Deneyustu Nedir? Kısaca
İng Transcendental
Deneyle elde edilemeyen
Bu terimi ilkin 12 yuzyılda skolastikler oteye gecme anlamını dile getiren La Transcendere sozcuğunden turetmişler ve ulamlar ustu (La Transcendentalia) anlamında kullanmışlardır Bu deyimle varlık, gercek, birlik gibi sanların duyulur ustu ve ancak deneyden once sezgiyle bilinen ozellikler olduğunu dile getiriyorlardı Bununla da ulamlar ustu olan ozelliklerin Aristoteles'in ulamlarıyla acıklanamayacağını anlatıyorlardı Bu anlamda deneyustu (Fr Transcendental) deyimi, aşkın (Fr Transcendent) deyimiyle anlamdaştır Bu anlam, Alman duşunuru Immanuel Kant tarafından eleştirilmiştir Kant'a gore deneyustu, aşkın eğil, tam tersine, deney oncesi (onsel)'nin bilgisidir Kant felsefesinde deney'in karşıtı olduğu kadar aşkın'ın da karşıtı olan deneyustu kavramı, Buyuk Albert ve Aquino'lu Thomas'nın dilegetirdikleri gibi bilginin sınırını aşanı değil, tam tersine, bu sınırın icinde kalan bilgiyi dile getirir Daha acık bir deyişle skolastiklerde kategoriler ustu olan deneyustu, kant'a gore kategorilerin bizzat kendisidir Kant, skolastik anlamdaki deneyustu'yu aşkın ve bundan oturu de bilinemez sayar Skolastiklerin bilgi sınırının ustune cıkardıkları deneyustu'nu Kant bilginin temeline oturtmaktadır Başka turlu soylemek gerekirse, deyimin kokenindeki oteye gecme anlamı skolastiklerde bilginin ust sınırından oteye gecme, Kant'taysa bilginin deneysel alt sınırından oteye gecme anlamındadır
İng Transcendental
Deneyle elde edilemeyen
Bu terimi ilkin 12 yuzyılda skolastikler oteye gecme anlamını dile getiren La Transcendere sozcuğunden turetmişler ve ulamlar ustu (La Transcendentalia) anlamında kullanmışlardır Bu deyimle varlık, gercek, birlik gibi sanların duyulur ustu ve ancak deneyden once sezgiyle bilinen ozellikler olduğunu dile getiriyorlardı Bununla da ulamlar ustu olan ozelliklerin Aristoteles'in ulamlarıyla acıklanamayacağını anlatıyorlardı Bu anlamda deneyustu (Fr Transcendental) deyimi, aşkın (Fr Transcendent) deyimiyle anlamdaştır Bu anlam, Alman duşunuru Immanuel Kant tarafından eleştirilmiştir Kant'a gore deneyustu, aşkın eğil, tam tersine, deney oncesi (onsel)'nin bilgisidir Kant felsefesinde deney'in karşıtı olduğu kadar aşkın'ın da karşıtı olan deneyustu kavramı, Buyuk Albert ve Aquino'lu Thomas'nın dilegetirdikleri gibi bilginin sınırını aşanı değil, tam tersine, bu sınırın icinde kalan bilgiyi dile getirir Daha acık bir deyişle skolastiklerde kategoriler ustu olan deneyustu, kant'a gore kategorilerin bizzat kendisidir Kant, skolastik anlamdaki deneyustu'yu aşkın ve bundan oturu de bilinemez sayar Skolastiklerin bilgi sınırının ustune cıkardıkları deneyustu'nu Kant bilginin temeline oturtmaktadır Başka turlu soylemek gerekirse, deyimin kokenindeki oteye gecme anlamı skolastiklerde bilginin ust sınırından oteye gecme, Kant'taysa bilginin deneysel alt sınırından oteye gecme anlamındadır