Varoluş Ne Demek Hakkında Bilgi
Sonsuz ve sınırsızca değişen varlığın somut bicimleri
1 Metafizik: Antikcağlı Parmenides’den beri varoluş (La Existentia) deyimi bireysel olan’ı dile getirir ve tumel olan’ı dile getiren varlık (La Esse) deyimine karşıt tutulur Parmenides’den gunumuze gelinceye kadar tum idealizmin temel savı, varlığın gercek olup varoluşun goruntu’den ibaret bulunduğu savıdır Bu bilimdışı sava gore varoluşu bulunanların (eş deyişle, bireysel olanların) varlığı yoktur, varlığınsa (eş deyişle, tumel olanınsa) varoluşu yoktur Varoluşu bulunanların tumu (ister masa, ister taş, ister insan olsun) soyutlanarak tek ve değişmez olan varlığa indirgenir Orneğin ‘’bu kuştur’’ diyoruz, kuş nedir? Omurgalıdır, yumurtlayandır, akciğerlidir, sıcak kanlıdır, tuyludur, kanatlıdır, ucucudur, hayvandır vb Kuşu butun bu niteliklerinden (eş deyişle, onu tum oteki nesnelerden ayırt etmek ve dile getirmek icin ona yuklediğimiz kavramlardan) soyutlayalaım, ortada sadece bir odur, eş deyişle, dır, eş deyişle varlık kalacaktır Masayı, taşı, insanı, eşeği, teksozle neyi isterseniz soyutlayın; ortada kalacak olan ve varoluşu bulunmayan tek ve değişmez (tum varolanlarda ortak) varlık’tır Metafizik dilde varoluş deyimi; oz, yokluk, olanaklılık eyimlerine karşıttır S442 Bk Varlık
2 Varoluşculuk: Cağımızın mızmız ve bilimdışı felsefelerinin tipik orneklerinden biri olan varoluşculuğun temel kavramı varoluş’tur Varoluşculuğa gore varoluş, insanın ozgul varolma bicimidir
Varoluşculuğun temellerini atmış olan gizemci Kierkegaard’a gore varoluş, başkaca her turlu varoluşlardan bağımsız olarak insanın evrendeki yalnızlığı’nı dile getirir
Varoluşculuğun kurucusu sayılan Martin Heidegger’e gore gercekten varoluş sadece insan’dır ve insanın ozu (varlığı) varoluşundadır Boylelikle Heidegger, varoluşu varlığa (eş deyişle, oze) indirgemekle varoluşculuğun en buyuk yanılgılarından birinin kapısını ardına kadar acmış olur
Fransız varoluşcusu Sartre bu kapıdan rahatlıkla iceri girer ve varoluş, varlıktan oncedir der Ona gore varoluş, sınırsızca ozgur bir kendi kendini gercekleştirme’dir; demek ki varoluş bir belirlenmemişlik’tir, insan varoluşunu kendi kurar, kendi kendini belirler, kendini nasıl yaparsa oyle olur İnsan kendi kendini varlaştıran tek ve biricik varoluştur İnsandan başka tum varoluşlar, bir ozce belirlenirler ve kendi kendilerini oluşturamazlar Orneğin bir bezelye, bezelye tohumuyla belirlenir; bir masa, masa tasarımıyla belirlenir Daha acık bir deyişle bezelye, bezelye tohumunun gerektirdiği gibi; masa, masa tasarımının gerektirdiği gibi olur Sadece insandır ki ozu saptandıktan ya da varlığı tasarlandıktan sonra meydana getirilmiş, eş deyişle varlaştırılmış değildir Cunku, ozellikle Sartre’a gore, insanın varoluşu ozunden once gelir, insan ancak kendi kendini varlaştırmakla ozunu gercekleştirir Bk Varoluşculuk
3 Eytişimsel ve tarihsel ozdekcilik: Eytişimsel ve tarihsel ozdekci felsefeye gore varlık, ozdek ve varoluş onun (varlığın N) sonsuz ceşitlilikteki somut bicimleri’dir Demek ki varoluş’un ozu varlık’tır Varoluş, varlığın sonsuz ve sınırsız ceşitlilik icindeki oluşmasını dile getirir Varlıksız varoluş olamayacağı gibi varoluşsuz varlık da olamaz Ne varlığın dışında bir varoluş, ne de varoluşun dışında varlık kavranamaz Varlık, varoluşu dile getiren en soyut kavramdır Orneğin bu anlamda ‘’devim, bir varlık bicimidir’’ denir, bu demektir ki ‘’devim, ozdeğin varoluş bicimidir’’, cunku ozdek devim durumunda varolur Bu anlamdaki varlık terimini de, varoluş, teriminden titizlikle ayırt etmek gerekir Varoluş, hicbir zaman varlığa indirgenemez Cunku boylesine bir indirgeme, cok yanılgılı sonuclar doğurur Metafizik ve idealist oğretiler, ya varlığı varoluştan, ya da varoluşu varlıktan ustun tutarak bircok yanılgılara duşmuşlerdir Varlıkla varoluşun birliği, eytişimsel ve tarihsel ozdekci felsefede ortaya konulmuştur
Sonsuz ve sınırsızca değişen varlığın somut bicimleri
1 Metafizik: Antikcağlı Parmenides’den beri varoluş (La Existentia) deyimi bireysel olan’ı dile getirir ve tumel olan’ı dile getiren varlık (La Esse) deyimine karşıt tutulur Parmenides’den gunumuze gelinceye kadar tum idealizmin temel savı, varlığın gercek olup varoluşun goruntu’den ibaret bulunduğu savıdır Bu bilimdışı sava gore varoluşu bulunanların (eş deyişle, bireysel olanların) varlığı yoktur, varlığınsa (eş deyişle, tumel olanınsa) varoluşu yoktur Varoluşu bulunanların tumu (ister masa, ister taş, ister insan olsun) soyutlanarak tek ve değişmez olan varlığa indirgenir Orneğin ‘’bu kuştur’’ diyoruz, kuş nedir? Omurgalıdır, yumurtlayandır, akciğerlidir, sıcak kanlıdır, tuyludur, kanatlıdır, ucucudur, hayvandır vb Kuşu butun bu niteliklerinden (eş deyişle, onu tum oteki nesnelerden ayırt etmek ve dile getirmek icin ona yuklediğimiz kavramlardan) soyutlayalaım, ortada sadece bir odur, eş deyişle, dır, eş deyişle varlık kalacaktır Masayı, taşı, insanı, eşeği, teksozle neyi isterseniz soyutlayın; ortada kalacak olan ve varoluşu bulunmayan tek ve değişmez (tum varolanlarda ortak) varlık’tır Metafizik dilde varoluş deyimi; oz, yokluk, olanaklılık eyimlerine karşıttır S442 Bk Varlık
2 Varoluşculuk: Cağımızın mızmız ve bilimdışı felsefelerinin tipik orneklerinden biri olan varoluşculuğun temel kavramı varoluş’tur Varoluşculuğa gore varoluş, insanın ozgul varolma bicimidir
Varoluşculuğun temellerini atmış olan gizemci Kierkegaard’a gore varoluş, başkaca her turlu varoluşlardan bağımsız olarak insanın evrendeki yalnızlığı’nı dile getirir
Varoluşculuğun kurucusu sayılan Martin Heidegger’e gore gercekten varoluş sadece insan’dır ve insanın ozu (varlığı) varoluşundadır Boylelikle Heidegger, varoluşu varlığa (eş deyişle, oze) indirgemekle varoluşculuğun en buyuk yanılgılarından birinin kapısını ardına kadar acmış olur
Fransız varoluşcusu Sartre bu kapıdan rahatlıkla iceri girer ve varoluş, varlıktan oncedir der Ona gore varoluş, sınırsızca ozgur bir kendi kendini gercekleştirme’dir; demek ki varoluş bir belirlenmemişlik’tir, insan varoluşunu kendi kurar, kendi kendini belirler, kendini nasıl yaparsa oyle olur İnsan kendi kendini varlaştıran tek ve biricik varoluştur İnsandan başka tum varoluşlar, bir ozce belirlenirler ve kendi kendilerini oluşturamazlar Orneğin bir bezelye, bezelye tohumuyla belirlenir; bir masa, masa tasarımıyla belirlenir Daha acık bir deyişle bezelye, bezelye tohumunun gerektirdiği gibi; masa, masa tasarımının gerektirdiği gibi olur Sadece insandır ki ozu saptandıktan ya da varlığı tasarlandıktan sonra meydana getirilmiş, eş deyişle varlaştırılmış değildir Cunku, ozellikle Sartre’a gore, insanın varoluşu ozunden once gelir, insan ancak kendi kendini varlaştırmakla ozunu gercekleştirir Bk Varoluşculuk
3 Eytişimsel ve tarihsel ozdekcilik: Eytişimsel ve tarihsel ozdekci felsefeye gore varlık, ozdek ve varoluş onun (varlığın N) sonsuz ceşitlilikteki somut bicimleri’dir Demek ki varoluş’un ozu varlık’tır Varoluş, varlığın sonsuz ve sınırsız ceşitlilik icindeki oluşmasını dile getirir Varlıksız varoluş olamayacağı gibi varoluşsuz varlık da olamaz Ne varlığın dışında bir varoluş, ne de varoluşun dışında varlık kavranamaz Varlık, varoluşu dile getiren en soyut kavramdır Orneğin bu anlamda ‘’devim, bir varlık bicimidir’’ denir, bu demektir ki ‘’devim, ozdeğin varoluş bicimidir’’, cunku ozdek devim durumunda varolur Bu anlamdaki varlık terimini de, varoluş, teriminden titizlikle ayırt etmek gerekir Varoluş, hicbir zaman varlığa indirgenemez Cunku boylesine bir indirgeme, cok yanılgılı sonuclar doğurur Metafizik ve idealist oğretiler, ya varlığı varoluştan, ya da varoluşu varlıktan ustun tutarak bircok yanılgılara duşmuşlerdir Varlıkla varoluşun birliği, eytişimsel ve tarihsel ozdekci felsefede ortaya konulmuştur