Türkiye'deki ilk ulus yayıncılığı
Ülkemizde birincil halk yayıncılığı hakkında veri
Türkiyede Ilk Kamu Yayıncılığı Ne Süre Başlamıştır
Türkiye ’de televizyon yayıncılığının başlangıcından bu günlerine değin teknik gelişmelerin içerisinde olan, ülkemizde birincil televizyon yayınını yapan İTÜ ’ de öğretim üyeliği yanında üniversite televizyonunda yayıncılık hayatına başlamış, TRT İstanbul Televizyonu ’nda teknik yönetici, özel televizyonların kurulması ile iki yayınlama kuruluşunda ve ATV ’nin yayına başladığı sırada görevli teknik ekibin başında yer almış, TRT ’de daha üst görevlerde (Stüdyolar Dairesi Başkanlığı ve Genel Müdür Yardımcılığı) bulunmuş, emekli olduktan sonradan televizyon yayıncılığının her aşamasında ayrıca öğretici, keza idareci olarak edindiği data ve tecrübelerinden yayın hayatına hazırlanmakta olan gençlerin yararlanmaları için üniversitelerde baştan öğretim görevlisi olarak göreve sürekli Haluk Buran, “Türkiye ’de Radyo – Televizyon Yayıncılığının Tarihsel Süreci başlıklı tefrika ile yayıncılığın ülkemizdeki tarihsel sürecini sizlere aktaracak
Türkiye ’de Radyo Yayıncılığı (1927–1994)
Türkiye ’de radyo yayıncılığı, dünyadaki birincil radyo yayınlarından bir kaç yıl sonradan 1927 yılında bir şirket kurulması ile başlatılmıştır Şirketin ortakları aralarında Türkiye Meslek Bankası, Anadolu Ajansı gibi iki ulus kuruluşu yer almıştır Şirketin alıştırma yöntemi ve hükümetle yapılan 10 yıllık anlaşmanın, BBC ile benzer olması ilginç bir tesadüf! BBC bugün yine bir şirket statüsünde ve birçok ülkede millet yayınlama kuruluşları şirketleşmiş olarak yayına devam ederken ülkemizde millet yayınlama kuruluşu olarak kurulmuş olan TRT kuruluşundan beri bu değin yıl geçmiş olmasına karşın (1937 yılına değin ülkemizdeki yayınlar bir şirket tarafından sürdürülmüş olduğu halde) bugün hala benzer statüde kalmıştır
19271936 Şirket Dönemi Radyoculuğu
Yurdumuzdaki birincil radyo yayını Telsiz Telefon Türk AŞ kadar İstanbul ve Ankara ’da 1927 yılında başlatılmıştır Bu radyo yayını,
İstanbul´da Büyük Postane ’de bir odadan postane kapısı üstüne kurulan bir verici ile halka müzik dinletilerek,
Ankara´da ise Ankara Palas´ın bodrum katında bir odadan,
5 kW gücünde bir Fransız şirketine ait iki adet verici ile yapılmıştır
1936 yılında radyo yayınlarının modern radyoların düzeyine ulaşması sağlanamadığı için şirketin anlaşma yenileme isteği kabul edilmemiştir Benzer sene çıkarılan bir kararname ile radyo yayınları devlet eliyle yürütülmeye başlamıştır Şirketin tasfiyesine karar verilerek şirketin vericileri PTT ’ye devredilmiştir Radyoculukta şirket dönemine yeniden dönülmemek üzere devlet kontrolünde yayıncılığa geçilmiştir
19361940 PTT Dönemi Radyoculuğu
Devlet göre 120 kW gücünde Etimesgut´ta Türkiye´deki birincil kuvvetli verici kurularak 1938 yılında Ankara Radyosu bugünkü binasında yayına geçmiştir O yıllarda Avrupa´da 100 kW üstünde 36 verici bulunuyordu 120 kW´lık uzun dalga Ankara vericisi, Avrupa ülkeleri radyo vericileri arasında birincil sıralarda yer almıştır
1939 yılında Ankara´da 20 kW gücünde kısa dalga vericiden tanıdık olmayan ülkelere karşın yabancı dilde haber bültenlerinden oluşan dış yayıncılık uygulaması başlatılmıştır İkinci Dünya Savaşı yıllarının koşulları, bütün dünyada radyo yayıncılığına tartı kazandırmıştır TC Hükümeti de bu yayınların 22 Mayıs 1940 tarihinde kabul edilen 3837 sayılı kanun ile yeni kurulan Matbuat Umum Müdürlüğü ’ne devredilmesini uygun görmüştür
19401964 BasınYayın Radyoculuğu
1943 yılında Matbuat Umum Müdürlüğü, Basın Yayın Umum Müdürlüğü adıyla tekrar örgütlenerek yayın hizmeti teknik ihtiyaçları için bir fen heyeti kurulmuştur
Savaşın yaygınlaştığı yıllarda tüm dünya radyoları gibi Ankara Radyosu savaşla ilgili haberler yayında yer alıyordu O günlerde hazırlanan programlar daha çok Türkiye´nin açıklık politikasını vurguluyordu
Yayınlarına 1938 yılında son bahşedilen İstanbul Radyosu, 1949 yılında her yerde 150 kW´lık orta dalga verici ile yeni binasında yayına başlamıştır Benzer sene İzmir Kültür Park´ta İzmir Belediye Başkanlığı ’nca kurulan radyo, 1953 yılında devlet radyosuna dönüşmüştür 1950 yılında Kore´ye asker gönderilmesi ile kısa dalga üzerinden Güney Kore´ye yayımlamak üzere yurtdışı bir radyo yayını başlatılmış, 100 kW ´lık kısa dalga vericisi Ankara Çakırlar´da hizmete girmiştir
Bu dönemde İTÜ ’de kısa dalga vericisi kurularak İTÜ Radyosu İstanbul ’da olağan müzik yayını yapmaya başlamış, daha sonraki yıllarda Türkiye ’nin birincil FM radyo vericisi ile bu yayın sürdürülmüş ve tekrar bir ilke imza atılarak ilk stereo yayınlama İTÜ Radyosu ’ndan yapılmıştır İstanbul ’da ilk FM radyo vericisinden İTÜ FM radyo yayını yapılmasının yanı sıra, ileride açıklanacak olan Türkiye ’deki ilk televizyon yayınını yapan İTÜ televizyonu yayınlarının sesi de yayınlanmıştır O yıllarda İTÜ ‘den başka FM yayını olmadığı için, FM radyo alıcıları olanlar televizyon alıcılarına sahip olmadıklarından televizyonun sesini dinlemekle yetinmişlerdir
1964 – 1994 TRT Radyo Yayıncılığı
Ankara, İstanbul ve İzmir ilk kez edinmek üzere 1 kW gücündeki il radyoları ile müzik yayınları üretilmiş, 1964 yılında TRT kurulduktan daha sonra bu radyoların yerini daha güçlü radyolar almış ve radyoların yayınlama saatleri artırılarak tüm gün yayın yapmaya başlamıştır
Radyo vericilerinin de sayısı arttırılmış, 100 kW Erzurum uzun, 100 kW İzmir, 300 kW Mersin, 300 kW Diyarbakır orta dalga vericileri ile 250 kW kısa dalga Ankara vericisi kurulmuştur
1974 yılında radyoculukta da önemli bir gelişme yaşanmış, radyo yayınları merkezden TRT1, TRT2, TRT3 yayın postaları olarak yapılanmış ve TRT1 24 saat yayına başlamıştır TRT1´de müzik, eğitim, haber, reklam, misafir etme, drama programları; TRT ’de eğitimkültür, drama, haber, müzik programları; TRT3´de çok sesli müzik ve eğitici müzik programları yayınlamaya başlamıştır Ankara, İstanbul ve İzmir ’deki radyo stüdyolarının yanı sıra Antalya, Çukurova, Diyarbakır, Erzurum, Trabzon alan radyo stüdyolarında, bölgelere yönelik programlar yapılmaya başlamıştır
TRT´nin kuruluşundan sonradan yurt dışı yayınlarda 1975 ’te 250 kW´lık verici hizmete girince dil sayısı artırılmış, 1982 yılında Türkçe dahil yayınlama yapılan dil sayısı 15´e çıkarılmıştır Ankara Çakırlar'a değişik yıllarda kurulan yeni verici ve anten tesisleri ile 3 adet 250 kW ve 2 adet 500 kW'lik verici ile kısa dalga yayınları artırılmıştır
Ankara Emirler mevkiine sonra kurulan 5 adet yeni kısa dalga vericilerle bugün 500 kW gücünde 7 adet, 250 kW gücünde 3 adet olmak üzere toplam 10 adet yüksek enerjik verici ile yayınlama yapmakta olan Kısa Dalga Türkiye'nin Sesi Radyosu yayınları, 26 dilde tüm dünyaya iletilmektedir
FM verici sayısının artırılması kararı ile, TRT3 radyo postasına ilaveten TRT1 ve TRT2 radyo postalarının da FM bandından yayın yapması planlanmıştır Uzun ve orta dalga vericileriyle birlikte FM bandında da yayın yapacak verici kurulması ile FM radyo yayınları yaygınlaştırılmaya başlamıştır 1987 yılında FM bandında TRT4 radyo postası TSM,THM programlarını yayınlamak üzere faaliyete geçmiştir
1990 yılında yurdumuza gelen turistlere hizmet vermek üzere Turizm Radyosu yayına başlamıştır Yurdun turistik bölgelerine kurulan FM vericilerle Antalya yayın merkezinden İngilizce ağırlıklı almak üzere Fransızca ve Almanca, sonra Yunanca yayınlama yapılmaktadır
TRT4 radyo postasının da yeni yayına başlayan özel radyo postalarına karşılık TRTFM adı aşağı canlı Türk Pop Müziği yayınlarına ayrılmıştır TRT2 radyo postası bu dönemde Radyo Haber adıyla 24 saat radyo haber yayınları yapmaya başlamıştır sonradan bu radyo postası kapatılmış ve bir süre sonradan Türk Sanat ve Halk Müziği yayınları yapmak üzere yeniden yayınlama yapmaya başlamış, bu postanın FM vericilerinin de sayıları ve güçleri arttırılarak yurdun daha büyük bölümüne ulaştırılması sağlanmıştır
1992 yılında birincil özel radyo yayınları FM bandında başlamış, Metro FM ve Super FM adı aşağı biri Tanıdık Olmayan Pop, diğeri ise Türkçe Pop Müzik yayını yapan iki özel radyo kanalı radyo yayıncılığında yer almıştır Bu yayınların yapıldığı stüdyolar Teknik Bölüm Başkanı olduğum kuruluşun ilk yayın binasında teknik ekibin gayretli çalışmaları ile oluşturulmuş ve bunların 5 kW ’lık vericileri Çamlıca tepesine kurulmuştur O tarihte mevcut TRT verici antenlerinde uygulanan teknik özelliklerden öbür bir radyasyon diyagramı olduğu için, İstanbul ’un her noktasında her türlü şartta, mesela tünel içinde bir zamanlar kesilen radyo yayınına karşılık bu yayınlarda sürekli alış sağlandığı saptama edilmiştir
Özel radyo yayınlarının hızla yaygınlaştırılması karşı izinsiz yapıldığı gerekçesiyle tüm radyo yayınları kapatılmış ve vericileri mühürlenmiştir daha sonra Anayasa ’nın 133 maddesi değiştirilerek yayınlama tekeli kaldırılmış ve özel radyolar baştan yayına başlamışlardır
TRT sitesinden alıntıdır *
Ülkemizde birincil halk yayıncılığı hakkında veri
Türkiyede Ilk Kamu Yayıncılığı Ne Süre Başlamıştır
Türkiye ’de televizyon yayıncılığının başlangıcından bu günlerine değin teknik gelişmelerin içerisinde olan, ülkemizde birincil televizyon yayınını yapan İTÜ ’ de öğretim üyeliği yanında üniversite televizyonunda yayıncılık hayatına başlamış, TRT İstanbul Televizyonu ’nda teknik yönetici, özel televizyonların kurulması ile iki yayınlama kuruluşunda ve ATV ’nin yayına başladığı sırada görevli teknik ekibin başında yer almış, TRT ’de daha üst görevlerde (Stüdyolar Dairesi Başkanlığı ve Genel Müdür Yardımcılığı) bulunmuş, emekli olduktan sonradan televizyon yayıncılığının her aşamasında ayrıca öğretici, keza idareci olarak edindiği data ve tecrübelerinden yayın hayatına hazırlanmakta olan gençlerin yararlanmaları için üniversitelerde baştan öğretim görevlisi olarak göreve sürekli Haluk Buran, “Türkiye ’de Radyo – Televizyon Yayıncılığının Tarihsel Süreci başlıklı tefrika ile yayıncılığın ülkemizdeki tarihsel sürecini sizlere aktaracak
Türkiye ’de Radyo Yayıncılığı (1927–1994)
Türkiye ’de radyo yayıncılığı, dünyadaki birincil radyo yayınlarından bir kaç yıl sonradan 1927 yılında bir şirket kurulması ile başlatılmıştır Şirketin ortakları aralarında Türkiye Meslek Bankası, Anadolu Ajansı gibi iki ulus kuruluşu yer almıştır Şirketin alıştırma yöntemi ve hükümetle yapılan 10 yıllık anlaşmanın, BBC ile benzer olması ilginç bir tesadüf! BBC bugün yine bir şirket statüsünde ve birçok ülkede millet yayınlama kuruluşları şirketleşmiş olarak yayına devam ederken ülkemizde millet yayınlama kuruluşu olarak kurulmuş olan TRT kuruluşundan beri bu değin yıl geçmiş olmasına karşın (1937 yılına değin ülkemizdeki yayınlar bir şirket tarafından sürdürülmüş olduğu halde) bugün hala benzer statüde kalmıştır
19271936 Şirket Dönemi Radyoculuğu
Yurdumuzdaki birincil radyo yayını Telsiz Telefon Türk AŞ kadar İstanbul ve Ankara ’da 1927 yılında başlatılmıştır Bu radyo yayını,
İstanbul´da Büyük Postane ’de bir odadan postane kapısı üstüne kurulan bir verici ile halka müzik dinletilerek,
Ankara´da ise Ankara Palas´ın bodrum katında bir odadan,
5 kW gücünde bir Fransız şirketine ait iki adet verici ile yapılmıştır
1936 yılında radyo yayınlarının modern radyoların düzeyine ulaşması sağlanamadığı için şirketin anlaşma yenileme isteği kabul edilmemiştir Benzer sene çıkarılan bir kararname ile radyo yayınları devlet eliyle yürütülmeye başlamıştır Şirketin tasfiyesine karar verilerek şirketin vericileri PTT ’ye devredilmiştir Radyoculukta şirket dönemine yeniden dönülmemek üzere devlet kontrolünde yayıncılığa geçilmiştir
19361940 PTT Dönemi Radyoculuğu
Devlet göre 120 kW gücünde Etimesgut´ta Türkiye´deki birincil kuvvetli verici kurularak 1938 yılında Ankara Radyosu bugünkü binasında yayına geçmiştir O yıllarda Avrupa´da 100 kW üstünde 36 verici bulunuyordu 120 kW´lık uzun dalga Ankara vericisi, Avrupa ülkeleri radyo vericileri arasında birincil sıralarda yer almıştır
1939 yılında Ankara´da 20 kW gücünde kısa dalga vericiden tanıdık olmayan ülkelere karşın yabancı dilde haber bültenlerinden oluşan dış yayıncılık uygulaması başlatılmıştır İkinci Dünya Savaşı yıllarının koşulları, bütün dünyada radyo yayıncılığına tartı kazandırmıştır TC Hükümeti de bu yayınların 22 Mayıs 1940 tarihinde kabul edilen 3837 sayılı kanun ile yeni kurulan Matbuat Umum Müdürlüğü ’ne devredilmesini uygun görmüştür
19401964 BasınYayın Radyoculuğu
1943 yılında Matbuat Umum Müdürlüğü, Basın Yayın Umum Müdürlüğü adıyla tekrar örgütlenerek yayın hizmeti teknik ihtiyaçları için bir fen heyeti kurulmuştur
Savaşın yaygınlaştığı yıllarda tüm dünya radyoları gibi Ankara Radyosu savaşla ilgili haberler yayında yer alıyordu O günlerde hazırlanan programlar daha çok Türkiye´nin açıklık politikasını vurguluyordu
Yayınlarına 1938 yılında son bahşedilen İstanbul Radyosu, 1949 yılında her yerde 150 kW´lık orta dalga verici ile yeni binasında yayına başlamıştır Benzer sene İzmir Kültür Park´ta İzmir Belediye Başkanlığı ’nca kurulan radyo, 1953 yılında devlet radyosuna dönüşmüştür 1950 yılında Kore´ye asker gönderilmesi ile kısa dalga üzerinden Güney Kore´ye yayımlamak üzere yurtdışı bir radyo yayını başlatılmış, 100 kW ´lık kısa dalga vericisi Ankara Çakırlar´da hizmete girmiştir
Bu dönemde İTÜ ’de kısa dalga vericisi kurularak İTÜ Radyosu İstanbul ’da olağan müzik yayını yapmaya başlamış, daha sonraki yıllarda Türkiye ’nin birincil FM radyo vericisi ile bu yayın sürdürülmüş ve tekrar bir ilke imza atılarak ilk stereo yayınlama İTÜ Radyosu ’ndan yapılmıştır İstanbul ’da ilk FM radyo vericisinden İTÜ FM radyo yayını yapılmasının yanı sıra, ileride açıklanacak olan Türkiye ’deki ilk televizyon yayınını yapan İTÜ televizyonu yayınlarının sesi de yayınlanmıştır O yıllarda İTÜ ‘den başka FM yayını olmadığı için, FM radyo alıcıları olanlar televizyon alıcılarına sahip olmadıklarından televizyonun sesini dinlemekle yetinmişlerdir
1964 – 1994 TRT Radyo Yayıncılığı
Ankara, İstanbul ve İzmir ilk kez edinmek üzere 1 kW gücündeki il radyoları ile müzik yayınları üretilmiş, 1964 yılında TRT kurulduktan daha sonra bu radyoların yerini daha güçlü radyolar almış ve radyoların yayınlama saatleri artırılarak tüm gün yayın yapmaya başlamıştır
Radyo vericilerinin de sayısı arttırılmış, 100 kW Erzurum uzun, 100 kW İzmir, 300 kW Mersin, 300 kW Diyarbakır orta dalga vericileri ile 250 kW kısa dalga Ankara vericisi kurulmuştur
1974 yılında radyoculukta da önemli bir gelişme yaşanmış, radyo yayınları merkezden TRT1, TRT2, TRT3 yayın postaları olarak yapılanmış ve TRT1 24 saat yayına başlamıştır TRT1´de müzik, eğitim, haber, reklam, misafir etme, drama programları; TRT ’de eğitimkültür, drama, haber, müzik programları; TRT3´de çok sesli müzik ve eğitici müzik programları yayınlamaya başlamıştır Ankara, İstanbul ve İzmir ’deki radyo stüdyolarının yanı sıra Antalya, Çukurova, Diyarbakır, Erzurum, Trabzon alan radyo stüdyolarında, bölgelere yönelik programlar yapılmaya başlamıştır
TRT´nin kuruluşundan sonradan yurt dışı yayınlarda 1975 ’te 250 kW´lık verici hizmete girince dil sayısı artırılmış, 1982 yılında Türkçe dahil yayınlama yapılan dil sayısı 15´e çıkarılmıştır Ankara Çakırlar'a değişik yıllarda kurulan yeni verici ve anten tesisleri ile 3 adet 250 kW ve 2 adet 500 kW'lik verici ile kısa dalga yayınları artırılmıştır
Ankara Emirler mevkiine sonra kurulan 5 adet yeni kısa dalga vericilerle bugün 500 kW gücünde 7 adet, 250 kW gücünde 3 adet olmak üzere toplam 10 adet yüksek enerjik verici ile yayınlama yapmakta olan Kısa Dalga Türkiye'nin Sesi Radyosu yayınları, 26 dilde tüm dünyaya iletilmektedir
FM verici sayısının artırılması kararı ile, TRT3 radyo postasına ilaveten TRT1 ve TRT2 radyo postalarının da FM bandından yayın yapması planlanmıştır Uzun ve orta dalga vericileriyle birlikte FM bandında da yayın yapacak verici kurulması ile FM radyo yayınları yaygınlaştırılmaya başlamıştır 1987 yılında FM bandında TRT4 radyo postası TSM,THM programlarını yayınlamak üzere faaliyete geçmiştir
1990 yılında yurdumuza gelen turistlere hizmet vermek üzere Turizm Radyosu yayına başlamıştır Yurdun turistik bölgelerine kurulan FM vericilerle Antalya yayın merkezinden İngilizce ağırlıklı almak üzere Fransızca ve Almanca, sonra Yunanca yayınlama yapılmaktadır
TRT4 radyo postasının da yeni yayına başlayan özel radyo postalarına karşılık TRTFM adı aşağı canlı Türk Pop Müziği yayınlarına ayrılmıştır TRT2 radyo postası bu dönemde Radyo Haber adıyla 24 saat radyo haber yayınları yapmaya başlamıştır sonradan bu radyo postası kapatılmış ve bir süre sonradan Türk Sanat ve Halk Müziği yayınları yapmak üzere yeniden yayınlama yapmaya başlamış, bu postanın FM vericilerinin de sayıları ve güçleri arttırılarak yurdun daha büyük bölümüne ulaştırılması sağlanmıştır
1992 yılında birincil özel radyo yayınları FM bandında başlamış, Metro FM ve Super FM adı aşağı biri Tanıdık Olmayan Pop, diğeri ise Türkçe Pop Müzik yayını yapan iki özel radyo kanalı radyo yayıncılığında yer almıştır Bu yayınların yapıldığı stüdyolar Teknik Bölüm Başkanı olduğum kuruluşun ilk yayın binasında teknik ekibin gayretli çalışmaları ile oluşturulmuş ve bunların 5 kW ’lık vericileri Çamlıca tepesine kurulmuştur O tarihte mevcut TRT verici antenlerinde uygulanan teknik özelliklerden öbür bir radyasyon diyagramı olduğu için, İstanbul ’un her noktasında her türlü şartta, mesela tünel içinde bir zamanlar kesilen radyo yayınına karşılık bu yayınlarda sürekli alış sağlandığı saptama edilmiştir
Özel radyo yayınlarının hızla yaygınlaştırılması karşı izinsiz yapıldığı gerekçesiyle tüm radyo yayınları kapatılmış ve vericileri mühürlenmiştir daha sonra Anayasa ’nın 133 maddesi değiştirilerek yayınlama tekeli kaldırılmış ve özel radyolar baştan yayına başlamışlardır
TRT sitesinden alıntıdır *