turkce nin onemi
TURKCE'NİN ONEMİ
Turkce bazılarının sandığından daha zengindir Dilimizde genel olarak kullanılan 30000 kadar sozcuk vardır Bunlara halk ağızlarını ve dilimize girmiş yabancı sozcukleri de katarsak kelime hazinesi elli bini gecer Ayrıca Turkce ’de organ hayvan ve doğa adları zengindir Renk ve akraba adları da bircok dillere gore daha ceşitlidir ve zengindir
Turklerin Şamanist olduğu donemlerde yani X Yuzyıldan once Turkce ’de ArapFars etkisi oldu İslam ’dan once Cin Sanskrit Tibet Sogd ve Tohar dillerinin etkisinden soz edilebilir
Bu donemde Kokturkce ve Uygurca guclu varlığını korudu Hatta Uygur Turkcesi hukuk tıp ve dinle ilgili terimlerde gelişme gostermiştir Uygurca oteki Turk lehcelerine de bir olcude kaynak olmuştur
XXII yuzyıllar arasındaki Turkce ’ye İslami sozcuk ve terimler girmeye başlamıştır Samanoğulları Gazneliler ve Karahanlılar doneminde Turkce onemini surdurmuştur Ahmet Yukneki ’nin Atabet ulHakaik ’i Yusuf Hac Hacib ’in KutatguBilig ’i ve Gazneli Mahmud ’un Divanı Lugatı Turk ’u bu donemde yazılmıştır Bu yapıtlardan ilk ikisinin hem Uygurca hem de Arap harfleriyle yazılmış nushası bulunmuştur İcerik elbette Turkce ’ydi
XIII yuzyıldan sonra Turkce uc ayrı lehce olarak gelişti İdilUral dolaylarında Kıpcak Turkcesi Orta Asya ’da Cağatayca ve Onasya ’da Oğuz Turkcesi varlığını surdurdu Anadolu dili de Oğuz Turkce ’sidir
Turklerin gocleri kuzeyden ve İran uzerinden Batı ’ya doğru olmuştur İran uzerinden gelenler Arapca ’nın ve Farsca ’nın etkisinde kaldılar Saraylarda Farsca kullanılır oldu Halk Turkce konuştu 1243 Kosedağ savaşında Selcuklular Moğollara yenildiler Anadolu Beylikleri Turkce ’yi yeğlediler Ozellikle Karamanoğlu Mehmet Bey sarayda ve her yerde Turkce işlem yapılmasını zorunlu kıldı
Osmanlı Beyliği de Turkce ’yi kullanıyordu Osmanlı Devleti kurulduktan sonra Medresede Farsca ve Arapca ’nın etkisi artmaya başladı XVI Yuzyıla gelindiğinde dunyanın en guclu devleti olan Osmanlı İmparatorluğu kulturde ve ozellikle edebiyatta İran ’ı geride bıraktı Bazı aydınlar Turkce ’nin onemini unutmak istemediler Mahremi (o 1535) sozcukler benzetmeler ve ornekler kullanarak Turkce ’yi one cıkarmak istedi Edirneli Nazmi (o1548) de aruz kullanarak yalın Turkce ’yle şiir yazdı Ali Şir Nevai (o 1501) de Muhakeme tulLugateyn ’i yazarak Turkce ’nin Farsca ’dan ustunluğunu gostermeye calıştı
Medresede ve sarayda ArapFars etkisi surerken halk şairleri hece vezni ile Turkce şiirler yazıyorlardı Divan şairlerinin bazıları halk şairlerini kucumsuyorlardı Tasavvuf şairleri de dinsel sozcukleri kullanarak Turkce ’yi halkın anlayabileceği bicimde kullandılar 1839 Tanzimat Fermanı ’ndan once Esat Efendi bu tarihten sonra da Şinasi Turkce ’yi one cıkarmak istedi
Batılıların desteğiyle Osmanlı ’da azınlıklarda ulusal bilinc gucleniyordu Yunanistan boylece bağımsızlığını almıştı XIX Yuzyılda Osmanlı aydınlarında ulusal bilincin başladığına tanık oluyoruz Ulusal bilincte dil de olağanustu onemlidir Ahmet Cevdet Paşa ve Fuat Paşa Turkce ’nin gramerini yazdı Ahmet Vefik Paşa Ebu ’lGazi Bahadır ’ın Şecerei Turk adlı Cağatayca yapıtını halkın anlayacağı Turkce ’ye cevirdi
Ali Suavi Hive adlı yapıtıyla Turkculuğe onem verdi Suleyman Husnu Paşa da Tarihi Alem adlı yapıtında İslam ’dan onceki Turk tarihine onem verdi 1870 ’de Mektebi Tıbbıye ’nin oğretim dili Fransızca ’dan Turkce ’ye cevrildi Osmanlı Anayasası ’nın 18 maddesinde devletin dilinin Turkce olduğu belirtildi
Kırımlı İsmail Gaspıralı (18511914) Turk dunyasında dilde fikirde ve işte birlik istedi Turkce ’nin yabancı dillerden kurtarılmasını onerdi Ayrıca Turkler icin ortak yazı dilinin yaratılmasını istedi Mehmet Emin Yurdakul ve Ziya Gokalp Turkluk bilincinin guclenmesi icin cok caba harcadı 1923 ’de Cumhuriyetin kuruluşundan sonra beş hececi şairler ve ayrıca Yedi Meşaleciler aruz yerine olculu ve uyaklı şiirler yazarak Turkce ’ye hizmet ettiler
Ataturk dilin onemini vurguladı ve şoyle soyledi: “Millet dil kultur ve ulku birliği ile birbirine bağlı yurttaşların oluşturdukları sosyal ve siyasal topluluktur Ataturk 1928 ’de Turk alfabesinin kabulunu sağlayarak Turkce ’nin gelişmesine katkıda bulundu Bununla da yetinmeyerek 1932 ’de Turk Dili Tetkik Derneği ’ni kurdu Bu dernek 1936 ’da Turk Dil Kurumu adını aldı Cumhuriyet doneminde dil kurultayları oluşturularak Turkce ’nin onemi ve zenginliği ortaya kondu Ozellikle yabancı sozcuklerden Turkce ’nin temizlenmesine calışıldı Osmanlıca Turkce Arapca ve Farsca karışımı bir halindeydi Ataturk halkın anlayacağı dile donulmesi icin şoyle soylemişti: “Ulkesini yuksek bağımsızlığını korumasını bilen Turk Milleti dilini de yabancı diller boyunduruğundan kurtarmalıdır
Cumhuriyet doneminde Turk Dil Kurumu ’nun cabalarıyla anlaşılır Turkce ortaya cıkarılmıştır Ancak zamanımızda bu kez de Batılı dillerin sozcukleri dilimizi doldurmaya başladı Tabela adları teknik arac ve gereclerin adları dikkati cekicidir Medyada yabancı sozcuk kullanarak bilgiclik satanlar az değildir Halk arasında gunaydın yerine “selamun aleykum diyenler dikkati cekicidir “Hoşca kal ya da “Allah ’a ısmarladık yerine “bay bay diyenler coğaldı
Sozun ozu Turkce ’miz zengin ve guzel bir dildir Cocuklarımızı Turk diliyle eğitim yapan okullarda okutarak Turkce ’mizi oğretelim Yabancı dili oğrenmek başka ilkoğretimden itibaren yabancı dilde eğitim almak başkadır Yabancı dilde kucuk yaştan itibaren eğitim alan cocuk yabancı mantığı ile duşunmeye başlar İlkin kendi dilimizi oğrenelim Sonra da yabancı dile yonelelim Turkce ’yi unutmamak koşuluyla yabancı dil oğrenmek de cağımızın gereğidir Turkce eğitim yapan okullarda zaten gerekli yabancı dil oğretiliyor Ayrıca kurslar imkanlar var
Son olarak belirtmek isterim ki bir ulusun bağımsızlığında ve kulturunun korunmasında dil cok onemlidir Bu nedenle Turkce ’mizi yabancı dillerin baskısından kurtarmak icin daha cok caba harcamalıyız
TURKCE'NİN ONEMİ
Turkce bazılarının sandığından daha zengindir Dilimizde genel olarak kullanılan 30000 kadar sozcuk vardır Bunlara halk ağızlarını ve dilimize girmiş yabancı sozcukleri de katarsak kelime hazinesi elli bini gecer Ayrıca Turkce ’de organ hayvan ve doğa adları zengindir Renk ve akraba adları da bircok dillere gore daha ceşitlidir ve zengindir
Turklerin Şamanist olduğu donemlerde yani X Yuzyıldan once Turkce ’de ArapFars etkisi oldu İslam ’dan once Cin Sanskrit Tibet Sogd ve Tohar dillerinin etkisinden soz edilebilir
Bu donemde Kokturkce ve Uygurca guclu varlığını korudu Hatta Uygur Turkcesi hukuk tıp ve dinle ilgili terimlerde gelişme gostermiştir Uygurca oteki Turk lehcelerine de bir olcude kaynak olmuştur
XXII yuzyıllar arasındaki Turkce ’ye İslami sozcuk ve terimler girmeye başlamıştır Samanoğulları Gazneliler ve Karahanlılar doneminde Turkce onemini surdurmuştur Ahmet Yukneki ’nin Atabet ulHakaik ’i Yusuf Hac Hacib ’in KutatguBilig ’i ve Gazneli Mahmud ’un Divanı Lugatı Turk ’u bu donemde yazılmıştır Bu yapıtlardan ilk ikisinin hem Uygurca hem de Arap harfleriyle yazılmış nushası bulunmuştur İcerik elbette Turkce ’ydi
XIII yuzyıldan sonra Turkce uc ayrı lehce olarak gelişti İdilUral dolaylarında Kıpcak Turkcesi Orta Asya ’da Cağatayca ve Onasya ’da Oğuz Turkcesi varlığını surdurdu Anadolu dili de Oğuz Turkce ’sidir
Turklerin gocleri kuzeyden ve İran uzerinden Batı ’ya doğru olmuştur İran uzerinden gelenler Arapca ’nın ve Farsca ’nın etkisinde kaldılar Saraylarda Farsca kullanılır oldu Halk Turkce konuştu 1243 Kosedağ savaşında Selcuklular Moğollara yenildiler Anadolu Beylikleri Turkce ’yi yeğlediler Ozellikle Karamanoğlu Mehmet Bey sarayda ve her yerde Turkce işlem yapılmasını zorunlu kıldı
Osmanlı Beyliği de Turkce ’yi kullanıyordu Osmanlı Devleti kurulduktan sonra Medresede Farsca ve Arapca ’nın etkisi artmaya başladı XVI Yuzyıla gelindiğinde dunyanın en guclu devleti olan Osmanlı İmparatorluğu kulturde ve ozellikle edebiyatta İran ’ı geride bıraktı Bazı aydınlar Turkce ’nin onemini unutmak istemediler Mahremi (o 1535) sozcukler benzetmeler ve ornekler kullanarak Turkce ’yi one cıkarmak istedi Edirneli Nazmi (o1548) de aruz kullanarak yalın Turkce ’yle şiir yazdı Ali Şir Nevai (o 1501) de Muhakeme tulLugateyn ’i yazarak Turkce ’nin Farsca ’dan ustunluğunu gostermeye calıştı
Medresede ve sarayda ArapFars etkisi surerken halk şairleri hece vezni ile Turkce şiirler yazıyorlardı Divan şairlerinin bazıları halk şairlerini kucumsuyorlardı Tasavvuf şairleri de dinsel sozcukleri kullanarak Turkce ’yi halkın anlayabileceği bicimde kullandılar 1839 Tanzimat Fermanı ’ndan once Esat Efendi bu tarihten sonra da Şinasi Turkce ’yi one cıkarmak istedi
Batılıların desteğiyle Osmanlı ’da azınlıklarda ulusal bilinc gucleniyordu Yunanistan boylece bağımsızlığını almıştı XIX Yuzyılda Osmanlı aydınlarında ulusal bilincin başladığına tanık oluyoruz Ulusal bilincte dil de olağanustu onemlidir Ahmet Cevdet Paşa ve Fuat Paşa Turkce ’nin gramerini yazdı Ahmet Vefik Paşa Ebu ’lGazi Bahadır ’ın Şecerei Turk adlı Cağatayca yapıtını halkın anlayacağı Turkce ’ye cevirdi
Ali Suavi Hive adlı yapıtıyla Turkculuğe onem verdi Suleyman Husnu Paşa da Tarihi Alem adlı yapıtında İslam ’dan onceki Turk tarihine onem verdi 1870 ’de Mektebi Tıbbıye ’nin oğretim dili Fransızca ’dan Turkce ’ye cevrildi Osmanlı Anayasası ’nın 18 maddesinde devletin dilinin Turkce olduğu belirtildi
Kırımlı İsmail Gaspıralı (18511914) Turk dunyasında dilde fikirde ve işte birlik istedi Turkce ’nin yabancı dillerden kurtarılmasını onerdi Ayrıca Turkler icin ortak yazı dilinin yaratılmasını istedi Mehmet Emin Yurdakul ve Ziya Gokalp Turkluk bilincinin guclenmesi icin cok caba harcadı 1923 ’de Cumhuriyetin kuruluşundan sonra beş hececi şairler ve ayrıca Yedi Meşaleciler aruz yerine olculu ve uyaklı şiirler yazarak Turkce ’ye hizmet ettiler
Ataturk dilin onemini vurguladı ve şoyle soyledi: “Millet dil kultur ve ulku birliği ile birbirine bağlı yurttaşların oluşturdukları sosyal ve siyasal topluluktur Ataturk 1928 ’de Turk alfabesinin kabulunu sağlayarak Turkce ’nin gelişmesine katkıda bulundu Bununla da yetinmeyerek 1932 ’de Turk Dili Tetkik Derneği ’ni kurdu Bu dernek 1936 ’da Turk Dil Kurumu adını aldı Cumhuriyet doneminde dil kurultayları oluşturularak Turkce ’nin onemi ve zenginliği ortaya kondu Ozellikle yabancı sozcuklerden Turkce ’nin temizlenmesine calışıldı Osmanlıca Turkce Arapca ve Farsca karışımı bir halindeydi Ataturk halkın anlayacağı dile donulmesi icin şoyle soylemişti: “Ulkesini yuksek bağımsızlığını korumasını bilen Turk Milleti dilini de yabancı diller boyunduruğundan kurtarmalıdır
Cumhuriyet doneminde Turk Dil Kurumu ’nun cabalarıyla anlaşılır Turkce ortaya cıkarılmıştır Ancak zamanımızda bu kez de Batılı dillerin sozcukleri dilimizi doldurmaya başladı Tabela adları teknik arac ve gereclerin adları dikkati cekicidir Medyada yabancı sozcuk kullanarak bilgiclik satanlar az değildir Halk arasında gunaydın yerine “selamun aleykum diyenler dikkati cekicidir “Hoşca kal ya da “Allah ’a ısmarladık yerine “bay bay diyenler coğaldı
Sozun ozu Turkce ’miz zengin ve guzel bir dildir Cocuklarımızı Turk diliyle eğitim yapan okullarda okutarak Turkce ’mizi oğretelim Yabancı dili oğrenmek başka ilkoğretimden itibaren yabancı dilde eğitim almak başkadır Yabancı dilde kucuk yaştan itibaren eğitim alan cocuk yabancı mantığı ile duşunmeye başlar İlkin kendi dilimizi oğrenelim Sonra da yabancı dile yonelelim Turkce ’yi unutmamak koşuluyla yabancı dil oğrenmek de cağımızın gereğidir Turkce eğitim yapan okullarda zaten gerekli yabancı dil oğretiliyor Ayrıca kurslar imkanlar var
Son olarak belirtmek isterim ki bir ulusun bağımsızlığında ve kulturunun korunmasında dil cok onemlidir Bu nedenle Turkce ’mizi yabancı dillerin baskısından kurtarmak icin daha cok caba harcamalıyız