandı
BERLİN ANTLAŞMASI (1878) :
Balkanlarda Makedonya ve Arnavutluk ile Bulgaristan kucuk bir bolumu bize kaldı
Sırbistan, Romanya ve Karadağ tam bağımsız oldu
Kıbrıs Adasının yonetimi İngilizlere bırakıldı
BosnaHersek in yonetimi AvusturyaMacaristan İmpna bırakıldı
Kars, Arkadah, Batum Ruslara bırakıldı
Bulgasitan hemen hemen tam bağımsız oldu
İSTİBDAT DONEMİ : 18771878 Osmanlı Rus savaşını bahane eden ikinci Abdulhamitin baskı yonetimi donemidir 30 yıl suren bu donemde meclis tatilde olduğu icin Abdulhamit yetkilerini kullanarak diktatorluk kurdu
Bu donemde,
Doğu Rumeli girit ve mısır kaybedildi
Duyuni Umumiye (genel borclar) idaresi kuruldu (Bu idare alacaklı devletler tarafından kuruldu)
Batı esaslarına gore oğretim yapan okullar acıldı
İstibdat rejimine karşı Jonturkler adlı bir grup ortaya cıktı Daha sonra butun gizli
Orgutleri catısı altında toplayarak ittihat ve Terakki Cemiyeti haline donuştu
2MEŞRUTİYET (23TEMMUZ1908) : 1908 Yılında Rus carı ile İngiliz kralı Revalde Osmanlı topraklarını paylaşmak amacıyla goruşmeye oturdular (Reval goruşmeleri) Bu durumun duyulması uzerine ittihat ve terakki cemiyeti uyeleri bir ayaklanma başlattı Padişah ayaklanmayı bastıramayınca meşrutiyeti tekrar ilan etmek zorunda kaldı
31MART OLAYI : Meşrutiyetin tekrar ilanı uzerine durumdan rahatsız olan İngiltere İstanbul gazeteleinden birisi olan volkan gazetesine soktuğu casus Derviş Vahdet i yoluyla meşrutiyetin şeriata aykırı olduğunu yaydı 31MART1909 tarihinde ayaklanmayı padişah bastıramadı ittihatcıların selanikten gonderdiği Hareket ordusu bastırdı Padişah suclu bulunarak taht dan indirildi
NOT : 31 Mart ayaklanması Turk tarihinde bilinen rejime karşı ilk ayaklanmadır
1909 Anayasa Değişiklikleri :
Siyasal parti kurma ve toplantı hakkı tanındı
Mebusan meclisinin yetkileri artırıldı
Hukumetin meclise karşı sorumluluğu kabul edildi
Yargı guvensizliği yaratan 113Madde kaldırıldı
Padişahın yasama yetkisi daraltıldı
1911 TRABLUSGARP SAVAŞI :
Sebep : İtalyanın somurge arayışı sırasında Trablusgarp ı işgal etmesi
Gelişme : Osmanlı devleti sadece olayı protesto etti Cunku Trablusgarp a gonderebileceği bir donanması yoktu Başta Mustafa Kemal olmak uzere bazı genc subaylar Trablusgarp a gittilersede balkan savaşlarının başlaması uzere geri cağırıldılar ve savaşı kaybettik
Sonuc : 1912 Yılında İtalya ile UŞİ antlaşması imzalandı Bu antlaşmaya gore
Trablusgarp İtalyanlara bırakıldı
Rodos ve 12 adanın yonetimi balkan savaşları bitinceye kadar İtalya ya bırakıldı
NOT : Bu antlaşma ile kuzey Afrikadaki son toprağımızda kaybedildi
BİRİNCİ BALKAN SAVAŞI (1912) :
Neden: Sırplar , Bulgarlar , Karadağlılar ve Yunanlıların Makedonyayı ele gecirmek istemesi
Gelişme : Osmanlı devleti dort cephede savaşmak durumunda kaldığı icin başarısız oldu
Sonuc :
Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti
Makedonya ve Trakya balkan devletleri arasında paylaşıldı
1913 yılında londra on barışı imzalandı Buna gore,
1 Batı sınırımız midye ve enes cizgisine cekildi
2 İmroz ve Bozcaada dışındaki butun ege adaları Yunanlılara verildi
İKİNCİ BALKAN SAVAŞI :
Birinci balkan savaşına katılan devletlerin icinde bulunduğu grup fazla pay alan Bulgaristana savaş actıOsmanlı devleti karışıklıktan yararlanarak Edirne ve Kırklareliyi geri aldı
NOT : Birinciye katılmayıp ikinciye katılan devlet ise Romanyadır
İTTİHAT VE TERAKKİ PARTİSİNİN DİKTATORLUĞUNUN BAŞLAMASI :
Birinci Balkan savaşındaki toprak kayıplarından yoneticileri sorumlu tutan ittihatcılar 23Ocak1913 tarihinde hukumet binasını basarak ele gecirdiler Bu olaya Babi Ali baskını adı verilir
3 UNİTE :
OSMANLI DEVLETİNİN SONA ERME SURECİNE GİRMESİ :
1 DUNYA SAVAŞI : Turkculuk Akımı : İttihat Terakki partisinin savunduğu bir akımdır Partililer Osmanlı bir toplum yapısını benimsiyorlar fakat her turlu yeniliğin Turkculuğun ışığı altında yapılmasını savunuyorlardı
NOT : Bu akımın onde gelen lideri Ziya GOKALP tir
NOT : Turkculuk akımı ilk once dil alanında başlamıştır
İslamcılık Akımı : Devletin başına gelen butun felaketlerin sebebinin İslam kurallarından uzaklaşmak olduğunu savunanların ortaya cıkardığı bir akımdır
Osmanlıcılık Akımı : Tanzimat ile uygulamaya konulan fakat koklerini 2Mahmut zamanında bulan bir akımdır Saray ve cevresi tarafından desteklenmiştir Bu akıma gore dinleri ulusları inancları ne olursa olsun herkez osmanlı sayılırdı
Kişisel Girişim ve Yerinde Yoneticilik Akımı (Teşebbusi Şahsi ve Ademi Merkezcilik) :
Prens Sabahattin tarafından ortaya atılan bu akım kişisel girişime değer veriyordu Osmanlı insanına her turlu ozgurluklerin tanınması ve halkın federasyona benzer bir yapı icinde yaşaması oneriliyordu
Almanyaya Yanaşma : Almanya Ortacağda parcalanmış fakat Milliyetcilik akımının etkisiyle 1800lerin sonlarında tekrar birleşmişti Bu devletler arasında en guclusu olan Prusya başbakanı Bismarkın onderliğinde birleşik Alman imparatorluğunu kurdular
NOT : Almanyanın birleşmesi sırasında Fransa ve Avusturya ile onemli savaşlar yapılmıştır Alman imparatorluğu kurulduktan sonra imparator olan 2Wilhelm Almanyanın deniz aşırı ulkelere acılmasını ve yeni pazarlar elde etmesini savunmuştur 2Wilhelm Osmanlı devleti uzerinde egemenlik kurmak istedi
Amacları :
İngiliz somurgelerinde yaşanan muslumanları halefinin gucunu kullanarak kışkırtmak ve huzursuzluk cıkarmak
Suveyş kanalını ve ortadoğudan asyaya uzanan yolları denetim altına almak
Fazla Alman nufusunu batı Anadoluya yerleştirerek Anadoluda bir Alman kolonisi kurmak
Bu amacları gercekleştirmek amacıyla Osmanlıyı kendi yanına cekti ozellikle Osmanlı ordusundaki pek cok birliğin Alman subayların denetimi altına verilmesini sağladı
BİRİNCİ DUNYA SAVAŞI :
Nedenleri :
Alman imparatorluğunun kurulması İngiltere ve Fransanın kurdukları dengeyi bozdu
Almanyanın denizlere egemen olması İngiltere ve Fransanın gerginliğini artırdı
Rusyanın balkanlarda izlediği Panslavizm ve Panortodoksluk politikası Sılav ırakları : Ruslar,Polonyalalılar,Cekler,Slovaklar,Slovenler,H ırvatlar,Sırplar ve Bulgarlardır
Sırpların Bosna Hersekte ayaklanma cıkarması Rusyanın Avusturya Macaristan imparatorluğu ile arasının acılmasına sebep oldu İngiltere Rusyayı Almanya Avusturya Macaristanı destekledi
Fransanın AlsaLoren bolgesini Almanyadan geri almak istemesi
İtalya ve Almanya arasındaki yakınlaşma
İTİLAF (ANLAŞMA) İTTİFAK (BAĞLAŞMA)
İNGİLTERE ALMANYA
FRANSA AVUSTURYAMACARİSTAN İMP
RUSYA İTALYA
(İtalya sonrasında taraf değiştiriyor)
Savaşı başlatan kıvılcım Avusturya ve Macaristan Veliahtının Saray Bosnada Sırplılar tarafından oldurulmesi oldu
Avrupa Cepheleri : Batıda Almanlar Fransa İngiltere karşısında zorlanıyorlardı ozellikle İtalyanın taraf değiştirmesi Avusturya Macaristan ordularının kuzey İtalyada yayılmalarına sebep oldu ve cepheler genişledi
OSMANLI DEVLETİNİN SAVAŞA GİRMESİ
NOT : İtilaf devletleri Osmanlının savaşa giremsini istemiyorlardı hatta Kaputilasyonların kaldırılmasına razı oldular
Sebep : Enver Paşa Almanya ile gizli bir anlaşma imzalamıştı bunun uzerine Akdenizde tatbikat yapan iki Alman savaş gemisi İngilizler den kacarak Osmanlıya sığındılar Osmanlı gemileri satın aldığını acıkladı Karadenize acılıp Rus limanlarını bombalattı
OSMANLI ULKESİNDE ACILAN CEPHELER :
1 Doğu (Kafkas) Cephesi : Bu cephede Ruslar ile savaşılmıştır Enver Paşa Kars,Ardahan ve Batumu geri almak ve Kafkasyadaki Muslumanları birleştirmek istiyordu Hazırlıksız yapılan saldırılar 100000 askerin donarak Şehit olmasına sebep oldu Ruslar Erzurum,Muş,Bitlis,Trabzon ve Erzincanı işgal ettiler fakat Rusyada ihtilal cıkınca savaştan cekilmek zorunda kaldılar 3Mart1918 tarihinde BrestLitowsk Antlaşması imzalandı Buna gore ,
Doğu Cephesi kapandı
Ruslar Kars Ardahan ve Batumu geri verdiler
2 Canakkale Cephesi :
Amac : İngiltere ve Fransanın Rusyaya yardım goturme isteği
Rusyaya yardım gotururken boğazlardan gecilirse İstanbul duşecek Osmanlı devletide tarihe karışacaktı İngiltere ve Fransa bu amacla once denizden saldırıya başladılar fakat Nusret mayın gemisinin boğaza mayın doşemesiyle başarısız olup geri cekildiler daha sonra sonra gelibolu yarımadasından karaya cıkmaya calıştılar
NOT : Osmanlı devletinin başarılı olabilmesi icin Almanyadan yardım alması gerekiyordu bu yardım Bulgaristanı savaşa cekerek mumkun olabilirdi Bunun icin Dimetokayı Bulgaristana bırakmak zorunda kaldık Bu olaydan sonra Almanyadan yardım gelmeye başladı antlaşma devletleri Canakkaleyi boşaltmak zorunda kaldılar
Sonuc
Savaşın suresi uzadı
Rusyaya yardım ulaştırılamadığı icin ihtilal başarılı oldu
3 Irak Kanal Filistin Cepheleri :
Irak Cephesi : Savaşın ilk yıllarında İngilizlere karşı başarılı olunmuştur fakat İngilizlerin karşı harekatıyla Osmanlı ordusu elde ettiği yerlerden cekilmiş ve bağdatı İngilizlere bırakmıştır
Kanal ve Filistin Cepheleri : Kanal cephesi Almanların isteği uzerine acılmıştır İngilizlerle savaşılmıştır fakat Arapların ihaneti uzerine başarısız olunmuştur Bu sırada ateşkes imzalanarak savaşta bitmiştir
4 Balicya Cephesi : Almanya ve Avusturya Macaristan ordularının Ruslarla yaptığı savaşlarda destek amacıyla katıldığımız cephedir
SAVAŞIN BİTİŞİ : Rusyanın savaştan cekilmesi ile Almanyanın planları gercekleşemedi cunku anlaşma grubunda Yunanistan savaşa katılmıştı Almanya kurduğu denizaltı filosuyla İngiltere ve Fransaya malzeme taşıyan Amerikan gemilerini batırmaya başladı Bunun uzerine 1917 yılında ABD Anlaşma grubunda savaşa katıldı Savaşa girdikten sonra ABD cumhurbaşkanı kendi adı ile unlenen Wilson ilkelerini yayınladı bu ilkeler ;
Savaştan sonra hicbir devlet savaşı kazansada toprak kazancı sağlamayacak
Başka devletlerin egemenliği altında yaşayan uluslar kendi geleceklerini tayin edebilecekler
Yenenler yenilenlerden savaş tazminatı almayacak
Butun bu işleri duzenleyecek uluslar arası bir orgut kurulacaktı (Milletler cemiyeti)
Bu ilkelere guvenen Bulgaristan ilk bırakışmayı imzalayarak savaştan cekildi, ikinci bırakışmayı Osmanlı devleti, ucuncuyu Avusturya Macaristan İmp Son olarak Almanya imzalayarak savaş bitti Sonucta sadece yenen değil yenilen devletlerdede ağır toplumsal ve ekonomik bunalımlar meydana geldi