*
Amerikan Hastanesi ’nden dil ve konuşma bozuklukları uzmanı Seda Atilla Şahin, seslerin dürüst üretilmesiyle ilgili sorularımızı yanıtladı
*
Çocukların * konuşmasının ne vakit * adamakıllı anlaşılır olması beklenir?
Çocuk konuşmasının anlaşılabilirliğini ölçmek için yaşının 14 ’ü yaklaşımı yol göstericidir *Diğer bir deyişle, iki yaşında bir *çocuğun konuşmasının yarısının cümbür cemaat kadar anlaşılması beklenirken, üç yaşında bir çocuğun dediklerinin 34 ’ünün anlaşılması beklenir Dört yaş bu konuda bir dönüm noktasıdır çünkü çocuğun konuşmasının tümünün cümbür cemaat göre *kavranabilir olması gerekir*
*
*Çocuklar bir tek ‘R ’ sesini mi hatalı üretir?
Söylev seslerini yanlış üretmek sadece ‘R ’ sesiyle sınırlı değil ‘S ’, ‘Z ’, ‘K ’, ‘G ’, ‘L ’, ‘Ş ’, ‘C ’, ‘Ç ’, ‘T ’, ‘D ’, *‘F ’ gibi birçok ses de yanlış üretilir Yapılan değerleme sonrası *hangi seslerde güçlük *yaşandığı saptama edilir
*
*Terapi gerekmeden yanlış üretilen sesler kendi kendine düzelir mi?
Hayır, bu sesler terapi olmadan düzelmeyebilir İleri yaşlara kadar bu ses değişiklikleri kalabilir *Çocukken kulağa şirin *gelebilen bu koşul, yaş ilerledikçe çocuğun hitabe anlaşılabilirliğini, kendini ifade etme şeklini ve *kurduğu ilişkileri olumsuz etkiler*
Keza, okuma ve yazma öğrenildiği süre ses değişikliği yaparak konuşan bir çocuk, bu sesi okurken ya da *yazarken de kusur yapıp karıştırabilir Dolayısıyla konuşma seslerini dürüst üretememek, uzun vadede çocuğun okul performansına etki eder *Kendiliğinden geçer diye beklemeden uzmana danışmak, muhtemel çoğu *sorunun yaşanmasını önler ve *kısa sürede sorunu çözer*
*
*Terapiye ne vakit başlatmak gerekir?
Her ses, o sesi üretebilecek kas koordinasyonu geliştikçe konuşma repertuarına katılır Mesela *‘B ’, ‘M ’ gibi sesler bebeklikten itibaren rahatça üretilirken, *‘K ’ ve ‘G ’ *seslerinin doğru üretilmesi dört yaşını bulabilir ve bu normaldir *Yani üç yaşında bir çocuk “Kapı *yerine “Tapı diyorsa bu olağan *sayılırken beş yaşında bir çocuk aynı değişikliği yapıyorsa terapiye başlamak tavsiye edilir ‘R ’ sesiyse daha kompleks olduğu için altı yaşa dek net üretilememesi doğaldır Başta bir dil ve hitabe bozuklukları uzmanına danışılması ve zorunlu *görüldüğü takdirde konuşma terapisine başlanması tavsiye edilir *Terapiye ne kadar erken başlanırsa, çocuğun yapmakta olduğu *yanlış alışkanlıklar da kuvvetlenip yerleşmeden çözülür*
*
*Aileler tavır terapisi hakkında nasıl bir beklenti *içinde olmalı?
Uzman ilk görüşmede değerlendirme yapıp çocuğun ağız ve dil yapısını denetim eder, sesleri üretememesinin fizyolojik bir nedeni olup olmadığına bakar Ardından ayrıntılı bir değerlendirmeyle bütün söylev seslerinin nasıl üretildiğine bakar Sonuca göre çalışılacak sesler belirlenir Yalnızca maksat sesleri üretmeyi öğrenmek yetmez, bu sesleri günlük konuşmada da her zaman sürekli olarak dürüst üretebilmek için egzersizler yapılır Egzersizler esnasında çocuğun yaşına uygun ve motivasyonunu artıracak oyunlar kullanılarak katılım sağlanır Seanslarda çalışılanlar ebeveynlere ayrıntılı olarak açıklanır ve eve devir verilir Emin basamaklar teker teker aşılarak çocuğun tüm konuşmalarında kasıt seslerin doğru üretilmesi sağlanır
*
*
Amerikan Hastanesi ’nden dil ve konuşma bozuklukları uzmanı Seda Atilla Şahin, seslerin dürüst üretilmesiyle ilgili sorularımızı yanıtladı
*
Çocukların * konuşmasının ne vakit * adamakıllı anlaşılır olması beklenir?
Çocuk konuşmasının anlaşılabilirliğini ölçmek için yaşının 14 ’ü yaklaşımı yol göstericidir *Diğer bir deyişle, iki yaşında bir *çocuğun konuşmasının yarısının cümbür cemaat kadar anlaşılması beklenirken, üç yaşında bir çocuğun dediklerinin 34 ’ünün anlaşılması beklenir Dört yaş bu konuda bir dönüm noktasıdır çünkü çocuğun konuşmasının tümünün cümbür cemaat göre *kavranabilir olması gerekir*
*
*Çocuklar bir tek ‘R ’ sesini mi hatalı üretir?
Söylev seslerini yanlış üretmek sadece ‘R ’ sesiyle sınırlı değil ‘S ’, ‘Z ’, ‘K ’, ‘G ’, ‘L ’, ‘Ş ’, ‘C ’, ‘Ç ’, ‘T ’, ‘D ’, *‘F ’ gibi birçok ses de yanlış üretilir Yapılan değerleme sonrası *hangi seslerde güçlük *yaşandığı saptama edilir
*
*Terapi gerekmeden yanlış üretilen sesler kendi kendine düzelir mi?
Hayır, bu sesler terapi olmadan düzelmeyebilir İleri yaşlara kadar bu ses değişiklikleri kalabilir *Çocukken kulağa şirin *gelebilen bu koşul, yaş ilerledikçe çocuğun hitabe anlaşılabilirliğini, kendini ifade etme şeklini ve *kurduğu ilişkileri olumsuz etkiler*
Keza, okuma ve yazma öğrenildiği süre ses değişikliği yaparak konuşan bir çocuk, bu sesi okurken ya da *yazarken de kusur yapıp karıştırabilir Dolayısıyla konuşma seslerini dürüst üretememek, uzun vadede çocuğun okul performansına etki eder *Kendiliğinden geçer diye beklemeden uzmana danışmak, muhtemel çoğu *sorunun yaşanmasını önler ve *kısa sürede sorunu çözer*
*
*Terapiye ne vakit başlatmak gerekir?
Her ses, o sesi üretebilecek kas koordinasyonu geliştikçe konuşma repertuarına katılır Mesela *‘B ’, ‘M ’ gibi sesler bebeklikten itibaren rahatça üretilirken, *‘K ’ ve ‘G ’ *seslerinin doğru üretilmesi dört yaşını bulabilir ve bu normaldir *Yani üç yaşında bir çocuk “Kapı *yerine “Tapı diyorsa bu olağan *sayılırken beş yaşında bir çocuk aynı değişikliği yapıyorsa terapiye başlamak tavsiye edilir ‘R ’ sesiyse daha kompleks olduğu için altı yaşa dek net üretilememesi doğaldır Başta bir dil ve hitabe bozuklukları uzmanına danışılması ve zorunlu *görüldüğü takdirde konuşma terapisine başlanması tavsiye edilir *Terapiye ne kadar erken başlanırsa, çocuğun yapmakta olduğu *yanlış alışkanlıklar da kuvvetlenip yerleşmeden çözülür*
*
*Aileler tavır terapisi hakkında nasıl bir beklenti *içinde olmalı?
Uzman ilk görüşmede değerlendirme yapıp çocuğun ağız ve dil yapısını denetim eder, sesleri üretememesinin fizyolojik bir nedeni olup olmadığına bakar Ardından ayrıntılı bir değerlendirmeyle bütün söylev seslerinin nasıl üretildiğine bakar Sonuca göre çalışılacak sesler belirlenir Yalnızca maksat sesleri üretmeyi öğrenmek yetmez, bu sesleri günlük konuşmada da her zaman sürekli olarak dürüst üretebilmek için egzersizler yapılır Egzersizler esnasında çocuğun yaşına uygun ve motivasyonunu artıracak oyunlar kullanılarak katılım sağlanır Seanslarda çalışılanlar ebeveynlere ayrıntılı olarak açıklanır ve eve devir verilir Emin basamaklar teker teker aşılarak çocuğun tüm konuşmalarında kasıt seslerin doğru üretilmesi sağlanır
*
*