LED, OLED, QLED ve QD-OLED üzere bütün ekran teknolojilerinin hangi açıdan birbirlerinden farklı olduklarını anlamak, sıradan bir son kullanıcı için bir epey sıkıntı olabilir. Bugün Samsung’un QD-OLED teknolojisini açıklarken ortadaki farklara da değinerek aklınızdaki soru işaretlerini ortadan kaldıracağız.
Samsung tarafından geliştirilen -ve şirketin ticari olarak yalnızca OLED olarak bahsettiği- QD-OLED, düz ekran panelleri alanındaki en yeni ve en heyecan verici teknolojilerden birisi olma özelliği taşıyor. QD-OLED TV teknolojisi, pazar başkanı Samsung tarafından desteklenen Quantum Dot (QD) ekran panelleri ve OLED ekran teknolojisinin bir kombinasyonu. Bu ortada OLED ekran teknolojisi alanında, Samsung’un ezeli rakibi olan LG’nin baskın bir oyuncu olduğunu ve tıpkı vakitte öteki televizyon üreticilerine büyük OLED ekran panelleri sağlayan tek tedarikçi olduğunu da belirtelim.
İki ekran paneli cinsinin de farklı güçlü ve zayıf istikametleri mevcut. Bunları birleştirmek, potansiyel olarak televizyon üretiminin ziyadesiyle kıymetli olan üç ögesini (canlı renkler, ışık sızması olmayan yüksek zirve parlaklığı ve koyu ve doygun siyahlar) elde eden modüllerin toplamından daha büyük getiriler sağlayabilir.
Ancak bu yeni panel teknolojisiyle ilgili olarak sorulması gereken şöyle değerli sorular var: Çalışma mantığı ne? Bu ekran teknolojisini barındıran birinci televizyon modelleri hangileri olacak? Ve bu vakte kadar OLED aksisi bir kampanya yürüten Samsung neden birdenbire bir u dönüşü yaptı? What Hi-Fi? isimli internet sitesinin bu bahiste paylaştığı makaleyi temel alarak hazırladığımız QD-OLED televizyon teknolojisine yönelik bu rehberin devamında, tüm bu soruları yanıtlamaya çalışacağız. Lakin birinci olarak QD-OLED hibrit bir ekran teknolojisi olduğu için bir bütün olarak ele almadan evvel onu bir ortaya getiren bileşenleri tek tek açıklamamız gerek.
OLED (Organik Işık Yayan Diyot), iki iletkenin içinden bir akım geçirerek ışık yaymasına neden olan, organik karbon bazlı sinema kullanan bir ekran çeşididir. Bir OLED televizyon, imaj üretmek için OLED kaynaklarından gelen mavi ve sarı ışığı birleştirerek neredeyse beyaz ışık oluşturur. Bu ışık daha sonra kırmızı, mavi ve yeşil alt piksellerden oluşan bir renk filtresinden geçirilir.
OLED Avantajları
Bir piksel katmanından geçirilen farklı bir geriden aydınlatmayı temel alan klasik LCD televizyonların tersine, OLED’deki her bir piksel hem parlaklık hem de manzara oluşturma ile ilgilenebilir. Her piksel tıpkı vakitte kendisinin ışık kaynağı olduğundan ve gerektiğinde büsbütün karartılabildiğinden bu, siyah bir pikselin yanında bulunan parlak bir pikselin, siyah pikseli etkilemeden görünebileceği ve OLED’lerin son derece başarılı oldukları harikulâde genel kontrastı meydana getirebileceği manasına gelir.
Üstelik OLED ekran paneli teknolojisinin tek avantajı da bu değil. OLED teknolojisinde imgenin bir LCD matrisinden geçmesi gerekmediği için görüş açıları geniştir ve OLED televizyonların genel yapıları ince ve hafiftir.
OLED Dezavantajları
Gelelim OLED ekran teknolojisinin dezavantajlarına. Her pikselin üretebileceği ışık ölçüsü, pikselin boyutu ve renk filtrelerinden gelen güç emilimi ile hudutlu olduğu için OLED televizyonlar ortalama bir geriden aydınlatmalı ekran teknolojisine sahip bir televizyon modelindekiyle tıpkı zirve parlaklığına ulaşma konusunda bir oldukça zorluk çekerler.
LG, bu sorunun üstesinden gelmek emeliyle parlaklık düzeylerini denemek ve artırmak için beyaz bir alt piksel ekleyen bir WRGB piksel yapısı kullanmaya başladı. Ne yazık ki bu sistemin kimi dezavantajları mevcut ve bunlardan birincisi, öbür alt piksellerin renklerini soldurma ihtimalinin bulunmasıdır. Bununla birlikte OLED ekran panellerindeki organik materyal daima olarak stabil olmadığı için ömrü, üretmesi için tasarlandığı parlaklık ölçüsüyle zıt orantılı olarak azalır. Yani uzun lafın kısası, zirve parlaklık düzeylerine ulaşmak için beyaz alt piksellerden yararlanılması, televizyonunuzun ömür mühletinin kısalmasına neden olabilir.
OLED televizyonların karşılaştıkları biraz daha tartışmalı olan bir sorun ise ekran panelinin organik yapısının, potansiyel olarak manzara tutulmasına ve hatta ekran yanmasına karşı hassas olmasıdır. Sadece Samsung üzere birtakım şirketlerin tasvir ettikleri bu durum, dengeli ve yaygın bir sorun değildir. Ayrıyeten What Hi-Fi? tarafından yapılan OLED televizyon testlerinde bu türlü bir meseleyle da karşılaşılmamış. Lakin tekrar de bu sorun, OLED televizyon almayı düşünen birtakım kullanıcılar için anlaşılır bir halde bir tedirginlik yaratıyor. Televizyon üreticileri de bu sorunun gerçekleşme riskini azaltmak emeliyle çeşitli özellikler sunmak için çalışıyorlar.
Yukarıda da belirtmiş olduğumuz üzere, şu anda LG, televizyonlar için OLED ekran panelleri üreten tek üretici pozisyonunda bulunuyor. Şirket, ürettiği OLED ekran panellerini kendi televizyonlarında kullanmasının yanı sıra, birebir vakitte Sony, Panasonic ve Philips üzere öteki televizyon üreticilerine de satıyor.
Bununla birlikte Samsung ise 2013 yılında OLED dünyasına süratli bir giriş yaptıktan sonra, QLED üzere rakip ekran paneli teknolojileri geliştirmeye odaklandı. Şirketin kasıtlı olarak OLED’lerin güvenilirliği konusunda tüketici kuşkularını körüklediği, hatta televizyonlar için ekran yanması denetim aracı oluşturacak kadar ileri gittiği ve bu problemden muzdarip olan kullanıcıları OLED televizyonları, QLED bir televizyon modeli ile takas etmeye teşvik ettiği biliniyor.
Bu ortada OLED ekranlarla ilgili daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, daha evvel sizlerle paylaşmış olduğumuz OLED Ekranlar Hakkında Bilmek İstediğiniz Her Şey adlı yazımıza da göz atabilirsiniz.
QLED (Kuantum Noktalı Işık Yayan Diyot) ekran teknolojisi, OLED teknolojisinin en düzgün manzara kalitesi özelliklerini (süper koyu siyahlar, harika kontrast, geniş görüş açıları) çok daha üstün parlaklık ve renklerle denemek ve kopyalamak için geliştirilmiştir. QLED teknolojisi, manzara oluşturmak için bir LED art ışığı, kuantum noktaları katmanı, bir LCD matrisi ve bir renk filtresi kullanır.
QLED ekran panellerinin üretiminde kullanılan kuantum noktaları, boyutu sadece birkaç nanometre olan küçük ve yarı iletken parçacıklardır. Bu kuantum noktaları, beyaz ışığı güç kaybı olmaksızın renkli ışığa dönüştürür. Ortaya çıkan renk, kuantum noktasının boyutuna bağlıdır. Daha büyük olan kuantum noktaları spektrumun kırmızı ucunda, daha küçük olanlar ise mavi ucunda ışık verir.
Gelecekte mühendisler, tıpkı OLED ve Micro LED teknolojilerinde olduğu üzere, bu yarı iletkenleri bizatihi ışık yayan bir hale getirmeyi umuyorlar, lakin şu anda harici bir kaynak tarafından aydınlatılmaları gerekiyor.
Kuantum noktalarının (Quantum Dot) avantajı, hem klasik LCD ekran panellerine hem de tartışmalı olarak OLED panellere kıyasla kıymetli ölçüde geliştirilmiş renkler sunmalarıdır. Tıpkı vakitte kuantum noktalarının art aydınlatmaları ve güç verimlilikleri, OLED ekranların ulaşamayacağı parlaklık düzeylerine ulaşılmasına imkan tanır. Bununla birlikte ışık beyaz alanlardan kenarlardaki koyu piksellere sızabileceği için kuantum noktaları, bir OLED ekran panelindeki kadar koyu siyahlar meydana getiremezler.
Samsung, yüksek kaliteli “Neo QLED” televizyonları için art aydınlatmalarını küçülterek ve standart LED’lerden Küçük LED art aydınlatmalara geçiş yaparak televizyonlarının kontrastlarını artırmaya çalıştı. İsminden da anlaşılacağı üzere bu art aydınlatmalar, daha bağımsız karartma bölgeleri için çok daha yüksek ölçülerde paketlenmiş olan çok daha küçük LED’ler kullanırlar. Bu LED’ler o kadar küçüktür ki, kum tanelerini andırırlar. Lakin en üst seviyede hassas karartma konusunda piksel boyutundaki bir art aydınlatma daha düzgün performans gösterir.
QLED ve OLED ekran paneli teknolojileri ortasındaki farkları merak ediyorsanız, burada yer alan yazımıza göz atmanızı tavsiye ediyoruz.
QD-OLED televizyon panellerinde, kırmızı ve yeşil kuantum noktaları içeren pikselleri aydınlatmak için bir mavi OLED gereç yığını kullanılır. Her OLED pikseli, üç alt piksele bölünmüştür: Orjinal mavi OLED gerecinden meydana gelen mavi bir alt piksel, kırmızı olarak ayarlanmış kuantum noktalarına sahip kırmızı bir alt piksel ve yeşil olarak ayarlanmış bir kuantum noktası tarafından oluşturulan yeşil bir alt piksel. Bu alt pikseller, daha sonra gerçek beyaz ışık oluşturmak için birleştirilebilirler.
Filtre kullanmanın tersine, kuantum noktaları tarafından gerçekleştirilen renk dönüşümleri çabucak hemen hiç ışık gücü kaybetmez. Bu OLED aydınlatma prosedürünü kullanan yeni QD-OLED ekran panellerinin, bir yandan büsbütün karartma özelliğini korurken bir yandan da mevcut OLED televizyonlardan daha parlak göründükleri söz ediliyor.
Öyleyse neden OLED ekran panelleri sadece kırmızı, mavi ve yeşil ışık yayıcı gereçler kullanmıyor ve parlaklık azaltan filtrelerden kurtulmuyor? Bunun temel nedeni, çağdaş televizyonların gerektirdiği boyutlarda gerçek RGB ekran panelleri üretmenin pratik olmaması. Aslında Samsung, tek OLED televizyonu olan S9C ile bunu başarmaya çalıştı. Lakin daha sonradan bu televizyonun ticari olarak varlığının sürdürülemeyeceğine karar verildi ve televizyon, kısa bir mühlet içinde piyasadan çekildi.
Eğer başarılı olunursa QD-OLED televizyonlar, OLED ekranların kontrastını ve QLED ekranların parlaklığını ve canlılığını sunma potansiyeline sahip. Samsung, 4K çözünürlüğe sahip olan QD-OLED televizyonlarının farklı olarak denetim edilebilen, yaklaşık olarak 8.3 milyon (3840×2160) ışık kaynağına sahip olacağını tabir ediyor ve bu sayede televizyonlarının 1.000.000:1 yüksek kontrast oranı, geliştirilmiş imaj ayrıntısı ve daha güzel HDR performansı sunacağını söylüyor.
Bununla birlikte Güney Koreli teknoloji şirketi, QD-OLED televizyon panellerinin mevcut ekran cinsleri ortasında en geniş renk aralıklarından birini sunacağını sav ediyor. BT.2020 spesifikasyonlarına nazaran QD-OLED, 0,0005 nit siyah ve 1000 nit beyaz düzeyinin yanı sıra, %80’in üzerinde bir renk hacmi sunacak.
QD-OLED ekran panellerinin, klasik LCD ekranlara kıyasla ekran reaksiyon müddetlerini, görüş açılarını ve ekran yansımasını güzelleştirmesi bekleniyor. Bunun yanı sıra Samsung, mavi OLED materyali temel olarak 455 nm’den daha uzun bir dalga uzunluğuna sahip ışık üreteceği için ekranın %40-50 oranında daha az ziyanlı mavi ışık yayacağını argüman ediyor.
Haberler, Samsung’un üç katmanlı OLED materyal yığını kullanarak parlaklık üretiminin yükünü dağıtmayı ve QD-OLED televizyonların hayat mühletini olağan bir OLED televizyonun çok ötesinde uzatmayı umduğuna işaret ediyor. Fakat katiyetle dikkate alınması gereken öteki faktörler de mevcut.
Samsung’un bu çetrefilli mevzulara nasıl yaklaşacağı konusunda yalnızca varsayım yürütebiliriz. Güney Koreli şirket, bu ekran teknolojisini uzun müddettir benimsediğinin ispatı olarak telefonlarda OLED ekran kullanımını gösterilebilir ya da QLED ve OLED ekran panellerinin tüm avantajlarına sahip olan ve hiçbir dezavantajına sahip olmayan bu yeni hibrit ekran teknolojisi ile birlikte, LG’nin büyük OLED ekran panelleriyle ilgili olarak yaşadığı tüm problemleri çözdüğünü de sav edebilir.
Başlangıçta Samsung, OLED terimini kullanmaktan kaçınacak üzere görünüyordu. Zira şirketin internet sitesinde yeni ekran teknolojisi hakkında yapılan bir paylaşımda, “QD-OLED TV” terimi kullanılmamış, bunun yerine “QD Display TV” sözüne yer verilmişti. Lakin daha sonrasında teknoloji şirketi, 180 derecelik bir dönüş yaparak QD ayrımı yapmaksızın OLED terimini kullanmaya başladı.
Samsung birinci QD-OLED TV modeli olan S95B’yi bu ayın başında piyasaya sürdü. 4K çözünürlüğe sahip QD-OLED akıllı televizyonun 55 inç boyutundaki modeli, ABD’de 2200 dolarlık fiyat etiketiyle satışa sunulurken 65 inçlik modeli ise 3000 dolardan satılıyor. Bu iki televizyon modeli başlangıçta Samsung’un ABD’deki internet sitesinde 2400 ve 3500 dolarlık fiyat etiketleriyle listelendikleri için şu anki satış fiyatlarının son derece makul olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.
Bununla birlikte şirket içerisinden kimi kaynaklar, 70 inç boyutunda ekrana sahip yeni QD-OLED televizyon modellerinin de önümüzdeki aylarda piyasaya sürüleceğini argüman ettiler. Fakat bu yeni televizyon modellerinin 4K mı, yoksa 8K mı çözünürlüğe sahip olacaklarının şimdilik bilinmediğini belirttiler.
Samsung Display’in 2019 yılından bu vakte kadar QD ekran teknolojilerine 11,7 milyar dolar yatırım yaptığı düşünülüyor. Samsung Display, LCD üretimini 2022 yılına kadar bitirmeyi planladığı için şirketin QD-OLED ekran paneli üretimi konusunda katiyetle kıymetli bir yatırım getirisi beklentisi olacak. Teorik olarak QD-OLED ekran panellerinin tasarımı daha kolay olduğundan ve daha az materyal kullandığından, üretim maliyetleri eninde sonunda OLED ekran panellerinin üretim maliyetlerinden daha düşük düzeylere gelebilir. Bu da potansiyel olarak QD-OLED televizyonların uzun vadede daha düşük fiyat etiketleriyle piyasaya sürülebilecekleri manasına geliyor.
Samsung S95B QD-OLED TV Özellikleri
Samsung S95B QD-OLED televizyon modeli, çok ince bir panel kısmı ve standsız bir formda sırf 4 cm derinliğe sahip olan son derece minimalist bir elektronik koruması ile göze çok güzel gelen bir aygıt.
Samsung’un birden fazla 4K QLED televizyonunun bilakis S95B QD-OLED TV modeli, yeni kuşak konsollardan ve üst seviye bilgisayarlardan gelen 4K/120 Hz imaj sinyallerini destekleyen dört adet HDMI 2.1 soketi barındıracak. Bununla birlikte 2022 model Neo Quantum işlemci tarafından desteklenen QD-OLED televizyon modeli, tıpkı vakitte 144 Hz ekran yenileme suratına ve Q-symphony ve Dolby Atmos dayanağı ile birlikte sürükleyici “Nesne Takibi Sesi” isimli teknolojiye sahip olacak.
Samsung S95B QD-OLED televizyon, tüm bunların yanı sıra Samsung’un daha parlak, daha yanlışsız vurgular ve gerçeğe yakın renkler sunacağını söylediği bir OLED parlaklık artırıcı ve algısal renk eşleştirme özelliği ile birlikte gelecek.
Bu yılın başında ABD’nin Las Vegas kentinde gerçekleştirilen CES 2022 tüketici elektroniği fuarında 65 inçlik Samsung S95B QD-OLED TV modeli, dünyanın birinci gerçek RGB kendi kendine ışık yayan Quantum Dot OLED televizyonu olarak kabul edildi. Televizyonun elde ettiği bu unvan ile ilgili olarak yayınlanan bir yazıda kelam konusu QD-OLED televizyon modelinin, “en üst düzeyde görseller için RGB OLED’in kontrast düzeylerini kuantum noktalarının rengi ve parlaklığıyla birleştirerek televizyon teknolojileri alanında bir ihtilal yarattığı” söz edildi.
Sony Bravia XR Master Series A95K QD-OLED TV Özellikleri
OLED ekran panelleri açısından LG Display’in kıymetli müşterilerinden biri pozisyonunda olan Sony de 2022 yılı içerisinde QD-OLED TV modelleri piyasaya süren televizyon üreticilerinden biriydi. Hatta Japonya merkezli teknoloji şirketi, yeni Bravia XR Master Series A95K modeli ile birlikte bir QD-OLED televizyon modelini resmi olarak duyuran birinci şirket oldu.
Sony Bravia XR Master Series A95K, Samsung Display tarafından geliştirilen tıpkı ekran teknolojisini kullanıyor. Fakat elbette ekran paneli, manzara performansını etkileyen ögelerden sadece bir tanesi ve Sony de QD-OLED ekran panellerinden azamî performans elde etmek için ısı dağılımını standart hale getiren ısı yayılım levhası ve kendi ürettiği XR işlemci üzere çeşitli donanımlarla avantaj sağlıyor.
İlginç bir biçimde Sony, Bravia XR Master Series A95K QD-OLED televizyon modelinin standart bir OLED televizyondan daha parlak ve daha fazla renk canlılığına (özellikle manzaranın en parlak olduğu kısımlarda) sahip olmasının yanı sıra, daha âlâ görüş açılarına sahip olduğunu da tabir ediyor.
FlatPanelsHD tarafından paylaşılan bilgiye nazaran 55 inç boyutundaki A95K QD-OLED televizyon modeli, 3300 dolar (3050 euro) fiyat etiketiyle satışa sunulacak. QD-OLED televizyonun 65 inçlik modelinin ise 4400 dolarlık (4050 euro) satış fiyatıyla piyasaya sürüleceği söz ediliyor. Bu sayıların, daha evvel ortaya çıkan kimi sızıntıların işaret ettiklerinden biraz daha yüksek olduğunu belirtelim.
Ancak A95K QD-OLED TV modeli, LG C2 ve Sony’nin kendi A80K modeli üzere 2022 yılının ana akım OLED televizyonlarından hala çok daha kıymetli olsa da, bu üslup bir son teknoloji eserine kıyasla daha ulaşılabilir olacak. Bununla birlikte Samsung’un Sony A95K QD-OLED modeli ile tıpkı ekran paneline sahip olan S95B QD-OLED televizyonu, A95K QD-OLED televizyon modelinden çok daha uygun bir fiyat etiketiyle satışa sunulacak olması nedeniyle son derece değerli bir rekabet avantajına sahip olacak.
Sony Bravia XR Master Series A95K QD-OLED televizyonun ne vakit piyasaya sürüleceğine gelince, yakın vakit içerisinde satışa sunulacağı resmi olarak açıklanan aygıtın çok büyük bir ihtimalle haziran ayına kadar piyasaya sürüleceği kestirim ediliyor. Lakin sevkiyat gecikmeleri nedeniyle kimi bölgelerde bu yılın sonuna kadar satışa sunulmayabileceği de tabir ediliyor.
