Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılma Tazminatı Nedir ve Nasıl Alınır?

[bilgiliadam]

Evlilik Tazminatı Nedir?
Bu tazminat boşanma nedeniyle dul kalan kadın yada erkeğe verilen para değildir. Tam tersine evlenen bir kadının evlilik dolayısı ile işten ayrılması nedeniyle aldıkları tazminata denilir.

SGK kapsamında çalışan kadınların evlilik nedeniyle işten ayrılmaları halinde evlilik tazminatı adı altında kıdem tazminatı alma hakları vardır. Bu haktan yararlanmanın şartları ve detayları alt başlıklarda anlatılmıştır.

• Bu tazminat hakkı aslında işten ayrılan kadınlara ödenen bir kıdem tazminatı türüdür.
• Sosyal Devlet Anlayışımız gereği kadın çalışanlara getirilen pozitif bir ayrımcılıktır.
• Normal şartlar içinde işten kendi isteği ile ayrılan bir çalışanın kıdem tazminatı alma hakkı bulunmamaktadır. Ancak evlilik nedeniyle işten ayrıldığını belgelendiren kadınların bu tazminatı alma hakkı vardır.
• Haliyle bu hak sadece kadın çalışanlara tanınmıştır.
• Ayrıca bu haktan yararlanabilmek için SGK'ya tabi olarak çalışmış olma şartı vardır. Ayrıca alt başlıkta sıraladığımız şartları da taşımanız gereklidir.

Evlilik Tazminatı Hangi Kanun Maddesinde Geçmektedir?
Bu konuya dair yasal düzenleme 1475 sayılı İş Kanunun 14. maddesinde açık bir şekilde yazmaktadır.
Kıdem Tazminatı ile Evlilik Tazminatı Arasındaki Fark Nedir?
Her ikisi de aslında işten ayrılan çalışanlara ödenen tazminatı ifade etmektedir. Kıdem olayında mezkur kanunun 14. maddesinde sayılan şartları taşıması gereklidir.
Evlilik akdi nedeniyle işten ayrılma normal şartlar altında kıdem tazminatının dışında bir uygulamadır. Ancak yine 14. maddede getirilen hüküm ile bu durumda kıdeme dahil edilmiştir.
Evlilik Tazminatı Alma Şartları 2019

Kadınlara tanınan bu hakka dair yasal düzenleme 1475 sayılı İş Kanunun "İşverenin Bildirimsiz Fesih Hakkı" başlıklı 14. maddesinde açık bir şekilde anlatılmıştır.

1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesine göre evlenen kadınlar 1 yılı geçmemek şartıyla, evlendiklerini belgelemeleri halinde evlilik tazminatı alabilirler. Evlilik tazminatından faydalanabilmek için;

• Evlilik tazminatını yalnızca kadınlar alabilir. Erkek çalışanların evlilik tazminatı alma hakkı yoktur.
• Kadın çalışanın evlilik tazminatı alabilmesi için en az bir yıldır çalışıyor olması gerekir. Eğer kadının çalıştığı süre 1 yıldan az ise işveren kıdem tazminatı ödemekle mükellef değildir.
• Ayrıca evlenilen tarihten bir yıl sonra yapılan başvurular kabul edilmemektedir. 2018 yılının Ocak ayında evlenen bir kadın, 2019 yılının Nisan ayında evlilik tazminatı için çalıştığı işyerine giderse, bu hakkından yararlanamaz. Evlilik tazminatı alabilmesi için 2019 yılının Ocak ayı dolmadan işvereni ile konuşmalıdır.
• İşten çıkma gerekçesinin evlilik olduğu açıkça belirtilmelidir. Kadın çalışan evlilik nedeniyle işten ayrılmak istediğini noterde onaylattığı bir dilekçe ile işverene bildirmelidir. Bu dilekçeyi ve evlilik cüzdanının fotokopisini istifa dosyasına koymalıdır.
• Evlilik tazminatı başvurularında noter kanalı kullanılmazsa işveren dilekçeye ulaşamayabilir ya da çalışanın evlendiğinden haberinin olmadığını beyan edebilir. Bu durumda çalışanın evlendiği için işten ayrıldığını kanıtlaması zorlaşabilir.
• İşveren evlilik tazminatını ödemeyi kabul etmezse, çalışan işverenine dava açabilir ve dava yoluyla tazminatını alabilir.
• Evlendikten sonra 1 yıl geçerse, evlilik tazminatı hakkı düşer.
• Evlilik tarihi, evlenme cüzdanında yazan tarihtir. İmam nikahı tarihi ya da düğün tarihi gibi tarihler yasal olarak kabul edilmemektedir ve hiçbir geçerlilikleri yoktur.
• Evlendiği için işten ayrılan ve kıdem tazminatı alan bir kadın, tekrar işe girebilir. Çalışanlar önceden aldıkları kıdem tazminatını geri ödemezler ancak işsizlik maaşından da faydalanamazlar.

Evlilik Nedeniyle İş Sözleşmesinin Fesih Edilmesi
Kıymetli hanımlar, yukarıda da ifade ettiğimiz gibi evlenme dolayısı ile işi bırakmak zorunda kalabilirsiniz. Söz konusu bu fiil nedeniyle iş sözleşmesini fesh etmeniz halinde kıdem alma hakkınız doğmaktadır. Şartlarını ve takip etmeniz gereken adımları üst başlıkta okuyunuz.
Evlilik tazminatı dilekçe örneği şu şekildedir;
“10 Mart 2018 tarihinde evlendiğim için 1475 sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesine göre hem kıdem tazminatımın hem de diğer bütün haklarımın tarafıma ödenmesini talep ederek işten kendi isteğimle istifa ediyorum. Saygılarımla, arz ediyorum.”
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılanların Takip Etmeleri Gereken Adımlar
Normal şartlar içinde çalıştığınız kuruma dilekçe ile başvurmanız yeterlidir. Ancak ilerleyen tarihlerde resmi kayıtlara girme konusunda sıkıntı yaşamamak açısından noter vasıtası ile ihtarname çektirmenizi şiddetle öneririm.

NOT: Noter sürecini işletmeniz tamamen sizlerin inisiyatifine kalmış bir durumdur. Art niyetli bir işveren dilekçenizi işleme almadan bekletebilir. Bu durumda evlenme tarihinizden itibaren 1 yıl geçmesi halinde talebiniz artık hükümsüz kalacaktır. Ancak noter vasıtası ile bu süreci başlatmanız halinde hiç bir surette risk yaşamazsınız.

Bu Tazminatı Almak İçin İşverene Başvuru Yapmak Zorunda mıyım?
Bu soruyu özellikle yazmak gereği duyduk. Çünkü bazı çalışanlar bu sebepten dolayı işten ayrılma durumlarında işverenin resen (zorunlu olarak) bu tazminatı kendilerine ödeyeceğini düşünmektedir.
Yasal düzenlemede asla bu bir zorunluluk yoktur işveren için. Dolayısı ile bu parayı almak için kesinlikle talepte bulunmanız gereklidir. Bu talebinizi resmi yolla (dilekçe, noter) yapınız.

NOT: Yapacağınız başvuruyu hukuk açısından kanıtlanabilir kılmak zorundasınız. İşvereniniz bu paraya size ödemediği durumda mahkemeye gittiğinizde resmi başvuru yapıp yapmayacağınızı soracaktır.

Bu Tazminat Nedeniyle Avukata Gitmeme Gerek Var mı?
İlk aşamada gerek yok. Avukat sürecini işvereninizden olumlu yanıt alamamanız durumunda başvurabilirsiniz. Tabi bu durum tamamen sizlerin takdirindedir.
Süreci en başından itibaren de avukat ile birlikte işletebilirsiniz. Dilerseniz hiç bir surette avukata gitmeden de işletebilirsiniz.
Evlilik Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

• Evlilik tazminatı hesaplamaları yapılırken işçinin aldığı son maaş, çalıştığı yıl ile çarpılır. İşçilerin çalıştığı her 1 yıla 30 günlük tazminat ödenir. Örnekle ifade edelim;
• Son aldığınız maaş 2,500 TL olsun ve bu işyerinde 7 yıl boyunca çalışmış olun. Evlilik tazminatı olarak alacağınız para 7 x 2,500 TL = 17,500 TL’dir. Bu paranın içinde aldığınız yol yardımları, ikramiyeler, yemek paraları ve primler de bulunmaktadır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken durum, alacağınız kıdem tazminatının tavan değeri geçemeyecek olmasıdır.
• Özellikle asgari ücretin üstünde bir maaşla çalışan kişiler bu hatayı çok sık yapmaktadır. 2018 yılında kıdem tazminatının tavan değeri 5.001,76 TL iken 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren Ocak – Haziran ayları arasında geçerli olacak 2019 kıdem tazminatı tavan değeri 6.017,60 TL’dir.
• Aylık maaşınız kıdem tazminatı tavanından yüksekse maaşınız değil, kıdem tazminatı tavanı çalıştığınız yıl sayısı ile çarpılır. Örnek verecek olursak;
  Maaşınız 6200 TL olsun, bu durumda 5 yıl boyunca çalıştığınız bir işyerinden alacağınız evlilik kıdem tazminatı 6200 TL x 5 yıl = 31 bin TL değil; 6017,60 TL x 5 yıl = 30,088 TL’dir.
  2018 yılında en düşük evlilik tazminatı 2029,50 TL iken 2019 yılında en düşük evlilik tazminatı 2,558 TL olmuştur.
• Sonuç olarak gerekli şartları sağlayan kadın çalışanlar bu durumu belgeledikleri takdirde işyerlerinden evlilik tazminatı talep edebilirler. İşveren ve çalışan arasında herhangi bir problem yaşanmaması için yasal sürelere uyulmalıdır.

Evlilik Tazminatı Davası Nasıl Açılır?
Bu konuda fazla teferruat yazmak istemiyorum. Yukarıda arz ettiğimiz süreci işletip de olumsuz yanıt almanız halinde dava hakkınız vardır. Bu süreci de işletmek için zaten avukata gitmek zorundasınız.

NOT: Bu notu yukarıda da düşmüştük. Dava sürecinde haklı çıkabilmek için alma şartlarında da bahsettiğimiz şartları yerine getirmeniz gereklidir. Evlilik aktinin olduğu tarihten itibaren 1 yıl içinde başvuru yapınız. Ve bu talebinizi kanıtlamak için noter ile ihtar çekmeyi tercih ediniz.