Boşaltım Sistemi proje odevi
Boşaltım Sistemi konu anlatımı
Boşaltım Sistemi ders notları
Boşaltım Sistemi hakkında bilgi:
Canlılar hayatsal faaliyetlerini yurutebilmek icin dışarıdan besin alırlar Bu besinleri enerji verici, yapıcı onarıcı ve duzenleyici olarak kullanırlar Besin iceriklerinin hayatsal faaliyetlerde kullanılmasından sonra kalan su, madensel tuzlar, CO2, amonyak, ure ve urik asit gibi zararlı maddelerin vucut dışına atılmasına boşaltım denirBoşaltım olayını gercekleştiren sisteme de boşaltım sistemi adı verilir Boşaltım sistemi sayesinde sindirim sonucu hucrelerde oluşan artık maddeler, dışarıdan vucuda girmiş olan zararlı maddeler ve yararlı olmasına rağmen hucrelere fazla gelen maddeler vucut dışına atılır
Vucudumuz icin gerekli besin icerikleri, enerji uretimi icin, yapımonarım icin ve duzenleyici olarak kullanılır Bu sırada vucudumuza zararlı olan ve vucudumuzdan uzaklaştırılması gereken bazı atık maddeler de oluşur Oluşan atık maddeler vucudumuzdan boşaltımda gorevli yapı ve organlar tarafından uzaklaştırılır
imagesperformansodevibosaltimsistemi5afe4c773cc9a
Atık Maddeleri Vucudumuzdan Uzaklaştıran Organlar
Bobrekler, akciğerler, karaciğer, deri ve kalın bağırsak atık maddeleri vucudumuzdan uzaklaştıran organlardır Bu organlar atık maddeleri idrar, solunum, terleme ve dışkı yoluyla atar Eğer bu atık maddeler vucudumuzdan uzaklaştırılmadıkları takdirde zehirleyici olabilir Bunun sonucu olarak vucudumuz gorevlerini yerine getiremez
imagesperformansodevibosaltimsistemi5afe4c7841863
Deri Vucudumuzdan suyun ve tuzun fazlasını terleme yoluyla dışarı atarAynı zamanda bu sayede vucut sıcaklığı da korunmuş olur
Akciğerler Kan icindeki karbon dioksiti ve suyu soluk verme esnasında vucut dışına atar
Karaciğer Proteinlerin sindirilmesi sonucunda oluşan zehirli bir maddeyi, daha az zararlı olan ureye donuşturur
Kalın bağırsak Su, safra ve besin atıklarının dışkı şeklinde vucuttan atılmasını sağlar
Bobrekler Kan icindeki zararlı atıkları ve ureyi suzerek idrar şeklinde vucuttan uzaklaştırır
Boşaltım Sistemimizi Oluşturan Yapı ve Organlar
Besin iceriklerinin hucrelerimiz tarafından kullanılması sonucunda atık maddeler oluşur Oluşan bu atık maddeler hucrelerimizden kanımıza gecer Atık maddelerle
kirlenmiş kanın vucudumuza zarar vermemesi icin bir an once temizlenmesi gerekir Bu atık maddeler vucudumuzdan boşaltım yoluyla uzaklaştırılır Tıpkı fabrikaların zehirli atıkları temizleyerek uzaklaştıran arıtma tesisleri gibi vucudumuzdan atık maddeleri uzaklaştıran ve boşaltım sistemi adı verilen bir sistem vardır
Boşaltım sistemimiz; bobrekler, ureter, idrar kesesi ve uretradan oluşur Bobrekler boşaltım sistemimizin onemli organlarından biridir
Karaciğerin boşaltımdaki gorevi:Hucrelerde solunum olayında bazı besinler (proteinler) parcalandığında amonyak denilen ve cok zehirli olan bir sıvı oluşur Karaciğer, cok zehirli olan amonyağı, daha az zehirli olan ure ve urik aside cevirerek boşaltıma yardımcı olur
Karaciğer, yaşlanmış alyuvarlar hucrelerini parcalar ve oluşan atıklarını safra sıvısı ile bağırsaklara gondererek boşaltım yapar
Bobreklerin Boşaltım Sistemi İcin Onemi
Bobrekler: Bel omurlarımızın iki yanında yer alan organlarımızdır Bobreğin şekli fasulyeye benzer Yaklaşık uzunluğu 10 cmdir Bobreklerimizin gorevi, vucudumuzun ceşitli faaliyetleri sonucu oluşan atık maddeleri kanımızdan suzerek uzaklaştırmaktır Kanımızda atık maddelerin yanı sıra karbonhidratların, yağların ve proteinlerin sindirilmesi sonucunda oluşan kucuk molekuller ile vitamin ve su gibi yararlı maddeler de bulunur Oyleyse, bobreklerimizin kanımızı suzerken kanımızın icindeki yararlı maddeleri koruyup atık maddeleri uzaklaştırması gerekir Peki bobrekler kanımızı suzerek nasıl temizler? Kanımız, bobreğimizin temel birimi olan nefronlar tarafından suzulerek temizlenir
Onemli NOT:
*Bobrekler, vucutta yaşamsal faaliyetler sonucu oluşan su, ure, urik asit ve madensel tuzlardan oluşan atık maddelerin kandan suzulerek idrar şeklinde vucut dışına atılmasını sağlar Yani insanlarda boşaltım olayını gercekleştiren organ bobreklerdir
*Suzuntudeki suyun buyuk bir bolumu, glikoz ve diğer besin maddeleri oz bolgesindeki toplama kanalcıkları tarafından emilerek tekrar kana gecer Bu olaya geri emilim denir Boylece yararlı maddelerin vucut dışına atılması engellenmiş olur Suzuntudeki su ve besinler emildikten sonra havuzcukta kalan sıvıya idrar denir
Her bir bobrekte, yaklaşık bir milyon nefron bulunur
Nefron lar boşaltım maddelerini kandan suzer ve idrar oluşumunu sağlar, boylece kanımızı temizler
imagesperformansodevibosaltimsistemi5afe4c795db9f
1 Kan, bobrek atardamarları yoluyla bobreklere gelir ve nefronlarda suzulur
2 Kan icindeki yararlı maddeler, suzulme sırasında nefronlarda emilir ve tekrar kana gecer
3 Suzulerek temizlenen bu kan, bobrek toplardamarı ile bobreklerden cıkar
4Suzulmeden sonra kalan tuzun ve suyun fazlası ile ure idrarı oluşturur
5Oluşan idrar, ureterde ve idrar kesesinde toplanır
6İdrar uretra ile vucuttan dışarı atılır
Onemli NOT:
*Vucudumuzda boşaltıma yardımcı olan organlar: Terleme yolu ile atık maddeleri vucuttan uzaklaştıran DERİ , Solunum sonucu atık karbondioksit v su buharını atan AKCİĞER , bazı maddelerin parcalanması sırasında oluşan zehirli maddeleri sindirim kanalına boşaltan KARACİĞER
*Kanımız bobreğimizin temel birimi olan nefronlar tarafından suzulerek temizlenir Bobreklerimizin kanımızı suzerek atıkları idrar şeklinde uzaklaştırır
*Vucuda pompalanan kan, karaciğere gelir ve kandaki amonyak, ure ve urik aside cevrilir Kan daha sonra bobrek atardamarı ile bobreklere gelir (Bobrek atardamarı, aorttan ayrılan damarlardan biridir)Bobreklere gelen kirli kandaki su, ure, urik asit ve madensel tuzlar, kabuk bolgesindeki nefronlar tarafından suzulur Suzulen ve temizlenen kan, bobrek toplardamarı ile bobreklerden uzaklaştırılır
*Dışkılama: Sindirilmeyen besinlerin sindirim sisteminden atılması olayıdır Boşaltım olayı değildir
*Damlama:Nemli havalarda sabahın erken saatlerinde bitkilerin yaprakları uzerinde su damlacıkları gorulur Bitki attığı bu su damlacıkları sayesinde bitkideki fazla su ve mineraller bunyesinden atılır
*Bitkiler boşaltımı ; su ve karbondioksiti yaprak gozeneklerinden ve yaprak dokumu ve koklerden ise fazla su ve madensel tuz boşaltımı yapar
*Tek hucrelilerde ( Amip , oğlana , paremezyum gibi) boşaltımı hucre zarından yaparlar
*Tek delikliler: Kurbağa , balık , surungen ve kuşlarda boşaltım ve ureme tek bir acıklıktan yapılır Buna gore bu delikten sperm , dışkı , yumurta cıkar
*Memeli erkeklerde: İdrar ve sperm aynı delikten dışkı ayrı delikten atılır
*Memeli dişiler: İdrar , dışkı ve yumurta 3 ayrı delikten atılır
Boşaltım Sisteminin Sağlığı ve Korunması :
1 Yeterli miktarda sıvı alınmalıdır (Bobreklerin rahat calışması icin bol sıvıya ihtiyacı vardır Alınan sıvı miktarı sıcak ve kuru havalarda arttırılmalıdır Gunluk en az 2 litre su alınmalıdır)
2 İdrar uzun sure tutulmamalıdır (Bobrek taşları oluşabilir)
3 Bobrekler ve idrar yolları soğuktan korunmalıdır (Bobrek sağlığı icin)
4 Aşırı acı ve baharatlı yiyecekler yenilmemelidir
5 Duzenli banyo yapılmalıdır (Derideki gozeneklerin acılması icin)
6 İcilen su ve yenilen besinler temiz olmalıdır
7 Bobrek iltihabı rahatsızlıklarında tedavi yarıda kesilmemeli ve ilaclar zamanında alınmalıdır
8 Diş curukleri ve boğaz iltihabı hemen tedavi ettirilmelidir (Curuk veya iltihaba yol acan mikroorganizmalar, kalıcı bobrek rahatsızlıklarına yol acabilir)
9 Kişisel temizliğe dikkat edilmelidir
Diyaliz veya bobrek nakli
Bobrek yetmezliği olan hastaların vucutlarında, bobrekler vasıtasıyla suzulmesi gereken idrarın bir kısmı kana karışır Bobrekleri calışmayan ya da yetersiz calışan bu hastalar icin diyaliz veya bobrek nakli tedavisi uygulanır Bu hastalar, yeterli sayıda organ nakli yapılamadığından bobreklerin gorevini yerine getiren diyaliz cihazlarına bağlanır Ancak diyaliz cihazına bağlanmak gecici bir cozumdur Bu tedavi ile hastalar tam olarak iyileşememekte, sadece kanlarının suzulerek temizlenmesi sağlanmaktadır
Ulkemizde bobrek nakli ihtiyacı karşılanabiliyor mu?
Ulkemizde yaklaşık 30 bin kronik bobrek yetmezliği hastası, haftanın uc gunu diyaliz cihazına bağlı olarak bobrek nakli olabilmek umuduyla hayatını surdurmeye calışmaktadır Ancak bu hastaların yılda sadece 600u bu imkanı elde edebiliyor Ulkemizde bugune kadar toplam 4800 bobrek nakli yapılmıştır Yeterli sayıda organ bağışı yapılmadığından bobrek nakli ihtiyacı karşılanamamaktadır
Hastalara bobrek nakli nasıl yapılıyor?
Yaşayan bir insanın bobreklerinden birinin nakil ihtiyacı olan bir başkasına ameliyatla nakledilmesi şeklinde yapılır Ayrıca beyin olumu gecekleşmiş bağışcının bobreğinin alınarak ihtiyacı olan bir kişiye verilmesi yoluyla da gercekleşir
Onemli NOT:
*Uzun sure idrar tutulursa ; Bu durum sık sık yapılırsa idrar yollarında mikroorganizmaların uremesi sonucu iltihaplanma ve ileri yaşlarda idrarı tutamama gercekleşebilir
Boşaltım Sisteminde (Bobreklerde) Gorulen Hastalıklar :
Boşaltım sisteminde; bobrek iltihabı, bobrek taşı, bobrek yetmezliği, idrar torbası ve idrar yolu iltihabı, nefrit, uremi, albumin, sistit, şeker hastalığı ve yuksek tansiyona bağlı olan bobrek rahatsızlıkları gorulur
a) Bobrek İltihapları :
Bobreğin oz bolgesinde veya havuzcuğunda gorulur İdrar tutamama, bel ağrısı, halsizlik, uşume, ateşlenme gibi belirtileri vardır
b) Bobrek Taşları :
İdrardaki madensel tuzların (kalsiyum tuzları, D vitamini ve azotlu bileşiklerin), idrar kanalcıklarında veya havuzcukta veya idrar borusunda birikmesi ile oluşur Erkeklerde daha fazla ortaya cıkar Sancı ve idrarda kan gorulmesi gibi belirtileri vardır (Taş oluşumunun onlenmesi icin gunde yeterince su icilmeli, sut ve sut urunlerinin aşırı tuketiminden uzak durulmalıdır)
Bobrek taşlarının tedavi yontemlerinden biri taş kırmadır Bunun icin yuksek enerjili (ultrasonik) ses dalgaları kullanılır ve ses dalgaları cilde ve bobreklere zarar vermeden taşları kırabilir Kırılan taşlar idrarla dışarı atılır Buyuk ve kırılamayan taşlar ise ameliyatla alınabilir
c) Bobrek Yetmezliği :
Bobreklerin tamamen veya kısmen (%80) gorevini yerine getirememesi hastalığıdır Bu hastalığı taşıyan insanların kanındaki su, ure, urik asit ve madensel tuzları temizlenmesi icin DİYALİZ makinesine bağlanması veya bobrek naklini yapılması gerekir
Diyaliz makinesi, idrarla atılamayan su, ure, urik asit ve madensel tuzların kandan suzulerek kanın temizlenmesini sağlar Bu yontem, kalıcı tedavi sağlamaz Kalıcı tedavi icin bobrek naklinin yapılması gerekir
Organ nakli, canlı bir kişinin bir bobreğini (sağlıklı bir kişi tek bobrekle de yaşayabilir ) ya da yeni olmuş ama organları hala canlı birinin bobreğini alarak yapılabilir
d) Nefrit :
Nefronların iltihaplanması hastalığıdır Yuz, goz ve ayak bileklerinde şişme gibi belirtileri vardır Bulaşıcı hastalıklar sonucu oluşur
e) Uremi :
Bobrek yetmezliği sonucu idrarla atılması gereken zararlı ve atık maddelerin atılamayıp kanda (vucutta) birikmesi sonucu ortaya cıkan hastalıktır
f) Albumin :
Nefronların gorevini yapamaması sonucu, proteinli maddelerin idrara gecmesidir
g) Sistit :
Ureme organları veya kan yoluyla gelen mikropların, idrar yollarında oluşturduğu yanmadır
Alıntı
Boşaltım Sistemi konu anlatımı
Boşaltım Sistemi ders notları
Boşaltım Sistemi hakkında bilgi:
Canlılar hayatsal faaliyetlerini yurutebilmek icin dışarıdan besin alırlar Bu besinleri enerji verici, yapıcı onarıcı ve duzenleyici olarak kullanırlar Besin iceriklerinin hayatsal faaliyetlerde kullanılmasından sonra kalan su, madensel tuzlar, CO2, amonyak, ure ve urik asit gibi zararlı maddelerin vucut dışına atılmasına boşaltım denirBoşaltım olayını gercekleştiren sisteme de boşaltım sistemi adı verilir Boşaltım sistemi sayesinde sindirim sonucu hucrelerde oluşan artık maddeler, dışarıdan vucuda girmiş olan zararlı maddeler ve yararlı olmasına rağmen hucrelere fazla gelen maddeler vucut dışına atılır
Vucudumuz icin gerekli besin icerikleri, enerji uretimi icin, yapımonarım icin ve duzenleyici olarak kullanılır Bu sırada vucudumuza zararlı olan ve vucudumuzdan uzaklaştırılması gereken bazı atık maddeler de oluşur Oluşan atık maddeler vucudumuzdan boşaltımda gorevli yapı ve organlar tarafından uzaklaştırılır
imagesperformansodevibosaltimsistemi5afe4c773cc9a
Atık Maddeleri Vucudumuzdan Uzaklaştıran Organlar
Bobrekler, akciğerler, karaciğer, deri ve kalın bağırsak atık maddeleri vucudumuzdan uzaklaştıran organlardır Bu organlar atık maddeleri idrar, solunum, terleme ve dışkı yoluyla atar Eğer bu atık maddeler vucudumuzdan uzaklaştırılmadıkları takdirde zehirleyici olabilir Bunun sonucu olarak vucudumuz gorevlerini yerine getiremez
imagesperformansodevibosaltimsistemi5afe4c7841863
Deri Vucudumuzdan suyun ve tuzun fazlasını terleme yoluyla dışarı atarAynı zamanda bu sayede vucut sıcaklığı da korunmuş olur
Akciğerler Kan icindeki karbon dioksiti ve suyu soluk verme esnasında vucut dışına atar
Karaciğer Proteinlerin sindirilmesi sonucunda oluşan zehirli bir maddeyi, daha az zararlı olan ureye donuşturur
Kalın bağırsak Su, safra ve besin atıklarının dışkı şeklinde vucuttan atılmasını sağlar
Bobrekler Kan icindeki zararlı atıkları ve ureyi suzerek idrar şeklinde vucuttan uzaklaştırır
Boşaltım Sistemimizi Oluşturan Yapı ve Organlar
Besin iceriklerinin hucrelerimiz tarafından kullanılması sonucunda atık maddeler oluşur Oluşan bu atık maddeler hucrelerimizden kanımıza gecer Atık maddelerle
kirlenmiş kanın vucudumuza zarar vermemesi icin bir an once temizlenmesi gerekir Bu atık maddeler vucudumuzdan boşaltım yoluyla uzaklaştırılır Tıpkı fabrikaların zehirli atıkları temizleyerek uzaklaştıran arıtma tesisleri gibi vucudumuzdan atık maddeleri uzaklaştıran ve boşaltım sistemi adı verilen bir sistem vardır
Boşaltım sistemimiz; bobrekler, ureter, idrar kesesi ve uretradan oluşur Bobrekler boşaltım sistemimizin onemli organlarından biridir
Karaciğerin boşaltımdaki gorevi:Hucrelerde solunum olayında bazı besinler (proteinler) parcalandığında amonyak denilen ve cok zehirli olan bir sıvı oluşur Karaciğer, cok zehirli olan amonyağı, daha az zehirli olan ure ve urik aside cevirerek boşaltıma yardımcı olur
Karaciğer, yaşlanmış alyuvarlar hucrelerini parcalar ve oluşan atıklarını safra sıvısı ile bağırsaklara gondererek boşaltım yapar
Bobreklerin Boşaltım Sistemi İcin Onemi
Bobrekler: Bel omurlarımızın iki yanında yer alan organlarımızdır Bobreğin şekli fasulyeye benzer Yaklaşık uzunluğu 10 cmdir Bobreklerimizin gorevi, vucudumuzun ceşitli faaliyetleri sonucu oluşan atık maddeleri kanımızdan suzerek uzaklaştırmaktır Kanımızda atık maddelerin yanı sıra karbonhidratların, yağların ve proteinlerin sindirilmesi sonucunda oluşan kucuk molekuller ile vitamin ve su gibi yararlı maddeler de bulunur Oyleyse, bobreklerimizin kanımızı suzerken kanımızın icindeki yararlı maddeleri koruyup atık maddeleri uzaklaştırması gerekir Peki bobrekler kanımızı suzerek nasıl temizler? Kanımız, bobreğimizin temel birimi olan nefronlar tarafından suzulerek temizlenir
Onemli NOT:
*Bobrekler, vucutta yaşamsal faaliyetler sonucu oluşan su, ure, urik asit ve madensel tuzlardan oluşan atık maddelerin kandan suzulerek idrar şeklinde vucut dışına atılmasını sağlar Yani insanlarda boşaltım olayını gercekleştiren organ bobreklerdir
*Suzuntudeki suyun buyuk bir bolumu, glikoz ve diğer besin maddeleri oz bolgesindeki toplama kanalcıkları tarafından emilerek tekrar kana gecer Bu olaya geri emilim denir Boylece yararlı maddelerin vucut dışına atılması engellenmiş olur Suzuntudeki su ve besinler emildikten sonra havuzcukta kalan sıvıya idrar denir
Her bir bobrekte, yaklaşık bir milyon nefron bulunur
Nefron lar boşaltım maddelerini kandan suzer ve idrar oluşumunu sağlar, boylece kanımızı temizler
imagesperformansodevibosaltimsistemi5afe4c795db9f
1 Kan, bobrek atardamarları yoluyla bobreklere gelir ve nefronlarda suzulur
2 Kan icindeki yararlı maddeler, suzulme sırasında nefronlarda emilir ve tekrar kana gecer
3 Suzulerek temizlenen bu kan, bobrek toplardamarı ile bobreklerden cıkar
4Suzulmeden sonra kalan tuzun ve suyun fazlası ile ure idrarı oluşturur
5Oluşan idrar, ureterde ve idrar kesesinde toplanır
6İdrar uretra ile vucuttan dışarı atılır
Onemli NOT:
*Vucudumuzda boşaltıma yardımcı olan organlar: Terleme yolu ile atık maddeleri vucuttan uzaklaştıran DERİ , Solunum sonucu atık karbondioksit v su buharını atan AKCİĞER , bazı maddelerin parcalanması sırasında oluşan zehirli maddeleri sindirim kanalına boşaltan KARACİĞER
*Kanımız bobreğimizin temel birimi olan nefronlar tarafından suzulerek temizlenir Bobreklerimizin kanımızı suzerek atıkları idrar şeklinde uzaklaştırır
*Vucuda pompalanan kan, karaciğere gelir ve kandaki amonyak, ure ve urik aside cevrilir Kan daha sonra bobrek atardamarı ile bobreklere gelir (Bobrek atardamarı, aorttan ayrılan damarlardan biridir)Bobreklere gelen kirli kandaki su, ure, urik asit ve madensel tuzlar, kabuk bolgesindeki nefronlar tarafından suzulur Suzulen ve temizlenen kan, bobrek toplardamarı ile bobreklerden uzaklaştırılır
*Dışkılama: Sindirilmeyen besinlerin sindirim sisteminden atılması olayıdır Boşaltım olayı değildir
*Damlama:Nemli havalarda sabahın erken saatlerinde bitkilerin yaprakları uzerinde su damlacıkları gorulur Bitki attığı bu su damlacıkları sayesinde bitkideki fazla su ve mineraller bunyesinden atılır
*Bitkiler boşaltımı ; su ve karbondioksiti yaprak gozeneklerinden ve yaprak dokumu ve koklerden ise fazla su ve madensel tuz boşaltımı yapar
*Tek hucrelilerde ( Amip , oğlana , paremezyum gibi) boşaltımı hucre zarından yaparlar
*Tek delikliler: Kurbağa , balık , surungen ve kuşlarda boşaltım ve ureme tek bir acıklıktan yapılır Buna gore bu delikten sperm , dışkı , yumurta cıkar
*Memeli erkeklerde: İdrar ve sperm aynı delikten dışkı ayrı delikten atılır
*Memeli dişiler: İdrar , dışkı ve yumurta 3 ayrı delikten atılır
Boşaltım Sisteminin Sağlığı ve Korunması :
1 Yeterli miktarda sıvı alınmalıdır (Bobreklerin rahat calışması icin bol sıvıya ihtiyacı vardır Alınan sıvı miktarı sıcak ve kuru havalarda arttırılmalıdır Gunluk en az 2 litre su alınmalıdır)
2 İdrar uzun sure tutulmamalıdır (Bobrek taşları oluşabilir)
3 Bobrekler ve idrar yolları soğuktan korunmalıdır (Bobrek sağlığı icin)
4 Aşırı acı ve baharatlı yiyecekler yenilmemelidir
5 Duzenli banyo yapılmalıdır (Derideki gozeneklerin acılması icin)
6 İcilen su ve yenilen besinler temiz olmalıdır
7 Bobrek iltihabı rahatsızlıklarında tedavi yarıda kesilmemeli ve ilaclar zamanında alınmalıdır
8 Diş curukleri ve boğaz iltihabı hemen tedavi ettirilmelidir (Curuk veya iltihaba yol acan mikroorganizmalar, kalıcı bobrek rahatsızlıklarına yol acabilir)
9 Kişisel temizliğe dikkat edilmelidir
Diyaliz veya bobrek nakli
Bobrek yetmezliği olan hastaların vucutlarında, bobrekler vasıtasıyla suzulmesi gereken idrarın bir kısmı kana karışır Bobrekleri calışmayan ya da yetersiz calışan bu hastalar icin diyaliz veya bobrek nakli tedavisi uygulanır Bu hastalar, yeterli sayıda organ nakli yapılamadığından bobreklerin gorevini yerine getiren diyaliz cihazlarına bağlanır Ancak diyaliz cihazına bağlanmak gecici bir cozumdur Bu tedavi ile hastalar tam olarak iyileşememekte, sadece kanlarının suzulerek temizlenmesi sağlanmaktadır
Ulkemizde bobrek nakli ihtiyacı karşılanabiliyor mu?
Ulkemizde yaklaşık 30 bin kronik bobrek yetmezliği hastası, haftanın uc gunu diyaliz cihazına bağlı olarak bobrek nakli olabilmek umuduyla hayatını surdurmeye calışmaktadır Ancak bu hastaların yılda sadece 600u bu imkanı elde edebiliyor Ulkemizde bugune kadar toplam 4800 bobrek nakli yapılmıştır Yeterli sayıda organ bağışı yapılmadığından bobrek nakli ihtiyacı karşılanamamaktadır
Hastalara bobrek nakli nasıl yapılıyor?
Yaşayan bir insanın bobreklerinden birinin nakil ihtiyacı olan bir başkasına ameliyatla nakledilmesi şeklinde yapılır Ayrıca beyin olumu gecekleşmiş bağışcının bobreğinin alınarak ihtiyacı olan bir kişiye verilmesi yoluyla da gercekleşir
Onemli NOT:
*Uzun sure idrar tutulursa ; Bu durum sık sık yapılırsa idrar yollarında mikroorganizmaların uremesi sonucu iltihaplanma ve ileri yaşlarda idrarı tutamama gercekleşebilir
Boşaltım Sisteminde (Bobreklerde) Gorulen Hastalıklar :
Boşaltım sisteminde; bobrek iltihabı, bobrek taşı, bobrek yetmezliği, idrar torbası ve idrar yolu iltihabı, nefrit, uremi, albumin, sistit, şeker hastalığı ve yuksek tansiyona bağlı olan bobrek rahatsızlıkları gorulur
a) Bobrek İltihapları :
Bobreğin oz bolgesinde veya havuzcuğunda gorulur İdrar tutamama, bel ağrısı, halsizlik, uşume, ateşlenme gibi belirtileri vardır
b) Bobrek Taşları :
İdrardaki madensel tuzların (kalsiyum tuzları, D vitamini ve azotlu bileşiklerin), idrar kanalcıklarında veya havuzcukta veya idrar borusunda birikmesi ile oluşur Erkeklerde daha fazla ortaya cıkar Sancı ve idrarda kan gorulmesi gibi belirtileri vardır (Taş oluşumunun onlenmesi icin gunde yeterince su icilmeli, sut ve sut urunlerinin aşırı tuketiminden uzak durulmalıdır)
Bobrek taşlarının tedavi yontemlerinden biri taş kırmadır Bunun icin yuksek enerjili (ultrasonik) ses dalgaları kullanılır ve ses dalgaları cilde ve bobreklere zarar vermeden taşları kırabilir Kırılan taşlar idrarla dışarı atılır Buyuk ve kırılamayan taşlar ise ameliyatla alınabilir
c) Bobrek Yetmezliği :
Bobreklerin tamamen veya kısmen (%80) gorevini yerine getirememesi hastalığıdır Bu hastalığı taşıyan insanların kanındaki su, ure, urik asit ve madensel tuzları temizlenmesi icin DİYALİZ makinesine bağlanması veya bobrek naklini yapılması gerekir
Diyaliz makinesi, idrarla atılamayan su, ure, urik asit ve madensel tuzların kandan suzulerek kanın temizlenmesini sağlar Bu yontem, kalıcı tedavi sağlamaz Kalıcı tedavi icin bobrek naklinin yapılması gerekir
Organ nakli, canlı bir kişinin bir bobreğini (sağlıklı bir kişi tek bobrekle de yaşayabilir ) ya da yeni olmuş ama organları hala canlı birinin bobreğini alarak yapılabilir
d) Nefrit :
Nefronların iltihaplanması hastalığıdır Yuz, goz ve ayak bileklerinde şişme gibi belirtileri vardır Bulaşıcı hastalıklar sonucu oluşur
e) Uremi :
Bobrek yetmezliği sonucu idrarla atılması gereken zararlı ve atık maddelerin atılamayıp kanda (vucutta) birikmesi sonucu ortaya cıkan hastalıktır
f) Albumin :
Nefronların gorevini yapamaması sonucu, proteinli maddelerin idrara gecmesidir
g) Sistit :
Ureme organları veya kan yoluyla gelen mikropların, idrar yollarında oluşturduğu yanmadır
Alıntı