Psikiyatristlerin sosyal fobiolarak isimlendirdikleri aşırı utangaclık, her yuz kişiden ucunde gorulen, hafife alınmaması gereken onemli bir sorun Utangaclık tedavi edilmedi inde alkol ba ımlılı ıriskini artırıyor, depresyonve panik bozuklu ugibi psikiyatrik hastalıklar da sıklıkla ortaya cıkıyor Her iki cinste de eşit olarak rastlanan sosyal fobi nedeniyle gencler duygularını paylaşamadıkları icin karşı cinsle ilişkilerinde de ciddi sıkıntılar yaşıyorlar
Eskiden meziyet olarak kabul edilen utangaclık şimdilerde kişinin yaşamını, iş ve toplumsal performansını olumsuz yonde etkileyen onemli bir psikiyatrik problem olarak kabul ediliyor Utangaclık cocu un okul yaşamında başarısız olmasına yol acıyor İş yaşamında pek cok kişi utangac oldu u icin kendini gosteremiyor, haketti i konuma gelemiyor Okul ve iş hayatında utangaclı ı yuzunden yeteneklerini gosterme fırsatı bulamayan ve başarısız olarak de erlendirilen o kadar cok insan var ki
Ebeveyni tarafından surekli azarlanan, aşırı korunup kollanan, inisyatif kullanmasına izin verilmeyen, yetersiz ya da beceriksiz oldu u kendilerine hissettirilen cocuklar ilerideki yaşamlarında utangac, cekingen, urkek, kendi başlarına karar veremeyen, sosyal ilişkiler kurmakta zorluk ceken yetişkinler olarak karşımıza cıkıyorlar
Aşırı utangaclık duygularıyla buyuyen cocuk, başkaları karşısında utanma duygusundan kendini kurtaramıyor Bu yuzden toplumdan kacmaya başlıyor, başkalarıyla konuşmaktan cekiniyor İnsanlarla iletişim kurmaktan kacındı ı icin bu konuda bilgisiz ve yetersiz kalıyor Herhangi bir kişiyle konuşurken hata yapaca ı kaygısı, onu, giderek insanlardan uzaklaştırıyor
Halen toplumumuzda aşırı utangaclı ın bir psikiyatrik sorun oldu unu, tedavi ile duzelebilece ini bilen ve tedavi icin başvuranların sayısı cok az Ayrıca gunumuzde bile anne babalar cocuklarının utangac olmasından adeta gurur duyup, bunu bir meziyet olarak kabul ettiklerinden tedavisi icin caba gostermek akıllarına bile gelmiyor Oysa psikiyatristlerin sosyal fobiolarak isimlendirdikleri aşırı utangaclık, her yuz kişiden ucunde gorulen, hafife alınmaması gereken onemli bir sorun
Utangaclık tedavi edilmedi inde ergenlik ca ından itibaren alkol alışkanlı ına da neden olabiliyor Kişiler alkol almadan sosyal ortamlara giremiyorlar, karşı cinsle de iletişim kuramıyorlar Alkol tuketimi, kişiyi gecici olarak rahatlatıyor Tekrarlayan alkol alımı, alkol ba ımlılı ıriskini artırıyor Yine sosyal fobisi olan kişilerde depresyonve panik bozuklu ugibi psikiyatrik hastalıklar da sıklıkla ortaya cıkıyor Utangaclı ı nedeniyle kimseyle konuşmayan, kalabalık arasına girmek istemeyen, arkadaş edinemeyen, işte veya okulda kapasitesini gosteremeyen genc toplum icinde yalnız kalıyor
Sosyal fobi, %95 oranında yirmi yaşından once ortaya cıkıyor Bu nedenle, anne babaların cocuklarını cok dikkatli gozlemleyip utangaclık belirtilerini saptamaları gerekiyor Yine, okul fobisi(okula gitmek istememek) olan cocuklar dikkatle incelendi inde %30'unda sosyal fobibulundu u goruluyor
Her iki cinste de eşit olarak rastlanan sosyal fobi nedeniyle gencler duygularını paylaşamadıkları icin karşı cinsle ilişkilerinde de ciddi sıkıntılar yaşıyorlar Olumsuz yonde etkilenen iletişim kurma cabası kapanmaz yaralar acabiliyor
Sosyal fobinin temel ozellikleri
Sosyal fobisi olan kişiler, sosyal ortamlarda başkaları tarafından inceleneceklerinden, gozaltında tutulacaklarından ve olumsuz de erlendirileceklerinden korkuyorlar Ayrıca ilişkilerinde incinebilecekleri durumlarla karşılaşabilecekleri endişesi de taşıyorlar
Sosyal fobiyi başlatan durumlar
· Başkalarıyla tanıştırılmak,
· Yonetici konumundaki insanlarla temas etmek,
· Telefon etmek,
· Misafir kabul etmek,
· Bir işle u raşırken seyredilmek,
· Şaka konusu edilmek,
· Tanıdık kişilerle evde yemek yemek,
· Başkalarının onunde yazı yazmak,
· Toplulukta konuşmak
Sosyal fobisi olan kişiler korktukları durumla karşılaştıklarında
· Carpıntı,
· Terleme,
· Titreme,
· Kas gerginli i,
· Bo az kuruması,
· Sıcaklık ya da so ukluk hissi
· Baş a rısı gibi gerginlik belirtileri gosterirler
Sosyal fobisi olanların genel nufusa gore farklılıkları
· Yalnız yaşama oranları yuksektir,
· E itim seviyeleri duşuk olabilir,
· Ekonomik olarak ba ımlı ve daha duşuk gelir grubunda yer alırlar,
· Eşlik eden başka psikiyatrik bozuklukların oranı yuksektir,
· İş hayatları inişli cıkışlıdır,
· Sosyal ilişkileri sınırlıdır
Sosyal fobinin tedavisi
Gerek ilac tedavisi, gerekse psikoterapide oldukca iyi sonuclar alınmaktadır İlac tedavisi ile psikoterapinin birlikte yurutulduğu tedaviler cok daha başarılı sonuclar vermektedir
Eskiden meziyet olarak kabul edilen utangaclık şimdilerde kişinin yaşamını, iş ve toplumsal performansını olumsuz yonde etkileyen onemli bir psikiyatrik problem olarak kabul ediliyor Utangaclık cocu un okul yaşamında başarısız olmasına yol acıyor İş yaşamında pek cok kişi utangac oldu u icin kendini gosteremiyor, haketti i konuma gelemiyor Okul ve iş hayatında utangaclı ı yuzunden yeteneklerini gosterme fırsatı bulamayan ve başarısız olarak de erlendirilen o kadar cok insan var ki
Ebeveyni tarafından surekli azarlanan, aşırı korunup kollanan, inisyatif kullanmasına izin verilmeyen, yetersiz ya da beceriksiz oldu u kendilerine hissettirilen cocuklar ilerideki yaşamlarında utangac, cekingen, urkek, kendi başlarına karar veremeyen, sosyal ilişkiler kurmakta zorluk ceken yetişkinler olarak karşımıza cıkıyorlar
Aşırı utangaclık duygularıyla buyuyen cocuk, başkaları karşısında utanma duygusundan kendini kurtaramıyor Bu yuzden toplumdan kacmaya başlıyor, başkalarıyla konuşmaktan cekiniyor İnsanlarla iletişim kurmaktan kacındı ı icin bu konuda bilgisiz ve yetersiz kalıyor Herhangi bir kişiyle konuşurken hata yapaca ı kaygısı, onu, giderek insanlardan uzaklaştırıyor
Halen toplumumuzda aşırı utangaclı ın bir psikiyatrik sorun oldu unu, tedavi ile duzelebilece ini bilen ve tedavi icin başvuranların sayısı cok az Ayrıca gunumuzde bile anne babalar cocuklarının utangac olmasından adeta gurur duyup, bunu bir meziyet olarak kabul ettiklerinden tedavisi icin caba gostermek akıllarına bile gelmiyor Oysa psikiyatristlerin sosyal fobiolarak isimlendirdikleri aşırı utangaclık, her yuz kişiden ucunde gorulen, hafife alınmaması gereken onemli bir sorun
Utangaclık tedavi edilmedi inde ergenlik ca ından itibaren alkol alışkanlı ına da neden olabiliyor Kişiler alkol almadan sosyal ortamlara giremiyorlar, karşı cinsle de iletişim kuramıyorlar Alkol tuketimi, kişiyi gecici olarak rahatlatıyor Tekrarlayan alkol alımı, alkol ba ımlılı ıriskini artırıyor Yine sosyal fobisi olan kişilerde depresyonve panik bozuklu ugibi psikiyatrik hastalıklar da sıklıkla ortaya cıkıyor Utangaclı ı nedeniyle kimseyle konuşmayan, kalabalık arasına girmek istemeyen, arkadaş edinemeyen, işte veya okulda kapasitesini gosteremeyen genc toplum icinde yalnız kalıyor
Sosyal fobi, %95 oranında yirmi yaşından once ortaya cıkıyor Bu nedenle, anne babaların cocuklarını cok dikkatli gozlemleyip utangaclık belirtilerini saptamaları gerekiyor Yine, okul fobisi(okula gitmek istememek) olan cocuklar dikkatle incelendi inde %30'unda sosyal fobibulundu u goruluyor
Her iki cinste de eşit olarak rastlanan sosyal fobi nedeniyle gencler duygularını paylaşamadıkları icin karşı cinsle ilişkilerinde de ciddi sıkıntılar yaşıyorlar Olumsuz yonde etkilenen iletişim kurma cabası kapanmaz yaralar acabiliyor
Sosyal fobinin temel ozellikleri
Sosyal fobisi olan kişiler, sosyal ortamlarda başkaları tarafından inceleneceklerinden, gozaltında tutulacaklarından ve olumsuz de erlendirileceklerinden korkuyorlar Ayrıca ilişkilerinde incinebilecekleri durumlarla karşılaşabilecekleri endişesi de taşıyorlar
Sosyal fobiyi başlatan durumlar
· Başkalarıyla tanıştırılmak,
· Yonetici konumundaki insanlarla temas etmek,
· Telefon etmek,
· Misafir kabul etmek,
· Bir işle u raşırken seyredilmek,
· Şaka konusu edilmek,
· Tanıdık kişilerle evde yemek yemek,
· Başkalarının onunde yazı yazmak,
· Toplulukta konuşmak
Sosyal fobisi olan kişiler korktukları durumla karşılaştıklarında
· Carpıntı,
· Terleme,
· Titreme,
· Kas gerginli i,
· Bo az kuruması,
· Sıcaklık ya da so ukluk hissi
· Baş a rısı gibi gerginlik belirtileri gosterirler
Sosyal fobisi olanların genel nufusa gore farklılıkları
· Yalnız yaşama oranları yuksektir,
· E itim seviyeleri duşuk olabilir,
· Ekonomik olarak ba ımlı ve daha duşuk gelir grubunda yer alırlar,
· Eşlik eden başka psikiyatrik bozuklukların oranı yuksektir,
· İş hayatları inişli cıkışlıdır,
· Sosyal ilişkileri sınırlıdır
Sosyal fobinin tedavisi
Gerek ilac tedavisi, gerekse psikoterapide oldukca iyi sonuclar alınmaktadır İlac tedavisi ile psikoterapinin birlikte yurutulduğu tedaviler cok daha başarılı sonuclar vermektedir