Mescidi Aksa'nın Önemi
Mescidi Aksa bilindiği üzere Müslümanların ilk kıblesi ve harem mescidlerin üçüncüsüdür Yüce Allah Kur'an-ı Kerim'de Mescidi Aksa'dan adıyla söz etmekte ve bu mescidin etrafının mübarek kılındığını bildirmektedir Bu konuda İsra suresinin birinci ayetinde şöyle buyuruluyor: "Kulunu, kendisine birtakım ayetlerimizi göstermek için bir gece Mescidi Haram'dan çevresini mübarek kıldığımız Mescidi Aksa'ya yürütenin şanı pek yücedir Şüphesiz o duyandır, görendir"
Kur'an-ı Kerim'in bazı yerlerinde de bu mescidden ismi anılmaksızın söz edilmektedir Örneğin Meryem suresinin 11 ayetinde Yüce Allah şöyle buyuruyor: "Bunun üzerine (Zekeriya as) mescidden kavminin karşısına çıkıp onlara: "Sabah ve akşam tesbih edin" diye işaret etti" Burada kastedilen mescid, Mescidi Aksa'dır
Ali İmran suresinin 37 ayetinde de şöyle buyuruluyor: "Rabbi onu (Meryem'i) güzel bir kabulle kabul etti; güzel bir şekilde yetiştirip büyüttü ve onun bakımını Zekeriyya'nın yükümlülüğüne verdi Zekeriyya ne zaman onun bulunduğu mabede girse yanında yiyecek bulurdu "Ey Meryem! Bu sana nereden geliyor?" derdi O da: "Allah'ın katındandır Şüphesiz Allah dilediğine hesapsız rızık verir" derdi" Burada sözü edilen ma'bed Mescidi Aksa'dır
Yine aynı surenin 39 ayetinde de şöyle buyuruluyor: "Onun (Zekeriyya (as)'ın) mihrabda namaz kılmakta olduğu sırada melekler kendisine, "Allah sana, Allah katından olan Kelime'yi doğrulayıcı, efendi, kendine hakim ve salihlerden bir peygamber olarak Yahya'yı müjdelemektedir" diye seslendiler" Bu ayeti kerimede mihrab denirken kastedilen mekan da Mescidi Aksa'dır
Mescidi Aksa'nın fazilet ve ehemmiyeti hakkında ayrıca birçok hadisi şerif bulunmaktadır Resulullah (as) bir hadisi şerifinde şöyle buyurmuştur: "Yolculuk ancak şu üç mescidden birine olur: Benim şu mescidime, Mescidi Haram'a ve Mescidi Aksa'ya" (Müslim, Kitabu'l-Hacc, 15/415, 511, 512) Burada kastedilen yolculuk ibadet kastıyla olan özel yolculuktur Bu hadisi şerif dolayısıyla Mescidi Aksa harem mescidlerin üçüncüsü sayılmıştır
Ahmed ibnu Hanbel, Nesai ve Hakim'in Abdullah ibnu Ömer (ra)'den rivayet etmiş oldukları bir hadisi şerife göre de Resulullah (sas) şöyle buyurmuştur: "Süleyman (as) Mescidi Aksa'yı yaptığında Rabbinden üç şey istedi Rabbi ona ikisini verdi Ben üçüncüsünü de vermiş olmasını ümit ediyorum: Kendisine, kendi hükmüne denk gelecek hüküm vermesini istedi, (Rabbi) bu istediğini verdi Kendisinden sonra hiç kimsenin ulaşamayacağı bir saltanat vermesini istedi, bu istediğini de verdi Bir de her kim, bu Mescid'de -yani Mescidi Aksa'da- namaz kılmak amacıyla evinden çıkarsa anasından doğmuş gibi günahlarından sıyrılsın istedi Biz Allah'ın bu istediğini de ona vermiş olmasını ümit ediyoruz"
Resulullah (sas) bir hadisi şerifinde: "Oraya (Mescidi Aksa'ya) gidin ve içinde namaz kılın Kandillerinde yakılmak üzere oraya zeytinyağı gönderin" diye buyurmuştur
Resulullah (sas)'tan bunun dışında da Mescidi Aksa'nın faziletiyle ilgili birçok hadisi şerif rivayet edilmiştir
Yeryüzünün en faziletli mekanları camiler, camilerin de en faziletlileri Mescidi Haram, Mescidi Nebevi ve Mescidi Aksa'dır Bu üç camide kılınan namazların diğer camilerde kılınan namazlardan çok daha fazla sevaplı olduğu hadisi şeriflerde bildirilmiştir
Tanınmış tefsir alimlerinden Kasımi, Mescidi Aksa'nın ismi hakkında şu açıklamayı yapmıştır: "Aksa kelimesi "en uzak" anlamındadır Mescidi Aksa da Mekke'ye olan uzaklığından dolayı böyle adlandırılmıştır"
Tarihi kaynaklardan, tefsir kitaplarında yer alan rivayetlerden ve hadislerde verilen bilgilerden Mescidi Aksa'nın ilk şeklinin Hz Süleyman (as) tarafından yaptırıldığı anlaşılmaktadır Nitekim yukarıda vermiş olduğumuz ve: "Süleyman (as) Mescidi Aksa'yı yaptığında" diye başlayan hadisten bu anlaşılıyor
Buhari ve İbnu Mace'nin nakletmiş olduğu bir hadisi şerifte Ebu Zer (ra)'in şöyle dediği bildirilmiştir: "Resulullah (as)'a, yeryüzüne konulmuş olan ilk mescidin hangisi olduğunu sordum "Mescidi Haram" diye buyurdu "Sonra hangisi?" dedim "Mescidi Aksa" diye buyurdu "İkisi arasındaki süre ne kadardır?" diye sordum Şöyle buyurdu: "Kırk yıl Sonra bütün yeryüzü senin için mesciddir Nerede namaz vaktine girersen orada namaz kıl" (Buhari, Kitabu Ehadisi'l-Enbiya, 60/40; İbnu Mace, Kitabu'l-Mesacid ve'l-Cemaat, 4/7)
Mescidi Aksa bilindiği üzere Müslümanların ilk kıblesi ve harem mescidlerin üçüncüsüdür Yüce Allah Kur'an-ı Kerim'de Mescidi Aksa'dan adıyla söz etmekte ve bu mescidin etrafının mübarek kılındığını bildirmektedir Bu konuda İsra suresinin birinci ayetinde şöyle buyuruluyor: "Kulunu, kendisine birtakım ayetlerimizi göstermek için bir gece Mescidi Haram'dan çevresini mübarek kıldığımız Mescidi Aksa'ya yürütenin şanı pek yücedir Şüphesiz o duyandır, görendir"
Kur'an-ı Kerim'in bazı yerlerinde de bu mescidden ismi anılmaksızın söz edilmektedir Örneğin Meryem suresinin 11 ayetinde Yüce Allah şöyle buyuruyor: "Bunun üzerine (Zekeriya as) mescidden kavminin karşısına çıkıp onlara: "Sabah ve akşam tesbih edin" diye işaret etti" Burada kastedilen mescid, Mescidi Aksa'dır
Ali İmran suresinin 37 ayetinde de şöyle buyuruluyor: "Rabbi onu (Meryem'i) güzel bir kabulle kabul etti; güzel bir şekilde yetiştirip büyüttü ve onun bakımını Zekeriyya'nın yükümlülüğüne verdi Zekeriyya ne zaman onun bulunduğu mabede girse yanında yiyecek bulurdu "Ey Meryem! Bu sana nereden geliyor?" derdi O da: "Allah'ın katındandır Şüphesiz Allah dilediğine hesapsız rızık verir" derdi" Burada sözü edilen ma'bed Mescidi Aksa'dır
Yine aynı surenin 39 ayetinde de şöyle buyuruluyor: "Onun (Zekeriyya (as)'ın) mihrabda namaz kılmakta olduğu sırada melekler kendisine, "Allah sana, Allah katından olan Kelime'yi doğrulayıcı, efendi, kendine hakim ve salihlerden bir peygamber olarak Yahya'yı müjdelemektedir" diye seslendiler" Bu ayeti kerimede mihrab denirken kastedilen mekan da Mescidi Aksa'dır
Mescidi Aksa'nın fazilet ve ehemmiyeti hakkında ayrıca birçok hadisi şerif bulunmaktadır Resulullah (as) bir hadisi şerifinde şöyle buyurmuştur: "Yolculuk ancak şu üç mescidden birine olur: Benim şu mescidime, Mescidi Haram'a ve Mescidi Aksa'ya" (Müslim, Kitabu'l-Hacc, 15/415, 511, 512) Burada kastedilen yolculuk ibadet kastıyla olan özel yolculuktur Bu hadisi şerif dolayısıyla Mescidi Aksa harem mescidlerin üçüncüsü sayılmıştır
Ahmed ibnu Hanbel, Nesai ve Hakim'in Abdullah ibnu Ömer (ra)'den rivayet etmiş oldukları bir hadisi şerife göre de Resulullah (sas) şöyle buyurmuştur: "Süleyman (as) Mescidi Aksa'yı yaptığında Rabbinden üç şey istedi Rabbi ona ikisini verdi Ben üçüncüsünü de vermiş olmasını ümit ediyorum: Kendisine, kendi hükmüne denk gelecek hüküm vermesini istedi, (Rabbi) bu istediğini verdi Kendisinden sonra hiç kimsenin ulaşamayacağı bir saltanat vermesini istedi, bu istediğini de verdi Bir de her kim, bu Mescid'de -yani Mescidi Aksa'da- namaz kılmak amacıyla evinden çıkarsa anasından doğmuş gibi günahlarından sıyrılsın istedi Biz Allah'ın bu istediğini de ona vermiş olmasını ümit ediyoruz"
Resulullah (sas) bir hadisi şerifinde: "Oraya (Mescidi Aksa'ya) gidin ve içinde namaz kılın Kandillerinde yakılmak üzere oraya zeytinyağı gönderin" diye buyurmuştur
Resulullah (sas)'tan bunun dışında da Mescidi Aksa'nın faziletiyle ilgili birçok hadisi şerif rivayet edilmiştir
Yeryüzünün en faziletli mekanları camiler, camilerin de en faziletlileri Mescidi Haram, Mescidi Nebevi ve Mescidi Aksa'dır Bu üç camide kılınan namazların diğer camilerde kılınan namazlardan çok daha fazla sevaplı olduğu hadisi şeriflerde bildirilmiştir
Tanınmış tefsir alimlerinden Kasımi, Mescidi Aksa'nın ismi hakkında şu açıklamayı yapmıştır: "Aksa kelimesi "en uzak" anlamındadır Mescidi Aksa da Mekke'ye olan uzaklığından dolayı böyle adlandırılmıştır"
Tarihi kaynaklardan, tefsir kitaplarında yer alan rivayetlerden ve hadislerde verilen bilgilerden Mescidi Aksa'nın ilk şeklinin Hz Süleyman (as) tarafından yaptırıldığı anlaşılmaktadır Nitekim yukarıda vermiş olduğumuz ve: "Süleyman (as) Mescidi Aksa'yı yaptığında" diye başlayan hadisten bu anlaşılıyor
Buhari ve İbnu Mace'nin nakletmiş olduğu bir hadisi şerifte Ebu Zer (ra)'in şöyle dediği bildirilmiştir: "Resulullah (as)'a, yeryüzüne konulmuş olan ilk mescidin hangisi olduğunu sordum "Mescidi Haram" diye buyurdu "Sonra hangisi?" dedim "Mescidi Aksa" diye buyurdu "İkisi arasındaki süre ne kadardır?" diye sordum Şöyle buyurdu: "Kırk yıl Sonra bütün yeryüzü senin için mesciddir Nerede namaz vaktine girersen orada namaz kıl" (Buhari, Kitabu Ehadisi'l-Enbiya, 60/40; İbnu Mace, Kitabu'l-Mesacid ve'l-Cemaat, 4/7)