Turkiye cumhuriyetinde sırayla hangi anayasalar kullanılmıştır?
İlk anayasa 1876 yılında yururluğe girmiştir 1909'da bu anayasada değişiklikler yapılarak padişahın yetkileri kısıtlandı Kişisel hak ve ozgurlukler tanındı, basın uzerindeki sansur kaldırıldı Hukumet artık padişaha değil, meclise karşı sorumluydu
Kurtuluş Savaşı sırasında, 20 Ocak 1921'de Teşkilatı Esasiye Kanunu adıyla yeni bir anayasa kabul edildi Bu anayasada egemenliğin kayıtsız şartsız milletin olduğu belirtiyordu Yasama yetkisi de Buyuk Millet Meclisine bırakılmıştı Cumhuriyetin ilanından sonra daha kapsamlı bir anayasaya gereksinim duyuldu 20 Nisan 1924'te bu amacla, gene Teşkilatı Esasiye Kanunu adını taşıyan yeni bir anayasaya hazırlandı 1924 Anayasasıyla yasama ve yurutme yetkileri Turkiye Buyuk Millet Meclisine bırakıldı Meclis yasama yetkisini kendisi, yurutme yetkisini de cumhurbaşkanı ve bakanlar kurulu eliyle kullanıyordu Cumhurbaşkanının onayıyla goreve başlayan bakanlar kurulu meclise karşı sorumlu sayılmıştı Kurtuluş Savaşı doneminden başlayarak anayasa sozcuğu karşılığında teşkilatı esasiye kanunu kullanıldı Anayasa sozcuğu ise, 1960'tan sonra hukuk sisteminde kullanılmaya başladı
27 Mayıs 1960taki askeri darbeden sonra yeni bir anayasa hazırlandı 1961 Anayasası olarak bilinen bu anayasa, halkoylamasıyla yururluğe girdi
12 Eylul 1980'deki askeri darbeden sonra Milli Guvenlik Konseyi ile Danışma Meclisi (Kurucu Meclis) yeni bir anayasa hazırladı Bu anayasa 7 Kasım 1982'de yapılan halkoylamasıyla kabul edilerek yururluğe girdi 1982 Anayasası, bazı hak ve ozgurluklere onemli sınırlamalar getirmiş, Anayasa Mahkemesi'nin ve Danıştay'ın denetim yetkilerini azaltmıştır Son yıllarda, ozellikle Avrupa Birliğine uyelik surecinin bir gereği olarak, 1982 Anayasasında hak ve ozgurlukleri genişletici bir dizi değişiklik gercekleştirilmiştir
1982 ile 1961 anayasaları arasında temel bir bakış acısı farkı olduğu şuphe goturmez bir gercektir 61 anayasasında Milli Birlik Komitesi'nin daha geri planda olduğu ve aslında anayasa uzerinde soz hakkının Temsilciler Meclisi'nde olduğu bir sistem izlemiş bunun sonucunda da bu gune kadar Turkiye icin cıkarılmış en ozgurlukcu anayasa oluşmuştur
2001 değişikleri ile anayasaya yeni acılımlar getirilmesine rağmen bazı alanlarda hala cok buyuk boşlukların olduğu gorulmekte ve bazı maddelerin doktrinde acıklanması buyuk teknik sorunlar ortaya koymaktadır
İlk anayasa 1876 yılında yururluğe girmiştir 1909'da bu anayasada değişiklikler yapılarak padişahın yetkileri kısıtlandı Kişisel hak ve ozgurlukler tanındı, basın uzerindeki sansur kaldırıldı Hukumet artık padişaha değil, meclise karşı sorumluydu
Kurtuluş Savaşı sırasında, 20 Ocak 1921'de Teşkilatı Esasiye Kanunu adıyla yeni bir anayasa kabul edildi Bu anayasada egemenliğin kayıtsız şartsız milletin olduğu belirtiyordu Yasama yetkisi de Buyuk Millet Meclisine bırakılmıştı Cumhuriyetin ilanından sonra daha kapsamlı bir anayasaya gereksinim duyuldu 20 Nisan 1924'te bu amacla, gene Teşkilatı Esasiye Kanunu adını taşıyan yeni bir anayasaya hazırlandı 1924 Anayasasıyla yasama ve yurutme yetkileri Turkiye Buyuk Millet Meclisine bırakıldı Meclis yasama yetkisini kendisi, yurutme yetkisini de cumhurbaşkanı ve bakanlar kurulu eliyle kullanıyordu Cumhurbaşkanının onayıyla goreve başlayan bakanlar kurulu meclise karşı sorumlu sayılmıştı Kurtuluş Savaşı doneminden başlayarak anayasa sozcuğu karşılığında teşkilatı esasiye kanunu kullanıldı Anayasa sozcuğu ise, 1960'tan sonra hukuk sisteminde kullanılmaya başladı
27 Mayıs 1960taki askeri darbeden sonra yeni bir anayasa hazırlandı 1961 Anayasası olarak bilinen bu anayasa, halkoylamasıyla yururluğe girdi
12 Eylul 1980'deki askeri darbeden sonra Milli Guvenlik Konseyi ile Danışma Meclisi (Kurucu Meclis) yeni bir anayasa hazırladı Bu anayasa 7 Kasım 1982'de yapılan halkoylamasıyla kabul edilerek yururluğe girdi 1982 Anayasası, bazı hak ve ozgurluklere onemli sınırlamalar getirmiş, Anayasa Mahkemesi'nin ve Danıştay'ın denetim yetkilerini azaltmıştır Son yıllarda, ozellikle Avrupa Birliğine uyelik surecinin bir gereği olarak, 1982 Anayasasında hak ve ozgurlukleri genişletici bir dizi değişiklik gercekleştirilmiştir
1982 ile 1961 anayasaları arasında temel bir bakış acısı farkı olduğu şuphe goturmez bir gercektir 61 anayasasında Milli Birlik Komitesi'nin daha geri planda olduğu ve aslında anayasa uzerinde soz hakkının Temsilciler Meclisi'nde olduğu bir sistem izlemiş bunun sonucunda da bu gune kadar Turkiye icin cıkarılmış en ozgurlukcu anayasa oluşmuştur
2001 değişikleri ile anayasaya yeni acılımlar getirilmesine rağmen bazı alanlarda hala cok buyuk boşlukların olduğu gorulmekte ve bazı maddelerin doktrinde acıklanması buyuk teknik sorunlar ortaya koymaktadır
