Kontrollü Ovarian hiperstimülasyon (Yumurtalıkların Hormonal Olarak Kontrollü Şekilde Uyarılması) Tedavinin ilk aşaması yeterli sayıda kaliteli yumurta hücresi elde edebilmektirYumurta gelişimini sağlamak amacıyla çeşitli hormon preparatları kullanılmaktadır Yardımcı üreme tekniklerinde bu
Kontrollü Ovarian hiperstimülasyon
(Yumurtalıkların Hormonal Olarak Kontrollü Şekilde Uyarılması)
Tedavinin ilk aşaması yeterli sayıda kaliteli yumurta hücresi elde edebilmektirYumurta gelişimini sağlamak amacıyla çeşitli hormon preparatları kullanılmaktadır Yardımcı üreme tekniklerinde bu ilaçların kullanılmasının nedeni daha çok yumurta ve embriyo elde ederek gebelik şansını arttırmaktır Kontrollü Ovarian Hiperstimülasyon değişik ajanlarla ve değişik protokollerle uygulanabilir Bütün protokollerde adet kanamasının ikinci veya üçüncü gününde bazal ultrason incelemesi ile yumurtalıklar değerlendirilir ve kanda östrojen tayini yapılır
Her hasta için, kadın yaşı, yumurtalıkların rezervi, kan hormon değerlerine göre kişiye en uygun tedavi protokolü belirlenir ve kullanılacak ilaç dozuna karar verilir Yumurtalıkları uyarma tedavisi başladıktan sonra hasta belirli aralıklarla kontrole çağırılır Bu kontrollerde vajinal ultrasonografi yapılarak gelişen folliküllerin sayısı ve büyüklüğü kontrol edilir Tedavide amaç mümkün olduğunca fazla sayıda 1620 mm çaplı follikül elde etmektir Kontroller esnasında kan östrojen düzeyleri kontrol edilerek ilaç dozu ayarlaması yapılabilir Hedef 14 mm’den büyük follikül basına 200 pgml östrojen düzeyine ulaşmaktır Folliküller yeterli büyüklüğe ulaştığında yumurtanın son olgunlaşmasını sağlamak için 500010000 ünite Human Chorionic Gonadotropin (hCG) (çatlatma iğnesi) enjeksiyonu yapılır Yumurtalıklarınızın uyarılma süresi, birlikte Tedavinin süresi kişiye göre değişmekle birlikte yaklaşık12–16 gündür Çatlatma iğnesinden 3236 saat sonra yumurta toplama işlemi yapılır
Ultrason takipleri esnasında değerlendirilen bir diğer faktör de rahimin içini döşeyen endometrium tabakasının yapısı ve kalınlığıdır hCG gününde endometrium 6 mm veya daha ince olduğunda gebelik şansı azalmaktadır, 14 mm’den fazla olduğunda ise olumsuz etki yaratır, gebelik gerçekleşse bile düşük olma ihtimali artmaktadır
Yumurtalıkları uyaran ilaçlar tek başına verildiğinde folliküller kontrolsüz ve zamansız olarak çatlayabilir Bu duruma erken luteinizasyon adı verilirBu riski en aza indirmek için yumurtalıkları uyarmadan önce kadının kendi hormaonlarını baskılamak gerekir Bu amaçla Yumurtalık Hormonlarını Baskılayan İlaçlar kullanılır Bu ajanlar ilk önce yumurtalıklarda aşırı bir uyarıya neden olur ancak daha sonra güçlü bir baskılanma yaratır İlk başta ortaya çıkan uyarılmaya flareup etki adı verilir Bu sayede hormonların salınımı tamamen kontrol altına alınır Baskılama değişik protokollere göre yapılabilir
Yumurtalık Hormonlarını Baskılayan İlaçlar (GnRH analogları)
(Suprecur ,Suprefact, Lucrin, Synarel, Decapeptyl) Bu hormonlar cilt altı iğne veya burun spreyi şeklinde kullanılabilir
Yumurta Gelişimini Uyaran İlaçlar (Gonodotropinler)
HMG (üriner preperatlar; Pergonal, Menogon Humegon)
FSH (rekombinant preparatlar; GonalF, Puregon Metrodin, Follegon)
hMG manopozdaki kadınların idrarlarından elde edilen ve eşit miktarda FSH ve LH hormonları içeren bir maddedir tek başına FSH ise ya bu idrarların ayrıştırılması ile ya da yeni bir teknoloji olan rekombinant teknoji ile yapay olarak üretilir
Pergonal ve Menogon kas içine uygulanır GonalF ve Puregon kas içi ya da cilt altına uygulanır
Yumurtanın Çatlamasını Sağlayan İlaçlar(Human Chorionic Gonadotropin)(hCG)
Pregnyl, Profasi, Choragon
Tüp Bebek Tedavisinde Kullanılan Protokoller
Uzun Protokol (Long protokol): Tüm dünya’da en çok tercih edilen KOH protokolüdür Adetinizin 21günü yumurtalık fonksiyonlarınızın baskılanması için GnRH anologları uygulamasına başlanır Takip eden adet kanamasının 3 gününde baskılanmanın olup olmadığı yapılacak olan kan testi ile anlaşılır Kan östrojen düzeyi azalmış ise baskılanma sağlanmış demektir GnRHa uygulaması sona erdirilmez Aynı gün yumurtalıkları uyaran ilaçların( hMG ya da FSH) tedavisine başlanılır Çatlatma iğnesi yapılana kadar GnRHa ve hMG ya da FSH bir arada kullanılır
Kısa Protokol: GnRHa uygulamasına adet kanamasının ilk günü başlanıp tedavi sonuna kadar (çatlatma iğnesinin yapıldığı gün) devam edilir Adet kanamasının 3 gününden başlayarak tedaviye hMG ya da FSH eklenir
Ultrakısa Protokol: Adet kanamasının ilk günü GnRHa başlanır ve 3 gün verildikten sonra kesilir Tedaviye hMGya da FSH ile devam edilir Amaç sadece flareup etkiden yararlanmaktır
Yumurta gelişiminde kullanılan yeni protokoller
GnRHAntagonistlerinin Kullanımı (Orgalutran ve Cetrotide)
Bu ilaçlarla yumurta gelişimi aşaması öncesi hazırlık ve baskılama dönemine gerek kalmadan, kadının adetinin ikinci veya üçüncü gününden itibaren yumurta gelişimi tedavisi uygulanabilmektedir Böylece hastanın işlem için ayırdığı süre kısaltılabilmekte ve kullanacağı ilaç dozu düşürülerek hem süre ve hem de maliyet azaltılmaktadır Antogonist tedavi şemasında Gonadotropin preparatları adetin ilk 3 günü içerisinde başlanılmakta, follikül takibi ve hormon analizlerine göre belli gelişim evresinde günlük antagonist enjeksiyonları tedaviye eklenmektedir Antagonist, hCG uygulaması dönemine kadar devam edilmektedir Antogonist tedavisi ile gelişen folliküllerden yumurtanın kendiliğinden atılmaması yani yumurta toplama işleminde toplanabilmesi hedeflenmektedir
Klomifen Sitrat (Klomen, Gonophene) ve Aromataz İnhibitörü (Letrozole ‘Femara’) Kullanımı
Yumurtalık rezervi azalmış olan kadınlarda, alternatif yaklaşım, sayıca az olan yumurtaların klomifen sitrat veya letrozole adı verilen ilaçlarla, adetin ilk yedi gününde büyümelerinin sağlanmasıdır Burada amaç, adı geçen ilaçların yardımı ile kadının kendi hormonlarının seviyelerini yükseltmek, yumurta gelişimini uyaran ilaçları daha az sayıda kullanarak yumurta kalitesini arttırmaktır
Natürel Siklusta ICSI
Yumurtalık rezervi kısıtlı olan ve ilaç uyarısı ile yumurta gelişimi sağlanamayan kadınlarda son alternatif olarak, kadının her ay kendiliğinden büyüyen tek yumurtası takip edilerek mikroenjeksiyon uygulaması gerçekleştirilebilir
Ovülasyon indüksiyonunun en ciddi komplikasyonu Ovarian Hiperstimülasyon Sendromudur (OHSS) ve %13 oranında görülebilir Yumurta gelişimini uyaran ilaçlar nadiren yumurtalıkların aşırı uyarılmasına ve karın boşluğu başta olmak üzere göğüs boşluğu cilt altı gibi bölgelerde sıvı toplanmasına neden olmaktadır Ciddi vakaların hastaneye yatması gerekmektedirTedavinin süresi değişkendir OHSS riski yüksek olan kadınlarda embryo transferi geciktirilebilir ya da iptal edilebilir
h 3Tüp bebek uygulama aşamaları 1
Kontrollü Ovarian hiperstimülasyon
(Yumurtalıkların Hormonal Olarak Kontrollü Şekilde Uyarılması)
Tedavinin ilk aşaması yeterli sayıda kaliteli yumurta hücresi elde edebilmektirYumurta gelişimini sağlamak amacıyla çeşitli hormon preparatları kullanılmaktadır Yardımcı üreme tekniklerinde bu ilaçların kullanılmasının nedeni daha çok yumurta ve embriyo elde ederek gebelik şansını arttırmaktır Kontrollü Ovarian Hiperstimülasyon değişik ajanlarla ve değişik protokollerle uygulanabilir Bütün protokollerde adet kanamasının ikinci veya üçüncü gününde bazal ultrason incelemesi ile yumurtalıklar değerlendirilir ve kanda östrojen tayini yapılır
Her hasta için, kadın yaşı, yumurtalıkların rezervi, kan hormon değerlerine göre kişiye en uygun tedavi protokolü belirlenir ve kullanılacak ilaç dozuna karar verilir Yumurtalıkları uyarma tedavisi başladıktan sonra hasta belirli aralıklarla kontrole çağırılır Bu kontrollerde vajinal ultrasonografi yapılarak gelişen folliküllerin sayısı ve büyüklüğü kontrol edilir Tedavide amaç mümkün olduğunca fazla sayıda 1620 mm çaplı follikül elde etmektir Kontroller esnasında kan östrojen düzeyleri kontrol edilerek ilaç dozu ayarlaması yapılabilir Hedef 14 mm’den büyük follikül basına 200 pgml östrojen düzeyine ulaşmaktır Folliküller yeterli büyüklüğe ulaştığında yumurtanın son olgunlaşmasını sağlamak için 500010000 ünite Human Chorionic Gonadotropin (hCG) (çatlatma iğnesi) enjeksiyonu yapılır Yumurtalıklarınızın uyarılma süresi, birlikte Tedavinin süresi kişiye göre değişmekle birlikte yaklaşık12–16 gündür Çatlatma iğnesinden 3236 saat sonra yumurta toplama işlemi yapılır
Ultrason takipleri esnasında değerlendirilen bir diğer faktör de rahimin içini döşeyen endometrium tabakasının yapısı ve kalınlığıdır hCG gününde endometrium 6 mm veya daha ince olduğunda gebelik şansı azalmaktadır, 14 mm’den fazla olduğunda ise olumsuz etki yaratır, gebelik gerçekleşse bile düşük olma ihtimali artmaktadır
Yumurtalıkları uyaran ilaçlar tek başına verildiğinde folliküller kontrolsüz ve zamansız olarak çatlayabilir Bu duruma erken luteinizasyon adı verilirBu riski en aza indirmek için yumurtalıkları uyarmadan önce kadının kendi hormaonlarını baskılamak gerekir Bu amaçla Yumurtalık Hormonlarını Baskılayan İlaçlar kullanılır Bu ajanlar ilk önce yumurtalıklarda aşırı bir uyarıya neden olur ancak daha sonra güçlü bir baskılanma yaratır İlk başta ortaya çıkan uyarılmaya flareup etki adı verilir Bu sayede hormonların salınımı tamamen kontrol altına alınır Baskılama değişik protokollere göre yapılabilir
Yumurtalık Hormonlarını Baskılayan İlaçlar (GnRH analogları)
(Suprecur ,Suprefact, Lucrin, Synarel, Decapeptyl) Bu hormonlar cilt altı iğne veya burun spreyi şeklinde kullanılabilir
Yumurta Gelişimini Uyaran İlaçlar (Gonodotropinler)
HMG (üriner preperatlar; Pergonal, Menogon Humegon)
FSH (rekombinant preparatlar; GonalF, Puregon Metrodin, Follegon)
hMG manopozdaki kadınların idrarlarından elde edilen ve eşit miktarda FSH ve LH hormonları içeren bir maddedir tek başına FSH ise ya bu idrarların ayrıştırılması ile ya da yeni bir teknoloji olan rekombinant teknoji ile yapay olarak üretilir
Pergonal ve Menogon kas içine uygulanır GonalF ve Puregon kas içi ya da cilt altına uygulanır
Yumurtanın Çatlamasını Sağlayan İlaçlar(Human Chorionic Gonadotropin)(hCG)
Pregnyl, Profasi, Choragon
Tüp Bebek Tedavisinde Kullanılan Protokoller
Uzun Protokol (Long protokol): Tüm dünya’da en çok tercih edilen KOH protokolüdür Adetinizin 21günü yumurtalık fonksiyonlarınızın baskılanması için GnRH anologları uygulamasına başlanır Takip eden adet kanamasının 3 gününde baskılanmanın olup olmadığı yapılacak olan kan testi ile anlaşılır Kan östrojen düzeyi azalmış ise baskılanma sağlanmış demektir GnRHa uygulaması sona erdirilmez Aynı gün yumurtalıkları uyaran ilaçların( hMG ya da FSH) tedavisine başlanılır Çatlatma iğnesi yapılana kadar GnRHa ve hMG ya da FSH bir arada kullanılır
Kısa Protokol: GnRHa uygulamasına adet kanamasının ilk günü başlanıp tedavi sonuna kadar (çatlatma iğnesinin yapıldığı gün) devam edilir Adet kanamasının 3 gününden başlayarak tedaviye hMG ya da FSH eklenir
Ultrakısa Protokol: Adet kanamasının ilk günü GnRHa başlanır ve 3 gün verildikten sonra kesilir Tedaviye hMGya da FSH ile devam edilir Amaç sadece flareup etkiden yararlanmaktır
Yumurta gelişiminde kullanılan yeni protokoller
GnRHAntagonistlerinin Kullanımı (Orgalutran ve Cetrotide)
Bu ilaçlarla yumurta gelişimi aşaması öncesi hazırlık ve baskılama dönemine gerek kalmadan, kadının adetinin ikinci veya üçüncü gününden itibaren yumurta gelişimi tedavisi uygulanabilmektedir Böylece hastanın işlem için ayırdığı süre kısaltılabilmekte ve kullanacağı ilaç dozu düşürülerek hem süre ve hem de maliyet azaltılmaktadır Antogonist tedavi şemasında Gonadotropin preparatları adetin ilk 3 günü içerisinde başlanılmakta, follikül takibi ve hormon analizlerine göre belli gelişim evresinde günlük antagonist enjeksiyonları tedaviye eklenmektedir Antagonist, hCG uygulaması dönemine kadar devam edilmektedir Antogonist tedavisi ile gelişen folliküllerden yumurtanın kendiliğinden atılmaması yani yumurta toplama işleminde toplanabilmesi hedeflenmektedir
Klomifen Sitrat (Klomen, Gonophene) ve Aromataz İnhibitörü (Letrozole ‘Femara’) Kullanımı
Yumurtalık rezervi azalmış olan kadınlarda, alternatif yaklaşım, sayıca az olan yumurtaların klomifen sitrat veya letrozole adı verilen ilaçlarla, adetin ilk yedi gününde büyümelerinin sağlanmasıdır Burada amaç, adı geçen ilaçların yardımı ile kadının kendi hormonlarının seviyelerini yükseltmek, yumurta gelişimini uyaran ilaçları daha az sayıda kullanarak yumurta kalitesini arttırmaktır
Natürel Siklusta ICSI
Yumurtalık rezervi kısıtlı olan ve ilaç uyarısı ile yumurta gelişimi sağlanamayan kadınlarda son alternatif olarak, kadının her ay kendiliğinden büyüyen tek yumurtası takip edilerek mikroenjeksiyon uygulaması gerçekleştirilebilir
Ovülasyon indüksiyonunun en ciddi komplikasyonu Ovarian Hiperstimülasyon Sendromudur (OHSS) ve %13 oranında görülebilir Yumurta gelişimini uyaran ilaçlar nadiren yumurtalıkların aşırı uyarılmasına ve karın boşluğu başta olmak üzere göğüs boşluğu cilt altı gibi bölgelerde sıvı toplanmasına neden olmaktadır Ciddi vakaların hastaneye yatması gerekmektedirTedavinin süresi değişkendir OHSS riski yüksek olan kadınlarda embryo transferi geciktirilebilir ya da iptal edilebilir
h 3Tüp bebek uygulama aşamaları 1
