Ülkemizde Idareli Faaliyetler ,Hesaplı Faaliyetlerimiz ve Kaynaklarımız,Bölgelerimiz ve Ekonomik Faaliyetler
TARIM (TARLA ve BAHÇE KÜLTÜRLERİ)
Tarım, toprağı işleyerek ekme ve dikme yoluyla dağıtılmış ürünler elde etme işine denir Ülkemiz topraklarının % 36'sı tarım arazisi olarak kullanılır Ülkemizde çalışan nüfusun yarısına yakını tarımla uğraşmaktadır Bu yüzden tarım Türkiye ekonomisi için fazla önemlidir
Cumhuriyetin birincil yıllarında tarım ülkemizde daha fazla ilkel yöntemlerle yapılıyordu Cihaz kullanımı, zararlı böcek ve bitkilerle çaba, nitelikli tohum kullanımı ve sulandırma ülkemizde gelişmemişti
Bu yüzden tarımsal imal epeyce azdı Ama sonradan yapılan çalışmalar sayesinde tarımımızda önemli gelişmeler olmuştur Ziraat fakültelerinin açılması, tarım makine ve aletlerinin üretilmesi, yapay gübre ve nitelikli tohum kullanımı ile sulamaya tartma verilmesi bu gelişmeye niçin olmuştur aynı zamanda Devlet Üretme Çiftlikleri, Ziraat Bankası, Toprak Mahsulleri Ofisi ve Tarım Kredi Kooperatiflerinin kurulması bu gelişmenin öteki nedenleridir Bunların yanında GAP (Güneydoğu Anadolu Projesi) ta Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin toptan kalkınmasını amaçlayan fazla kayda değer bir projedir GAP sayesinde tarımsal üretimde büyük artışlar olmaya başlamıştır
Ülkemizde tarımı etkileyen bir takım faktörler vardır Bunların önemlilerini şöyle sıralayabiliriz;
• Toprak bakımı: Tarım faaliyetleri toprak üstünde yapıldığı için toprak bakımı çok önemlidir Toprak çapa, bel, pulluk ve saban gibi aletlerle havalandırılır Bu olay toprağın verimini artırır
• Sulandırma: Bütün tarım ürünlerinin suya ihtiyacı vardır Bu gereklilik yetiştirilen tarım ürününe tarafından değişir bu nedenle toprak uygun zamanlarda ve yeterince sulanmak zorundadır
• Gübreleme: Toprağın besin ve mineral bakımından zenginleştirilmesidir Gübre, yapay ve doğal gübre olarak iki kısma ayrılır Hayvan dışkılarından olan gübreye doğal gübre denir Değişik minerallerin birleştirilmesi ile elde edilen gübreye ise yapay gübre denir Gübreleme tarım ürünlerinin verimini önemli oranda artırır
• Nitelikli tohum: Tarım ürünlerinden daha fazla verim edinmek için mutlaka nitelikli tohum kullanmak gerekir
Tarla Tarımı ve Tarla Ürünlerimiz
Ülkemizdeki tarım alanlarının büyük kısmını tarlalar oluşturur Tarlalar eğimli ve engebeli arazilerde olduğu gibi düz alanlarda da olabilmektedir Tarlaların büyük kısmı her sene ekilir Bazıları ise bir sene ekilip ertesi sene boş bırakılır Bu duruma nadas tarımı denir
Buradaki niyet mineral bakımından yoksul olan toprağın bir sene dinlenerek mineralce zenginleşmesidir Tarlalarda ekilen tarım ürünlerini şu şekilde gruplara ayırabiliriz
1 Tahıllar
Tahıllar ülkemizde azami üretimi yapılan tarım ürünleridir Ülkemizdeki ekim alanlarının büyük kısmı tahıllara ayrılmıştır Tahıllar; buğday, arpa, mısır, pirinç, çavdar ve yulaf gibi tarım ürünlerinden oluşur
Buğday: Ülkemizde maksimum üretilen ve tüketilen tarım ürünüdür Çok yaygın bir ekim alanı vardır Doğu Karadeniz Bölümü ’nün kıyı kesimi ve yüksek yerler haricinde ülkemizin her yerinde yetiştirilir Ama azami İç Anadolu Bölgesi'nde yetiştirilir Ülkemizdeki buğdayın 13'ü bu bölgede üretilir Buğday tarımı genel olarak sulama ile yapılamaz Bitkinin su ihtiyacı yağmurlardan karşılanır Bu yüzden üretilen buğdayın miktarı yağışlara göre değişir aynı zamanda üretiminde yıllara kadar büyük dalgalanmalar olur Buğday maksimum ekmek yapımında kullanılır bununla beraber unlu mamüller, bisküvi ve makarna yapımında da yaygın olarak kullanılır
Yurdumuzdaki buğday üretiminin coğrafî bölgelere dağılımı
Arpa: Ülkemizde yaygın bir ekim alanı vardır Buğdaydan sonradan en fazla yetiştirilen tahıldır En çok İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yetiştirilir Buğdaya göre sıcağa ve soğuğa aleyhinde daha dayanıklı olup, daha kısa sürede yetiştirilir Bu yüzden buğdayın yetiştirilemediği yüksek yerlerde de yetiştirilebilir azami hayvan yemi ve bira sanayisinde ham madde olarak kullanılır
Mısır: Yetişme koşulları öteki tahıllardan farklıdır Darı, yaz yağışlarının ve sulama imkânlarının olduğu yerlerde rahatlıkla yetiştirilebilir azami Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinde yetiştirilir Ülkemizdeki ekim alanı epeyce yaygındır Karadeniz Bölgesi'nde halkın temel gıda maddesi olarak kullanılır Keza mısırdan yemeklik yağ elde edilir Bir kısmı da hayvan yemi olarak kullanılır
Pirinç: Pirinç, çeltik bitkisinden elde edilen üründür Çeltik hasat edildikten daha sonra kabukları ayıklanarak pirinç elde edilmiş olur Çeltiğin tarımı su içinde yapılır Tarımı için en uygun alanlar nehir kenarlarındaki düzlükler ve sulanabilen ovalardır maksimum Edirne, Samsun, Çorum, Kastamonu, Hatay ve Diyarbakır gibi illerde yetiştirilir Manâlı bir beslenme maddesi olan pirinç üretimi ülkemiz tüketimini karşılayamaz
Ülkemizde yetiştirilen öteki tahıl ürünleri ise çavdar, yulaf ve darıdır Bu ürünler çok geniş ekim alanlarına sahip değillerdir Genelde hayvan yemi olarak kullanılırlar
Tarla tarımında tahıllardan diğer sanayi bitkileri de yetiştirilir
2 Sanayi Bitkileri
Ilk Elden tüketilmeyip fabrikalarda ham madde olarak kullanılan ürünlerdir Ülkemizde yetiştirilen sanayî bitkileri, pamuk, tütün, şeker pancarı, haşhaş, günebakan ve zeytindir
Pamuk: Yetişme döneminde bol su isteyen ve verimli alüvyal ovaları seven bir bitkidir Hasat zamanında ise yüksek bir sıcaklığa gereksinim duyar Bu dönemin oldukça kurak geçmesi gerekmektedir Yaz yağışları pamuk üretimine zarar verir azami Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yetiştirilir
Pamuk, tekstil sanayisinin ham maddesidir Çekirdeğinden elde edilen yağ ise margarin üretiminde kullanılır Ülkemizde pamuk üretimi epeyce fazladır Keza pamuk ve pamuklu dokuma ürünleri ülkemiz ihracatında önemli bir yer miktar
Tütün: Yetişme döneminde bol su ister Olgunlaşma ve hasat döneminde ise yüksek sıcaklık ister Ülkemizde en çok Ege Bölgesi ’nde yetiştirilir daha sonra Güneydoğu, Karadeniz ve Marmara bölgeleri kazanç Tütün, sigara gibi sağlıksız olan dumanlı içeceklerin çiğ maddesidir Ülkemizde devlet denetiminde yetiştirilmektedir
Yurdumuzda tütün üretiminin coğrafî bölgelere dağılımı
Şeker pancarı: Kıyı bölgelerimiz dıştan ülkemizin her yerinde rahatlıkla yetiştirilmektedir Yağışların yeterli olmadığı yerlerde sulamalı olarak yetiştirilebilir Büyük kısmı İç Anadolu Bölgesi'nde yetiştirilir sonra Karadeniz ve Marmara bölgeleri kazanç Şekerin ham maddesidir Hem posası hayvan yemi olarak kullanılır Bu yüzden şeker fabrikalarının çevresinde büyükbaş hayvancılık gelişmiştir
Yurdumuzda şeker pancarı üretiminin coğrafî bölgelere dağılımı
Ayçiçeği: Ülkemizin her uygun yetişme imkânı vardır Lakin büyük kısmı Marmara Bölgesi'nde yetiştirilir Yaz yağışlarından olumsuz etkilenir Yağışın eksik olduğu yerlerde sulandırma ile yetiştirilebilir Nebati yağ üretiminde kullanılır
Ülkemizdeki bitkisel yağ üretiminin yarıya yakını ayçiçeğinden elde edilir
Yurdumuzda günebakan üretiminin coğrafî bölgelere dağılımı
Zeytin: Akdeniz ikliminin görüldüğü yerlerdeki eğimli arazilerde rahatlıkla yetiştirilebilir Bu yüzden azami Ege Bölgesi'nde yetiştirilir daha sonra Marmara ve Akdeniz bölgeleri kazanç Akdeniz Bölgesi'nde eksik yetiştirilmesinin nedeni; daha artı kazanç getiren ürünlerin ekilmesidir
Ülkemiz Dünya'nın önde gelen zeytin üreticisi ülkeleri arasındadır Sert çekirdekli meyvelerdendir Sofralık zeytin olarak tüketildiği gibi yağ üretiminde de kullanılır Ayrıca sabun üretiminde de kullanılır
Haşhaş: Uyuşturucu madde elde edildiği için devlet denetiminde yetiştirilir bununla beraber ilâç yapımında ve yemeklik araç gereç olarak kullanılır en fazla Ege Bölgesi'nde yetiştirilir
3 Baklagiller
Fasulye, nohut, bakla, mercimek ve bezelye gibi ur baklagilleri oluşturur Proteince zengin olan baklagiller genellikle kuru olarak tüketilirler Ülkemizin her bölgesinde yetiştirilmektedir İç Anadolu Bölgesi baklagil üretiminde ilk sıradadır
Bahçe Tarımı ve Bahçe Ürünlerimiz
Bahçe tarımı, genelde ikâmetgâh merkezlerinin yakınında bulunan bahçelerde yapılır Sulamalı olarak minik tarım aletleri ile tarımı yapılır Ülkemizde tarımı yapılan başlıca bahçe bitkileri şunlardır;
Akarsu: Ülkemizdeki en yerinde yetişme alanını Doğu Karadeniz Bölümü'nün kıyı kesiminde bulmuştur Burada üretilen dere ülkemiz ihtiyacını karşılar Çay üretimi için bol yağış ve eğimli yamaçlar gereklidir Akarsu bitkisi 115 metre boyunda fazla takvim bir ağaççıktır Bu ağaççıkların sürgünleri kesilir sonra fabrikalarda işlenerek çay elde edilmiş olur
Sebzeler: Öbür iklim tiplerinin görüldüğü ülkemizde çoğu sebze türü yetiştirilmektedir Sebzeler çoğunlukla taze olarak iç piyasada tüketilir Bu yüzden iç ticaretimizde kayda değer bir yeri vardır
Ekim alanları oldukça yaygındır Sebze üretiminin azami olduğu yer Akdeniz Bölgesi'dir Bu bölgeyi Ege ve Marmara bölgeleri peşine düşüp takip eder Sebzelerin asgari yetiştirildiği yer ise iklim koşulları elverişsiz olduğu için Doğu Anadolu Bölgesi'dir
Sebzelerin büyük kısmı yaz mevsiminde yetiştirilir Bunların en önemlileri patlıcan, domates, biber, bamya ve salatalıktır Ispanak, lahana, pırasa gibi sebzeler ise kış mevsiminde yetiştirilir Ülkemizde azami soğan, patates ve domates yetiştirilir
Meyveler: Ülkemiz iklimi yerinde olduğu için dünyadaki meyve türlerinin büyük kısmını yetiştirebiliriz Ülkemiz tarımında manâlı bir yeri olan meyveler beslenmemiz için de fazla önemlidir Meyvelerin bir bölümünün ihracatımızda da önemli bir yeri vardır
Meyveleri yaz meyveleri ve kış meyveleri diye iki gruba ayırabiliriz Yaz meyveleri üzüm, kayısı, şeftali ve kiraz gibi meyvelerdir Kış meyveleri ise portakal, mandalina, greyfurt ve ayva gibi meyvelerdir Bir Takım kayda değer meyvelerimiz şunlardır;
Üzüm:Ülkemizde çok yaygın bir ekim alanı vardır Her bölgemizde yetiştirilebilir Ama en çok Ege Bölgesi'nde yetiştirilir Üretimimizin yarıya yakınını bu bölge sağlar
Çok takvim bir bitki olan üzümün bitkisine üzüm asması ya da üzüm çubuğu denilmektedir Üzüm çubuklarının ekili olduğu yere tahvil denir Üzüm tarımına ise bağcılık denir Yaş ve kuru olarak tüketildiği gibi içki yapımında da kullanılır
Turunçgiller: Turunçgiller portakal, limon, mandalina, greyfurt ve turunç meyvelerinin genel adıdır Kış sıcaklıklarının artı olduğu ve don olaylarının görülmediği yerlerde yetiştirilirler Büyük kısmı Akdeniz Bölgesi'nde yetiştirilir Bir kısmı Ege Bölgesi'nde çok azı da Doğu Karadeniz kıyılarında yetiştirilir
Fındık: Fındığın başlıca vatanı Karadeniz kıyılarıdır en fazla yetiştirildiği iller; Giresun, Ordu, Trabzon ve Adapazarı'dır Ülkemiz keza fındık üretiminde ayrıca de kalitesinde dünyada birinci sıradadır Bu yüzden ekonomimiz için çok kayda değer bir üründür Büyük kısmı yurt dışına satılır Çerez olarak tüketildiği gibi yağ da elde edilir
İncir: Soğuğa dayanıksızdır Bu yüzden kışların ılık geçtiği yerlerde yetiştirilir en fazla Ege Bölgesi'nde daha sonda Akdeniz, Marmara ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yetiştirilir İncir taze ve kuru olarak tüketilebilir Kuru incir ihracatımız gelişmiştir
Elma: Düşük sıcaklıklardan etkilenmeyen bir meyvedir Bu yüzden ülkemizde yaygın bir ekim alanı vardır Çoğu yöremizde rahatlıkla yetiştirilebilir maksimum İç Anadolu Bölgesi'nde üretilir Genel Olarak taze olarak tüketilir
Öteki meyveler: Yukarıdakilerden başka kavun, karpuz, kiraz, şeftali, kayısı,vişne, armut, dut, erik, muz, ayva, ceviz, badem, antep fıstığı gibi birçok meyve ülkemizde yetiştirilir Ülkemizde son yıllarda turfanda sebze ve meyve üretimi gelişmiştir Bu sebze ve meyveler cam ve plâstik mekanlarda sağlanan yerinde yetişme ortamında üretilirler Buna seracılık denilmektedir Bu tarım faaliyetinde kış mevsiminin soğuklarından korunarak üretim yapılır Seracılık azami Akdeniz Bölgesi'nde daha sonra ise Ege Bölgesi'nde gelişmiştir
HAYVANCILIK
Hayvancılık; evcil hayvanları besleme, onların ürünlerinden ve gücünden kullanma işidir Kırsal bölgelerde tarımdan sonra halkın en önemli geçimini sağlama kaynağıdır
Ülkemizde hayvancılık mera (çayır) ve ahır hayvancılığı şeklinde yapılmaktadır Hayvanların meralardaki otları yiyerek beslenmesi sonucunda yapılan hayvancılık türüne otlak (mera) hayvancılığı denir Hayvanların ahırlarda genel olarak yapay yemlerle beslenmesine de besi hayvancılığı denir
Besi hayvancılığı ülkemizde artan bir şekilde yaygınlaşmaktadır Besi hayvancılığı en fazla Marmara Bölgesi'nde gelişmiştir Ülkemizde ayrı iklim özelliklerinin görülmesi hayvancılık türlerinin de çeşitli olmasını sağlamıştır Bu hayvancılık türlerinin bazıları şunlardır;
Büyükbaş Hayvancılık: Bu hayvancılık grubuna inek, öküz, manda, beygir, eşek, katır ve deve girmektedir Ülkemizde yaz yağışlarının fazla olduğu yerlerde gelişmiştir Doğu Karadeniz Bölümü ile ErzurumKars Bölümü bu yerlerin başında kazanç Buralarda yaz mevsimi yağışlı geçtiği için gür otlaklar yetişir aynı zamanda buralarda tarım alanları azdır Bu yüzden büyükbaş hayvancılık gelişmiştir
Yurdumuzda beslenen büyükbaş hayvanların coğrafî bölgelere dağılımı
Küçükbaş Hayvancılık: Küçükbaş hayvancılık grubuna; koyun ve keçi girmektedir Bu hayvanlardan koyun daha çok beslenir Ülkemizdeki yer şekilleri ve bitkiler küçükbaş hayvancılık için oldukça uygundur
Ülkemizdeki geniş bozkır alanlarında karaman, kıvırcık ve dağlıç gibi koyun cinsleri yetiştirilir Koyun en fazla Doğu Anadolu, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yetiştirilir Koyunlardan et ve süt elde edilmesi dıştan yünlü tekstil sanayisinde de çiğ madde olarak yararlanılır
Küçükbaş hayvanlar aralarında koyundan sonradan tiftik keçisi yetiştirilir en fazla İç Anadolu Bölgesi'nde özellikle de Ankara çevresinde yetiştirilir Bu keçilerden elde edilen tiftik dokumacılıkta kullanılan paha biçilmez bir çiğ maddedir Diğer bir keçi türü olan kıl keçisi de en çok dağlık alanlarda yetiştirilir Ama ormanlara hasar verdikleri için son yıllarda sayıları epeyce azalmıştır
Yurdumuzda beslenen koyunların coğrafî bölgelere dağılımı
Kümes Hayvancılığı: Tavuk, kaz, ördek, hindi gibi hayvanlara kümes hayvanı denir Kümes hayvanlarının etinden ve yumurtasından yararlanılır Beslenmemizde kayda değer bir yeri vardır Son yıllarda beyaz et tüketiminin artması ile kümes hayvancılığı gelişmiştir Bunda modern tavuk çiftliklerinin kurulmasının da etkisi vardır Kümes hayvancılığı nüfusu topluluk olan büyük şehirlerin çevrelerinde fazla gelişmiştir
Ipek Böcekçiliği: Dut yaprağını yiyen bir tırtılın kozasından elde edilen ipek, ipek tekstil sanayisinin çiğ maddesidir Ipek böcekçiliği en fazla Güney Marmara Bölümü'nde gelişmiştir Özellikle Bursa ili en fazla gelişen yerdir
Arıcılık; Ülkemizde yaygın olarak yapılır Çünkü ülkemizde farklı bitki türleri bulunmaktadır Bitki örtüsündeki çeşitlilik arıcılık için fazla önemlidir Arıcılık ülkemizin her bölgesinde yapılmaktadır Ege ve Karadeniz bölgeleri birincil sırada gelmektedir *
TARIM (TARLA ve BAHÇE KÜLTÜRLERİ)
Tarım, toprağı işleyerek ekme ve dikme yoluyla dağıtılmış ürünler elde etme işine denir Ülkemiz topraklarının % 36'sı tarım arazisi olarak kullanılır Ülkemizde çalışan nüfusun yarısına yakını tarımla uğraşmaktadır Bu yüzden tarım Türkiye ekonomisi için fazla önemlidir
Cumhuriyetin birincil yıllarında tarım ülkemizde daha fazla ilkel yöntemlerle yapılıyordu Cihaz kullanımı, zararlı böcek ve bitkilerle çaba, nitelikli tohum kullanımı ve sulandırma ülkemizde gelişmemişti
Bu yüzden tarımsal imal epeyce azdı Ama sonradan yapılan çalışmalar sayesinde tarımımızda önemli gelişmeler olmuştur Ziraat fakültelerinin açılması, tarım makine ve aletlerinin üretilmesi, yapay gübre ve nitelikli tohum kullanımı ile sulamaya tartma verilmesi bu gelişmeye niçin olmuştur aynı zamanda Devlet Üretme Çiftlikleri, Ziraat Bankası, Toprak Mahsulleri Ofisi ve Tarım Kredi Kooperatiflerinin kurulması bu gelişmenin öteki nedenleridir Bunların yanında GAP (Güneydoğu Anadolu Projesi) ta Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin toptan kalkınmasını amaçlayan fazla kayda değer bir projedir GAP sayesinde tarımsal üretimde büyük artışlar olmaya başlamıştır
Ülkemizde tarımı etkileyen bir takım faktörler vardır Bunların önemlilerini şöyle sıralayabiliriz;
• Toprak bakımı: Tarım faaliyetleri toprak üstünde yapıldığı için toprak bakımı çok önemlidir Toprak çapa, bel, pulluk ve saban gibi aletlerle havalandırılır Bu olay toprağın verimini artırır
• Sulandırma: Bütün tarım ürünlerinin suya ihtiyacı vardır Bu gereklilik yetiştirilen tarım ürününe tarafından değişir bu nedenle toprak uygun zamanlarda ve yeterince sulanmak zorundadır
• Gübreleme: Toprağın besin ve mineral bakımından zenginleştirilmesidir Gübre, yapay ve doğal gübre olarak iki kısma ayrılır Hayvan dışkılarından olan gübreye doğal gübre denir Değişik minerallerin birleştirilmesi ile elde edilen gübreye ise yapay gübre denir Gübreleme tarım ürünlerinin verimini önemli oranda artırır
• Nitelikli tohum: Tarım ürünlerinden daha fazla verim edinmek için mutlaka nitelikli tohum kullanmak gerekir
Tarla Tarımı ve Tarla Ürünlerimiz
Ülkemizdeki tarım alanlarının büyük kısmını tarlalar oluşturur Tarlalar eğimli ve engebeli arazilerde olduğu gibi düz alanlarda da olabilmektedir Tarlaların büyük kısmı her sene ekilir Bazıları ise bir sene ekilip ertesi sene boş bırakılır Bu duruma nadas tarımı denir
Buradaki niyet mineral bakımından yoksul olan toprağın bir sene dinlenerek mineralce zenginleşmesidir Tarlalarda ekilen tarım ürünlerini şu şekilde gruplara ayırabiliriz
1 Tahıllar
Tahıllar ülkemizde azami üretimi yapılan tarım ürünleridir Ülkemizdeki ekim alanlarının büyük kısmı tahıllara ayrılmıştır Tahıllar; buğday, arpa, mısır, pirinç, çavdar ve yulaf gibi tarım ürünlerinden oluşur
Buğday: Ülkemizde maksimum üretilen ve tüketilen tarım ürünüdür Çok yaygın bir ekim alanı vardır Doğu Karadeniz Bölümü ’nün kıyı kesimi ve yüksek yerler haricinde ülkemizin her yerinde yetiştirilir Ama azami İç Anadolu Bölgesi'nde yetiştirilir Ülkemizdeki buğdayın 13'ü bu bölgede üretilir Buğday tarımı genel olarak sulama ile yapılamaz Bitkinin su ihtiyacı yağmurlardan karşılanır Bu yüzden üretilen buğdayın miktarı yağışlara göre değişir aynı zamanda üretiminde yıllara kadar büyük dalgalanmalar olur Buğday maksimum ekmek yapımında kullanılır bununla beraber unlu mamüller, bisküvi ve makarna yapımında da yaygın olarak kullanılır
Yurdumuzdaki buğday üretiminin coğrafî bölgelere dağılımı
Arpa: Ülkemizde yaygın bir ekim alanı vardır Buğdaydan sonradan en fazla yetiştirilen tahıldır En çok İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yetiştirilir Buğdaya göre sıcağa ve soğuğa aleyhinde daha dayanıklı olup, daha kısa sürede yetiştirilir Bu yüzden buğdayın yetiştirilemediği yüksek yerlerde de yetiştirilebilir azami hayvan yemi ve bira sanayisinde ham madde olarak kullanılır
Mısır: Yetişme koşulları öteki tahıllardan farklıdır Darı, yaz yağışlarının ve sulama imkânlarının olduğu yerlerde rahatlıkla yetiştirilebilir azami Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinde yetiştirilir Ülkemizdeki ekim alanı epeyce yaygındır Karadeniz Bölgesi'nde halkın temel gıda maddesi olarak kullanılır Keza mısırdan yemeklik yağ elde edilir Bir kısmı da hayvan yemi olarak kullanılır
Pirinç: Pirinç, çeltik bitkisinden elde edilen üründür Çeltik hasat edildikten daha sonra kabukları ayıklanarak pirinç elde edilmiş olur Çeltiğin tarımı su içinde yapılır Tarımı için en uygun alanlar nehir kenarlarındaki düzlükler ve sulanabilen ovalardır maksimum Edirne, Samsun, Çorum, Kastamonu, Hatay ve Diyarbakır gibi illerde yetiştirilir Manâlı bir beslenme maddesi olan pirinç üretimi ülkemiz tüketimini karşılayamaz
Ülkemizde yetiştirilen öteki tahıl ürünleri ise çavdar, yulaf ve darıdır Bu ürünler çok geniş ekim alanlarına sahip değillerdir Genelde hayvan yemi olarak kullanılırlar
Tarla tarımında tahıllardan diğer sanayi bitkileri de yetiştirilir
2 Sanayi Bitkileri
Ilk Elden tüketilmeyip fabrikalarda ham madde olarak kullanılan ürünlerdir Ülkemizde yetiştirilen sanayî bitkileri, pamuk, tütün, şeker pancarı, haşhaş, günebakan ve zeytindir
Pamuk: Yetişme döneminde bol su isteyen ve verimli alüvyal ovaları seven bir bitkidir Hasat zamanında ise yüksek bir sıcaklığa gereksinim duyar Bu dönemin oldukça kurak geçmesi gerekmektedir Yaz yağışları pamuk üretimine zarar verir azami Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yetiştirilir
Pamuk, tekstil sanayisinin ham maddesidir Çekirdeğinden elde edilen yağ ise margarin üretiminde kullanılır Ülkemizde pamuk üretimi epeyce fazladır Keza pamuk ve pamuklu dokuma ürünleri ülkemiz ihracatında önemli bir yer miktar
Tütün: Yetişme döneminde bol su ister Olgunlaşma ve hasat döneminde ise yüksek sıcaklık ister Ülkemizde en çok Ege Bölgesi ’nde yetiştirilir daha sonra Güneydoğu, Karadeniz ve Marmara bölgeleri kazanç Tütün, sigara gibi sağlıksız olan dumanlı içeceklerin çiğ maddesidir Ülkemizde devlet denetiminde yetiştirilmektedir
Yurdumuzda tütün üretiminin coğrafî bölgelere dağılımı
Şeker pancarı: Kıyı bölgelerimiz dıştan ülkemizin her yerinde rahatlıkla yetiştirilmektedir Yağışların yeterli olmadığı yerlerde sulamalı olarak yetiştirilebilir Büyük kısmı İç Anadolu Bölgesi'nde yetiştirilir sonra Karadeniz ve Marmara bölgeleri kazanç Şekerin ham maddesidir Hem posası hayvan yemi olarak kullanılır Bu yüzden şeker fabrikalarının çevresinde büyükbaş hayvancılık gelişmiştir
Yurdumuzda şeker pancarı üretiminin coğrafî bölgelere dağılımı
Ayçiçeği: Ülkemizin her uygun yetişme imkânı vardır Lakin büyük kısmı Marmara Bölgesi'nde yetiştirilir Yaz yağışlarından olumsuz etkilenir Yağışın eksik olduğu yerlerde sulandırma ile yetiştirilebilir Nebati yağ üretiminde kullanılır
Ülkemizdeki bitkisel yağ üretiminin yarıya yakını ayçiçeğinden elde edilir
Yurdumuzda günebakan üretiminin coğrafî bölgelere dağılımı
Zeytin: Akdeniz ikliminin görüldüğü yerlerdeki eğimli arazilerde rahatlıkla yetiştirilebilir Bu yüzden azami Ege Bölgesi'nde yetiştirilir daha sonra Marmara ve Akdeniz bölgeleri kazanç Akdeniz Bölgesi'nde eksik yetiştirilmesinin nedeni; daha artı kazanç getiren ürünlerin ekilmesidir
Ülkemiz Dünya'nın önde gelen zeytin üreticisi ülkeleri arasındadır Sert çekirdekli meyvelerdendir Sofralık zeytin olarak tüketildiği gibi yağ üretiminde de kullanılır Ayrıca sabun üretiminde de kullanılır
Haşhaş: Uyuşturucu madde elde edildiği için devlet denetiminde yetiştirilir bununla beraber ilâç yapımında ve yemeklik araç gereç olarak kullanılır en fazla Ege Bölgesi'nde yetiştirilir
3 Baklagiller
Fasulye, nohut, bakla, mercimek ve bezelye gibi ur baklagilleri oluşturur Proteince zengin olan baklagiller genellikle kuru olarak tüketilirler Ülkemizin her bölgesinde yetiştirilmektedir İç Anadolu Bölgesi baklagil üretiminde ilk sıradadır
Bahçe Tarımı ve Bahçe Ürünlerimiz
Bahçe tarımı, genelde ikâmetgâh merkezlerinin yakınında bulunan bahçelerde yapılır Sulamalı olarak minik tarım aletleri ile tarımı yapılır Ülkemizde tarımı yapılan başlıca bahçe bitkileri şunlardır;
Akarsu: Ülkemizdeki en yerinde yetişme alanını Doğu Karadeniz Bölümü'nün kıyı kesiminde bulmuştur Burada üretilen dere ülkemiz ihtiyacını karşılar Çay üretimi için bol yağış ve eğimli yamaçlar gereklidir Akarsu bitkisi 115 metre boyunda fazla takvim bir ağaççıktır Bu ağaççıkların sürgünleri kesilir sonra fabrikalarda işlenerek çay elde edilmiş olur
Sebzeler: Öbür iklim tiplerinin görüldüğü ülkemizde çoğu sebze türü yetiştirilmektedir Sebzeler çoğunlukla taze olarak iç piyasada tüketilir Bu yüzden iç ticaretimizde kayda değer bir yeri vardır
Ekim alanları oldukça yaygındır Sebze üretiminin azami olduğu yer Akdeniz Bölgesi'dir Bu bölgeyi Ege ve Marmara bölgeleri peşine düşüp takip eder Sebzelerin asgari yetiştirildiği yer ise iklim koşulları elverişsiz olduğu için Doğu Anadolu Bölgesi'dir
Sebzelerin büyük kısmı yaz mevsiminde yetiştirilir Bunların en önemlileri patlıcan, domates, biber, bamya ve salatalıktır Ispanak, lahana, pırasa gibi sebzeler ise kış mevsiminde yetiştirilir Ülkemizde azami soğan, patates ve domates yetiştirilir
Meyveler: Ülkemiz iklimi yerinde olduğu için dünyadaki meyve türlerinin büyük kısmını yetiştirebiliriz Ülkemiz tarımında manâlı bir yeri olan meyveler beslenmemiz için de fazla önemlidir Meyvelerin bir bölümünün ihracatımızda da önemli bir yeri vardır
Meyveleri yaz meyveleri ve kış meyveleri diye iki gruba ayırabiliriz Yaz meyveleri üzüm, kayısı, şeftali ve kiraz gibi meyvelerdir Kış meyveleri ise portakal, mandalina, greyfurt ve ayva gibi meyvelerdir Bir Takım kayda değer meyvelerimiz şunlardır;
Üzüm:Ülkemizde çok yaygın bir ekim alanı vardır Her bölgemizde yetiştirilebilir Ama en çok Ege Bölgesi'nde yetiştirilir Üretimimizin yarıya yakınını bu bölge sağlar
Çok takvim bir bitki olan üzümün bitkisine üzüm asması ya da üzüm çubuğu denilmektedir Üzüm çubuklarının ekili olduğu yere tahvil denir Üzüm tarımına ise bağcılık denir Yaş ve kuru olarak tüketildiği gibi içki yapımında da kullanılır
Turunçgiller: Turunçgiller portakal, limon, mandalina, greyfurt ve turunç meyvelerinin genel adıdır Kış sıcaklıklarının artı olduğu ve don olaylarının görülmediği yerlerde yetiştirilirler Büyük kısmı Akdeniz Bölgesi'nde yetiştirilir Bir kısmı Ege Bölgesi'nde çok azı da Doğu Karadeniz kıyılarında yetiştirilir
Fındık: Fındığın başlıca vatanı Karadeniz kıyılarıdır en fazla yetiştirildiği iller; Giresun, Ordu, Trabzon ve Adapazarı'dır Ülkemiz keza fındık üretiminde ayrıca de kalitesinde dünyada birinci sıradadır Bu yüzden ekonomimiz için çok kayda değer bir üründür Büyük kısmı yurt dışına satılır Çerez olarak tüketildiği gibi yağ da elde edilir
İncir: Soğuğa dayanıksızdır Bu yüzden kışların ılık geçtiği yerlerde yetiştirilir en fazla Ege Bölgesi'nde daha sonda Akdeniz, Marmara ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yetiştirilir İncir taze ve kuru olarak tüketilebilir Kuru incir ihracatımız gelişmiştir
Elma: Düşük sıcaklıklardan etkilenmeyen bir meyvedir Bu yüzden ülkemizde yaygın bir ekim alanı vardır Çoğu yöremizde rahatlıkla yetiştirilebilir maksimum İç Anadolu Bölgesi'nde üretilir Genel Olarak taze olarak tüketilir
Öteki meyveler: Yukarıdakilerden başka kavun, karpuz, kiraz, şeftali, kayısı,vişne, armut, dut, erik, muz, ayva, ceviz, badem, antep fıstığı gibi birçok meyve ülkemizde yetiştirilir Ülkemizde son yıllarda turfanda sebze ve meyve üretimi gelişmiştir Bu sebze ve meyveler cam ve plâstik mekanlarda sağlanan yerinde yetişme ortamında üretilirler Buna seracılık denilmektedir Bu tarım faaliyetinde kış mevsiminin soğuklarından korunarak üretim yapılır Seracılık azami Akdeniz Bölgesi'nde daha sonra ise Ege Bölgesi'nde gelişmiştir
HAYVANCILIK
Hayvancılık; evcil hayvanları besleme, onların ürünlerinden ve gücünden kullanma işidir Kırsal bölgelerde tarımdan sonra halkın en önemli geçimini sağlama kaynağıdır
Ülkemizde hayvancılık mera (çayır) ve ahır hayvancılığı şeklinde yapılmaktadır Hayvanların meralardaki otları yiyerek beslenmesi sonucunda yapılan hayvancılık türüne otlak (mera) hayvancılığı denir Hayvanların ahırlarda genel olarak yapay yemlerle beslenmesine de besi hayvancılığı denir
Besi hayvancılığı ülkemizde artan bir şekilde yaygınlaşmaktadır Besi hayvancılığı en fazla Marmara Bölgesi'nde gelişmiştir Ülkemizde ayrı iklim özelliklerinin görülmesi hayvancılık türlerinin de çeşitli olmasını sağlamıştır Bu hayvancılık türlerinin bazıları şunlardır;
Büyükbaş Hayvancılık: Bu hayvancılık grubuna inek, öküz, manda, beygir, eşek, katır ve deve girmektedir Ülkemizde yaz yağışlarının fazla olduğu yerlerde gelişmiştir Doğu Karadeniz Bölümü ile ErzurumKars Bölümü bu yerlerin başında kazanç Buralarda yaz mevsimi yağışlı geçtiği için gür otlaklar yetişir aynı zamanda buralarda tarım alanları azdır Bu yüzden büyükbaş hayvancılık gelişmiştir
Yurdumuzda beslenen büyükbaş hayvanların coğrafî bölgelere dağılımı
Küçükbaş Hayvancılık: Küçükbaş hayvancılık grubuna; koyun ve keçi girmektedir Bu hayvanlardan koyun daha çok beslenir Ülkemizdeki yer şekilleri ve bitkiler küçükbaş hayvancılık için oldukça uygundur
Ülkemizdeki geniş bozkır alanlarında karaman, kıvırcık ve dağlıç gibi koyun cinsleri yetiştirilir Koyun en fazla Doğu Anadolu, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yetiştirilir Koyunlardan et ve süt elde edilmesi dıştan yünlü tekstil sanayisinde de çiğ madde olarak yararlanılır
Küçükbaş hayvanlar aralarında koyundan sonradan tiftik keçisi yetiştirilir en fazla İç Anadolu Bölgesi'nde özellikle de Ankara çevresinde yetiştirilir Bu keçilerden elde edilen tiftik dokumacılıkta kullanılan paha biçilmez bir çiğ maddedir Diğer bir keçi türü olan kıl keçisi de en çok dağlık alanlarda yetiştirilir Ama ormanlara hasar verdikleri için son yıllarda sayıları epeyce azalmıştır
Yurdumuzda beslenen koyunların coğrafî bölgelere dağılımı
Kümes Hayvancılığı: Tavuk, kaz, ördek, hindi gibi hayvanlara kümes hayvanı denir Kümes hayvanlarının etinden ve yumurtasından yararlanılır Beslenmemizde kayda değer bir yeri vardır Son yıllarda beyaz et tüketiminin artması ile kümes hayvancılığı gelişmiştir Bunda modern tavuk çiftliklerinin kurulmasının da etkisi vardır Kümes hayvancılığı nüfusu topluluk olan büyük şehirlerin çevrelerinde fazla gelişmiştir
Ipek Böcekçiliği: Dut yaprağını yiyen bir tırtılın kozasından elde edilen ipek, ipek tekstil sanayisinin çiğ maddesidir Ipek böcekçiliği en fazla Güney Marmara Bölümü'nde gelişmiştir Özellikle Bursa ili en fazla gelişen yerdir
Arıcılık; Ülkemizde yaygın olarak yapılır Çünkü ülkemizde farklı bitki türleri bulunmaktadır Bitki örtüsündeki çeşitlilik arıcılık için fazla önemlidir Arıcılık ülkemizin her bölgesinde yapılmaktadır Ege ve Karadeniz bölgeleri birincil sırada gelmektedir *
