Suudi Arabistan ve Rusya, Moskova'nın Riyad'ın başlangıç salvosuna güçlü bir karşılık vermesi ile birlikte petrolde uzun ve yıkıcı bir fiyat savaşına yönelik adımlar atıyor.
Geçen hafta OPEC + koalisyonu görüşmelerinin çökmesinin dünyanın önde gelen petrol ihracatçıları arasıda devam edecek bir kırılma yarattığına ilişkin bir şüphe varsa, Rusya Pazartesi günü attığı adımla bu şüpheyi ortadan kaldırdı. Rusya'nın en büyük petrol üreticisi gelecek ay üretimini önemli ölçüde artıracak ve Enerji Bakanı Alexander Novak, ülkesinin Saudi Aramco'nun fiyatlarda keskin indirimlere gitmesi ile birlikte saldırı altında kalan ihracat piyasa payını koruyacağını söyledi.
Kremlin, anlaşmazlığın yıkıcı bilançosuna rağmen geri adım atmadı: 1991 körfez Savaşı'dan bu yana en büyük fiyat düşüşü, petrol şirketlerinin değerlerinde milyarlarca dolara varan erime ve kaynak bağımlısı ülkelerde tahvil faizlerinin hızla artması.
Tüm bunlar henüz daha birinci günde gerçekleşti. İki büyük güç arasında devam eden bu mücadele (her biri mümkün olduğunca daha fazla petrol üreterek diğerinin düşen fiyatlardan mümkün olduğunca fazla olumsuz etkilenmesini sağlamaya çalışıyor), dünyanın en önemli metasını üreten bu sektör üzerinde sürekli bir hasar yaratabilir.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) icra direktörü Fatih Birol, "Petrol piyasalarında Rus ruleti oynamak vahim sonuçlara yol açabilir" dedi.
Birol, Irak, Angola ve Nijerya gibi ülkelerin istikrarı tehdit altına girerken, bazı petrole bağımlı ülkelerin sağlık gibi gerekli harcamaları karşılamakta güçlük çekebileceğini sözlerine ekledi. ABD'de kaya petrolü üretimindeki güçlü artış, şirketlerin düşük fiyatlardan dolayı mali baskı altında kalmaları ile birlikte sona erebilir.
Rusya'nın adımı
Novak, Moskova'da hükümet toplantısında yaptığı konuşmada, mevcut krizin suçunu üstlenmek istemiyor göründü. Rusya Enerji Bakanı'nın açıklamasına göre, Rusya mevcut üretim kısıntılarının sürdürülmesi taratfarıydı, ancak OPEC bunun yerine vanaları açmayı ve piyasa payını artırma mücadelesine girmeyi tercih etti. Novak ayrıca ülkesinin fiyat baskısına boyuun eğmeyeceğini de söyledi.
Novak, Pazartesi günü yaptığı konuşmada, "Rus petrol endüstrisi, tahmin edilen herhangi bir fiyat seviyesinde rekabetçi kalabilmek ve piyasa payını korumak için kaliteli kaynak tabanına ve yeterince mali güce sahip" dedi.
Şirkete yakın bir kaynağın verdiği bilgiye göre, Rusya'nın en büyük petrol üreticisi Rosneft PJSC, OPEC + anlaşması sona erer ermez petrol üretimini artırmayı planlıyor. Şirketin ne kadar bir hızda petrol üretimini artırabileceğine ilişkin soru karşısında, aynı kaynak, deneyimli analistlerin bir ya da iki hafta içinde üretimin günlük 300,000 varil artırılabileceğini hesapladıklarını söyledi. Bu miktar ile, Rusya OPEC + üretim kısıntılarının tümünü geri alacak ve hatta biraz daha fazla üretim yapmış olacak.
Rosneft'in bu kararla Kremlin'in talimatlarına uyduğu konusunda şüphe duymaya sebep yok. Şirket CEO'su Igor Sechin, Devlet Başkanı Vladimir Putin'in yakın dostu ve destekçisi ve aynı zamanda Suudi Arabistan ya da Petrol İhraç Eden Ülkeler Topluluğu'nun (OPEC) diğer bir üyesi ile işbirliğine gidilmesine en fazla muhalefet edenlerden biri konumunda.
Ülkenin diğer petrol üreticileri de, Novak'ın OPEC + üretim limitlerinin Nisan ayında artık geçerli olmayacağını açıklamasının ardından Rosneft'i takip edebilirler.
Üretimin artırılması, düşük fiyatlardan meydana gelebilecek kaybın bir kısmını giderebilir, ancak Rusya ayrıca fiyatlardaki düşüşü dengelemek ve rubleyi desteklemek için 150 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşan Refah Fonu'nu kullanabilir. Maliye Bakanlığı, bu rezervlerin 25 ila 30 dolar arasındaki petrol fiyatından kaynaklanacak kayıpları "altı ila 10 yıllık bir dönem" için karşılayabileceğini bildirdi.
Uluslararası gösterge Brent petrolü Pazartesi günü varil başına 36 dolar civarında seyrediyordu.
Yıkıcı mücadele
Atlantik Konseyi'nin Küresel Enerji Merkezi kıdemli üyelerinden Ellen Wald, hazırladığı raporda, "Bu fiyat savaşını kim kazanacak? Bunun Rusya olacağı varsayılabilir," dedi ve "Novak ve Putin deneyimli kişiler ve teslim olmaları için neden yok" değerlendirmesinde bulundu.
Suudiler olaya bu şekilde bakmıyor. Ülkenin duruşu hakkında bilgiye sahip kaynaklara göre, Krallık Pazartesi günkü sert düşüşten sıkıntı duymuyor ve aylar sürecek olsa bile, hedeflerine ulaşmada kararlı.
Suudi Arabistan haftasonu ham petrol fiyatlarını düşürdü ve en büyük indirimleri Rusya'nın Avrupa'daki temel piyasalarında gerçekleştirdi. Aynı kaynaklar, Riyad'ın düşük fiyatlardan kaynaklanacak gelir açığını kapatmak için üretimi maksimize etmeyi planladığını ve bunun sonucu günlük 12 milyon varillik rekor üretimin gelebileceğini kaydediyorlar.
Ancak petrol üretimi yüzde 20 artırılsa bile, bu miktar Suudi Arabistan'ın bütçesini dengelemek için ihtiyaç duyduğu fiyat seviyesinin yarısından daha düşük bir seviyeye inen fiyatlardan kaynaklanan açığı kapatmaya yetmiyor.
Atlantik Konseyi'nin Enerji Danışma Grubu başkanı Davis L. Goldwyn, "Suudi Arabistan daha önce de piyasa payı savaşlarına girdi," dedi ve "Ancak bu mücadelelerin tümünde sıkıntı kazançtan daha fazla oldu" şeklinde görüş bildirdi.